Bue wulenda nungina nuanisa ziphuila zimbimbi?

1. Diambu mbi batu boso bakondo lunga beta nuanisa?

WUME teka ba phuila yingolo yivanga diambu dimosi diodi Yehova keta manga? Ti buawu buididi, kadi banzila ti ngeyo veka kuandi weta dengana mambu maphila yoyi. Bibila kitubidi ti: “Ziphukumunu zioso ziozi lueta dengana, zieta builukila phe bankaka.” (1 Ko. 10:13) Yawu yimmonisa ti buba phuila mbi yimbimbi wulembo nuanisa, batu bankaka phe balembo yinuanisa. Wisi ko ngeyo veka, ayi mu lusadusu lu Yehova wulenda nunga.

2. Ntindu mbi wu ziphukumunu Bakristu bankaka ayi minlonguki minkaka beta nuanisa? (Tala phe zifoto.)

² Bibila kitubidi diaka ti: ‘Kadika mutu weti vukumunu bu keti tutu ayi vunu kuidi ziphuila ziandi zimbimbi.’ (Zaki 1:14) Verse yoyi yilembo tumonisa ti batu boso badengananga ko ziphukumunu ziphila mosi. Mu kifuani, Bakristu bankaka beta ba mu phukumunu yi tomba sangisa nitu ayi mutu nioni kasi ko nnuni’andi voti nketo’andi; ayi bankaka beta ba mu phukumunu yi tomba sangisa nitu ayi bakala yandi voti ayi nketo yandi. Batu bobo babika kifu ki tala pornografi balenda ba diaka phuila yingolo yivutukila kuyitala. Bawombo bankaka babika zitsunga zingolo (drogue) voti malavu mangolo ayi beta nuanisa phuila yivutukila biawu. Ziawu ziozi mua ndambu ziphuila zimbimbi zilembo nuanisa Bakristu bankaka ayi minlonguki minkaka mi Bibila. Beto phe thangu zinkaka tueta kuiza tuba banga thumu Polo ti: “Mu thangu thidi vanga mambu mamboti, mambimbi madi yama.”​—Loma 7:21.

3. Mutu nioni wulembo nuanisa phuila yimbimbi yoyi yikadi fika mana, bue kalenda kukimuena?

³ Enati wulembo nuanisa phuila mosi yimbimbi yoyi yikadi fika mana, wulenda lebakana ayi wulenda mona banga ti wedi kuyinunga ko. Wulenda kimona phe banga wisi ko mfunu va meso ma Yehova ayi wufuemini bila kuandi wekila phuila beni yimbimbi. Ba sikididi ti buawu ko Yehova keta kumuena! Bila mbi? Muingi tusudika diambu beni, tubaka mimvutu mu biuvu biodi: 1) Nani weta tomba tukimona mu phila beni yoyi? 2) Bue wulenda nungina ziphuila zimbimbi?

BUE SATANA KETA TILA TUKIMUENA?

4. a) Bila mbi Satana katidi ti tukimonanga balebakana? b) Bila mbi tulenda bela sikididi ti tulenda kueto nunga ziphuila zimbimbi?

⁴ Satana katidi ti tukimona balebakana mu thangu tudengini phukumunu. Yesu wumonisa diambu beni mu thangu kalongisa balonguki bandi phila yisambidila, bo katuba ti: “Kadi kutubika tubua mu phukumunu, vayi wutukula mu mvukumuni.” (Mat. 6:13) Satana keta tuba ti mutu kalendi ko nunga tumukina Yehova mu thangu kadengini phukumunu. (Yobi 2:4, 5) Bila mbi Satana keta yindudila phila yoyi? Bila Satana niandi wuba wutheti mu vukumuka mu phuil’andi yimbimbi ayi kasi tia ko tatamana ba wukuikama kuidi Yehova. Keta banzila ti banga niandi tuidi ayi matu thumbu lembo sadila Yehova beto dengana phukumunu. Kutu kabanzila phe ti buba Muana Nzambi nioni wuba wuduka kalenda bua mu phukumunu! (Mat. 4:8, 9) Tuyindula theti: Bukiedika tuedi koka ko nunga ziphuila zimbimbi? Nana, tulenda kuzinunga! Bila tueta kikinina ziphova ziozi zisonika thumu Polo, ziozi zitubidi ti: “Mu mambu moso, ndieta baka ngolo mu lusadusu lu Nzambi, nioni weta kukhindisa.”​—Flp. 4:13.

5. Bue tuzabidi ti Yehova sikididi kidi yandi ti tulenda nunga ziphuila zimbimbi?

⁵ Mu luviakunu ayi Satana, Yehova niandi sikididi kakala ti tulenda nunga ziphuila zimbimbi. Bue tuzabidi diawu? Yehova wubikula ti nkangu wunneni wu batu bobo bela tatamana ba bakuikama bela vuka mu ziphasi zinneni. Yindula tsundu yi diambu beni. Yehova nioni ka kalendi vuna ko, tubidi ti batu bawombo​—vayi bika bafioti—​bela kota bavedila mu nza yimona kumanima ma ‘sukula zilobi ziawu; ayi kuzikitula ziphembi mu menga ma Muana dimemi.’ (Tso. 7:9, 13, 14) Yimonikini bumboti mboti ti Yehova kabanzilanga ko ti tuedi nunga ko ziphuila zimbimbi.

6-7. Bila mbi Satana katididi ti tukimona ti tuisi ko mfunu va meso ma Yehova mu thangu tulembo nuanisa ziphuila zimbimbi?

⁶ Satana katombanga ko kaka ti tukimona balebakana vayi keta tomba phe tukimona ti tuisi ko mfunu va meso ma Yehova​—banga ti Yehova weta kutufuemina beto thumbu ba kuandi ziphuila zimbimbi. Bila mbi Satana keta tombila tuyindudila phila yoyi? Bila kadi khumbu Satana kela kikununu kuidi Yehova, kadi khumbu kela baka luzingu lu mvu ka mvu ayi bela kumvonda mvimba mvimva. (1 Mo. 3:15; Tso. 20:10) Mu kondo finda phaka, Satana katidi ti tukimona banga niandi​—kikhenene keta kutumona, bila beto tuidi na vuvu ki baka lusakumunu lu zinga mvu ka mvu, vuvu kioki niandi kakambulu. Diawu dimmonisa ti beto tuisi ko banga niandi. Kutu, Bibila kituveni sikididi ti Yehova tidi kutusadisa vayi bika kutufuemina. ‘Bila kakadi zola ti wumosi kabungana. Vayi kantomba ti baboso babalula mavanga.’​—2 Pe. 3:9.

⁷ Bukiedika, beto kimona balebakana ayi beto kimona ti tuisi ko mfunu va meso ma Yehova mu thangu tulembo nuanisa ziphuila zimbimbi, muna matu vangila mambu phila yoyi Satana kantombila. Beto sudika bumboti mboti diambu beni, tuedi bikila ko Satana nzila katununga.​—1 Pi. 5:8, 9.

PHILA YOYI TULENDA KUKIMUENA BO TUIDI BATU BAKONDO LUNGA

8. Botula kifu kimbimbi, mbi diaka disumu dieta sundula? (Nkunga 51:5) (Tala phe “Tsudukusulu yi kuma.”)

⁸ Botula Satana, kuidi diaka na diambu dinkaka diodi dilenda tula ti tukimona balebakana ayi tuisi ko mfunu va meso ma Yehova mu thangu tulembo nuanisa ziphuila zimbimbi. Diambu mbi? Kambu kueto kulunga koko kutubikila bambuta zieto batheti.a​—Yobi 14:4; tanga Nkunga 51:5.

9-10. a) Bue Adamu ayi Eva bayiza bela mu thangu bayiza sumuka? (Tala phe foto.) b) Diambu mbi disumu dieta kututula?

⁹ Yindula phila yoyi Adamu ayi Eva bayiza bela mu thangu bayiza sumuka. Mu thangu bayiza sumuka, basuama ayi batomba fuka zinitu ziawu. Mu diambu beni, buku yi Étude perspicace des Écritures yitubidi ti: “Disumu dibatula bakimona ti bame bakana mambu, bakitatikisa mu mayindu, bakimona mu vonza ayi bamona tsoni.” Yimonika banga ti Adamu ayi Eva baba bakangama mu nzo yoyi yiba kaka bivinga biya. Balenda kuawu kangala mu bivinga bi nzo beni vayi balendi ko nunga bima kunganda. Kifuani beni kioki kimonisini ti basi nunga ko botuka mu disumu.

¹⁰ Vayi beto phila yoyi tuididi yisi ko phila mosi banga bubela Adamu ayi Eva. Bawu basi baka ko khudulu yoyi beto tubaka, yoyi yilenda kutukula mu disumu ayi kutuvana kansasa kimboti. (1 Ko. 6:11) Buba ti buawu, batutambikisa disumu diawu. Diawu beto phe tuedi yituka ko mu thangu tuvengi disumu tukimona banga beto tume bakana mambu, tukitatikisa mu mayindu, tukimona mu vonza ayi tumona tsoni. Diawu Bibila kitubidi ti disumu dilembo tatamana tula batu mu buvika. Dieta vanga phe diambu ‘buba phe kuidi batu bobo bakambu vanga masumu banga disumu diodi divanga Adamu.’ (Loma 5:14) Vayi tuedi yindula ko ti bo tubutuka na disumu, ti muna kadi khumbu tuela vanga mambu mamboti voti kadi khumbu tuela ba vuvu ki zinga luzingu lu mvu ka mvu mu bilumbu binkuiza. Tufueti loza mayindu beni momo mambimbi. Mu phila mbi?

11. Mbi tufueti tula enati tueka kimona balekana mu nuanisa ziphuila zimbimbi, ayi bila mbi? (Loma 6:12)

¹¹ Mu thangu tulembo kimoni balebakana mu yindula ti tuedi nunga ko ziphuila zieto zimbimbi, tufueti zaba ti disumu diodi tutambakana diawu dilembo tukambi diyindu beni, diawu tulendi ko kudiwila. Bila mbi? Bila Bibila kilembo tukambi ti tulendi ko bikila disumu nzila ditatamana ‘kutuyadila.’ (Tanga Loma 6:12.) Diawu dimmonisa ti tulenda kueto nunga kambu bikila ziphuila zimbimbi nzila zituyadila. (Nga. 5:16) Yehova sikididi kidi yandi ti tulenda nunga ziphuila zimbimbi, bila nginu kedi kutukamba ko tubutudila. (5 Mo. 30:11-14; Loma 6:6; 1 Tes. 4:3) Yimonikini bumboti mboti ti tuisi ko balebakana mu diambu ditedi nuanisa ziphuila zieto zimbimbi.

12. Mbi tufueti tula enati tueka kimona ti tusiedi ko mfunu va meso ma Yehova mu thangu tulembo nuanisa ziphuila zimbimbi, ayi bila mbi?

¹² Bobuawu phe, enati tueka kimona ti tusiedi ko mfunu, banga ti Yehova weta kutufuemina beto thumbu ba kuandi ziphuila zimbimbi, tufueti zaba ti disumu diodi tutambakana diawu dilembo tukambi diyindu beni, diawu tulendi ko kudiwila. Bila mbi? Bila Bibila kieta longa ti Yehova zebi ti tuidi batu ba masumu. (Nku. 103:13, 14) “Zebi mambu moso” mu diambu di beto, buba phe phila yoyi disumu dieta tombila kutuvukumunina mu tomba vanga kaka mambu mambimbi. (1 Yow. 3:19, 20) Beto tula ngolo mu kondo bua mu phukumunu yi disumu, Yehova maka tutadila batu bamboti. Bila mbi tulenda kikinina diambu beni?

13-14. Ngeyo thumbu ba phuila yimbimbi, yawu yimmonisa ti sumukini va ntuala Yehova? Sudikisa.

¹³ Bibila kitumonisini luviakunu lunneni lolo luidi mu ba phuila yimbimbi ayi mu dukisa phuila beni. Tulendi ko nunga thangu zioso kakidila phuila yimbimbi yoyi yilenda kutukuizila vayi tulenda nunga kambu dukisa phuila beni. Mu kifuani, mu tandu kitheti, Bakristu bankaka ku Kolinto beba sangisanga nitu babakala na babakala voti baketo na baketo. Polo wusonika ti: “Batu bankaka mu beno buawu bobo babela.” Diawu dimmonisa ti kadi khumbu basi bue ba ko phuila yivutukila diambu beni? Nanga nana, bila phasi yikala kuidi mutu mu lembo ba phuila yi diambu diodi keba vanganga. Vayi Bakristu bobo beba tulanga ngolo mu kambu bue dukisa ziphuila beni, Yehova weba kubakikininanga. Yehova weba kubatadilanga ti bamana “sukulu.” (1 Ko. 6:9-11) Buawu phe bulenda bela kuidi ngeyo.

¹⁴ Buba ntindu mbi wu ziphuila zimbimbi wulembo nuanisa, wulenda kuaku kuzinunga. Buba ti wukadi nunga manisa ziphuila beni, wulenda kuaku kukiyala mu kondo dukisa ‘zinzinunu ziaku kinsuni ayi [mu kondo dukisa] luzolo lu nsuni ayi lu mayindu maku.’ (Efe. 2:3) Madiela mbi malenda kusadisa muingi wununga ziphuila zimbimbi?

BUE BUNUNGINA MVITA BENI

15. Ti tutidi nunga ziphuila zieto zimbimbi, bila mbi tufueti zabila lebakana kueto mu kondo kukiviunga?

¹⁵ Muingi wununga ziphuila zimbimbi, wufueti zaba lebakana kuaku mu kondo kukiviunga. Keba wedi kukivuna mu “mayindu mambimbi.” (Zaki 1:22) Mu kifuani mutu nioni weta bakana mu ntambu wunua malavu mawombo kalenda tuba: ‘Batu bankaka beta luta nua malavu mawombo viokila minu.’ Voti mutu nioni weta bua mu ntambu wutala pornografi kalenda tomba vana foti kuidi mutu nkaka mu tuba ti: ‘Nnuni’ama voti nketo’ama kedi kumbonisina luzolo lungolo, nginu ndiedi ba ko phuila yitala pornografi.’ Diawu kadi tombanga kukinungisa buba mu mayindu mu thangu wulembo nuanisa ziphuila ziaku zimbimbi. Tufueti zaba ti mambu momo tunkuna mawu phe tuela vela.​—Nga. 6:7.

16. Bue wulenda yedisila nzengolo’aku yikambu bua mu ziphuila zimbimbi?

¹⁶ Botula zaba lebakana kueto, tufueti yedisa phe nzengolo’eto yikambu bua mu ziphuila zimbimbi. (1 Ko. 9:26, 27; 1 Tes. 4:4; 1 Pi. 1:15, 16) Zabanga mambu momo malenda kuvukumuna ayi thangu yoyi weta bela wulebakana. Yilenda ba ntindu mosi wu phuila yimbimbi voti thangu mosi mu lumbu yoyi yilenda fika kutula wubua mu phukumunu. Thangu mbi wulenda fika buila mu phukumunu? Mu thangu memana vongila ngolo voti mu builu bungolo? Wukizabilanga diambu diodi dilenda kuvukumuna ayi wukizabilanga phila yoyi wulenda kudinungina. Diawu, thangu yimboti yi kubutudila yidi tuamina wudengana phukumu.​—Zin. 22:3.

17. Dilongi mbi tulenda baka mu kifuani ki Yosefi? (1 Mose 39:7-9) (Tala phe zifoto.)

¹⁷ Yindula diambu diodi Yosefi kavanga mu thangu nketo Potifali kedi katomba sangisa yandi nitu. Wufika manga mu kibakala kioso. (Tanga 1 Mose 39:7-9.) Dilongi mbi tulenda baka? Yosefi wuzaba vonza kidi mu ziona nketo ngana tuamina kutu nketo Potifali kankamba basangisa yandi nitu. Bobuawu phe, wulenda yedisa nzengolo’aku yi vanga diambu dimboti tuamina wudengana diambu diodi dilenda kuvukumuna. Mu phila beni yoyi, buawu wela bela wufuana mu sadila nzengolo yoyi wukibakila mu thangu wela dengana diambu diodi diela tomba kuvukumuna.

‘TATAMANA KUKIFIONGUNINA’

18. Bue wulenda nungina mvita wu ziphuila zimbimbi? (2 Kolinto 13:5)

¹⁸ Muingi wununga ziphuila zimbimbi, wufueti ‘tatamana kukifiongunina,’ yinsundula kukiyuvulanga thangu ka thangu keni wulembo tatamana kuaku vanga mambu mu phila yimboti. (Tanga 2 Kolinto 13:5.) Kadika thangu, tadilanga mayindu maku ayi mambu momo wumvanga muingi wuzaba keni kuidi na mambu momo wufueti ludika. Mu kifuani, buba ti nungini phuila yimbimbi, wukiyuvula: ‘Thangu kua thudidi muingi ndituba nana?’ Enati mueni ti wisi fika manga ko, kadi kukivana foti. Vayi baka zikhubukulu muingi khumbu yinkuiza weba fika manga. Wukiyuvulanga biuvu biabi: ‘Mu thangu mayindu mambimbi mame kukhuizila, ndifueti fika kumabotulanga? Phiokosolo thangu’ama, yeta kuthula ndimona phasi mu nunga ziphuila zimbimbi? Ndieta fika botula meso mama mu zivideo voti mu zifoto ziozi zimmonisa mambu ma kitsuza? Ndieta sudika kuama ti tumukina minsiku mi Yehova kuidi mu diambu di mamboti mama veka, buba ti mu kumisadila, dintombana nditula zingolo muingi ndikiyala?’​—Nku. 101:3.

19. Bila mbi yilenda bela phasi mu nuanisa ziphuila zimbimbi ti tum’baka zinzengolo zifioti fioti mu kondo ku nduenga?

¹⁹ Wufueti manganga phe kifu ki kukinungisa. Bibila kitubidi ti: ‘Ntima wulutidi bukhita viokila kima kioso ayi kisi ko kima kisakinina.’ (Yel. 17:9) Yesu wutuba ti mu ntima mu ntotukilanga “mayindu mambimbi.” (Mat. 15:19) Mu kifuani, mutu nioni wubika tala pornografi, kumanima ma mua thangu kalenda banzila ti “yisi’andi mbimbi ko” mu tala zivideo voti zifoto ziozi zilenda kotula ziphuila zi nitu bila batu beni mu minledi kuawu badi. Voti kalenda tuba: ‘Yisi’andi mbimbi ko mu yindula ziphuila zimbimbi bila ndikadi kuama kuzidukisa.’ Mayindu momo mawu mammonisa ti ntim’andi wulembo mvuni muingi ‘kabaka zikhukubulu zi dukisa ziphuila zi nitu.’ (Loma 13:14) Bue wulenda mangina mayindu maphila yoyi? Ngeyo manga baka zinzengolo zifioti fioti mu kondo ku nduenga ziozi zilenda kutuma wubaka zinzengolo zinneni mu kondo ku nduenga, banga ziozi zilenda kutuma wuvanga disumu.b Loza mabanza voti “mayindu mambimbi” momo meta tula mutu kanungisa kifu kiandi kimbimbi.

20. Vuvu mbi tuidi mu bilumbu binkuiza ayi lusadusu mbi tueta baka?

²⁰ Banga phila tume longukila mu disolo diadi, tuidi na luve lununga ziphuila zimbimbi mu lusadusu lu Yehova. Ayi mu nlemvo’andi tuididi vuvu ki baka luzingu lu mvu ka mvu mu nza yimona. Diela ba diambu di lukindusu mu sadila Yehova mu mayindu ayi mu ntima wuvedila! Tulenda ba sikididi ti tulenda kueto nunga nuanisa ziphuila zimbimbi ayi mfunu kueto tuidi va meso ma Yehova mu thangu tulembo zinuanisa tii tuela kota mu nza yimona. Bo Yehova keta sakumuna zingolo ziozi tueta tula, tulenda kueto nunga!