Malifalesi ga Kabuku ka Yakutendekwa Pamsongano wa Undumetume ni Umi Wachiklistu
MEYI 4-10
CHIPANJE CHAKUSIMANIKWA M’MALOŴE GA MLUNGU | GENESESI 36-37
“Ana Ligongo Chichi Yosefe Ŵamtendelaga Jelasi?”
w14 8/1 12-13
‘Apikane Nasalile Yasagamile’
Baibulo jikusati, “Nambo achakulugwe paŵayiweni kuti baba ŵawo ŵamnonyele Yosefe kupundana ni jemanjajo, ŵatandite kuŵengana najo Yosefejo, ni nganapakombola kuŵechetana najo mwa mtendele.” (Genesesi 37:4) Komboleka kuti jelasi ja achakulugwe Yosefe jaliji jakupikanika, nambope jemanjaji ŵatesile yindu mwangali lunda pakulosya nganisyo syawo syakusakalasi. (Misyungu 14:30; 27:4) Ana pakwete patesile jelasi mundu jwine paŵapochele udindo kapena uchimbichimbi waŵawusakaga wawojo? Akumbuchileje yaŵatesile achakulugwe Yosefe. Ligongo lya jelasi jemanjaji ŵatesile yindu yakusakala yele panyuma pakwe ŵalijimbile nayo magambo. Yeleyi yikwakumbusya Aklistu kuti akusosekwa kutenda yindu mwalunda ‘pakusengwa ni ŵandu ŵakusengwa.’—Aloma 12:15.
Yosefe jwamanyililaga kuti achakulugwe ŵamtendelaga jelasi. Ana jwalakwe jwasosekwaga kusisa mkanjo wakwe paŵaweni achakulugwe ali mkwisa? Komboleka kuti Yosefe akatesile yeleyi. Akumbuchile kuti Yakobo jwasakaga kuti mkanjowu uŵe chimanyilo chakuti ŵamnonyelaga soni ŵasangalalaga najo. Yosefe jwasakaga kuti babagwe amkulupilileje, myoyo jwalakwe jwawalaga mkanjowu mwakulupichika. Chisyasyo chakwe chili chakamuchisya kwa m’weji. Atamose kuti Atati ŵetu ŵakwinani ŵangali lusagu, nambope Atatiŵa akusiŵanonyela mnope ŵakutumichila ŵakwe ŵakulupichika. Konjechesya pelepa jwalakwe akusiŵaŵenda ŵakutumichila ŵakwe kuti aŵe ŵakulekangana ni ŵandu ŵakusakala ŵakuchilamboku. Mpela muyaŵelele ni mkanjo wapajika wa Yosefe, ndamo ja Aklistu ŵasyesyene jikusatendekasya kuŵa ŵakulekangana ni ŵandu ŵakuchilamboku. Ndaŵi sine ndamoji jikusijatendekasya ŵandu kuti atutendeleje jelasi soni kutuŵenga. (1 Petulo 4:4) Mpela ŵakutumichila ŵa Mlungu, ana Aklistu akusosekwa kulisisa? Iyayi, Yosefe nganasisaga mkanjo ŵakwe.—Luka 11:33.
w14 8/1 13 ¶2-4
‘Apikane Nasalile Yasagamile’
Yehofa Mlungu ni juŵatendekasisye kuti Yosefe asagamile. Sagamisisi syaliji mbali ja yakulochesya soni Mlungu jwasakaga kuti Yosefe awandisye utenga wawaliji mu sagamisisi. Yaŵatesile Yosefeyi yaliji yakulandana ni yaŵatesile ŵakulochesya ŵaŵapali panyuma pajwalakwe pakusala utenga wa Mlungu wakwelusya kwa ŵandu Ŵakwe ŵangapikanila.
Yosefe jwasalile achakulugwe mwakusamala kuti, ‘Apikane nasalile yasagamile.’ Achakulugweŵa ŵamanyilile kugopolela kwa sagamisisyo nambo nganiyasangalasya. Jemanjaji ŵamwusisye kuti, “Ana timchiŵa mwenye jwetu? Ana timchiŵa ŵakutulamula uwe?” Nganiji jikusasalasoni kuti, “Ni ŵapundangenye kumŵenga ligongo lya sagamisi syakwe ni maloŵe gakwe.” Yindu yasakele mnope Yosefe paŵasalaga sagamisi syakwe syaŵili kwa babagwe soni achakulugwe. Tukusaŵalanga kuti, “Babagwe ŵamjamwiche ni ŵatite, ‘Sagamisi syamtuli simsagamile? Ana mkuganisya kuti une, mama ŵenuŵa pamo ni achakuluŵenuŵa, tachimjinamila m’mwejo?’” Nambope Yakobo jwaganichisyaga nganiji, pakuliwusya kuti ana Yehofa ni jwakumsalila nganiji mwanacheju?—Genesesi 37:6, 8, 10, 11.
Yosefe nganaŵa jwakutumichila jwa Yehofa jwandanda kapena jwakumalichisya jwaŵaŵendedwe kuti apeleche utenga wa yakulochesya wele ŵandu nganawunonyela soni wawatendekasisye kuti am’wenjeje. Yesu ni juŵapeleche utenga wamachili mnope kwa ŵandu soni jwasalile ŵakumkuya ŵakwe kuti, “Naga ŵandu ŵasawisye une, tachimsawusya jemanja soni.” (Yohane 15:20) Aklistu wosope akusosekwa kulijiganya kutyochela pa chisyasyo cha Yosefe chakuŵa ŵakulimba mtima soni ŵakulupichika.
Kulijiganya Mwakusokoka
it-1 678
Edomu
(Edomu) [Uchejewu], Aedomu.
Edomu lyaliji lina lyaŵili lyaŵampele Esawu juŵapali maŵila ni Yakobo. (Gen. 36:1) Linali ŵampele ligongo lyakuti jwalakwe jwasumisye ukulungwa wakwe ni chakulya chechejewu. (Gen. 25:30-34) Nambosoni Esawu jwapagwile ali jwamchejewu (Gen. 25:25), soni mtunduwu wawandile mchilambo chajwatamaga jwalakwe nambosoni mbagwilo syakwe.
it-1 561-562
Jwakulolela
Naga jwakulisya yilango asasile kuti chaloleleje yilango ni kuti jwalakwe jwaŵaga kuti akwitichisya udindo wakuyilolela yilangoyo. Jwalakwe jwamsimichisyaga msyene yilangoyo kuti chayilisyeje, chayiloleleje kuti yikajiŵidwa kapena chachilipila naga yili yijiŵidwe. Nambope udindo wakwewu nganiwuŵa ŵakudalilichika ligongo ndaŵi sine ŵasimanaga ni yinyama yakogoya ya mwitinji yakuti ngamkanakombola kuyichenjela yilangoyo. Naga yeleyi yitendekwe jwakulolelaju jwasosekwaga kupeleka umboni. Mwachisyasyo, jwasosekwaga kulosya nyama jakusigala kwa msyene yilangoyo naga jipali. Naga msyene yilangoyi asimichisye kuti yeleyi yitendekwe nganasosekwaga kumlipisya jwakulolelaju.
Lilamusili lyakamulagasoni masengo kwa mundu juŵalolelaga katundu. Nambosoni lyakamulaga masengo mwiŵasa, mwachisyasyo mnyamata jwandanda kupagwa jwakolaga udindo wakwalolela achapwakwe soni achalumbugwe. Myoyo lilamusili likutukamuchisya kupikanichisya yaŵatesile Lubeni juŵaliji mwanache jwandanda kupagwa. Jwalakwe nganakamulana ni nganisyo sya ŵachibale ŵakwe ŵaŵasakaga kumwulaga Yosefe. Nganiji jili pa Genesesi 37:18-30. Lubeni “ŵatite, ‘Iyayi, tukamwulaga! . . . [‘tukakola magambo ga miyasi’ NWT] . . . tukampweteka.’ Jwalakwe jwaŵechete maloŵega ali mkuganisya yamkulupusya Yosefe m’makono mwawo, kaneko kuti amtumisye kwa baba ŵawo.” Nambo Lubeni pajwayiche pa chisima chila nikusimana kuti Yosefe mwangali jwalakwe wamkamwile woga mnope “nipo ŵapapwile yakuwala yakwe ligongo lya chanasa” ni ŵagumisile kuti, “Kwangali! Ana tindende uli une?” Jwalakwe jwamanyililaga kuti jwakwete udindo wakwanga ya kusoŵa kwa Yosefe. Kuti aŵambale yeleyi, achabalegwe ŵalinganyisye pulani jakuloŵeka mkanjo wa Yosefe mmiyasi ja mbusi kuti akalosye baba ŵawo mpela umboni wakuti Yosefe awulajidwe ni chinyama chamwitinji. Ligongo lya umboniwu Yakobo jwakulupilile kuti Yosefe awulajidwe ni chinyama.—Gen. 37:31-33.
MEYI 11-17
CHIPANJE CHAKUSIMANIKWA M’MALOŴE GA MLUNGU | GENESESI 38-39
“Yehofa Nganamleka Yosefe”
w14 11/1 12 ¶4-5
“Mpaka Yikomboleche Uli Kuti Une Ndende Chindu Changalumbana Mpela Chelechi?”
“Aishimaeli ŵamjigele Yosefe kuja najo ku Iguputo, ni ŵamsumisye kwa Potifala jwa mtundu wa chi Iguputo, juŵaliji nduna ja Mwenye jwa ku Iguputo soni jwamkulungwa jwa asilikali ŵakulondela nyumba ja mwenyejo.” (Genesesi 39:1) Lilembali likutukamuchisya kumanyilila chanasa chaŵakwete Yosefe pa ŵamsumisyagasoni kaŵili. Jwagambile kuŵa mpela katundu. Kwende tuganichisye tuli mkuwona Yosefe ali mkwakuya abwana ŵakwe mumsewu wakupita ŵandu ŵajinji wawaliji pasikati pa magolosale, ali mkwawula ku nyumba jajaŵele kumangwakwe kwasambano.
Kumangwakwe kwasambano. Galiji malo gasambano gele Yosefe ŵaliji mkanatamejepo. Jwalakwe jwakulile muliŵasa lyakusamasama soni jwatamaga mmatenti kwineku ali mkulisya ngondolo. Nambo nyumba ja Potifala jaliji jakusalala mnope. Ŵakuwukula ya m’masame akusasala kuti kalakala ku Iguputo ŵandu ŵanonyelaga kutama majumba gakusalala mnope. Ŵakolaga tumagaladeni muŵapandaga yitela, maluŵa soni mbeju sine. Nyumba sine syataŵidwaga pasikati patumagaladeni soni syakolaga malo gakunguluchila, mawindo, yipinda yejinji, balasa jekulungwa soni yipinda yakugona ŵamasengo.
w14 11/1 14-15
“Mpaka Yikomboleche Uli Kuti Une Ndende Chindu Changalumbana Mpela Chelechi?”
Tukumanyilila yamnono pakwamba ya umi wakayidi ku Iguputo. Yaŵapatile ŵakukula ya m’masame yikusalosya kuti ku Iguputo ŵataŵaga nyumba syakulimbangana syakola chiteteyo soni syakolaga malo gapasi gakusunjila akayidi. Yosefe jwasasile kuti malo gelega galiji mpela lisimbo lyachipi soni pamponyisye mundu nganakolaga chiyembecheyo chilichose. (Genesesi 40:15) Tukusaŵalangasoni m’buku ja Salimo kuti Yosefe ŵaŵichidwe mu ukayidi wakupweteka mnope. M’bukuji tukusaŵalanga kuti, “Ŵamtaŵile sajo syakwe ni unyolo soni lukosi lwakwe ŵalutaŵile ni yisyano.” (Salimo 105:17, 18) Aiguputo ndaŵi sine ŵataŵaga nyakula achikayidi ŵawo soni ŵataŵaga makongwa ga yisyano mu ngosi mwawo. Kusala yisyene Yosefe ŵamtendele yindu yangasa soni ŵamlagasisye atamose kuti nganatenda chakulemwa chilichose.
Konjesya pelepa, kulagasikaku nganikuŵa kwandaŵi jamnono. Nganiji jikusasala kuti Yosefe “ŵaliji mkutama mwelemo.” Jwaliji mu ndamoji kwa yaka yejinji. Nambosoni Yosefe nganamanyililaga kuti chachikopoka mu ukayidiwu. Ana Yosefe jwaŵele chamtuli ni chembecheyo atamose kuti jwatemi mu ukuyidimu kwa ndaŵi jelewu?
Baibulo jikusasala kuti, “Ambuje ŵaliji najo Yosefe, nipo ŵampele upile.” (Genesesi 39:21) Pangali mapupa ga nyumba sya ukayidi, ulamusi soni nyumba sya ukayidi syachipi mnope syampaka simlepelekasye Yehofa kwalosya chinonyelo ŵakutumichila ŵakwe. (Aloma 8:38, 39) Agambe kuganichisya ali mkuwona Yosefe ali mkusala yakusawusya yakwe kwa Atati ŵakwe ŵakwinani soni kupochela mtendele wakusapeleka ‘Mlungu jwakusatulimbikasya mtima mnope.’ (2 Akolinto 1:3, 4; Afilipi 4:6, 7) Ana Yehofa ŵamtendelesoni chichi Yosefe? Tukusaŵalanga kuti ŵapitilisye kumpa upile Yosefe “kwakuti mpaka ŵakulolela achikayidi ŵamnonyele Yosefe.”
w14 11/1 15 ¶2
“Mpaka Yikomboleche Uli Kuti Une Ndende Chindu Changalumbana Mpela Chelechi?”
Baibulo jikusasala kuti, “Ambuje ŵaliji najo Yosefe, nipo ŵampele upile.” (Genesesi 39:21) Pangali mapupa ga nyumba sya ukayidi, ulamusi soni nyumba sya ukayidi syachipi mnope syampaka simlepelekasye Yehofa kwalosya chinonyelo ŵakutumichila ŵakwe. (Aloma 8:38, 39) Agambe kuganichisya ali mkuwona Yosefe ali mkusala yakusawusya yakwe kwa Atati ŵakwe ŵakwinani soni kupochela mtendele wakusapeleka ‘Mlungu jwakusatulimbikasya mtima mnope.’ (2 Akolinto 1:3, 4; Afilipi 4:6, 7) Ana Yehofa ŵamtendelesoni chichi Yosefe? Tukusaŵalanga kuti ŵapitilisye kumpa upile Yosefe “kwakuti mpaka ŵakulolela achikayidi ŵamnonyele Yosefe.”
Kulijiganya Mwakusokoka
it-2 555
Onani
(Onani) [kugopolela “machili gakuŵeleka; jwamachili mnope”].
Onani jwaliji mwanache jwaŵili jwa Yuda juŵaŵelechele mwa jwamkongwe jwa Chikenani lina lyakwe Shuwa. (Gen. 38:2-4; 1 Mbi. 2:3) Ele juŵaliji mkulugwe jwa Onani jwalombele Tamala nambo Yehofa ŵamwuleje Ele ligongo lya yitendo yakwe yakusakala. Ligongo lyakuti Ele jwawile mkanaŵeleche mwanache, Yuda ŵamsalile Onani kuti amlombe Tamala. Naga Onani akamŵelechele Tamala mwanache ngamkanaŵa jwakwe nambo akaliji mwanache jwandanda jwa mkulugwe jwakasosekwe kujigala chipanje cha liŵasalyo, nambo naga akalepele kumŵelechela nikuti Onanijo ni jwakajigele chipanjecho. Pandaŵi jele Onani jwagonaga ni Tamala ‘jwaliji mkwasila pasi mbeju kapena kuti ulume wakwe’ kuti akamŵelechela mwanache. Jeleji nganijigamba kuŵa ndamo jukung’andila ku yalo ligongo nganiji jikusati “ndaŵi jaŵagonile ni alambawo” ŵaliji mkwasila pasi ulume wakwe. Onani jwatesile yeleyi kuti akamŵelechela mwanache Tamala. Yehofa ŵamwuleje Onani ligongo nganapikanila yamŵasalile babagwe soni jwatesile yakutindana ni dongosolo jaŵatamilikasisye Yehofajo mu ulombela. Jwalakwe ŵawile ali mkanaŵelechesoni mwanache.—Gen. 38:6-10; 46:12; Num. 26:19.
w04 1/15 30 ¶4-5
Yiwusyo Yakutyochela kwa Ŵakuŵalanga
Yuda jwalemwisye pakulepela mkumpeleka Shela kwa Tamala mpela yaŵatite pakukamulana. Nambosoni jwalakwe jwagonile ni jwamkongwe juŵamganichisyaga kuti ali lihule lya panyumba ja Mlungu. Yeleyi yaliji yakutindana ni yaŵatamilikasisye Mlungu pa ngani ja ulombela. (Genesesi 2:24) Atamose kuti yaliji myoyo, Yuda nganagona ni lihule. Mwangamanyilila jwalakwe pakumŵelechela Tamala ŵanache nikuti jwajigele malo ga mwanache jwakwe Shela juŵalepele kumpeleka jula.
Pakwamba Tamala, yaŵatesileyi nganikuŵa kulemwa. Ŵanache ŵamaŵila ŵaŵaŵeleche jwalakwe nganakolanjidwaga kuti ŵachikululu. Bowasi jwa ku Betelehemu paŵalombele ulombela wapachilamu ni Lute jwa Chimowabu, achakulungwa ŵa ku Betelehemu ŵaŵechete yakumyamichila Pelesi mwanache jwa Tamala. Ŵamsalile Bowasi kuti, “Ŵanache ŵenu ŵatachimpa Ambuje ni mwa jwamkongwe jweleju, taŵe liŵasa mpela lya Pelesi, mwanache jwa mlume jwa Tamala juŵamŵelechele Yuda.” (Lute 4:12) Pelesi jwaŵelesoni mu msele wa mbagwilo ja Yesu Klistu.—Mateyu 1:1:1-3; Luka 3:23-33.
MEYI 18-24
CHIPANJE CHAKUSIMANIKWA M’MALOŴE GA MLUNGU | GENESESI 40-41
“Yehofa Ŵamkulupwisye Yosefe”
w15 2/1 14 ¶4-5
“Mlungu Jika ni Jwakusapeleka Lunda lwa Kugopolela Sagamisi”
Jwakupelechela mgawo jwamliŵalile Yosefe nambo Yehofa nganamliŵalila jwalakwe. Chilo chine Yehofa ŵamtendekasisye Falawo kusagamila sagamisi syakulandana nambo syangaliŵalichika. Musagamisi syakwe syandanda, jwalakwe ŵasiweni ng’ombe 7 syasikongwe syakwimbala soni syakusalala sili mkuchuwuka m’Lusulo lwa Nayilo soni kaneko ng’ombe 7 syakuganda ni syakunyalaya. Myoyo ng’ombe syaganda sila syatandite kumila ng’ombe syakwimbala sila. Kaneko jwasagamilesoni maseche 7 ga tiligu gambone soni gakwimbala gali mkutumbuka pa mpesi umo. Kanekosoni ŵagaweni masache 7 gaganda soni gaganyale ni mbepo gali mkumila masache 7 gambone gala. Kundaŵi kwakwe Falawo ali ajimwiche jwalasile mnope ni sagamisisi, mwamti jwatandite kwaŵilaga ŵandu ŵamasenga soni ŵandu ŵalunda ni chakulinga chakuti agopolele syagamisi syakwesi. Nambo ŵanduŵa ŵalepele kugopolela sagamisisi. (Genesesi 41:1-8) Ngatukumanyilila kuti ŵandu ŵeleŵa ŵapeleche nganisyo syakulekanganalekanga kapena ŵagambile kusimonga ni sagamisisi. Yaŵatesile ŵandu pakulepelayi yamkuŵesye mnope Falawo soni jwalasile nganisyo mwamti nganamanyililaga kwampaka ampate mundu jwakuti nikugopolela sagamisi syakwe.
Pambesi pakwe, jwakupelechela mgawo jula jwamkumbuchile Yosefe. Chikumbumtima chakwe chamlagasisye mwamti jwamsalile Falawo yindu yosope yakwamba Yosefe juŵagopolele mwakulondola sagamisi syakwe soni sya jwakuteleka mikate yaka yiŵili munyumamo. Mwangachelewa, Falawo jwalinganyisye yakumŵilanga Yosefe juŵaliji mu ukayidi.—Genesesi 41:9-13.
w15 2/1 14-15
“Mlungu Jika ni Jwakusapeleka Lunda lwa Kugopolela Sagamisi?”
Yehofa akusiŵanoyela ŵandu ŵakulinandiya soni ŵakulupichika. Mwamti yili yangasimonjesya kuti Yehofa ŵamkamuchisye Yosefe kugopolela sagamisi syele ŵandu ŵamasenga soni ŵandu ŵalunda ŵalepele kugopolela kwakwe. Yosefe jwamsalile Falawo kuti sagamisi syakwe syakwete ngopolelo syakulandana, soni kusagamila maulendo gaŵiliku kwalosyaga kuti Yehofa ‘ni juŵayilinganyisye’ soni kuti yichikwanilichikwa. Ng’ombe 7 syakwimbala soni masache ga tiligu gambone gajimilaga yaka 7 yakola yakulya yejinji mu Iguputo. Nambo ng’ombe syakuganda soni masache gamanyale gajimilaga yaka 7 yasala yayayiche panyuma pa yaka 7 yakola yakulya yejinji. Salaji jichitendekasya kuti yakulya pachilambo chosope chiyimale.—Genesesi 41:25-32.
w15 2/1 15 ¶3
“Mlungu Jika ni Jwakusapeleka Lunda lwa Kugopolela Sagamisi?”
Falawo jwakwanilisye yajwaŵechete. Ndaŵi jijojo Yosefe ŵam’wechiche chakuwala chakusalala mnope. Falawo ŵam’wechiche Yosefe nikilesi ja golidi, mbete soni ŵampele ligaleta lya umwenye nambosoni ŵampele jwalakwe ulamusi ŵakwenda palipose m’chilambocho ni kutamilikasya dongosolo jakusonganganya yakulya. (Genesesi 41:42-44) Kutyochela pa ndaŵiji, Yosefe jwakopweche mu ukayidi ni kuja kutama ku nyumba ja umwenye. Palisikuli jwajimwiche ali mkayidi nambo jwagonile ali jwakulamulila jwaŵili kwa Falawo. Kulupichika kwa Yosefe pa Yehofa kwakwete yakuyichisya yambone. Yehofa jwayiwonaga yindu yosope yangali chilungamo yaŵasimanaga nayo jwakutumichila jwakwe. Jwalakwe jwamasisye yakusawusyayi pa ndaŵi jakwe soni mwakuŵajilwa. Yehofa ngaŵa kuti jwagambaga kuganichisya yakumasya yakusawusya ya Yosefe nambo jwaganichisyagasoni ya sogolo jambone ja mtundu wa Isalaeli.
Kulijiganya Mwakusokoka
w15 11/1 9 ¶1-3
Ana Akumanyilila?
Ligongo chichi Yosefe jwasenjile lupala pakuja kukuwonegana ni Falawo?
Buku ja Genesesi jikusasala kuti Falawo ŵamŵilasile mkayidi jwa Chihebeli, Yosefe kuti ayiche mwachitema kwa jwalakwe ni chakulinga chakuti agopolele sagamisi syakwe sisyamlagasyaga. Pa ndaŵiji Yosefe ŵaliji ali atemi mu ukayidi kwa yaka yejinji. Atamose kuti jwasalilidwe kwawula mwachitema kwa Falawo, nambope jwalakwe jwasenjile kaje lupala. (Genesesi 39:20-23; 41:1, 14) Nganiji jikulosya kuti Yosefe jwamanyililaga chenene ndamo ja Aiguputo.
Kulanga ndewu jaliji ndamo ja ŵandu ŵamitundu jejinji ŵakala kupwatikapo Ahebeli. Mwakulekangana ni yeleyi, buku jine jatite, “Aiguputo ŵakala ni ŵaŵaŵenganaga ni kulanga ndewu.” (McClintock and Strong’s Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature).
Ana ŵandu ŵa ku Iguputo ŵagambaga kusenga ndewupe? Magasini jine (Biblical Archaeology Review) jasasile kuti mundu pakwawula kukuwonegana ni Falawo jwasosekwaga kuwoneka chenene mpela kuti akwawula ku nyumba ja Mlungu. Naga yeleyi yaliji yisyene ni kuti Yosefe jwasosekwa kusenga wumbo soni ndewu syakwe.
w09 11/15 28 ¶14
Kulosya Ndamo Syambone Mpela Ŵakutumichila ŵa Mlungu
14 Achinangolo ŵa mundaŵi ja m’Baibulo ŵalolechesyaga kuti ŵanache ŵawo akwajiganya ndamo sya ulemu. Ngani ja pa Genesesi 22:7 jikusalosya mwele Abulahamu ni Isaki yaŵatendaga pakulosyana ulemu jwine ni mjakwe. Muŵatendelaga yindu Yosefe yalosyaga kuti achinangolo ŵakwe ŵamjiganyisye chenene kuŵa mundu jwa ulemu. Jwalakwe jwalosyaga ndamoji atamosesoni kwa achikayidi achimjakwe. (Gen. 40:8, 14) Yaŵatesile Yosefe pakuŵechetana ni Falawo yalosisye kuti jwalakwe jwalijiganyisye kuŵecheta mwaulemu.—Gen. 41:16, 33, 34.
MEYI 25-31
CHIPANJE CHAKUSIMANIKWA M’MALOŴE GA MLUNGU | GENESESI 42-43
“Yosefe Jwaliji Jwakuwukamula Mtima Mnope”
w15 5/1 13 ¶5
“Une Ngaŵa Mlungu”
Uli pakwamba Yosefe? Jwalakwe jwamanyilile achakulugwewo ndaŵi jijojo. Konjechesya pelepa, jwalakwe pajwaweni achakulugwe ali mkumtindiŵalila jwatandite kumbuchila yaŵasagamile ali mnyamata. Nganiji jikusasala kuti,“Yosefe ŵakumbuchile sagamisi” syele Yehofa ŵamlosisye Yosefejo ali kamnyamata. Sagamisisi syalochesyaga ndaŵi jele achakulugwe chachimtindiŵalila mpela muyaŵelele pandaŵiji. (Genesesi 37:2, 5-9; 42:7, 9) Ana Yosefe jwatesile chichi? Ana ŵakumbatile kapena wawuchisye yakusakala yaŵamtendele?
w15 5/1 14 ¶1
“Une Ngaŵa Mlungu”
Komboleka kuti nganituŵa tusimene ni yakusawusya mpela yaŵasimene nayo Yosefe. Nambope, masiku agano kugaŵikangana soni kukangana yili yakuŵanda mmaŵasa. Komboleka kuti patusimene ni yakusawusya tukusagamba kutenda yakusaka ya mtima wetu ligongo lya ungali umlama. Myoyo luli lunda kujigalila chisyasyo cha Yosefe soni kulingalinga kumanyilila yakusasaka Mlungu kuti tutende pakumasya yakusawusya. (Misyungu 14:12) Yili yakusosekwa mnope kutamilikasya mtendele ni ŵamwiŵasa mwetu. Nambosoni kuŵa pa unasi ni Yehofa soni Mwanache jwakwe yili yakusosekwa mnope.—Mateyu 10:37.
w15 5/1 14 ¶2
“Une Ngaŵa Mlungu”
Yosefe jwalinjile achakulugwe ni chakulinga chakuti amanyilile nganisyo syawo. Jwalakwe jwatandite kuŵecheta mwawukali soni kwalambuchisya kuti ŵaliji asondi ŵaŵayiche kusonda chilambo chawo. Yosefe jwaŵechetaga yeleyi kupitila mwa jwakugopolela. Pakusaka kulichenjela, jemanjaji ŵamsalile Yosefe yakwamba liŵasa lyawo. Ŵamsalilesoni kuti pana mpwawo juŵasigele kunyumba. Yosefe jwalinjile kulisisa kuti akawonechela kuti asangalele mnope paŵapikene kuti mpwakwe ali chijumi. Sambano Yosefe jwamanyilile yampaka aŵechete. Jwalakwe jwatite, “tinamlinje ni chindu achi.” Kaneko jwalakwe jwasalile kuti mkamjigale mpwenujo namwone. Pandaŵiji, Yosefe ŵasalile kuti jumo mwa jemanjaji asigale mpela mkayidi nambo ŵane wosope ajawuleje akamjigale mpwawojo.—Genesesi 42:9-20.
it-2 108 ¶4
Yosefe
Yeleyi yatendekasisye achabalegwe ŵa Yosefe kutanda kuganisya kuti Mlungu akwapa chilango ligongo lyakuti yaka yipiteyo ŵamsumisye Yosefe kuti akaŵe kapolo. Jemanjaji ŵakambilanaga yeleyi ali ajimi chiŵandika Yosefe nambo nganammanyililaga. Yaŵakambilanagayi yalosisye kuti jemanjaji ŵachenjile mitima jawo. Yosefe pajwapikene yeleyi yamkwayiye mnope mwamti ŵalesile jemanjaji ni kwawula kwajika kuŵatandite kulila. Jwalakwe pajwawusile, ŵasalile achabalegwe ŵala kuti Simiyoni chasigale mpela mkayidi mpaka jemanjaji ali ayiche ni mpwawo jula.—Gen. 42:21-24.
Kulijiganya Mwakusokoka
it-2 795
Lubeni
Ndamo sine syambone sya Lubeni syawonechele pandaŵi jaŵasalile achapwakwe 9 ŵala kuti akamwulaga Yosefe nambo agambe kumponya pachisima. Jwalakwe jwatesile yeleyi ni chakulinga chakuti chayichesoni mwakasyepela kukumchuwula Yosefejo. (Gen. 37:18-30) Pali pamasile yaka yakupunda 20, jemanjaji ŵasasile kuti ŵasimanaga ni yakusawusya ku Iguputo ligongo lyakuti ŵamtendele yindu yangasa Yosefe. Nambo Lubeni jwakumbwisye kuti jwalakwe nganajigala nawo mbali pakumtendela ngasa Yosefe. (Gen. 42:9-14, 21, 22) Nambosoni Yakobo paŵamkanyisye Benjamini kuti akalongana ni achabalegwe ku Iguputo pa ulendo wawo waŵili, Lubeni jwapeleche ŵanache ŵakwe ŵaŵili kwa Yakobo. Jwalakwe jwamsimichisye Yakobo kuti, “Tachawulaga ŵanache ŵangu ŵachalume ŵaŵili naga ngasimbuja najo Benjamini.”—Gen. 42:37.
w04 1/15 29 ¶1
Yiwundo Yekulungwa ya m’Buku ja Genesesi Mbali Jaŵili
43:32—Ligongo chichi Aiguputo ŵayiwonaga kuti kulya yakulya yalumo ni Ahebeli kwaliji kwangaŵajilwa? Komboleka kuti yaliji yangaŵajilwa ligongo lyakulekangana kwa dini soni mtundu. Aiguputo ŵaŵenganagasoni ni ŵakulisya yilango. (Genesesi 46:34) Ligongo chichi? Ligongo lyakuti Aiguputo ŵawonaga ŵakulisya yilango kuti ali ŵandu ŵangali mate. Kombolekasoni kuti Aiguputo nganakola malo gakwanila gakulima, yayatendekasyaga kwaŵenga ŵandu ŵaŵasosaga malo gakulisya yilango yawo.