Watchtower TANAKIʼAGA TOHI ʼI TE NETI
Watchtower
TANAKIʼAGA TOHI ʼI TE NETI
Faka'uvea
  • TOHI-TAPU
  • TOHI
  • FONO
  • w94 15/11 p. 15-20
  • Ko Te Fakapale ʼo Sopo—Ko He Matapuna ʼo Te ʼAmanaki

Aucune vidéo n'est disponible pour cette sélection.

Il y a eu un problème lors du chargement de la vidéo.

  • Ko Te Fakapale ʼo Sopo—Ko He Matapuna ʼo Te ʼAmanaki
  • Te Tule Leʼo—1994
  • Manatu Tafito
  • He Tahi ʼu Alatike
  • ʼE Tuku e Sopo He Fagonogono ʼAki He Lototoʼa
  • ʼE Palalau Ia Eliu
  • Te Tali ʼa Sehova Kia Sopo
  • Béhémoth Pea Mo Léviathan
  • Ko Te ʼu Fakapale ʼAē Kua Fakapapau Mai ʼe Nātou Foaki Mai Kia Tatou He ʼAmanaki
  • Neʼe Maʼuhiga ʼAupitō Kiā Sopo Ia Te Huafa ʼo Sehova
    Te Tule Leʼo—2009
  • Te Faʼifaʼitaki Lelei ʼo He Tagata Neʼe Ina Tali Ke Fakatonutonuʼi
    Te Tule Leʼo—2000
  • Ko He ʼu Puani ʼAoga ʼo Te Tohi ʼa Sopo
    Te Tule Leʼo—2006
  • Ko He Ako ʼo ʼUhiga Mo Te Fakatokatoka ʼo Te ʼu Faigataʼaʼia
    Te Tule Leʼo—1995
Hoko Atu
Te Tule Leʼo—1994
w94 15/11 p. 15-20

Ko Te Fakapale ʼo Sopo—Ko He Matapuna ʼo Te ʼAmanaki

“Ko Sehova, neʼe ina tapuakiʼi te temi fakaʼosi ʼo Sopo, ki muli age, ʼo liuga lua age ʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina maʼu ʼuluaki.”—Sopo 42:12.

1. Koteā ʼaē ʼe fai e Sehova maʼa tana hahaʼi, tatau aipe mokā lahi te fakavaivaiʼi ʼo nātou e te ʼu ʼahiʼahi?

KO SEHOVA “ ʼe ko ia ʼaē ʼe ina totogi ia nātou ʼaē ʼe nātou kumi moʼoni ia ia.” (Hepeleo 11:6) ʼE ina toe uga foki tana hahaʼi ʼaē kua foaki tonatou maʼuli ke nātou fagonogono ʼaki he lotomālohi, tatau aipe mo kapau ʼe fakavaivaiʼi nātou e te ʼu ʼahiʼahiʼi ohage pe kua nātou mamate. (Sopo 26:5; Fakahā 11:3, 7, 11) Ko te potu ʼaia neʼe fakamoʼoni ʼaki te mamahi ʼaē neʼe tau mo Sopo. Logope la tona laukoviʼi e te toko tolu tagata fakaloto fīmālie loi, neʼe mole nofo fakalogologo ʼi hana mataku ʼi te tagata. Kae, neʼe ina tuku he fagonogono ʼaki he lototoʼa.

2. Logope neʼe nātou maʼuli mamahi ʼi te ʼu fakataga pea mo te ʼu mamahi, neʼe feafeaʼi te mālo ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi ʼonatou ʼu ʼahiʼahiʼi?

2 Tokolahi te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼo totatou temi neʼe nātou tau mo te ʼu fakataga pea mo te faigataʼaʼia lalahi feiā, ohage ia kua nātou ōvi pe nātou ki te mate. (2 Kolonito 11:23) Kae, ohage ko Sopo, neʼe nātou fakahā te ʼofa ki te ʼAtua pea mo nātou maʼuliʼi te faitotonu. (Esekiele 14:14, 20) Neʼe nātou toe hāo foki ʼi tonatou ʼu ʼahiʼahi ʼi tanatou loto ʼaē ke nātou fakafiafiaʼi ia Sehova, pea mo nātou mālolohi ʼi te tuku ʼo he fagonogono ʼaki he lototoʼa, pea mo nātou fonu ʼaki he ʼamanaki moʼoni.

ʼE Tuku e Sopo He Fagonogono ʼAki He Lototoʼa

3. Ko te faʼahiga fagonogono feafeaʼi ʼaē neʼe tuku e Sopo ʼi tana akonaki fakaʼosi?

3 ʼI tona akonaki fakaʼosi, neʼe tuku e Sopo he fagonogono ʼe lahi age pe la ʼi ʼaē neʼe ina tuku ʼi muʼa atu. Neʼe ina pupunu te gutu ʼo tana ʼu tagata fakaloto fīmālie loi. ʼAki te palalau fakaniania mo māsila, neʼe ina ʼui fēnei: “Ê! Neʼe lahi tau tokoni kia ia ʼaē ʼe mole hona mālohi!” (Sopo 26:2) Neʼe fakavikiviki mālohi ia Sopo kia Sehova, ʼaē ko tona mālohi ʼe ina fakatautau te kele ʼi te noa ʼi te lagi pea mo ina fakatautau te ʼu ʼao ʼaē ʼe fonu ʼi te vai ʼi te fuga kele. (Sopo 26:7-9) Kae, neʼe ʼui e Sopo ko te ʼu taʼi ʼu meʼa fakamanamana ʼaia ‘ ʼe ko te ʼu tafatafa pe ia ʼo te ʼu ala ʼa Sehova.’—Sopo 26:14.

4. Koteā ʼaē neʼe ʼui e Sopo ʼo ʼuhiga mo te agatonu, pea koteā te tupuʼaga ʼo tana fakahā ʼo ia totonu ʼi te ʼaluʼaga ʼaia?

4 ʼI tana mahino ʼaē ʼe mole lākahala, neʼe tala fēnei e Sopo: “ ʼO aʼu ki toku mate, ʼe mole ʼau tuku anai taku agatonu!” (Sopo 27:5) ʼO mole hage ko te ʼu tukugakoviʼi hala ʼaē neʼe fai age ki ai, neʼe mole ina fai he meʼa ke tau mo ia te meʼa ʼaē neʼe hoko ki ai. Neʼe ʼiloʼi e Sopo ʼe mole fakalogo e Sehova te ʼu faikole ʼa te kau ʼaposita kae ʼe ina fakapale anai ia nātou ʼaē ʼe agatonu. Ko te potu ʼaia ʼe feala ke ina fakamanatuʼi mai kia tatou ko te afā ʼo Halamaketone ʼaē ka haʼu ʼe ina taʼaki anai te kau agakovi mai tonatou tuʼulaga mālohi, pea ʼe mole nātou hāo anai mai te nima mālohi ʼa te ʼAtua. Kae, ʼe haʼele anai te hahaʼi ʼa Sehova ʼi tonatou agatonu.—Sopo 27:11-23.

5. Neʼe faka ʼuhiga feafeaʼi e Sopo te poto moʼoni?

5 Koutou fakakaukauʼi age te ʼu tagata e tolu ʼe popoto ʼi te faʼahi ʼo te mālama ʼe nātou fakalogo ʼi te fakahā age e Sopo, ʼe fakaʼaogaʼi e te tagata tona ʼu faiva moʼo kumi ʼo te aulo, pea mo te siliva, pea mo ʼihi koloā ʼi te kele pea mo te tai. “Kae ʼe lelei age he kato ʼe fonu ʼi te poto ʼi he kato ʼe fonu ʼi he ʼu mataʼi tofe,” neʼe ko te ʼui ʼaia ʼa Sopo. (Sopo 28:18) Neʼe mole feala ki te ʼu tagata fakaloto fīmālie loi ʼa Sopo hanatou totogi te poto moʼoni. Ko tona matapuna ʼe ko te Tupuʼaga ʼo te matagi, mo te ʼua, mo te ʼuhila, pea mo te mana. ʼIo, ko te “manavasiʼi [faka lotu] ʼaē kia Sehova—ko te poto, pea ko te maliu ʼaē mai te kovi ko te fakakaukau.”—Sopo 28:28.

6. Heʼe koʼe koa neʼe palalau ia Sopo ki tona maʼuli ʼi te temi muʼa?

6 Logope tana ʼu mamahi, neʼe mole lītuʼa Sopo ki tana tauhi ʼaē kia Sehova. Neʼe mole maliu ia mai te Māʼoluga, kae ko te tagata ʼaia ʼo te agatonu neʼe holi mālohi ki tona “vāhaʼa lelei [ʼi muʼa atu] mo te ʼAtua.” (Sopo 29:4) Neʼe mole laupisi ia Sopo ʼi tana fakamatalatala tana ‘hāofaki ia ia ʼaē ʼe mamahi, pea mo ina kofuʼi ia ia totonu ʼaki te faitotonu, pea neʼe ko he tāmai moʼoni ki te kau masiva.’ (Sopo 29:12-16) Kailoa ia, kae neʼe ina lau te ʼu gāue ʼo tona maʼuli ʼi tona ʼuhiga tagata kaugana agatonu ʼa Sehova. Kua koutou fakatuʼu koa he fakamatala lelei feiā? ʼIo, neʼe toe fakahā ai foki e Sopo te hala ʼo te ʼu tukugakoviʼi ʼaē neʼe fai e te ʼu tagata kākā ʼe aga faka lotu loi.

7. Neʼe ko te faʼahiga tagata feafeaʼi koa ia Sopo?

7 Neʼe vāʼi ia Sopo e te kau tūpulaga ‘ ʼaē neʼe mole pe la ina tali ke ʼai fakatahi ʼanatou ʼu tāmai mo te ʼu kuli ʼo tana faga ōvi.’ Neʼe nātou fehiʼa ki ai pea mo nātou ʼanuʼanuhi ki ai. Logope la tana mamahi kovi ʼaupito, neʼe mole he tahi neʼe fakaʼofaʼofa age ki ai. (Sopo 30:1, 10, 30) Kae, mai tona ʼaluʼaga ʼaē neʼe kua ina foaki katoa tona maʼuli kia Sehova, neʼe nofo mo te leʼo ʼo loto ʼe maʼa pea neʼe feala ai tana ʼui: “ ʼE ina fua anai ia ʼau ʼi he meʼa fua ʼe totonu pea ʼe ʼiloʼi anai e te ʼAtua taku agatonu.” (Sopo 31:6) Ko Sopo neʼe mole ko he tagata tono peʼe ko he tagata fai fakatuʼutuʼu, pea neʼe tokoni tuʼumaʼu kia nātou ʼaē ʼe ʼaoga ki ai he tokoni. Logope neʼe koloaʼia, neʼe mole heʼeki falala ʼi he temi ki te ʼu koloā fakamālama. Pea tahi ʼaē meʼa, neʼe mole kau ia Sopo ki he tauhi tamapua ʼo atolasio ki he ʼu meʼa mate, ohage la ko te māhina. (Sopo 31:26-28) ʼAki tana falala ʼaē ki te ʼAtua, neʼe ina tuku he faʼifaʼitaki lelei ʼi tona ʼuhiga tagata neʼe nofo agatonu. Logope la tona ʼu mamahi fuli pea mo te ʼi ai ʼo te ʼu tagata fakaloto fīmālie loi, neʼe fai e Sopo te tali fakapotopoto pea neʼe ina tuku he fagonogono fakaofoofo. ʼI tana ʼu palalau fakaʼosi, neʼe ina tokagaʼi te ʼAtua tona Tuʼi Fakamāu pea mo ko Ia ʼaē ʼe ina tuku age he fakapale.—Sopo 31:35-40.

ʼE Palalau Ia Eliu

8. Neʼe ko ai ia Eliu, pea neʼe ina fakahā feafeaʼi he fakaʼapaʼapa pea mo he lotomālohi?

8 Neʼe nofo ōvi mai kiai ia te tūpulaga ko Eliu, ko he hākoga ʼo te foha ʼo Nahole ko Pusi pea koia ʼe ko he kāiga kua mamaʼo ʼo te kaumeʼa ʼo Sehova ko Apalahamo. (Isaia 41:8) Neʼe fakahā e Eliu he fakaʼapaʼapa ki te kau tagata matutuʼa ʼi tana fakalogo ki te ʼu faʼahi e lua ʼo te talaga. Kae, neʼe palalau ʼaki he lotomālohi ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe nātou hala ai. Ohage la, ko tona ʼita neʼe ulo kia Sopo ʼi “tana lau ʼaē ʼe faitotonu tona nefesi kae tuku te ʼAtua ia.” Neʼe ʼita tāfito ia Eliu ki te kau tagata fakaloto fīmālie loi. Neʼe hage mai ʼi tanatou ʼu palalau ʼe nātou hikihiki te ʼAtua, kae ʼi tona fakahagatonu neʼe nātou fakalainoaʼi te ʼAtua ʼi tanatou kau ʼaē ki te faʼahi ʼo Satana ʼi te fihi. ʼI tana “fonu ʼi te ʼu palalau” pea mo tona uga e te laumālie maʼoniʼoni, ko Eliu neʼe ko he fakamoʼoni ʼa Sehova neʼe mole fakapalatahi.—Sopo 32:2, 18, 21.

9. Neʼe feafeaʼi te palalau ʼa Eliu ʼo hā ʼaki mai ai te ʼamanaki ʼaē ʼe toe fakatokatoka te maʼuli ʼo Sopo?

9 Neʼe tokaga tāfito ia Sopo ki te fakamatatonu ʼo ia totonu ʼi te fakamatatonuʼi ʼo te ʼAtua. ʼI tona fakahagatonu, neʼe tokakovi ia mo te ʼAtua. Kae ʼi te fakaōvi ʼo te nefesi ʼo Sopo ki te mate, neʼe ʼi ai te fakaʼiloga ʼo te toe fakatokatoka. ʼO feafeaʼi te potu ʼaia? ʼIo, neʼe uga ia Eliu ke ina ʼui neʼe fiafia ia Sehova ia Sopo ʼaki te logo ʼaenī: “Tāʼofi ia ia ke ʼaua naʼa hifo ki te luo! Kua ʼau maʼu te totogi! Ke liliu tona kakano ʼo foʼou ake ʼi tona kei tūpulaga, ke toe liliu ki te ʼu ʼaho ʼo tona mālohi faka tūpulaga!”—Sopo 33:24, 25.

10. Neʼe kaku kifea te ʼahiʼahiʼi ʼo Sopo, pea koteā te meʼa ʼe feala ke mahino papau kia tatou ʼaki te fakatokagaʼi mai ʼo tatou ia 1 Kolonito 10:13?

10 Neʼe fakatonutonuʼi Sopo e Eliu ʼo ʼuhiga mo tana ʼui ʼaē ʼe mole he ʼuhiga ʼo he fakafiafia ki te ʼAtua ʼaki tana taupau ʼo te agatonu. Neʼe ʼui fēnei e Eliu: “ ʼE mamaʼo te ʼAtua moʼoni ʼi te fai ʼo he meʼa ʼe kovi, pea ki te Māfimāfi te fai ʼo he meʼa ʼe mole faitotonu! Koteʼuhi ʼe ina fakapale anai ʼo mulimuli ki te aga ʼaē ʼe fai e te tagata ʼaē ʼe haʼu mai te kele.” Neʼe mole fakakaukau ia Sopo ʼi tana faka maʼuhigaʼi te faitotonu ʼa ʼana totonu, koteʼuhi neʼe ina fai te faʼahi ʼaia kae neʼe mole heʼeki feʼauga tana mālama totonu pea mo tana fakasiosio totonu. Neʼe toe ʼui fēnei e Eliu: “Ke ʼahiʼahiʼi ia Sopo ʼo aʼu ki te gataʼaga, ʼo ʼuhiga mo tana ʼu tali ʼi te lotolotoiga ʼo te ʼu tagata ʼo te agakovi.” (Sopo 34:10, 11, 35, 36) ʼO toe feiā aipe, ʼe feala pe ke fakamoʼoni katoa tatatou tui pea mo tatatou agatonu gata pe mokā ʼe ʼahiʼahiʼi tatou ‘ ʼo aʼu ki te gataʼaga’ ʼi he faʼahiga ʼaluʼaga. Kae ʼe mole tuku anai e tatatou tāmai ʼofa ʼaē ʼe ʼi selo ke fakahalaʼi tatou ʼo laka age ʼi te meʼa ʼaē ʼe tou lava tali.—1 Kolonito 10:13.

11. Ka ʼahiʼahiʼi kovi tatou, koteā ʼaē ʼe tonu ke tou manatuʼi?

11 ʼAki te hoko atu ʼa Eliu, neʼe ina toe fakahā neʼe faka maʼuhiga fau e Sopo te faitotonu ʼa ʼana totonu. Neʼe tonu ia ke fakatokagaʼi pe totatou Tupuʼaga Lahi. (Sopo 35:2, 6, 10) Neʼe ʼui fēnei e Eliu: “ ʼE mole taupau anai [e te ʼAtua] ke maʼuli te tagata agakovi, kae ʼe ina foaki anai he fakamāu kia nātou ʼe maʼuʼuli mamahi.” (Sopo 36:6) ʼE mole he tahi ʼe feala ke ina toʼo te ala ʼa te ʼAtua ke fakafeagai kia ia pea mo ʼui neʼe mole faitotonu. ʼE tou ʼiloʼi ko Ia tokotahi pe ʼe māʼoluga age, pea ko tona ʼu taʼu ʼe heʼegata. (Sopo 36:22-26) Ka ʼahiʼahiʼi kovi tatou, tou manatuʼi ko totatou ʼAtua heʼegata ʼe faitotonu, pea ʼe ina fakapale anai tatou ʼuhi ko tatatou ʼu gāue agatonu ʼaē ʼe nātou fakavikiviki ia ia.

12. Koteā ʼaē ʼe fakaʼiloga e te ʼu palalau fakaʼosi ʼa Eliu ʼo ʼuhiga mo te fakahoko e te ʼAtua tana fakamāu ki te kau agakovi?

12 ʼI te temi ʼaē neʼe palalau ai ia Eliu, neʼe ʼamanaki ke hoko te afā. ʼI tana fakaōviōvi mai, neʼe kamata hopo pea mo tete te mafu ʼo Eliu. Neʼe palalau ki te ʼu meʼa lalahi neʼe fai e Sehova pea mo ina ʼui fēnei: “Fakahaga tou taliga ki te potu ʼaenī, Ê Sopo! tuʼu muʼa pea mo ke tokagaʼi te ʼu gāue fakaofoofo ʼa te ʼAtua.” Ohage ko Sopo, ʼe ʼaoga ke tou tokagaʼi te ʼu gāue fakaofoofo ʼa te ʼAtua pea mo tona ʼalikisia fakamanavahe. Neʼe ʼui fēnei e Eliu: “ ʼO ʼuhiga mo te Māfimāfi, ʼe mole heʼeki tou kaku ki ai. ʼE mālohi ʼaupito, ko te agatonu pea mo te faitotonu ʼe mole ina fakatō laloʼi anai ia. Koia ke manavasiʼi te hahaʼi kia te ia.” (Sopo 37:1, 14, 23, 24) ʼE fakamanatuʼi mai kia tatou e te ʼu palalau fakaʼosi ʼa Eliu, ʼi te temi ʼaē ʼe ina fakahoko ai anai te fakamāu ki te kau agakovi, ʼe mole ina fakatō laloʼi anai te agatonu pea mo te faitotonu pea ʼe ina hāofaki anai ia nātou ʼaē ʼe nātou manavasiʼi kia te ia ʼi tonatou ʼuhiga kau atolasio aga faka lotu. Ko he pilivilesio hakita kau ʼaē kia nātou ʼaia ʼe nātou taupau tanatou agatonu ʼe nātou fakamoʼoni kia Sehova ʼi tona ʼuhiga Tuʼi Faʼitaliha ʼo te ʼatulaulau! Koutou faʼa kātaki ohage ko tona fai e Sopo, pea ʼaua naʼa koutou tuku te Tevolo ke ina fakahēʼi koutou mai tokotou tuʼulaga tapuakina ʼaē ʼi te ʼu hahaʼi fiafia ʼaia.

Te Tali ʼa Sehova Kia Sopo

13, 14. (a) Neʼe kamata fai fehuʼi e Sehova kia Sopo ʼo ʼuhiga mo teā? (b) Koteā te ʼu puani ʼe feala ke tou ako mai ʼihi ʼu fehuʼi neʼe fai e te ʼAtua kia Sopo?

13 Neʼe lagi punamaʼuli ia Sopo ʼi te palalau age ʼa Sehova mai te tuʼani matagi! Ko te afā ʼaia neʼe ko te gāue ia ʼa te ʼAtua, mole hage ia ko te matagi lahi ʼaē neʼe fakaʼaogaʼi e Satana moʼo holoʼi ʼo te ʼapi ʼo mate ai te fānau ʼa Sopo. Neʼe nofo fakalogologo ia Sopo ʼi te fehuʼi age ʼa te ʼAtua: “Neʼe ke ʼifea ʼi te temi ʼaē neʼe ʼau fakatuʼu ai te kele? . . . Ko ai ʼaē neʼe ina fakatuʼu tona maka fakatafito, ʼi te temi ʼaē neʼe kalaga fakafiafia fakatahi ai te ʼu fetuʼu ʼo te uhu pea ko te ʼu foha fuli ʼo te ʼAtua neʼe nātou kalaga fakavikiviki?” (Sopo 38:4, 6, 7) Neʼe fakahoahoa takitahi e Sehova kia Sopo te ʼu fehuʼi ʼo ʼuhiga mo te tai, ʼo ʼuhiga mo te teuteuʼi ʼo te ʼu ʼao ʼo te kele pea mo te ʼu matapā ʼo te mate, pea mo te mālama pea mo te pōʼuli, pea mo te ʼu fetuʼu. Neʼe mole feala ke ʼui he meʼa e Sopo ʼi te fehuʼi ʼaenī: “Kua ke ʼiloʼi koa te ʼu agaaga ʼo te lagi?”—Sopo 38:33.

14 Ko te tahi ʼu fehuʼi neʼe nātou fakahā, ʼi muʼa ʼo te fakatupu ʼo te tagata pea mo tuku age ki ai te pule ki te ʼu ika, te ʼu manulele, te manu ʼo te kele, pea mo te ʼu manu ʼaē ʼe gatolo, neʼe tokaga te ʼAtua ki te ʼu manu ʼaia—ʼo ina fai kae mole ʼaki he tokoni fakatagata. Ko ʼihi fehuʼi ʼa Sehova ʼe palalau ai ki te ʼu faʼahiga manu ohage ko te pipi vao, mo te autruche, pea mo te hōsi. Neʼe fehuʼi age kia Sopo: “Ko tau fakatotonu koa ʼaē ʼe hake ai te akuila ʼo fakatuʼu tona fātaʼi ʼi he koga meʼa māʼoluga ʼaupito?” (Sopo 39:27) Kailoa ia! Koutou fakakaukauʼi age te tali ʼa Sopo ʼi te fehuʼi age e te ʼAtua ki ai: “Ko ʼaē ʼe fakaʼāga ki te Māfimāfi ʼe tonu koa ke kinau?” ʼE mole tou punamaʼuli ʼi te ʼui ʼaē ʼa Sopo: “Koʼeni! Kua ʼau liliu ʼo noa. Koteā anai haku tali atu kia te koe? Neʼe ʼau ʼai toku nima ki toku gutu.” (Sopo 40:2, 4) Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ko Sehova ʼe lākatonu tuʼumaʼu, kapau ʼe hake ia tatou he fia fakaʼāga ki ai, ʼe tonu ke tou ‘ ʼai totatou nima ki totatou gutu.’ Ko te ʼu fehuʼi ʼa te ʼAtua ʼe nātou toe fakaʼāʼāsili foki tona māʼoluga, mo tona ʼuhiga ʼaliki, pea mo tona mālohi, ohage ko tona ʼiloga ʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina fakatupu.

Béhémoth Pea Mo Léviathan

15. Ko te manu fea ʼaē ʼe faka ʼuhiga māhani kia Béhémoth, pea koteā ʼihi agaaga ʼo te manu ʼaia?

15 Neʼe palalau leva ia Sehova ʼo ʼuhiga mo Béhémoth, ʼe faka ʼuhiga māhani ki te hippopotame. (Sopo 40:15-24) Ko te manu ʼaia ʼe kai lauʼakau ‘ ʼe kai ki te vao fuluʼihega,’ ʼe lahi ʼaupito, pea ʼe mamafa ʼaupito, pea ʼe kili fefeka. Ko tona mālohi ʼe ina maʼu mai tana ʼu kauaga pea mo te ʼu ivi ʼo tona kete. Ko te ʼu hui ʼo tona ʼu vaʼe ʼe mālolohi ʼaupito ohage “he ʼu tuio kapa.” Ko Béhémoth ʼe mole hoha mokā lalahi te ʼu vai kailoa ia, ʼe kakau fakafeagai lelei pe ia ki te tafe mai ʼo te vai.

16. (a) Ko te fakamatalatala ʼo Léviathan ʼe ʼalutahi mo te manu fea, pea koteā ʼihi meʼa ʼe ʼalutahi mo te manu ʼaia? (b) Ko te mālohi ʼo Béhémoth pea mo Léviathan e lagi nātou fakahā mai teā ʼo ʼuhiga mo te fakahoko ʼo te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe hinoʼi mai ʼi te gāue ʼa Sehova?

16 Neʼe fehuʼi age e te ʼAtua kia Sopo: “ ʼE feala koa hau toho ake ia Léviathan ʼaki he mātaʼu peʼe ke lava puke koa tona ʼalelo ʼaki he maea ʼo tukutuku ifo ki lalo?” Ko te fakamatalatala ʼo ʼuhiga mo te Léviathan ʼe hā ʼaki mai ko te kolokotile. (Sopo 41:1-34) ʼE mole ina fai anai he fuakava ʼo te tokalelei mo he tahi, pea ʼe mole he tagata poto ʼe loto lahi anai moʼo fakaʼalaʼi te manu ʼaia. Ko te ʼu kauʼi nahau ʼe mole nātou fakahehegi ia ia, pea “ ʼe kata ia ʼi te tete ʼo te tao.” Ko he Léviathan ʼitaʼita ʼe ina fakapula te ʼu loloto ohage ko he kulo meʼa moʼo tākai neʼe teuteuʼi. Ko te mālolohi ʼaupito ʼo Léviathan pea mo Béhémoth ia Sopo neʼe tokoni age ki ai ke agavaivai. ʼE tonu ke tou ʼiloʼi mo tatou ʼaki te agavaivai ʼe mole tou mālolohi ia tatou totonu. ʼE ʼaoga kia tatou te poto pea mo te mālohi ʼaē ʼe foaki mai e te ʼAtua moʼo tekeʼi te ʼu hele ʼa Satana, te Gata, pea mo tou fakahoko te ʼu fakatuʼutuʼu ʼaē neʼe hinoʼi mai tatou kiai ʼi te gāue ʼa Sehova.—Filipe 4:13; Fakahā 12:9.

17. (a) Neʼe feafeaʼi te lagolago ʼa Sopo ki te ʼAtua? (b) Koteā ʼaē neʼe fakamoʼoni kiai e te ʼu fehuʼi ʼaē neʼe mole lava tali e Sopo, pea e feafeaʼi te tokoni ʼo te potu ʼaia kia tatou?

17 ʼI tana kua agavaivai ʼaupito, neʼe ʼiloʼi e Sopo tana manatu hala pea mo ina fakamoʼoni neʼe palalau kae neʼe mole mālama. Kae, neʼe ina fakahā tana tui ʼaē ʼe ina “lagolago [anai] te ʼAtua.” (Sopo 19:25-27) E feafeaʼi he lava hoko ʼo te potu ʼaia, koteʼuhi ʼe mole he tagata ʼe feala ke sio kia Sehova pea mo haga maʼuli? (Ekesote 33:20) ʼI tona fakahagatonu, neʼe sio ia Sopo ki te mālohi fakaʼatua, mo logo ki te folafola ʼa te ʼAtua, pea ko ʼona ʼu mata ʼo ʼuhiga mo te mahino neʼe ava ke sio ki te moʼoni ʼo ʼuhiga mo Sehova. Koia, ‘neʼe fakahemala ai ia Sopo ki ʼana palalau, pea neʼe fakahemala ʼi te efu pea mo te lefulefu.’ (Sopo 42:1-6) Ko te ʼu tuʼuga fehuʼi ʼaē neʼe mole ina lava tali neʼe nātou fakamoʼoni ki te ʼuhiga māʼoluga ʼa te ʼAtua pea mo nātou fakamoʼoni ki te veliveli ʼo te tagata, feiā mo nātou ʼaē kua nātou foaki ia nātou kia Sehova ohage ko Sopo. Ko te potu ʼaia ʼe tokoni kia tatou ke ʼaua naʼa laka age te faka maʼuhiga ʼo tatatou ʼu meʼa ʼi te tāpuhā ʼo te huafa ʼo Sehova pea mo fakatonuhia ʼo tona tuʼi faʼitaliha. (Mateo 6:9, 10) Ko te ʼuluaki meʼa ʼe tonu ke tou tokakaga kiai ko tatatou taupau maʼu tatatou agatonu kia Sehova pea mo tatatou fakaʼapaʼapa ki tona huafa.

18. Koteā ʼaē neʼe tonu ke fai e te ʼu tagata fakaloto fīmālie loi ʼa Sopo?

18 Kae, e feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te kau tagata fakaloto fīmālie loi ʼaē ʼe ʼui maʼa nātou ʼe nātou faitotonu? Neʼe feala pe ke matehi tonu e Sehova ia Elifasi, mo Pilitate, pea mo Sofale ʼi tanatou mole palalau ki te moʼoni ʼo ʼuhiga mo ia, ohage ko tona fai ʼaē e Sopo. Neʼe ʼui fēnei age e te ʼAtua: “Koutou toʼo maʼa koutou he ʼu vitulo e fitu pea mo he ʼu matuʼaʼi akeno e fitu, pea koutou ʼolo ki taku tagata kaugana ko Sopo, pea ʼe tonu anai ke koutou mōlaga he holokoseta maʼa koutou, pea ko Sopo, taku tagata kaugana, ʼe faikole anai maʼa koutou.” ʼAki te agavaivai, neʼe tonu ke mulimuli kiai te toko tolu tagata. Neʼe tonu ke faikole ia Sopo, ʼaē neʼe ina taupau maʼu tana agatonu, pea ko Sehova neʼe ina tali tana faikole. (Sopo 42:7-9) Kae e feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼohoana ʼo Sopo, ʼaē neʼe ina uga ia ia ke laukovi ki te ʼAtua pea ke mate? ʼE ʼiloga mai ia, ʼaki te manavaʼofa ʼa te ʼAtua, kua toe fakatokatoka ia mo Sopo.

Ko Te ʼu Fakapale ʼAē Kua Fakapapau Mai ʼe Nātou Foaki Mai Kia Tatou He ʼAmanaki

19. ʼO ʼuhiga mo Sopo, neʼe fakahā feafeaʼi e Sehova Tana māʼoluga age ʼi te Tevolo?

19 ʼI te hili pe ʼaē ʼo te līaki e Sopo tana tuʼania ʼo ʼuhiga mo tona ʼu mamahi pea mo toe liliu ki te gāue ʼa te ʼAtua, neʼe fetogi ai e Sehova te ʼaluʼaga ʼo ʼuhiga mo ia. ʼI te ʼosi faikole ʼa Sopo maʼa te toko tolu tagata, ‘neʼe toʼo e te ʼAtua tona ʼaluʼaga haʼisia’ pea mo ina foaki age ki ai ‘te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe ina maʼu ʼo tuʼa lua.’ Neʼe fakahā e Sehova Tana māʼoluga ake ʼi te Tevolo ʼaki tana fakagata te mahaki fakalialia ʼaē neʼe fakatupu e Satana pea mo tana fakamālōlō faka milakulo ia Sopo. Neʼe toe kapu foki e te ʼAtua te kau temonio pea mo tuku kia nātou he faka tuʼakoi ʼe mole toe feala ai hanatou gaohi ai ia Sopo pea mo Tona nofoʼaga ʼaki te kau ʼaselo.—Sopo 42:10; Pesalemo 34:7.

20. Neʼe feafeaʼi te haga ʼa Sehova ʼo fakapale pea mo tapuakina ia Sopo?

20 Ko te ʼu tēhina ʼo Sopo, mo ʼona ʼu tuagaʼane, pea mo ʼona ʼu kaumeʼa lelei ʼāfea neʼe ʼōmai ʼo kakai mo ia pea mo fakapelepeleʼi ia ia pea mo fakaloto fīmālieʼi ia ia ʼo ʼuhiga mo te malaʼia ʼaē neʼe fakagafua e Sehova ke fakahoko ki ai. Neʼe nātou tahi foaki kia Sopo te foʼi piesi paʼaga pea mo te foʼi mama aulo. Neʼe tapuakina e Sehova te fakaʼosi ʼo Sopo ʼo laka age ʼi tona kamataʼaga, ʼo ina maʼu ai te ʼu ōvi e 14 000, mo te ʼu kamelo e 6 000, pea mo te ʼu hoaʼi pipi e 1 000, pea mo te ʼu asino fafine e 1 000. Neʼe toe maʼu e Sopo tona ʼu foha e fitu pea mo te ʼu ʼofafine e tolu, te hahaʼi pe ʼo te fānau ʼaē neʼe ina maʼu ʼuluaki. Ko tona ʼu ʼofafine—ia Semima, ia Kesia, pea mo Keleni-Happuka—neʼe ko te ʼu fafine ʼaē neʼe finemui ʼaupito ʼi te fenua, pea neʼe tuku age e Sopo kia nātou he tofiʼa ʼi te lotolotoiga ʼo tonatou ʼu tokolua. (Sopo 42:11-15) Pea tahi ʼaē meʼa, neʼe toe maʼuli ia Sopo ia taʼu e 140 pea neʼe sio ki te ʼu taʼiake e fā ʼo tona hōloga. ʼE fakaʼosi fēnei te fakamatala: “Pea neʼe mate ia Sopo, kua matuʼa pea mo fiafia ʼi tona ʼu ʼaho.” (Sopo 42:16, 17) Ko te loaloaga ʼo tona maʼuli neʼe ko te gāue faka milakulo ia ʼa Sehova ʼAtua.

21. ʼE tokoniʼi feafeaʼi tatou e te fakamatala faka Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo Sopo, pea koteā te meʼa ʼaē ʼe tonu ke tou fakatotonu ke tou fai?

21 Ko te fakamatala faka Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo Sopo ʼe ina fakatupu hatatou mahino lahi ki te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa Satana pea mo tokoni ai kia tatou ke tou sio ai ki te pipiki ʼo te pule faʼitaliha ki te ʼatulaulau pea mo te agatonu ʼa te tagata. Ohage ko Sopo, ko nātou fuli ʼaē ʼe ʼoʼofa kia Sehova ʼe ʼahiʼahiʼi anai nātou. Kae ʼe feala hatatou faʼa kātaki ohage ko Sopo. Neʼe maʼuli ʼi tona ʼu mamahi ʼaki te tui pea mo te ʼamanaki pea neʼe lahi tona ʼu fakapale. ʼI totatou ʼuhiga kaugana ʼa Sehova ʼi te temi nei, ʼe tou maʼu te tui pea mo te ʼamanaki moʼoni. Pea ʼe ko he ʼamanaki lahi ia ʼe fakatuʼu e te Tagata Fai Fakapale Lahi ʼi muʼa ʼo tatou takitokotahi! Ko te taupau maʼu ʼi te ʼatamai te fakapale ʼaē ʼi selo ʼe tokoni anai kia nātou ʼaē neʼe fakanofo ke nātou tauhi agatonu ki te ʼAtua lolotoga te temi fakaʼosi ʼo tonatou maʼuli ʼi te kele. Tokolahi ia nātou ʼaē ʼe nātou ʼamanaki ke nātou maʼuʼuli ʼi te kele ʼe mole nātou mamate anai, kae ko nātou ʼaē ʼe mamate ʼe fakapale anai nātou ʼaki te fakatuʼuake ʼi he Palatiso ʼi te kele, ʼo kau ai ia Sopo. ʼAki te taʼi ʼamanaki moʼoni ʼaia ʼi totatou loto mo totatou ʼatamai, ʼofa pe ko nātou ʼaē ʼe ʼoʼofa ki te ʼAtua ke nātou fakamoʼoni ko Satana ʼe gutuloi ʼaki tanatou tutuʼu mālohi ʼi te faʼahi ʼo Sehova ʼi tonatou ʼuhiga kau taupau maʼu ʼo tanatou agatonu pea mo he kau lagolago moʼoni ʼo tona ʼuhiga pule faʼitaliha ki te ʼatulaulau.

ʼE Feafeaʼi Anai Hakotou Tali?

◻ Koteā ʼihi puani neʼe talanoa kiai ia Sopo ʼi tana tali fakaʼosi ki tana ʼu tagata fakaloto fīmālie loi?

◻ Neʼe fakamoʼoni feafeaʼi e Eliu ko he fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe mole fakapalatahi?

◻ Koteā ʼihi fehuʼi ʼa te ʼAtua kia Sopo, pea neʼe malave feafeaʼi?

◻ E feafeaʼi he ʼaoga kia koutou te fakamatala faka Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo Sopo?

[Paki ʼo te pasina 18]

Neʼe tokoni te ʼu palalau ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo Béhémoth pea mo Léviathan ke agavaivai ia Sopo

    Te ʼu Tohi Fakaʼuvea (1978-2025)
    Mavae
    Hu Ki Loto
    • Faka'uvea
    • Vaevae
    • Préférences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Conditions d’utilisation
    • Règles de confidentialité
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Hu Ki Loto
    Vaevae