Naa Bandu Mɛŋgɛlaa KƐSI YAULAŊ O INTANƐITIIYO WA
Bandu Mɛŋgɛlaa
NAA KƐSIAA LAYAUWA O INTANƐTIIYO CHOO
Kisiei
Ɔ, ɔ, Ɛ, ɛ, Ŋ, ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ŋ
  • ŋ
  • BAABUIYO
  • YAULAŊ A NYƆƆŊ
  • BƆŊAŊNDAŊ
  • mwbr24 Bukuloo p. 1-13
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le “Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo”

Viduei cho le fondaa hoo le.

Mal Haki, bahawɛi pɔmbɔ yɔŋnuŋ le num vidueiyo hoo solullo.

  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le “Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo”
  • Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—2024
  • Suɛi Lebolii Pɔmbuɛi
  • BUKULOO 6-12
  • BUKULOO 13-19
  • BUKULOO 20-26
  • BUKULOO 27–KOOŊNDO 2
  • KOOŊNDO 3-9
  • KOOŊNDO 10-16
  • KOOŊNDO 17-23
  • Vɛɛ Ŋ Manda yɛ Kɔl Numndo?
  • Ŋ Tiuba Miŋ Faŋaŋ Kaa Nɔɔlɛiyo Kɔɔli
  • Duɛki
  • KOOŊNDO 24-30
  • Nɔ Siooŋii Mɛlɛkɛi Nduyɛ Ma Wa a Taasi
Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo—2024
mwbr24 Bukuloo p. 1-13

Sɔɔŋ Tɛɛsiaŋndoŋ le Yoomu Naa a Wali Pollo Yau Wali Bɔŋaŋndo

© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

BUKULOO 6-12

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ SAM 36-37

“Tambu Kɔl le Dɛnɛ Kɛndɛ Wanaa Kɔl Vesɛiya Sɔla wo Le”

w17.04 11 ¶4

Te Masale Mɛlɛkaleŋ le Hiŋ Pɛ, Yɛɛ Cho yɛ Faŋaŋ?

4 Vɛɛ wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda cho yɛ naa suŋ suŋ paaliaŋndo? Mi Pɔɔl, wana Chiisu vem hɔlte ndɔ wo dimi maa o palɛi mɛɛlɛi niŋ, “nyɛ palaa wa niŋ bɔɔ.” Nduyɛ mbo chɔɔlu dimi aa, “Wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda a wanaa lachoowaa a hiau niŋ lachi a sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ tosaa mbo hiou maa paandu.” (2Ti 3:​1-5, 13) Baa hei yɔŋnuŋ num niŋ pa? Naa pumnda del niŋ o yaŋɔɔla wanaa latandaa, wanaa nɔ yɛle tulaaleŋ le kaale cheleŋndeŋ nda, a wanaa tɛɛmbaa lasawaa wɔɔŋ wɔɔŋnda niŋ. Apum viŋnuŋ pɛŋ a sɔɔŋ wɔɔŋ nda cho tosaa woŋ te. Apum, ma chɔm maa a yeema waŋnda malaa, kɛ o kpeekpei niŋ, wanaa wɔɔŋnda nda cho ni. O yɔŋ bɛɛ miŋ dellɔ o yaŋɔɔle wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda niŋ te, kɛ a cho naa paaliaŋndo. Te ŋ tuei pɛ a mɛɛ nda cho chuaambuaa, bɛnduaa yuuwa, a wanaa nɔ wana suaa le nda le wa biyɔɔ ŋua ŋua yɛ, mi dialloŋ kuendiŋ naa. Wanaa dɛnɛ wɔɔŋnda haa simnuŋ naŋ chaa visiaa biyaa ɔɔ nyinaa wɔɔŋnda ni. (Che 3:​15) Ŋ cho bɔɔ a nyaale le mɛɛ Diom Chɛhowaa ke naa tiindaŋndo yɛ.

w22.06 10 ¶10

Mi Chɛhowa Dɔu Wanaa Mal Acheleŋnda Haki Wa Sala

10 Te ŋ kɛsiŋ pɛ sɔɔŋ nɛiyaŋ ndoŋ o kɔl, mi keŋ tosa ŋ ve a kɔl kɛndɛ le. Suɛi nɛiyaŋ nde kɛsiŋndo o kɔl cho ko maa wolɔɔla lusulɛi. Le hei, Chɛhowa yeema naa miŋ soliŋ sɔɔŋ nɛiyaŋ ndoŋ o kɔl, okoŋ miŋ wa o kɔl nyulu niŋ. (Nuawɔ Ɛfisiaŋnda 4:​31, 32.) Mbo dɛɛniaa naa maa ŋ nɔ miŋ ‘wa wanaa kɔl tuu le, nduyɛ ŋ nɔ miŋ nɔ kɔl tambɛi wana le.’ (Sam 37:​8) Silaa hoo tolɔɔ kɔɔli mala naa tau. Suɛi nɛiyaŋ nde kɛsiŋndo o kɔl paaliaŋ kɛndiaa naa. (Pulɔ. 14:​30) Nduyɛ, o yɔŋ bɛɛ miŋ kɛsiŋ suɛi nɛiyaŋ nde o kɔl, naapum i paaliaŋ wana tosal naa suɛi keŋ ndo le. O cho ko mɛɛ waŋndo kol nuaa pɔsɔnioo le suɛi waŋndo tosal ndu ve yɛ. O kpeekpei niŋ, te ŋ mal pɛ acheleŋnda haki, mɛɛ suɛi kɛndɛi pila naŋ cho keŋ tosalaŋndo ni. (Pulɔ. 11:​17) Mi hei tosa miŋ wa o kɔl nyulu niŋ, miŋ nɔ kɛndiaa sɔviɔɔ, nduyɛ miŋ hiou lachi a Chɛhowa piɛiyo.

w03-E 12/1 13 ¶20

“Saaŋgial Mɛlɛka Yaawɛɛ a Kɔl Kɛndɛ”

20 “Wanaa tusiŋ nda, nda lɛŋnde Mɛlɛka chua buŋgɛi leŋ le wa niŋ nyɛ nda ni.” (Sam 37:​11) Kɛ nɛɛ yaa cho yɛ “wanaa tusiaŋ nda”? Diomndo hoo “tusiŋndo” o sim le, “wana cho mɔɔsɔlɔɔ wo, a wana lasiɔmboo.” A tonya “wanaa tusiaŋ nda” cho Chɛhowa chumndo le mbo huŋ faŋa kafala kɛ kɛ cho hau laŋ. “Nduyɛ nda wa niŋ o kɔl nyulu niŋ, . . . ma de nyɛm kɛndɛŋ Mɛlɛkaŋ tɔnɔ ni.” (Sam 37:​11) Suŋ suŋ bɛɛ waŋnda haa cho a kɔl nyulu o kpele hɛnɛkiɔɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ chieeŋndo balɔɔ silɔ.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

it-2-E 445

Pembuŋ Vilɛiyoŋ

Isisi yi, teleŋ o teleŋ, ɔɔ filioŋ. Pemboŋ cho isisi yi, nduyɛ ŋ cho le teleŋ o teleŋ. (Ai 54:​10; Hab 3:​6; tuuwɔ Sam 46:​2) O kpeekpei niŋ, mɛɛ wana ŋchondoo soo maa sakpoyɛi Chɛhowɛi cho ko maa “pembuŋ vilɛi bɛndoŋ” (Sam 36:​6) dimioo o wa dɔɔ koŋ ni maa, sakpoyɛi Chɛhowɛi cho isisi yi. Ɔɔ le mɛɛ pemboŋ cho ŋ vilɛi yɛ, chɔm vɛlɛ ni maa sakpoyɛi Chɛhowɛi cho filioŋ a i waŋnda chieeya. (Tuuwɔ Ai 55:​8, 9) Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 16:​20 dimi maa, mɛɛ maalikɛinɔ ŋɔmmɛuwo hulu hɛŋgɛi kɔl tuu Mɛlɛkaa o hueiye niŋ, pemboŋ bɛɛ miŋ faŋaŋ. Hei chɔm maa hali pemboŋ vilɛiyoŋ bɛɛ tiu niŋ ba miŋ hɛluŋ tumbe Chɛhowaa le.—Tuuwɔ Chɛlui 4:​23-26.

BUKULOO 13-19

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ SAM 38-39

Pɛŋgi Yiyaŋndo o Biondɔŋnda Ŋ Tosalaŋ Choo

w20.11 27 ¶12-13

Kindiŋ Ma Sɔla Nyɛ Cho Num Lachi Wo

12 Nuawɔ 1 Chɔŋ 3:​19, 20. Naa kpou miŋ tambu kɔl lepum le sɔɔŋ wɔɔŋ naŋ tosa paandu woŋ. Le tamaseliiyo, mi apum tambu kɔl le sɔɔŋ wɔɔŋ nda tosa tuupa ma huŋ o tonyaa niŋndo. Apum yɛ, ma tambu kɔl le biondɔŋnda nda tosa o yiŋɔɔ ndaa kɔɔli laŋ. Yiyaŋnda waa ndoo la nɔla mi la hiŋ naa o kɔl teleŋ o teleŋ. (Luomaŋ. 3:​23) Ŋ nɔ miŋ tosa hakioo kpɛsɛkɛɛ le. Kɛ lepum mɛɛ mɛɛ naŋ kindiŋ, miŋ “tosa biondɔŋndaŋ tau.” (Chemi. 3:​2; Luomaŋ. 7:​21-23) Mi che bɛɛ ŋ niŋ kɔl le yiyaŋndo a sɔɔŋ wɔɔŋ naŋ tosa paandu woŋ te, kɛ o mala naa o nɛilaŋ lapum niŋ. O nɛi kuɛɛ choo? Te ŋ tambu pɛ kɔl le sɔɔŋ wɔɔŋ naŋ tosa woŋ, mi keŋ mala naa miŋ tosa siŋgaŋndaŋ nduyɛ ŋ miŋgi lɛ biondɔŋ waa lende tosa le.—Hibu. 12:​12, 13.

13 O baa pilɔɔ choo, te o yɔŋ pɛ miŋ wa yiyaŋndo lɔɔlɔɔ o yɔŋ wɔɔŋ naŋ tosa wo choo, mɛɛ ŋ cho naapila mala le. Le yɛɛ? Kanifuule, ŋ mulul niŋ yɔŋ wɔɔŋ koŋ kɔɔ nduyɛ mi Chɛhowa mal naa haki. (Sam 31:​10; 38:​3, 4) Tofawɔ tamasi ndepilɛnɔ pilɛ le sinaa maa o bɛnda miŋ kɛsi kɔllo o biondɔŋ naŋ tosa paandu wo choo le. O wa a kɔl tambɛiyo lɔɔlɔɔ le yɔŋ wɔɔŋ o tosa paandu wo. Mbo dimi aa: “Mi yiyaŋ maa mɛɛ mɛɛ ya tosa niŋ o wali Chɛhowaa niŋ, fondo fuu koni ya cho saŋgaa ni. Kanifuule, I laalaŋ maa Chɛhowa cho lɛ ya hunɔɔ piŋi le.” Naapum mi naa a bɔɔbɔɔ yiyaŋ mɛɛ ndepilɛnɔɔ hoo ndoo yiyaŋ yɛ. Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ wa yiyaŋndo lɔɔlɔɔ a sɔɔŋ wɔɔŋ naŋ tosa woŋ okɔɔ le kanifuule, yaŋɔɔleŋ i cho ni. Chɛhowa chii naa niŋ malɔɔ haki nduyɛ o kaala wɔ naa tau. Kɛ te ŋ wa wɔ yiyaŋndo pɛ maa ŋ cho wanaa sɔvɛ le, miŋ mal ndu piɛiyo, Setana cho dɔɔnɔŋ nyaale!—Tuuwɔ 2 Kɔliŋtiaŋ 2:​5-7, 11.

w02 11/15 20 ¶1-2

Vɛɛ Naŋ Soliŋ yɛ Yoomu Naa Kpeku le Chɛhowa Piɛiyo?

PALƐI naŋ nɔ le waa yoomu o chieeŋndo choo ve bendu tau le. Mɛɛ Deeve wana ŋchondoo yiyaŋ a mɛɛ yoomoo cho o biŋgi yɛ okɔɔ, mi keŋ nyindu ndu mbo dimi o piɛileŋ niŋ aa: “Mɛlɛka Yaawɛɛ, yandii chɔm ya mɛɛ palɛi nii ya nɔ le waa yoomu ve i lo yɛ. Chɔm ya lɔɔ ya I cho wu wo. Lɔɔ kuɛɛ yoomu nuu cho yɛ chuwɔɔ? A bii ma kialu yoomu nuu o biŋgi. Yoomu nuu cho num o hɔl nyɛ o nyɛ le.” Deeve ndoo yeema Chɛhowa kɔllo nɛŋioo sanaa a mɛɛ ndoo suaa yɛ, vɛlɛ a mɛɛ ndoo tosa sɔɔŋ yɛ. Nduyɛ le mɛɛ ndoo nɔ tiindaŋndo o Mɛlɛka niŋ yɛ o dimi ni aa: “O num niŋ ya I duau tiindaŋ nuu ni.” (Sam 39:​4, 5, 7) Mi Chɛhowa yaŋ nilaŋ o piɛile Deeve leŋ, nduyɛ mbo fanda ndu a mɛɛ ndoo tosa sɔɔŋ yɛ.

Le mɛɛ sɔɔŋ keleŋa siŋgaŋ o yoomoo niŋ, nduyɛ miŋ nɔ tau le tosaa yɛ, mi wa tɛtɛlɛ le wa kpɔndi kpɔndi lepaa o lepaa. Mi hei tosa miŋ buulaŋ tau, kanifuule miŋ nɔ tau le tosaa, kɛ ŋ nɔ teleŋ bɔɔ le ndi tosa le. Naa bɛɛ nɔ miŋ bii yoomu naa mɛɛ Mɛlɛka hɛnaŋ yɛ maa Deeve. O kpeekpei niŋ, mi Chɛhowa mɛɛndaŋ naa nduyɛ mbo yaasiaa naa a pilɛŋ pilɛŋnda nyɛkɛndɛi. Choobu wa waŋndo o pilɛ o ndoo nɔ siooŋii Mɛlɛkɛiyo. Nduyɛ mɛɛ wɔsilaŋ 3,600 la hiou mbo sina maa, Chɛhowa wa kelala ndɔlaŋ mɛɛndaŋndo kpou. Mi Choobu nyuna aa: ‘Te ndu oo huŋ nyuna ya fɛɛŋ pɛ, vɛɛnɛ ya I wa yɛ ndu diom muli?’ (Choobu 31:​4-6, 14) Ŋ tiuba miŋ soliŋ palɛi naŋ nɔ le waa yoomu ve kpeku le Mɛlɛka piɛiyo, te ŋ wa pɛ sɔɔŋ cho a Mɛlɛka okɔɔ woŋ tosaa, sawala ndɔlaŋ diikɔŋndo, nduyɛ miŋ soliŋ teleŋ naa kpeku nyɛkɛndɛi. Mɛɛ ŋ yaasiaŋndɔ niko sɔɔŋ muŋ ŋ pilɛŋ pilɛŋ.

w21.10 15 ¶4

Miiŋgu o Chaŋyɛi Kɛndɛi Niŋ a Chɛhowa

Soo o Chɛhowa lo teleŋ o teleŋ. Finya num bii bila maa, te a hiou pɛ lachi a tɔɔyaŋndo biinɔŋndo le haki ŋ tosa wo, keŋ tosa ndi ikala le ma piɛi o ndu lo. (Luomaŋ. 8:​26) Lelaŋ, a nɔ ma “lambaŋ piɛileŋ” o ndu lo. Wa ndu dimullo mɛɛ kpɛ ŋ yeema waa o chaŋyɛi niŋ a ndu yɛ. (Luomaŋ. 12:​12) Mi Aŋndelee dimi aa: “Mi yaa bii yapila tɔɔyaŋ, nduyɛ mi siɔmbulaŋ laa wa ya tau. Kɛ teleŋ o teleŋ yaa piɛi pɛ o Chɛhowa lo, mi yaa sinaŋ nyɛkɛndɛi. Nduyɛ mi yaa sinaŋ maa I cho a kɔl nyulu.” Te a sina nyɛ ŋ piɛi Chɛhowa le ndu wo le, mɛɛ tofa piɛile Masaa Deeve ndoo piɛi leŋ mɛɛ o mal yɔŋ ndɔ wɔɔŋndo. Le cho o Sam 51 a 65 niŋ.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

w22.09 13 ¶16

Chɔm Maa A Cho Wana Wana Nɔla Ma Tiindaŋ

16 Ŋ nɔ miŋ dɔu naapila o mandaa bɛŋgu te ŋ yeema pɛ mi acheleŋnda dɔu tiindaŋndo o naa niŋ. Suliŋndo hoo mala naa le miŋ fafaŋ acheleŋnda dimullo a sɔɔŋ pilaŋ okɔɔ, o yɔŋ bɛɛ miŋ wa o tɔɔndaŋndo bɛŋgu le keŋ tosaa. (Nuawɔ Pulɔwaa 10:​19.) Mi i wa ikala le miŋ dɔu naapila o mandaa bɛŋgu, te ŋ wa pɛ intanɛtiiyo soliŋndo kpeku le yooŋgulaŋ yɔŋndo. Te ŋ ve yekeŋ te, miŋ tosa mi wanaa bɔɔbɔɔ sina sɔɔŋ nda nɔ ma sina a muŋ okɔɔ le woŋ. Nduyɛ ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa, nyɛ o nyɛ naŋ dimi pɛ o intanɛtiiyo choo, ŋ nɔ lɛ ndu kpaaya choo le. Naapila dɔwɔɔ o mandaa bɛŋgu mala naa vɛlɛ miŋ fafaŋ wanaa simul naa wa dimullo sɔɔŋ luei puaapiliaa a ndepiliaa naa o kpundɔɔ niŋndoŋ, o yɔŋ bɛɛ ma hui naa. Mi i waa nuaa yɔŋnuŋ o lɛŋii nda kuuna wali naa kpou ɔɔ otiŋ nde niŋ, te polisiiya nyuna naa pɛ a wali naa okɔɔ. Te sɔɔŋ waa nuaa yɔŋnuŋ pɛ, ŋ nɔ miŋ dɔu sawa mandaa hoo o wali niŋ. Ŋ nɔ miŋ ‘chɛl mi isɔɔ o isɔɔ wɔɔŋ i fula naa o sondo le.’ (Sam 39:​1) Ŋ nɔ miŋ wa wanaa wana nɔla ma tiindaŋ, o wa o yuŋgoo niŋ, o chaŋyɛi niŋ, a puaapiliaa a ndepiliaa naa, ɔɔ wana o wana cheleŋ. Nduyɛ le miŋ wa wanaa wana nɔla ma tiindaŋ, mɛɛ miŋ dɔu naapila o mandaa bɛŋgu.

BUKULOO 20-26

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ SAM 40-41

Le Yɛɛ o Bɛnda yɛ Miŋ Mala Acheleŋnda?

w18.08 19-20 ¶16-18

Wanaa Nɔ Kɛndɛiya Nɔ Kɔl Kɛndɔɔ

16 Wanaa nɔ kɛndɛi kpeekpeiya tosa kɛndɛi le mi waŋndo miŋgul nda le. Mi Chiisu dimi aa, “Te a toosiaa nyɛ diaa . . . pɛ, veelu wanaa cho a tambɛi ya, a namtaa, a wanaa bɛvɛiya, a wanaa sumɛiya. Te a tosa lende pɛ, Mɛlɛka tosa ma wa a kɔl kɛndɛ, kani fondole, nda nda nɔla ma miŋgul num te.” (Luku 14:​13, 14) Baabuiyo dimi vɛlɛ aa, “Wana ikɛndɔɔ salaa Mɛlɛka o duau ndu ni,” nduyɛ maa “Wana mala hoo wana cho o nyɛ palaa niŋ ndo wo o pɛl tɔnɔɔ.” (Pulɔ. 22:​9; Sam 41:​1) Ŋ nɔ miŋ wa wanaa ikɛndɛ kanifuule, ŋ yeema kɛsɛ le acheleŋnda malaa.

17 Mɛɛ Pɔɔl wa diomnda Chiisulaŋ miŋgioo sondo maa “waŋndo nyɔɔ kioo ndu wana hiou salaa sɔla a waŋndo num nyɔɔ kioo,” o cho ko a waŋnda nyɔɔŋ kioo okɔɔ le o wa suɛi le. Ŋ nɔla vɛlɛ miŋ ke waŋnda kɔl dɛɛniaa, silaa nda o Baabuiyo niŋ, a kioo nda mala bɛnda wo. (Walta Kiilaa 20:​31-35) Nyɛ Pɔɔl dimi nduyɛ mbo tosa wo pɛɛku naa mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le kɛndɛi tosaa a teleŋ naa, yoomuma naŋ, acheleŋnda hɔlla mulullo, a kaalaa nɔɔ yɛ.

18 Wanaa yaasiaa ŋsɔɔ wa a pɛɛku a kaala waŋchieeya okɔɔ wa, saaluŋ vɛlɛ maa kɛndɛi tosaa ke waŋnda nyaaloo. A mɛɛ yau pum dimi yɛ, mi waŋnda dimi maa ma wa a kɔl kɛndɛ tau te a tosal pɛ acheleŋnda sɔɔŋ kɛndɔŋ. Wanaa yaasiaa ŋsɔɔ wa dimi maa, te ŋ mala pɛ acheleŋnda, miŋ sinaŋ maa yoomu naa nɔ saboo. Wanaa tosa pɛɛku bɛndoo wa apum dimi maa, mi waŋnda yɔŋguŋ le wallo le halikpeŋ ma wa kɛndiaa nduyɛ ma wa a kɔl kɛndɛ. Kɛ nyɛ nda saaluŋ hoo wo cho suɛi kaamaa le naa le, kanifuule, Wana naa Toosiaa Chɛhowa kaalaa naa, nduyɛ o dimi maa, kɛndɛi waŋnda tosallo tosa miŋ wa a kɔl kɛndɛ.​—2Ti 3:​16, 17.

w15 12/15 24 ¶7

Chɛhowa Cho Num Siŋgi

7 Kɛ a koŋ kpou, te ŋ naa pɛ, ŋ nyuna Mɛlɛka le kɔl dɛɛniaa, taasioo, a malaa, mɛɛ wanaa ndaa piɛi Mɛlɛka o sindɔɔ niŋnda ndaa tosa yɛ. Mi Masaa Deeve poonyiaa aa, “Wana mala hoo wana cho o nyɛ palaa niŋ ndo wo o pɛl tɔnɔɔ. Wana waa nuaa, baŋaa Mɛlɛka Yaawɛɛ o baŋa ndu a teleŋ kpundɔɔ ni. Mandaa Mɛlɛka Yaawɛɛ manda ndu ni, o koŋ, mbo tosa mi wana koŋ o wa yoomu.” (Sam 41:​1, 2) O teleŋ Deeve wo niŋ, mi wanaa ndaa mala waŋnda o nyɛpalaa niŋnda bɛɛ wu. Deeve dimi naa maa wana waa lende cho wa achal o kaamaa niŋ, okoŋ, mbo sɔla yoomu fafɛɛŋndo le. Diomndaŋ ndaŋ la sim maa, Mɛlɛka cho mala wana mala waŋndo o nyɛpalaa niŋndo. O nɛi kuɛɛ choo? Mi Deeve tɛɛsiaa aa, “Te o del a naa pɛ, Mɛlɛka Yaawɛɛ o siŋgi ndu. Naa o naa wa ndu, mbo siŋgi laŋ kpou.” (Sam 41:​3) Lelaŋ, wana mala hoo wana cho o nyɛpalaa niŋndo nɔ mbo laalaŋ maa, Mɛlɛka che nyɛ o tosa wo. Nduyɛ dialuŋ Mɛlɛka ke ndu le miŋ nɔla siŋgiŋndo a ba ndɔ woŋ, cho ndu mala mbo sinaŋ tiŋ, nduyɛ mbo seŋgu a naa ndɔɔ.

w17.09 14 ¶17

Tol Tamasi Kaa Inyiɛɛ Chɛhowaa Kɔɔli

17 Mi che bɛɛ nyiɛɛye chɔmndo cho suɛi kɛndɛ le naa, kɛ sabu kpeekpei naŋ chɔm nyiɛɛye wo cho ni, ŋ yeema miŋ tol tamasi Chɛhowaa kɔɔli nduyɛ mi saŋgalaa kuɛ o ndu lo. Ndu cho Puundule kaalaa a nyiɛɛye ni. (Pulɔ 14:​31) O kɛsi tamaselii kɛndɔɔ le naa. Lelaŋ, maa naa kpou tosa o kɛ kɛ naŋ tiuba le miŋ tol tamasi Mɛlɛkaa kɔɔli le nyiɛɛye chɔmndo. Hei cho tosa miŋ sɔɔŋguu puaapiliaa a ndepiliaa naa ikɛi kpɛɛluŋ, nduyɛ miŋ nɔ chaŋyɛi kɛndɛi a wanaa cheleŋ balu naa wa.—Kal 6:​10; 1Chɔŋ 4:​16.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

it-2-E 16

Chɛhowa

Konala cho o Baabuiyo niŋndaŋ kpou la tɔlnuŋ o Kpuluŋgumayɛi Chɛhowɛi choo. Nduyɛ sabu tase Mɛlɛkaa wa hoo ni, le mi diola ndɔlaŋ la sɔla diondɔɔ. Koŋ sim ni maa, o cho tɔɔ wɔɔŋ o tɔɔ wɔɔŋ cho o diola ndɔlaŋ choo faŋa. O cho tosa mi nyaa yoomaa kɛ kɛ cho o choo choo niŋ, a o lɛŋndeŋ choo ke diola ndɔlaŋ bɛɛleŋ. A nɔ maa diikuŋ Chɛhowa le mɛɛ nda kaala ndu yɛ, nduyɛ ma ke foofo ndɔɔ bɛɛleŋ le mɛɛ o cho Mɛlɛka kpuluŋgumaa yɛ. Piɛile Deeve piɛi o Sam 40:​5-10 niŋndeŋ le chɔm mɛɛ o yiyaŋ a diola Chɛhowalaŋ dindioo okɔɔ yɛ. (Nuawɔ mɛɛ kiilaa tuu nyɛ dimiŋ hoo o sam niŋndo, a Chiisu Kiliti okɔɔ o Hib 10:​5-10.)

BUKULOO 27–KOOŊNDO 2

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ SAM 42-44

Tɔnɔla Naŋ Sɔla o Pɛɛku Mɛlɛkaa Niŋndo

w06-E 6/1 9 ¶4

Sɔɔŋ Kulloŋ le Buŋgɛi Diiŋ Ndɛi o Yau Sam Ndo Niŋ

42: 4, 5, 11; 43:​3-5. Te o yɔŋ pɛ mi suɛi pum yɔŋnuŋ nduyɛ miŋ wa landaŋ a kunda leKilisiɔŋndo, nyɛ kinɛi luei naa yoomuaŋ ndo cho yiyaŋndo a mɛɛ naŋ wa paandu a kɔl kɛndɛ a puaapiliaa a ndepiliaa naa yɛ ni. Mi che bɛɛ o kandɔŋndo miŋ sinaŋ nyɛ nɛiyaa vɛlɛ a wanapilɛyɛi, kɛ i loonuŋ naa maa, Mɛlɛka cho naa naŋ viaŋnuŋ nda ni, nduyɛ maa ŋ nɔ miŋ chum ndu mbo huŋ piŋi naa.

w12-E 1/15 15 ¶2

Mɛɛ Naŋ Tuɛi Pɛɛkoo Yeela Nduyɛ Miŋ Sɔla Tɔnɔɔ Yɛ

1 PIƐILEŊ: Nyɛ tase naŋ nɔ miŋ tosa wo cho piɛileŋ ni. (Sam 42:​8) Le yɛɛ? Kanifuule Diom Mɛlɛkaa pɛɛkoo cho nyɔɔ opilɛ o naŋ tosa o ndu piɛiyo niŋndo ni. Lelaŋ ŋ nɔ miŋ nyuna Chɛhowa le mbo mala naa a nyina ndɔ diandaa le halikpeŋ miŋ bɛɛndiaa yiyaŋnda naalaŋ. (Luk 11:​13) Mi Babala viou niŋ misiɔnalueileŋ tosaa wo dimi aa: “Mi yaa piɛi fɛlɛŋ tuupa mi yaa veelu diomndaŋ o Baabuiyo niŋ. Mi yaa sinaŋ maa Chɛhowa cho latulu a ya, nduyɛ maa o hɛnaŋ nyɛ ya cho tosaa wo.” Te ŋ piɛi pɛ tuupa miŋ kandu pɛɛkoo, keŋ cho tosa miŋ wa a bɛɛndiaŋ le sɔɔŋ naŋ hiŋ pɛɛkoo woŋ biyɔɔ bila.

w16.09 9 ¶11-12

“La Wa a Isiooŋ Mi Dialloŋ Ŋ Vi Nya Le”

11 Chɛhowa luei naa vɛlɛ yoomuaŋ sanaa a silala naŋ sɔla o bɔŋaŋnda naala leKilisiɔŋndaŋ, bɔŋaŋnda ibuŋgalaŋ, bɔŋaŋnda bɛndaŋ, a sukuulaŋ o kɔɔna naa niŋ. Silala laŋ la mala naa miŋ piɛi Mɛlɛka a yiyaŋ kɛndɔɔ, miŋ kɛsi kpeleŋndaŋ, vɛlɛ a kalaŋnda naala leKilisiɔŋndaŋ tosaa. (Sam 119:​32) Baa a nɔ pa yeemɛi o silalaŋ ndaŋ niŋ le mi la luei num yoomuaŋ?

12 Mi Chɛhowa mala wanaa nduaa le Amalɛkaitiiya yomɔɔ a waŋnda Itoopiaa. Nduyɛ, mbo ke Nɛhimaya a Chuuwa kpaayaa ma chii kpakilaŋ Chulusalɛm taŋgul. O nɛi pilɛ koŋ choo, Chɛhowa cho naa yoomuaŋ ke le miŋ hiou lachi a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo mi che bɛɛ mi buulaŋndaŋ a simultaŋ la wa naa choo. Nduyɛ, lepum waŋnda chɔm iyeema o yooŋgu kɛndɛ naŋ dimul nda wo niŋ te. (1Pi 5:​10) Chɛhowa cho kaama tosa mi bahawɛila naalaŋ la lo le. Kɛ, ŋ nɔ miŋ tosa wallo kpeŋgei i nɛi. Vɛɛ naŋ tosa yɛ keŋ? Ŋ nɔ miŋ wa diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ lepaa o lepaa, miŋ bɛɛndiaŋ le bɔŋaŋnda naalaŋ nduyɛ miŋ bii laŋ. O faŋaŋ o koŋ kɔɔli ŋ nɔ vɛlɛ miŋ hiou lachi a pɛɛkɔŋ ipilayaa a pɛɛku leyuŋgoo tosaa, nduyɛ miŋ tiindaŋ Chɛhowa. Fɛɛŋ bɛɛ ŋ chɛlnuŋ mi nyɛ o nyɛ faŋa naa kɔllo o nyɛm Chɛhowa cho naa kioo le yoomuaŋ sɔlaa a naa kɔllo dɛɛniaa woŋ choo le. Te a yiyaŋ pɛ maa dialloŋ vi num o nɛilaŋ ndaŋ niŋ opilɛ, nyuna Mɛlɛka le mbo mala num. Okoŋ, ma che mɛɛ nyina Mɛlɛkaa tosa wallo o num niŋ, le ma nɔ yeemɛi a kpaayaa le hɛnaŋ ndɔɔ tosaa. (Flp 2:​13) Yɛɛ num bɛɛ tosa yɛ le ma luei acheleŋnda yoomuaŋ?

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

it-1-E 1242

“Visiaa Yonduaa”

A soliŋ diomndo hoo visiaa yonduaa kpeku o bolle Baabuileŋ ndeŋ niŋ le naa tamaseliiyo chɔmndo. Mɛɛ Choobu wa kɔl ndɔ tambɛiyo chɔmndo, mbo dimi maa mbo simnuŋ mɛɛ “visiaa” yonduaa a cho nuaa yɛ. (Choobu 30:​29) Mɛɛ nda yem wanaa Mɛlɛkaa o chɔuwo, mi wana ŋchondoo chaŋ (tuuwɔ Sam 68:​23) mbo dimi aa: “ma mal naa miŋ wa niŋ visiaa yonduaa tɛɛŋ.” Naapum o wa yiyaŋndo a fondaŋ visiaa yonduaa chuuŋgiaŋ naapilɛ le sɔŋgɔɔ wo. (Sam 44:​19) A wɔsi 607 Tuupa Mi Chiisu Vialuŋ, mi Babilɔŋ del Chulusalɛm choo a sɔŋgɔɔ, nduyɛ mi keŋ tosa mi yima bɛnduaŋ ma del. Fulamakɔɔlioo wa ni, mi kalaŋ chuauwa kandu chuauwaa ndaa biyɔɔ wɔɔŋndo. Mi Chɛluimaya tuu mɛɛ ndaa tosa hei yɛ a mɛɛ visiaa yonduaa bii chuauwaa ndaa yɛ.—Chaŋ 4:​3, 10.

KOOŊNDO 3-9

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ SAM 45-47

Chondii Cho a Nɔ Kɛɛsiaa Masa Bɛndoo Okɔɔ Ve

w14-E 2/15 9-10 ¶8-9

Dɔɔnuŋ Nyaale le Nɔ Kɛsiaa Saa Fɔŋndɔɔ

8 Nuawɔ Sam 45:​13, 14. A hiŋ a chuaa cho challe o nɔɔ niŋndo. Tofawɔ se “naŋɔɔ bɛndu” o naŋ ndo. O Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 21:​2 niŋ ma tuu chuaa hoo a Chulusalɛm Sɛnɛiyo. Nduyɛ “o wa o bɛɛndiaa nyɛkɛndɛ kɛndɛi le pɔnɔ ndɔ.” Chiee diandaa hoo “wa woli wolioo a biilu Mɛlɛkaa. O wa ŋɛlɛŋgi ŋɛlɛŋgi naŋ chaa pou baa kala bɛndoo ni. O wa diondɔɔ naŋ chaa pou chasipaa wo ni, mɛɛ mɛɛ sani humboo diandu nuaa fo fo yɛ.” (Sɔɔ 21:​10, 11) Mi yau Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ suaa mɛɛ Chulusalɛm Sɛnɛiyo hoo naŋ yɛ okɔɔ. (Sɔɔ 21:​18-21) Ŋ che ni ko le sabu wana ŋchondoo saŋgala chuaa hoo le “naŋɔɔ” bɛndoo wo! Kɛ o choo choo niŋ nɔ kɛsiaa leMasaa hoo cho wa ni.

9 A hiŋ a chua cho challe o nɔɔ niŋndo o po cho ndu chuaa o nɔɔ niŋndo lo. Ndu cho yɛ Mɛsayanɔɔ ni. O cho niŋ chuaa hoo bɛɛndiaa, ‘mbo wa ndu dindioo fo fo a mɛŋndaŋ. Maŋ ma cho yɛ diom Mɛlɛkaa ni. O nɔ sɔŋ te, kɛ mbo wa o diandaa.’ (Ɛfi. 5:​26, 27) Chuaa hoo nɔ mbo wounuŋ nyɛla bɛnda le dunyɛi hei laŋ. Nduyɛ lende kɛsɛ o cho ni. Kanifuule, “doma cho ndu lekɔɔ wo, a kɛila nda bɛɛndiaa a kooliiyoŋ ndaŋ o cho o toosiaa ni.” Nduyɛ “o cho o doviaŋ o nyɛla kɛndɛ kɛndɛla bɛndulaŋ niŋ, ma kua a ndu o masa bɛndoo lo.” Le nɔ kɛsiaa saa fɔŋndɔɔ, “a ke chuaa hoo nyɛla humbula fo fo laŋ le mbo wounuŋ. Nyɛla humbula kɛndɛ kɛndɛlaŋ ndaŋ la sim le sɔɔŋ sakpoŋ wanaa diandaa tosa woŋ.”—Sɔɔŋ. 19:​8.

w22.05 17 ¶10-12

Yɛɛ Yau Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ Dimi yɛ a Chila Naalaŋ Okɔɔ?

Yɛɛ Chɛhowa cho yɛ tosa te waŋnda haa chiŋalaŋ pɛ wanaa nduaa? Mbo dimi aa: “I cho tumbe dɔɔnɔŋ o kala kala.” (Isi. 38:​18, 21-23) Mi Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ bolle 19 tɛɛsiaa nyɛ cho yɔŋnɔŋ okoŋ kɔɔli wo. Chɛhowa cho Po ndɔɔ yɔŋ le mbo huŋ sɔŋga le wanaa nduaa, okoŋ mbo yem yaamɔɔwaa ndaa. Nduyɛ, “puaa chɔuwaa cho o choo choo niŋnda,” cho wa a Chiisu latulu o chɔuwo hoo niŋ. Nda cho yɛ maalikɛiya a ŋwaŋ 144,000 cho wa o masaleŋ choo ni. (Sɔɔŋ. 17:​14; 19:​11-15) Yɛɛ cho yɛ yɔŋnɔŋ o chɔuwo hoo niŋ? Wanaa simul Chɛhowa wa kpou cho tambei sɔla o chɔuwo hoo niŋ!—Nuawɔ Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 19:​19-21.

11 Yiyaŋndɔ mɛɛ wanaa laalaŋaa Chɛhowaa sinaŋ niŋ yɛ, te a sɔla pɛ pioŋɔɔ mi yaamɔɔwaa Mɛlɛkaa kpou sɔla tambei. A tonya, teleŋ kɔl kɛndɔɔ pila wa niŋ koŋ ni! Mi che bɛɛ kɔl kɛndɔɔ cho wa o choo choo niŋ te Babilɔŋ Bɛndoo sɔla pɛ tambei, kɛ nyɛ cheleŋ cho vɛlɛ yɔŋnɔŋ o tosa niŋ mi wana o wana wa a kɔl kɛndɛ wo. (Sɔɔŋ. 19:​1-3) Ndu cho yɛ “nɔ kɛsiaa Saa Fɔŋndɔɔ” ni. A hei okɔɔ yau Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ mɛɛlu isɔɔ ni.—Sɔɔŋ. 19:​6-9.

12 A teleŋ kuɛɛ nɔ kɛsiaa hoo cho yɛ tosaŋ? Ŋwaŋ 144,000 kpou cho wa choo choo tuupa mi chɔu Amakɛdɔŋndo kanduŋ. Kɛ o cho teleŋ koŋ te nɔ kɛsiaa Saa Fɔŋndɔɔ cho tosaŋ te. (Nuawɔ Sɔɔŋ Chɔɔmaŋndoŋ 21:​1, 2.) Nɔ kɛsiaa hoo cho tosaŋ te chɔu Amakɛdɔŋndo hiou pɛ, nduyɛ mi yaamɔɔwaa Mɛlɛkaa kpou sɔla tambei.—Sam 45:​3, 4, 13-17.

it-2-E 1169

Chɔuwo

Te chɔu Amakɛdɔŋ ndo hiou pɛ, ŋ cho kɔl nyuloo tueiyɔɔ yeela le wɔsilaŋ waapilɛ. Mi wana ŋchondoo dimi aa: “[Chɛhowa] tosa mi chɔulaŋ la chuu ba o ba fee o chieeŋndo choo. O cho chiɔula waŋnda a sɔŋga a laŋ ndaŋ biuwo mbo yimi yimi, mbo tɛɛmbuu baltaŋ, nduyɛ, nyɛla kala kala sovɛiya bii o laba maa boola bɛndu laŋ, mbo mal laŋ o yiŋ.” Mi kpeŋgii tasei le huuluei hei peeluŋ a teleŋ Mɛlɛka tosa mi Isɔluɛiya sɔla kɔl nyuloo wo mɛɛ o tɛɛmbuu wolɔɔla chɔula yaamɔɔwaa ndaa. Te Chiisu huŋ tɛɛmbuu pɛ yaamɔɔwa nduaa a teleŋ chɔu Amakɛdɔŋndo, ŋ cho kɔl nyuloo tueiyɔɔ yeela o chieeŋndo choo. (Sam 46:​8-10) Wanaa cho yoomu fafɛɛŋndo sɔla wa cho ‘wanaa cho mɔɔŋ ndaŋ faŋndoŋ chɔuwɔɔ dɛndɛla waalaŋ nda, nduyɛ ma toosiaa balta ndalaŋ mɔɔŋ nda bɛɛndiaa tɔlɔɔlaŋ ndoŋ.’ Waŋnda haa a ‘bɛɛndiaŋ lɛ niŋ le lakɔ o chɔu le.’ “Nyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ Kpuluŋguma bɛndoo dimi wo, ndu cho koŋ ni.”—Ai 2:​4; Ma 4:​3, 4.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

w17.04 13 ¶9

Te Masale Mɛlɛkaleŋ le Hiŋ Pɛ, Yɛɛ Cho yɛ Faŋaŋ?

9 Yɛɛ cho yɛ miiŋgu o foofo kɔɔnala lakafalaŋ? Te Amakɛdɔŋ hiou pɛ, baa kɔɔnaa cho pa wa o chieeŋndo choo? Baabuiyo dimi aa, “Mɛlɛka chuel naa buŋgɛi le naa hala [choo choo, NWT] sɛnɛiyo kioo a chieeŋ sɛnɛiyo. Loŋ ndu ndu, nyɛ o nyɛ fee kɔlaŋ o nɛi sakpo. Buŋgɛi naa ŋ cho Mɛlɛka chumndo le tosaa ve, ndi cho hei ni.” (2Pi 3:​13) Choo choo paandoo a chieeŋ paandoo cho masɛi lakafɛi waŋchieeyaa sendu le wa cho o ba bɛŋgu ve ni. Te a sɔla pɛ tambei, yɛɛ cho yɛ miiŋgu o foofo ndaa? ‘Choo choo sɛnɛiyo a chieeŋ sɛnɛiyo.’ Choo choo sɛnɛiyo sim le masale sɛnɛileŋ ni. Chiisu Kiliti a ŋwaŋ 144,000 cho wa o Masale leŋ choo ni. Chieeŋ sɛnɛiyo sim le wanaa cho wa o Masale Mɛlɛkaleŋ bɛŋgu wa. Chiisu a wanaa cho wa o Masale leŋ choo wa cho tamasi Chɛhowaa, Mɛlɛka tosa sɔɔŋ laasi laasi le wo tolɔɔ kɔɔli nyɛkɛndɛi. (1Kɔ 14:​33) Lelaŋ, “chieeŋ sɛnɛiyo” cho wa o kɔɔnaa. Puaa suliŋnda cho wa hɔlteŋ sɔɔŋ choo ni. (Sam 45:​16) Chiisu nda ŋwaŋ 144,000 cho wa puaa kaŋ nɛi chɔmaa kioo ni. Yiyaŋndɔ a teleŋ kɔɔnala lakafalaŋ la faŋaŋ niŋ, mi kɔɔnaa opilɛ miiŋgu o foofo koŋ ndo. Kɔɔna luei niŋ waŋnda diompilɔɔ tɛɛŋndo, kɛ o luei niŋ laba o lakafa niŋ te!

KOOŊNDO 10-16

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ SAM 48-50

Kalaŋ Chuauwa, La Mala Yuŋgula Nyalaŋ ma Kindi Laalaŋ Ndaa o Kɔɔna Chɛhowaa Niŋ

w22.03 22 ¶11

Piɛile Tonyaleŋ le Cho Num Mala Ma Chɔɔlu Wa a Kɔl Kɛndɛ

11 Chuauwaa naa pɛɛkoo a Chɛhowa okɔɔ vɛlɛ a Diom ndɔɔ pɛɛkoo cho nyɛ cheleŋ naŋ tosa o ndu piɛiyo niŋndo ni. O paale pɛŋgiaaleŋ choo, Isɔluɛiya ndaa tosa wali o wali le. Nduyɛ mi ndaa soliŋ paaleleŋ kpeku le chaŋyɛi ndɛi kindioo a Chɛhowa. (Ɛsɔ. 31:​16, 17) Mi kalaŋ chuauwaa ndaa kaala Chɛhowa wa ndaa pɛɛku chuauwaa ndaa a Chɛhowa okɔɔ. Nduyɛ, mi ndaa chɔm nda sɔɔŋ kɛndɛŋ o tosal nda niŋndoŋ. Hau bɛɛ, ŋ nɔ miŋ kɛsi teleŋndo le waa Diom Mɛlɛkaa pɛɛkoo lepaa o lepaa. Hei cho nyɔɔ opilɛ o naŋ tosa o Chɛhowa piɛiyo niŋndo. Nduyɛ mi keŋ mala naa miŋ sɔɔŋguu ndu ikɛi kpɛɛluŋ. (Sam 73:​28) Te yuŋgoo wa pɛ Diom Mɛlɛkaa pɛɛkoo diompilɛ, mi keŋ mala chuauwaa ndaa ma kindi chaŋyɛi ndɛi a Finya nda kaalaa cho o choo choo niŋndo.—Nuawɔ Sam 48:​13.

w11-E 3/15 19 ¶5-7

A Nɔ Saboo le Ma Dɔunuŋ Nyaale

“Wanaa Mɛlɛkaa, la balu pembii Saayɔŋnde, mi la chɔm fondaŋnda vilɛila kala kalala cho le nya mandaa laŋ. La mɛɛndaŋ ndɔ saasala cho nya labalaa laŋ, nduyɛ a fondaŋnda cho la bɛɛndiaa la kala kala le nya mandaa laŋ, le mi la huŋ dimul chuauwaa nyaa mamaa.” (Sam 48:​12, 13) Wana ŋchondoo wa Isɔluɛiya dimullo le maa mɛɛndaŋ mɛɛ Chulusalɛm wa yɛ. Mi Isɔluɛiya ndaa kuɛ o chiee diandaa hoo niŋ le bɔŋaŋ iwɔsioo biyɔɔ, nduyɛ mi ndaa che mɛɛ chiɛi Mɛlɛkaa ndoo naŋ yɛ. Baa a tiu pa ba ma yiyaŋ a sɔɔŋ kɛndɛŋ yɔŋnuŋ loŋ ndoŋ? O kpeekpei niŋ, mi hei nyindu nda le ma ‘dimul chuauwaa ndaa mamaa’ a muŋ okɔɔ.

Yiyaŋndɔ a masa laandoo Siba, o ndoo nɔ kiisaŋndo a kona ndoo tuei a masale Sɔlɔmɔŋndeŋ, vɛlɛ a taasi bɛndu ndoo nɔ wo okɔɔ. Mɛɛ yɛɛ ndoo tosa yɛ niko mbo laalaŋ sɔɔŋ muŋ? “Ya ii laalaŋ maa tonya le o cho le.” Mbo dimi aa: “Ya pila hiŋ ni mi huŋ chɔ a hɔlte nileŋ pɛɛŋ.” (2Ko 9:​6) A tonya, nyɛ naŋ cha hoo a lehɔl pɛɛŋ ndo mbo pilaŋ naa kɔllo tau.

Vɛɛ naŋ mala chuauwaa naa le ma che sɔɔŋ kɛndɛŋ cho o kɔɔna Chɛhowaa niŋndoŋ a “hɔlta ndalaŋ” pɛɛŋ? Te o yɔŋ pɛ maa lɛuvii Seiyaa Chɛhowaa cho o fondaŋ ŋ cho wo ikɛi, tosa a sabu mi la kuɛ yilɔɔ loŋ. Le tamaseliiyo, Mandi nda Bɛtani cho landaŋ a Lɛuvii cho o tanda ndaa niŋndo. Nduyɛ tiŋndo wa le mɛɛliilaŋ 900 (ɔɔ kilolaŋ 1,500). Kɛ a koŋ kpou, mi wanaa velu nda wa ndaa kɛɛsiaa le kɔlaŋ yilɔɔ Bɛtɛɛl. Taama taama teleŋ nda wa a pɔmbɔ wa. “Tuupa miŋ kua yilɔɔ o Bɛtɛɛl, naŋ yiyaŋ ko maa ŋ cho wa hɛnɛkɛ le, nduyɛ fondaŋ kaasoŋnda o cho ni.” Ma dimi aa: “Miŋ komal feleŋguaa a wa wallo kalaŋ le Chɛhowa, nduyɛ ma wa ndu tueiyɔɔ yeela wa! Miŋ cha maa, kɔɔna Chɛhowaa cho bɔɔ fondaŋ sɔvɛ le waa loŋ, nduyɛ teleŋ o teleŋ naŋ kuɛ yilɔɔ o Bɛtɛɛl pɛ, miŋ chɔɔlu yoomuaŋ sɔla o Mɛlɛka piɛiyo niŋ.” Mɛɛ Mandi nda Bɛtani che mɛɛ kɔɔna Chɛhowaa naŋ yɛ, miŋ keŋ tosa ma kandu kɔɔfaleŋ tosaa, nduyɛ okoŋ kɔɔli, ma veelu nda le kɔlaŋ malaa le teleŋ biŋgi o Bɛtɛɛl.

w12-E 8/15 12 ¶5

Hiou lachi a Waa Pilachieenɔɔ le Masale Mɛlɛkaleŋ!

5 Pɛɛku a bundɔŋ masindɔŋ okɔɔ. Te waŋndo yeema pɛ simnɔŋndo pilachioo le masale waŋchieeya, o nɔ fɛŋ mbo pɛɛku bundɛi cho a masale leŋ okɔɔ wo. Nyɛ pilɛ koŋ kpe cho a wanaa yeema simnɔŋndo pilachieeya le Masale Mɛlɛkaleŋ nda ni. A nɔ fɛŋ ma pɛɛku a sɔɔŋ cho a Masaleŋ ndeŋ okɔɔ woŋ. Le tamaseliiyo, yiyaŋndɔ a puaa Kolua wa, a ndaa tosa wallo o chiɛi Mɛlɛkaa niŋnda okɔɔ. Mɛɛ nda wa yaasiaa a bundɛi cho a Chulusalɛm okɔɔ ve, ma naŋ kɔl tau mɛɛ nda sina bundɛi cho a chioo hoo, vɛlɛ a Chiɛi Mɛlɛkaa okɔɔ wo. O cho ko pouta yɛndɛla ndaa soliŋ kpeku le chiee hoo taŋgullo laŋ te laa pilaŋ nda kɔllo le, kɛ nyɛ chioo hoo, vɛlɛ a chiɛi Mɛlɛkaa ndoo sim lewundu wo. Chulusalɛm wa “chiee cho le Mɛlɛka, o cho masa bɛndu tɔɔmaa wo ni” Chɛhowa. Nduyɛ o wa fondaa le piɛile tonyaleŋ. Loŋ ndaa pɛɛku waŋnda Sawala Mɛlɛkalaŋ ni. Nduyɛ mi Chɛhowa ndoo chɔm wanaa wa Chulusalɛm nda kaalaa lo lechoo ndɔɔ. (Nuawɔ Sam 48:​1, 2, 9, 12, 13) Baa a nɔ pa yeemɛi le ma pɛɛku bundɛi cho a kumbuii kɔɔna Chɛhowa cho o chieeŋndo choo wo niŋ? Mɛɛ ŋ pɛɛku fau a kɔɔna Chɛhowaa vɛlɛ a mɛɛ o cho ndu hau tooloo yɛ, lende koni ŋ cha ni maa Masale kpeekpeileŋ Masale ndɔleŋ le cho ni. Nduyɛ yeemɛi ŋ nɔ le Yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a Masale ndɔleŋ okɔɔ wo cho chɔɔlu hiouwɔɔ lachi.—Chɛlui 9:​24; Luk 4:​43.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

it-2-E 805

Sultaŋ

Mɛɛ Kaaleŋ Isɔluɛi sɔla nyɔɔŋ tau, ma tuɛi yoomoo yeela (1Ma 4:​20; Iki 5:​18, 19), nduyɛ a ve lɛ wanaa tambɛi le. (Pulɔ 10:​15; Iki 7:​12) Mi che bɛɛ tuu Chɛhowaa wa ni le mi Isɔluɛiya ndaa tuei nyɛm nda wa sɔla o walta ndalaŋ niŋndoŋ yeela (tuuwɔ Pulɔ 6:​6-11; 20:​13; 24:​33, 34), kɛ mbo sila nda maa a chɛl mi nyɔɔŋ muŋ faŋga nda kɔllo o ndu lo okoŋ ma tiindaŋ muŋ te. (Di 8:​7-17; Sam 49:​6-9; Pulɔ 11:​4; 18:​10, 11; Chɛlui 9:​23, 24) Mbo loonuŋ nda vɛlɛ maa sultaŋ le teleŋ biŋgi koni la cho ni (Pulɔ 23:​4, 5), la nɔla mi la baŋa yoomula ndalaŋ te (Sam 49:​6, 7). Nduyɛ wanaa vi niŋnda sɔla tɔnɔ o tɔnɔ o nyɔɔŋ muŋ niŋ te (Sam 49:​16, 17; Iki 5:​15). Mbo dimul nda maa te a handu pɛ kɔllo o nyɛm muŋ choo, keŋ cho tosa ma kandu sɔɔŋ o tul leyɛ woŋ tosaa. (Pulɔ 28:​20; tuuwɔ Chɛlui 5:​26-28; 17:​9-11) Ma sɔla vɛlɛ kɔl dɛɛniaa le ma ‘ke Mɛlɛka Yaawɛɛ bɛɛleŋ sanaa a nyɛm ndaŋ suulaŋ yɔŋgoo o ndulo ma ke.’—Pulɔ 3:​9.

KOOŊNDO 17-23

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ SAM 51-53

Yɛɛ Naŋ Nɔ yɛ Miŋ Tosa le Biondɔŋnda Wɔɔŋ Wɔɔŋndaŋ Kpakpalaa?

w19.01 15 ¶4-5

Vɛɛ Ŋ Manda yɛ Kɔl Numndo?

4 Diomndo hoo ‘kɔllo’ o Pulɔwaa 4:​23 niŋ sim ni, ‘wana suu waŋndo cho kpeekpei o kɔllo niŋndo.’ (Nuawɔ Sam 51:​6.) O baa pilɔɔ choo, ‘kɔllo’ sim le yiyaŋnda naalaŋ, mɛɛ naŋ sinaŋ yɛ, yeemaŋ naŋ, vɛlɛ a kɛɛsiaala naalaŋ. O sim le wanaa suu naŋ cho kpeekpei o kɔllo niŋnda, o cho ko mɛɛ waŋnda cha naa yɛ le.

5 Yiyaŋndɔ mɛɛ kɛndiaa dialuŋ naŋ chɔm sɔvɛyɛi wanaa suu naŋ cho kpeekpeiya wo. O tasoo, le mi dialuŋ naŋ wa o kɛndiaa niŋ, mɛɛ miŋ hɛli le nyɛdiaa kɛndɔɔ dioo, nduyɛ miŋ wa dialloŋ hiiluu wo teleŋ o teleŋ. O nɛi pilɛ koŋ choo, le miŋ wa kɛndiaa o Mɛlɛka piɛiyo niŋ, mɛɛ miŋ wa diomndaŋ veeloo lɔɔlɔɔ o Baabuiyo niŋ vɛlɛ a o yaula naalaŋ niŋ, nduyɛ miŋ wa tiindaŋ naa dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ teleŋ o teleŋ. Ŋ chɔm tiindaŋ naa o Chɛhowa niŋ a mɛɛ naŋ duau nyɛ naŋ cho pɛɛkoo wo o wali niŋ yɛ, vɛlɛ a mɛɛ naŋ suaa a ndu okɔɔ yɛ. (Luomaŋ. 10:​8-10; Chemi. 2:​26) O diiŋ ndɔɔ, a mɛɛ naŋ wa o dialloŋ niŋ yɛ, miŋ yiyaŋ maa ŋ cho kɛndiaa, mi che bɛɛ mi naa wɔɔŋndo wa naa niŋ. O nɛi pilɛ koŋ choo, le mɛɛ naŋ wa walta iMɛlɛkayalaŋ tosaa yɛ, naapum miŋ yiyaŋ maa tiindaŋ naa cho o kala poŋ, kɛ mi yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ la wa naa hindɔɔ o kɔl. (1 Kɔliŋ. 10:​12; Chemi. 1:​14, 15) Ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa Setana yeema mbo pɔsɔŋiaa yiyaŋnda naalaŋ a yiyaŋnda ndɔlaŋ. Vɛɛ o kindiŋ yɛ le keŋ tosaa? Nduyɛ, vɛɛ naŋ manda yɛ naapila?

w15 6/15 14 ¶5-6

Ŋ Tiuba Miŋ Faŋaŋ Kaa Nɔɔlɛiyo Kɔɔli

5 Nɛi sɔviɔɔ opilɛ le chɔmndo maa ŋ dɔu tiindaŋ naa kpou o Chɛhowa niŋ cho ndu piɛiyo le yiyaŋnda nɔɔlɛilaŋ chɔulabaa ni. Te ŋ naŋnuŋ pɛ Chɛhowa ikɛi kpɛɛluŋ o piɛileŋ niŋ, ndu bɛɛ cho naa naŋnɔŋ ikɛi. Mbo ke naa nyina ndɔ diandaa a kɔllo wulee le naa malaa miŋ soliŋ yiyaŋnda nɔɔlɛilaŋ o lakɔl, nduyɛ miŋ lo a diandaa. Ŋ dimul Mɛlɛka o piɛileŋ niŋ le mbo sina yeemɛi naŋ nɔ le ndu kɔllo nɛŋioo ve. (Sam 19:​14) Ŋ nyuna ndu pa a lebɛɛ le mbo mɛɛndaŋ naa te ŋ nɔ pɛ “yiyaŋnda wɔɔŋndaŋ,” a yeemaŋ wɔɔŋndoŋ, ŋ luei naa o hakioo niŋndoŋ? (Sam 139:​23, 24) Ŋ cho pa ndu piɛiyo lɔɔlɔɔ le naa malaa miŋ kɛsi pimbi simiaa naa te tɔɔndaŋndo komal naa pɛ?—Maa. 6:​13

6 Manda naŋ sɔla wo, ɔɔ mi kaa naŋ nɔ paandu wo tosa lepum miŋ kandu sɔɔŋ Chɛhowa kɛɛ woŋ hɛnaŋndo. Kɛ a koŋ fau, o nɔla mbo mala naa miŋ tosa siŋgaŋndaŋ le halikpeŋ miŋ hiou lachi a ndu piɛiyo o nɛi sakpoo choo. Masaa Deeve ndoo sina hei. Mɛɛ Deeve suunda a Basiɛba, mbo nyɔɔlu Chɛhowa o piɛileŋ niŋ aa: “Tosa mi kɔl nuu wa o diandaa, . . . nduyɛ ma dɔu ya yiyaŋnda kɛndɛlaŋ o kɔl le lɔɔlɔɔ.” (Sam 51:​10, 12) Miŋ yeema hakioo tosaa tau, kɛ mi Chɛhowa tosa miŋ nɔ yeemɛi le ndu diikɔŋndo. O yɔŋ bɛɛ mi yeemaŋ wɔɔŋndoŋ vil puundoŋ naa o lakɔl, nduyɛ miŋ hɛlu yiyaŋnda naala diandaa laŋ, Chɛhowa nɔla mbo chɔm naa nɛiyo le sawala ndɔlaŋ diikɔŋndo, nduyɛ miŋ sɔla batiuwaa le waa achal. O nɔla mbo kuuna nyɛm tiuba miŋ yɔŋul naa woŋ.—Sam 119:​133.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

it-1-E 644

Duɛki

Idɔmaitiinɔɔ Duɛki wa ni. Nduyɛ ndu wa masaa le wanaa mandaa lasaa Sɔɔ wa ni. Foofo sɔviɔɔ pila wa hoo ni. (1Sa 21:​7; 22:​9) I cho kpendekele maa, wana ndoo chua piɛile Chuuwa wo o wa ni. Nduyɛ o wa o biyɔɔ niŋ Nɔbi, naapum le buŋgɛi o chua ve, le mɛɛ o ve o diandaa le yɛ, ɔɔ le mɛɛ nda chiikuu ndu a naa ŋlɛlɔɔ yɛ. Mbo cha Masa Wanaa Soliaa lasalaa Abimɛlɛki, Deeve muɛi faŋii Koolaya ve kioo, a beedii wa o yɔŋgaŋ o Mɛlɛka lo wo. Okoŋ mɛɛ Sɔɔ wa buɛiyaa nduaa dimullo maa a yii ndu defoo, mi Duɛki lo okoŋ mbo dimul Sɔɔ nyɛ o nyɛ o che Nɔbi. Mɛɛ Sɔɔ chuuŋgiaa wanaa soliaa lasalaa kpou naapilɛ, okoŋ mbo nyuna Abimɛlɛki le sabu o tosa heiyo, mbo dimul wanaa wa ndu mandaa wa le ma diu wanaa soliaa lasalaa kpou. Mɛɛ nda kɛɛ le di tosaa, mbo dimul Duɛki le mbo diu nda. Okoŋ mbo diu wanaa soliaa lasalaa 85 paaleleŋ. Suɛi wɔɔŋnde pila wa hei ni. Okoŋ kɔɔli, mi Duɛki tɛɛmbuu chioo Nɔbi, mbo diu wana o wana wa loŋ, chuaambɔ ni, bɛndu yuu ni, a chɔluaa ndaa kpou.—1Sa 22:​6-20.

A mɛɛ Sam 52 chɔm yɛ, mi Deeve poonyiaa a Duɛki okɔɔ maa: “Le teleŋ o teleŋ a cho waŋnda defelaŋ yiiyo le nda saaŋgiaa. Diɔɔmule numndeŋ le cho machuaa mɛɛ kuusiei i cho nuaa yɛ. Le teleŋ o teleŋ a cho pɛɛkoo le waŋnda huiyo. Yɔŋ wɔɔŋndo ndu ŋ hiou kaala a suɛi kɛndɛi tosaa, nduyɛ ma kaala choolaŋ dimioo mbo hiau tonyaa. Diomnda tusi waŋnda nyɛ palaa choo laŋ, laŋ kposoŋ koni la fula num o sondo ni. Wana huiyaa ŋ cho ni.”—Sam 52:​2-4.

KOOŊNDO 24-30

NYƐM TƆƆMAŊ O DIOM MƐLƐKAA NIŊ SAM 54-56

Mɛlɛka Cho a Num Latulu

w06-E 8/1 22 ¶10-11

Nɔ Siooŋii Mɛlɛkɛi Nduyɛ Ma Wa a Taasi

10 A teleŋ pilɛ, mi Deeve nyuna masaa Akisi o wa masaa le Kaati, chiee bɛndoo le Filitiaŋnda wo le ndu malaa. Nduyɛ loŋ Koolaya ndoo fula ni. (1 Saamiɛɛ 21:​10-15) Mi buɛiyaa masaa hoo dimul ndu maa, yaamɔɔnɔ ndaa Deeve cho ni. Vɛɛ Deeve cho yɛ niko tosa o suɛi hei niŋ? Mbo piɛi o Chɛhowa lo a kɔl ndɔɔ kpou. (Sam 56:​1-4, 11-13) Mi che bɛɛ mi Deeve tosa maa wana seemɛi le halikpeŋ mbo fula loŋ, kɛ mbo sina maa Chɛhowa chiindiaa ndu ni, mɛɛ o ke ndu taasioo le keŋ tosaa. Tiindaŋ Deeve ndoo nɔ hoo o Chɛhowa niŋndo, chɔm kpendekele maa ndoo nɔ siooŋii nduɛi.—Sam 34:​4-6, 9-11.

11 Maa Deeve, mi naa bɛɛ chɔm maa ŋ nɔ siooŋii Mɛlɛkɛi te ŋ tiindaŋ pɛ buŋgɛi o chuel naa, maa o cho naa mala miŋ biunuŋ sɔɔŋ palaŋ ndo. Mi Deeve dimi aa: “Yɔŋguŋ num pila kpou o Mɛlɛka Yaawɛɛ lo. Dɔu tiindaŋ numndo o ndu niŋ, o nɔla mbo manda num.” (Sam 37:​5) Baa hei sim ni maa te ŋ mal pɛ Chɛhowa bahawɛila naalaŋ o ba, mɛɛ ŋ tosa lɛ nyɛ o nyɛ okoŋ kɔɔli le, haa mbo huŋ mala naa? Deeve piɛi ko o Mɛlɛka lo le malaa, okoŋ mbo chalnuŋ te. Kɛ mbo soliŋ yoomuma nduaŋ a taasi Mɛlɛka ke ndu wo kpeku le bahawɛi ndoo nɔ wo solioo. Ndoo sina maa tiindaŋndo dɔwɔɔ o ndupila niŋ tiuba mbo mala ndu mbo sɔla batiuwaa le. Tonyaa kpeekpei hei cho ni. Kanifuule, mi che bɛɛ miŋ tosa o naŋ tiuba wo, kɛ ŋ nɔ miŋ mal sɔɔŋ tɔɔŋ Chɛhowa o ba. Teleŋnda bɔɔbɔɔ te bahawɛiyo komal naa pɛ, nyɛ kinɛi naŋ tosa wo cho Chɛhowa tiindaŋndo ni. A teleŋnda waa ndoo kpeekpei naa a pilɛŋ pilɛŋnda chɔm ni maa, ŋ nɔ siooŋii Chɛhowɛi. Ŋ sɔla kɔl dɛɛniaa o diomnda Deeve dimi laŋ ndaŋ niŋ. “Wanaa tosa nyɛ Mɛlɛka Yaawɛɛ dimi wo wa, nda cho ndiaamɔɔwaa nduaa ni.”—Sam 25:​14.

cl-E 243 ¶9

‘Nyɛ o Nyɛ Nɔla Naa Faŋa o Kaala Mɛlɛka Nɔ le Naa Wo Bɛŋgu Le’

9 Mi Chɛhowa che biuwɔŋ naa o sɔvɛ. (Maatiu 24:​13) Kɛ loonuŋ maa, Setana yeema num ma mal Chɛhowa piɛiyo. Teleŋ o teleŋ naŋ chɔm pɛ lo lechoo wo o Chɛhowa lo, mɛɛ ŋ ke ndu nyɛ o mulul Setana diom ndo. (Pulɔwaa 27:​11) O kpeekpei niŋ, i ve bɛɛŋ bɛɛŋ lepum le kaa biuwaŋndo nɔɔ le. Taama taama te ŋ nɔ pɛ bahawɛi kɛndiaa lepɛŋndo, bahawɛi nyɛsɔlaa, buulaŋndo, vɛlɛ a tɔɔndaŋnda komal naa lepaa o lepaa laŋ. Te a wa nyɛ kɔl pɛ ma sɔla ndu le, mi keŋ tɛɛmbuu num kɔllo. (Pulɔwaa 13:​12) Te ŋ biunuŋ pɛ bahawɛila waa nuaa kpou, mi Chɛhowa che naa wanaa sɔvɛ. Nyɛ koŋ Deeve dimul Chɛhowa ni maa, mɛmɛma cho ndu tolɔɔ waŋ kinɛi, ma cho ndu ma poonyiaa o ba ma pilɛŋ pilɛŋ kpou. Mbo chɔɔlu dimi aa: “Mi ma wa ma kɛɛsiaa o yau num lakonaa niŋ.” (Sam 56:​8) A tonya, mi Chɛhowa loonuŋ biuwɔŋ naa nduyɛ a saŋga kɛ kɛ naŋ cho le halikpeŋ miŋ chɔm ndu lo lechoo wo wo. Sɔɔŋ muŋ kpou cho ŋ sɔvɛ ndu o hɔl.

w22.06 18 ¶16-17

Vɛɛ Kaala Chɛhowa Nɔ le Naa Wo Mala yɛ Naa Miŋ Soliŋ Siooŋnde o Kɔl?

16 Setana sina maa ŋ kaala yoomula naalaŋ tau. Lelaŋ pɛŋ o dimi ni maa, miŋ chɛl mi nyɛ o nyɛ hɛluŋ naa, hali chaŋyɛi nɛi a Chɛhowa bɛɛ, le halikpeŋ miŋ manda yoomula naalaŋ. (Choobu 2:​4, 5) Hei cho tonya kposoŋ te! Setana tosa ni mi waŋnda sɔla piɔmndo. Le hei, mbo soliŋ siooŋii naŋ nɔ le piɔmndo ve kpeku le halikpeŋ miŋ mal Chɛhowa. (Hibu. 2:​14, 15) Lepum, mbo soliŋ wanaa cho ndu kɔɔli wa kpeku le wanaa cho Chɛhowa piɛiyo wa kɔŋgɔlaŋndo maa, te a mel laalaŋ ndaa le, a cho nda diyɔɔ. Ɔɔ lepum, te ŋ wa pɛ a naa kala kalaa, mi Setana soliŋ keŋ kpeku le naa nyindɔɔ miŋ mal laalaŋ naa. O sɔɔŋ waa nuaa niŋ, mi wanaa chiɔuwaa a wanaa cho Chɛhowa piɛi le wa kindila naa le miŋ tɛɛmbuu sawa Chɛhowa dɔu a kooma hiviaŋ okɔɔ wo. Ɔɔ mi wanaa cheleŋnda dɛɛniaa naa le miŋ chɛl dandala tɛɛmbuu sawala mandaala Baabuiyo wo.

17 Mi che bɛɛ ŋ yeema miŋ sɔla piɔm te, kɛ mi Chɛhowa hiou lachi a naa kaalaa o yɔŋ bɛɛ miŋ sɔla piɔmndo. (Nuawɔ Luomaŋnda 8:​37-39.) Mbo loonuŋ kɛ a chaaŋaa nduaa okɔɔ o yɔŋ bɛɛ ma sɔla piɔmndo. I wa ko naŋ chaa a cho wɔ yoomu. (Luku 20:​37, 38) O nɔ yeemɛi le mbo huŋ miŋgi nda yoomu pila. (Choobu 14:​15) Chɛhowa pendu naa kpali a kooma Po ndɔɔ, le halikpeŋ miŋ sɔla “yoomu fafɛɛŋndo.” (Chɔŋ 3:​16) Ŋ sina maa Chɛhowa kaala naa tau, nduyɛ o buulaŋ le naa. Lelaŋ, o yɔŋ bɛɛ miŋ wa a naa kala kalaa ɔɔ ma kɔŋgɔlaŋ naa le naa diyɔɔ, ŋ nɔ miŋ yɔŋ isiooŋ okoŋ miŋ mal Chɛhowa piɛiyo le. Kɛ ŋ nɔ miŋ muliŋ o ndu lo le mbo ke naa kɔl dɛɛniaa, taasioo, a yoomuaŋ. Hei kpeekpei Valali nda pɔnɔ ndɔ tosa ni.—Sam 41:​3.

Nyɛm Tɔɔmaŋ Mɛlɛkaŋ

it-1-E 857-858

Kɔl Kaloo le Sɔɔŋ Sinaa a Wana Nda Hɛli wo Okɔɔ

Nyɛ Chuda Isikaliɔɔ tosa hoo wo peelu huului Chɛhowa dimi a wana cho Po ndɔɔ pisi wo okɔɔ. Nduyɛ i chɔm vɛlɛ kɔl kalu Chɛhowa nda Chiisu nɔ le sinaa sɔɔŋ nɔ le yɔŋnuŋndo woŋ. (Sam 41:​9; 55:​12, 13; 109:​8; Wal 1:​16-20) Hei chɔm nuaa maa Chuda le Mɛlɛka hɛli le ndi tosaa le. Kɛ mi huuluei hei dimi maa waŋndo opilɛ o chaaŋaa nduaa tɛɛŋ cho ndu pisi ni. I chɔm wana kpeekpei koŋ te. Nduyɛ sawala mandaala Baabuiyo la chɔm maa Mɛlɛka tul kaa Chuda tosa hoo wo leyɛ. Mi kiilanɔɔ suaa a sawa mandaa pum okɔɔ aa: “Keleŋa waŋndo balaŋ handɔɔ choo le ndu suei yulɔɔ le. Nduyɛ, wou laba o yɔŋ wɔɔŋ acheleŋnda niŋ te. Kɛsi numpila o diandaa o kaala numndaŋ niŋ.” (1Ti 5:​22; tuuwɔ 3:​6) Chiisu ndoo yeema mi ndoo tosa kɛɛsiaa kɛndɔɔ a teleŋ o wa buɛiyaa nduaa 12 hɛlioo wo. Le hei mbo lɔl piɛileŋ pii o Finya ndɔ lo le mbo tosa kɛɛsiaa a taasi. (Luk 6:​12-16) Te ndoo yɔŋ pɛ maa Mɛlɛka hɛli Chuda le mbo pisi Chiisu ni, mɛɛ i wa wa ikala le mi naŋ bii nɛila chɔmaa la ndɔlaŋ bila. A mɛɛ sawaa ndoo dimi vɛlɛ yɛ, mɛɛ bala ndɔlaŋ la wa wa o haki Chuda ndoo tosa wo niŋ.

O kpeekpei niŋ a teleŋ nda hɛli Chuda le mbo wa kiilanɔɔ wo, nyɛ o nyɛ ndoo chɔm maa wana waa ndoo le o wa le. Kɛ mbo chɛl mi puundule lolɛileŋ le wul ndu o kɔl, nduyɛ mi lol koŋ tiu ndu lekɔɔ silɔ. Fulamakɔɔlioo wa ni, o ve lɛ a kɔl hiniaa le, nduyɛ ndoo chɛl lɛ nɛi chɔmaa Mɛlɛka wa yɔŋgɔɔ wo le. Mi nyina wɔɔŋndo duau ndu o kɔl le viileŋ tosaa, nduyɛ mbo pisi Chiisu. (Hib 12:​14, 15; Chŋ 13:​2; Wal 1:​24, 25; Che 1:​14, 15; tofa CHUDA No.4.) Kɛ mɛɛ puundule lolɛileŋ leŋ le vil puundoŋ ndu o kɔl, mi Chiisu cha Chuda o hɔl kpendekele maa, ndu cho ndu pisi ni.—Chŋ 13:​10, 11.

    WOL le Sɔɔŋ Yaasiaa—Kisi (2010-2025)
    Chukku Ma Kinda
    Chuku Ma Kumbi
    • Kisiei
    • Share
    • Mɛɛ ŋ Yeema Yɛ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Sawalaŋ Le Tɛɛŋgei Soliŋndo Kpeku
    • Mɛɛ Naŋ Bii Yooŋgula Numndaŋ Yɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Chuku Ma Kumbi
    Share