ບົດທີ 7
ເຈົ້າເຫັນຄຸນຄ່າຊີວິດແບບດຽວກັບທີ່ພະເຈົ້າເຫັນບໍ?
“ນ້ຳຄຳຊີວິດມາແຕ່ພະອົງ.”—ຄຳເພງ 36:9.
1, 2. ຂອງປະທານອັນໃດຈາກພະເຈົ້າທີ່ມີຄ່າຢ່າງຍິ່ງໃນທຸກມື້ນີ້ ແລະເຫດໃດຈຶ່ງມີຄ່າ?
ພໍ່ທີ່ຢູ່ໃນສະຫວັນໄດ້ປະທານສົມບັດອັນລ້ຳຄ່າໃຫ້ເຮົາ ນັ້ນແມ່ນຂອງປະທານກ່ຽວກັບຊີວິດໃນຖານະເປັນມະນຸດທີ່ມີຄວາມຮູ້ສຶກນຶກຄິດເຊິ່ງສາມາດສະທ້ອນຄຸນລັກສະນະຕ່າງໆຂອງພະອົງ. (ຕົ້ນເດີມ 1:27) ເນື່ອງຈາກມີຂອງປະທານອັນລ້ຳຄ່ານີ້ ເຮົາຈຶ່ງເຂົ້າໃຈໄດ້ວ່າຫລັກການໃນຄຳພີໄບເບິນເປັນປະໂຫຍດຕໍ່ເຮົາແນວໃດ. ໂດຍເອົາຫລັກການດັ່ງກ່າວມາໃຊ້ ເຮົາສາມາດພັດທະນາຕົນເອງໃຫ້ເປັນຜູ້ອາວຸໂສທາງຝ່າຍວິນຍານເຊິ່ງຮັກພະເຢໂຫວາແລະເປັນຜູ້ທີ່ “ເຝິກແອບສາມາດໃຊ້ເຫດຜົນ ໄຈ້ແຍກຄວາມດີແລະຄວາມຊົ່ວ.”—ເຫບເລີ 5:14, ທ.ປ.
2 ຄວາມສາມາດທີ່ຈະເຂົ້າໃຈຫລັກການໃນຄຳພີໄບເບິນແມ່ນມີຄວາມສຳຄັນຢ່າງຍິ່ງໃນທຸກມື້ນີ້ ເນື່ອງຈາກໂລກມີຄວາມຊັບຊ້ອນຫລາຍຈົນບໍ່ມີກົດຫມາຍພຽງພໍທີ່ຈະນຳໃຊ້ກັບທຸກສະຖານະການທີ່ອາດເກີດຂຶ້ນໃນຊີວິດ. ວິທະຍາສາດການແພດເປັນຕົວຢ່າງທີ່ເຫມາະໃນເລື່ອງນີ້ ໂດຍສະເພາະໃນເລື່ອງຜະລິດຕະພັນແລະຂັ້ນຕອນການປິ່ນປົວທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບເລືອດ. ນີ້ເປັນເລື່ອງສຳຄັນສຳລັບທຸກຄົນທີ່ຕ້ອງການເຊື່ອຟັງພະເຢໂຫວາ. ແນວໃດກໍຕາມ ຖ້າເຮົາເຂົ້າໃຈຫລັກການໃນຄຳພີໄບເບິນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງນຳ ເຮົາຄວນຈະສາມາດເຮັດການຕັດສິນໃຈໄດ້ຢ່າງສຸຂຸມເຊິ່ງທັງສອດຄ່ອງກັບສະຕິຮູ້ສຶກຜິດຊອບແລະຮັກສາຕົວເຮົາໄວ້ໃນຄວາມຮັກຂອງພະເຈົ້າ. (ສຸພາສິດ 2:6-11) ຂໍໃຫ້ພິຈາລະນາຫລັກການເຫລົ່ານີ້ບາງຂໍ້.
ຊີວິດແລະເລືອດເປັນສິ່ງສັກສິດ
3, 4. ເມື່ອໃດທີ່ພະຄຳພີກ່າວເຖິງຄວາມສັກສິດຂອງເລືອດເປັນຄັ້ງທຳອິດ ແລະໂດຍອາໄສຫລັກການອັນໃດ?
3 ພະເຢໂຫວາເປີດເຜີຍເປັນຄັ້ງທຳອິດເຖິງຄວາມກ່ຽວຂ້ອງກັນຢ່າງໃກ້ຊິດລະຫວ່າງຊີວິດກັບເລືອດ ລວມທັງຄວາມສັກສິດຂອງສອງສິ່ງນີ້ ບໍ່ດົນຫລັງຈາກທີ່ກາອີນໄດ້ຂ້າອາເບນ. ພະເຈົ້າບອກກາອີນວ່າ “ສຽງເລືອດຂອງນ້ອງຊາຍເຈົ້າກໍຮ້ອງຂຶ້ນມາຈາກດິນເຖິງເຮົາ.” (ຕົ້ນເດີມ 4:10) ໃນທັດສະນະຂອງພະເຢໂຫວາ ເລືອດຂອງອາເບນເປັນເຄື່ອງຫມາຍສະແດງເຖິງຊີວິດຂອງລາວເຊິ່ງຖືກຂ້າຢ່າງໂຫດຮ້າຍ. ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງສາມາດເວົ້າໄດ້ວ່າເລືອດຂອງອາເບນໄດ້ຮ້ອງຂໍພະເຈົ້າໃຫ້ແກ້ແຄ້ນ.—ເຫບເລີ 12:24.
4 ພາຍຫລັງນ້ຳຖ້ວມໂລກໃນສະໄຫມຂອງໂນເອ ພະເຈົ້າອະນຸຍາດໃຫ້ມະນຸດກິນຊີ້ນສັດໄດ້ ແຕ່ບໍ່ໃຫ້ກິນເລືອດ. ພະເຈົ້າກ່າວວ່າ “ຊີ້ນນັ້ນ ທ່ານທັງຫລາຍຢ່າຊູ່ກິນກັບຊີວິດຂອງມັນ ຄືວ່າເລືອດ. ແລະຈິງແທ້ ເລືອດທີ່ເປັນຊີວິດຂອງພວກທ່ານ ເຮົາຈະຫັກເອົາ.” (ຕົ້ນເດີມ 9:4, 5) ຄຳສັ່ງນີ້ໃຊ້ກັບລູກຫລານຫມົດທຸກຄົນຂອງໂນເອຈົນກະທັ່ງເຖິງສະໄຫມຂອງເຮົາ. ຄຳສັ່ງນີ້ຢືນຢັນສິ່ງທີ່ພະເຈົ້າຫມາຍເຖິງເມື່ອພະອົງເວົ້າກັບກາອີນກ່ອນຫນ້ານັ້ນວ່າເລືອດເປັນເຄື່ອງຫມາຍສະແດງເຖິງຊີວິດຂອງມະນຸດແລະສັດທັງສິ້ນ. ຄຳສັ່ງດັ່ງກ່າວຍັງພິສູດວ່າພະເຢໂຫວາຜູ້ເປັນບໍ່ເກີດຂອງຊີວິດຈະຖືວ່າທຸກຄົນທີ່ບໍ່ນັບຖືຊີວິດແລະເລືອດຈະຕ້ອງໃຫ້ການຕໍ່ພະອົງ.—ຄຳເພງ 36:9.
5, 6. ພະບັນຍັດຂອງໂມເຊສະແດງໃຫ້ເຫັນແນວໃດວ່າເລືອດທັງສັກສິດແລະມີຄ່າ? (ເບິ່ງຂອບ “ເຫັນຄຸນຄ່າຊີວິດຂອງສັດ”.)
5 ຄວາມຈິງທີ່ເປັນຫລັກສອງຢ່າງນີ້ຍັງປາກົດແຈ້ງໃນພະບັນຍັດຂອງໂມເຊນຳອີກ. ພວກເລວີ 17:10, 11 ອ່ານວ່າ “ຄົນທຸກຄົນ . . . ທີ່ຈະກິນເລືອດຢ່າງຫນຶ່ງຢ່າງໃດ ເຮົາຈະຕັ້ງຫນ້າຕໍ່ສູ້ຜູ້ນັ້ນທີ່ໄດ້ກິນເລືອດ ແລະເຮົາຈະຕັດເພິ່ນຈາກທ່າມກາງພວກແຫ່ງຕົນ. ເຫດວ່າຊີວິດຈິດໃຈແຫ່ງເນື້ອກໍຢູ່ໃນເລືອດ ແລະຝ່າຍເຮົາ ເຮົາໄດ້ປະທານເລືອດເທິງແທ່ນບູຊາເພື່ອຈະໄດ້ກະທຳການໄຖ່ໂທດແທນຈິດໃຈ [“ຊີວິດ,” ລ.ມ.] ທັງຫລາຍຂອງພວກທ່ານ ເຫດວ່າແມ່ນເລືອດໄຖ່ໂທດຊີວິດ.”a—ເບິ່ງຂອບ “ພະລັງໄຖ່ຖອນຂອງເລືອດ”.
6 ຖ້າເລືອດຂອງສັດທີ່ຖືກຂ້າບໍ່ໄດ້ໃຊ້ຢູ່ແທ່ນບູຊາ ກໍຕ້ອງເທເລືອດນັ້ນລົງດິນ. ດ້ວຍວິທີນີ້ຈຶ່ງເປັນຄືກັບວ່າຊີວິດກັບຄືນໄປຫາຜູ້ເປັນເຈົ້າຂອງດັ້ງເດີມ. (ພະບັນຍັດ 12:16; ເອເຊກຽນ 18:4) ແຕ່ຂໍໃຫ້ສັງເກດວ່າຊາວອິດສະລາແອນບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງປະຕິບັດແບບເຄັ່ງຄັດເກີນໄປໃນການພະຍາຍາມເອົາເລືອດອອກຈາກເສັ້ນເລືອດທຸກເສັ້ນໃນຊີ້ນທີ່ເຂົາເຈົ້າຈະກິນ. ຕາບໃດທີ່ສັດນັ້ນຖືກຂ້າແລະເອົາເລືອດອອກຢ່າງຖືກວິທີ ເຂົາເຈົ້າກໍສາມາດກິນຊີ້ນນັ້ນພ້ອມກັບມີສະຕິຮູ້ສຶກຜິດຊອບທີ່ສະອາດ ເນື່ອງຈາກການເອົາເລືອດອອກແບບນັ້ນຈະເປັນການສະແດງຄວາມນັບຖືຕໍ່ຜູ້ປະທານຊີວິດ.
7. ດາວິດສະແດງຄວາມນັບຖືແນວໃດຕໍ່ຄວາມສັກສິດຂອງເລືອດ?
7 ດາວິດເຊິ່ງເປັນ “ຄົນທີ່ເຮັດຖືກໃຈ [ພະເຈົ້າ]” ໄດ້ເຂົ້າໃຈຫລັກການທີ່ຢູ່ເບື້ອງຫລັງກົດຫມາຍຂອງພະເຈົ້າໃນເລື່ອງເລືອດ. (ກິດຈະການ 13:22, ທ.ປ.) ມີຄັ້ງຫນຶ່ງເມື່ອລາວຫິວນ້ຳຫລາຍແທ້ໆ ທະຫານຂອງລາວສາມຄົນໄດ້ຝ່າອັນຕະລາຍເຂົ້າໄປໃນຄ້າຍຂອງສັດຕູ ຕັກນ້ຳຈາກນ້ຳສ້າງມາໃຫ້ລາວ. ດາວິດເຮັດແນວໃດ? ລາວກ່າວວ່າ “ຄວນບໍທີ່ຂ້ານ້ອຍຈະດື່ມເລືອດຂອງຜູ້ທີ່ຕັກມາດ້ວຍການສ່ຽງຊີວິດຂອງເຂົາເຈົ້າ?” ໃນທັດສະນະຂອງດາວິດ ການດື່ມນ້ຳນັ້ນຈະຄືກັບການດື່ມເລືອດທີ່ຫລໍ່ລ້ຽງຊີວິດຂອງທະຫານສາມຄົນນັ້ນເຊິ່ງໄດ້ສ່ຽງຊີວິດໄປເອົານ້ຳນັ້ນມາ. ເຖິງແມ່ນວ່າຈະຫິວນ້ຳ ແຕ່ລາວ “ຖອກຖວາຍບູຊາດື່ມແກ່ພະເຢໂຫວາ.”—2 ຊາເມືອນ 23:15-17, ລ.ມ.
8, 9. ທັດສະນະຂອງພະເຈົ້າໃນເລື່ອງຊີວິດແລະເລືອດໄດ້ປ່ຽນແປງໄປພ້ອມກັບການກໍ່ຕັ້ງປະຊາຄົມຄລິດສະຕຽນບໍ? ຂໍໃຫ້ອະທິບາຍ.
8 ປະມານ 2.400 ປີຫລັງຈາກທີ່ໃຫ້ຄຳສັ່ງແກ່ໂນເອໃນເລື່ອງເລືອດ ແລະປະມານ 1.500 ປີຫລັງຈາກທີ່ໄດ້ໃຫ້ພະບັນຍັດ ພະເຢໂຫວາໄດ້ດົນໃຈຄະນະກຳມະການປົກຄອງຂອງປະຊາຄົມຄລິດສະຕຽນໃນຍຸກທຳອິດໃຫ້ຂຽນວ່າ “ພະວິນຍານບໍລິສຸດແລະເຮົາທັງຫລາຍໄດ້ເຫັນດີວ່າຈະບໍ່ເອົາຂອງຫນັກມາວາງໄວ້ເທິງທ່ານທັງຫລາຍ ເທົ່າເວັ້ນໄວ້ແຕ່ຂໍ້ນີ້ທີ່ເປັນຂໍ້ອັນຕ້ອງປະສົງ ຄືວ່າໃຫ້ອົດ [“ລະເວັ້ນ,” ລ.ມ.] ຈາກຂອງຖວາຍແກ່ຮູບພະແລະຈາກກິນເລືອດ ແລະຈາກກິນສັດຕາຍອັດຄໍ ແລະຈາກການຜິດຊາຍຍິງ.”—ກິດຈະການ 15:28, 29.
9 ເຫັນໄດ້ແຈ້ງວ່າຄະນະກຳມະການປົກຄອງໃນຍຸກທຳອິດເຂົ້າໃຈວ່າເລືອດສັກສິດ ແລະການໃຊ້ເລືອດແບບຜິດໆຖືວ່າເປັນການເຮັດຜິດສິນລະທຳເຊິ່ງຄືກັບການບູຊາຮູບປັ້ນແລະການຜິດປະເວນີ. ຄລິດສະຕຽນແທ້ໃນທຸກມື້ນີ້ຍອມຮັບຈຸດຢືນດັ່ງກ່າວ. ຍິ່ງກວ່ານັ້ນ ເນື່ອງຈາກເຂົາເຈົ້າຄິດເຖິງການນຳໃຊ້ຫລັກການໃນຄຳພີໄບເບິນແທນທີ່ຈະຄາດຫມາຍໃຫ້ມີຄຳສັ່ງທີ່ເຈາະຈົງ ເມື່ອຕັດສິນໃຈໃນເລື່ອງການໃຊ້ເລືອດເຂົາເຈົ້າສາມາດເຮັດໃຫ້ພະເຢໂຫວາຍິນດີ.
ການໃຊ້ເລືອດໃນທາງການແພດ
ຂ້ອຍຈະອະທິບາຍກັບແພດແນວໃດກ່ຽວກັບການຕັດສິນໃຈຂອງຂ້ອຍໃນເລື່ອງການໃຊ້ສ່ວນປະກອບຍ່ອຍຂອງເລືອດ?
10, 11. (ກ) ພະຍານພະເຢໂຫວາມີທັດສະນະແນວໃດຕໍ່ການໃສ່ເລືອດຄົບສ່ວນແລະສ່ວນປະກອບຫລັກຂອງເລືອດ? (ຂ) ໃນເລື່ອງເລືອດຄລິດສະຕຽນອາດມີຄວາມຄິດເຫັນທີ່ຕ່າງກັນກ່ຽວກັບບັນຫາໃດແດ່?
10 ພະຍານພະເຢໂຫວາຍອມຮັບວ່າການ “ລະເວັ້ນຈາກ . . . ເລືອດ” ຫມາຍເຖິງການບໍ່ຍອມຮັບການໃສ່ເລືອດແລະບໍ່ບໍລິຈາກເລືອດ ຫລືເກັບເລືອດຂອງຕົນໄວ້ເພື່ອໃຊ້ໃນການໃສ່ເລືອດ. ນອກຈາກນີ້ ເນື່ອງຈາກມີຄວາມນັບຖືຕໍ່ກົດຫມາຍຂອງພະເຈົ້າ ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງບໍ່ຍອມຮັບເອົາສ່ວນປະກອບຫລັກສີ່ຢ່າງຂອງເລືອດຄື ເມັດເລືອດແດງ ເມັດເລືອດຂາວ ເກັດເລືອດ ແລະປລາດສະມາ (ເລືອດລາຍ).
11 ໃນປັດຈຸບັນ ຫລາຍຄັ້ງມີການແຍກສ່ວນປະກອບຫລັກເຫລົ່ານີ້ອອກເປັນສ່ວນປະກອບຍ່ອຍໂດຍເອົາໄປຜ່ານຂະບວນການຕື່ມອີກ ແລ້ວນຳໄປໃຊ້ໃນຫລາກຫລາຍວິທີ. ຄລິດສະຕຽນສາມາດຮັບເອົາສ່ວນປະກອບຍ່ອຍເຊັ່ນນັ້ນບໍ? ລາວຈະຖືວ່າສ່ວນປະກອບຍ່ອຍເຫລົ່ານັ້ນເປັນ “ເລືອດ” ບໍ? ແຕ່ລະຄົນຕ້ອງຕັດສິນໃຈເອງໃນເລື່ອງນີ້. ຫລັກການດຽວກັນນີ້ນຳໃຊ້ກັບຂັ້ນຕອນການປິ່ນປົວເຊັ່ນ ການຟອກເລືອດ ການຫລຸດຄວາມເຂັ້ມຂອງເລືອດ ການເກັບຄືນເລືອດຂອງຕົນເອງທີ່ໄຫລອອກໄປແລ້ວເອົາມາໃສ່ຄືນໃນເງື່ອນໄຂທີ່ວ່າບໍ່ເກັບເລືອດນັ້ນຄ້າງໄວ້.—ເບິ່ງພາກຜະຫນວກ “ສ່ວນປະກອບຍ່ອຍຂອງເລືອດ ແລະວິທີການລະຫວ່າງການຜ່າຕັດ”.
12. ເຮົາຄວນຈະມີທັດສະນະແນວໃດໃນເລື່ອງກ່ຽວກັບສະຕິຮູ້ສຶກຜິດຊອບ ແລະຄວນຈັດການເລື່ອງດັ່ງກ່າວໂດຍວິທີໃດ?
12 ເລື່ອງທີ່ເຮົາຕ້ອງຕັດສິນໃຈເປັນສ່ວນຕົວເປັນເລື່ອງທີ່ບໍ່ສຳຄັນສຳລັບພະເຢໂຫວາບໍ? ບໍ່ແມ່ນ ພະອົງສົນໃຈຢ່າງແທ້ຈິງໃນຄວາມຄິດແລະແຮງກະຕຸ້ນຂອງເຮົາ. (ສຸພາສິດ 17:3; 21:2; 24:12) ດັ່ງນັ້ນ ພາຍຫລັງທີ່ອະທິດຖານຂໍການຊີ້ນຳຈາກພະເຢໂຫວາແລະເຮັດການຄົ້ນຄວ້າຢ່າງລະອຽດໃນເລື່ອງຜະລິດຕະພັນຫລືຂັ້ນຕອນການປິ່ນປົວ ເຮົາຄວນເອົາໃຈໃສ່ຟັງສະຕິຮູ້ສຶກຜິດຊອບຂອງເຮົາທີ່ໄດ້ຮັບການຝຶກຝົນຈາກຄຳພີໄບເບິນ. (ໂລມ 14:2, 22, 23) ແນ່ນອນວ່າຄົນອື່ນບໍ່ຄວນຕັດສິນໃຈແທນເຮົາ ຫລືບັງຄັບເຮົາໃຫ້ເຮັດແບບທີ່ເຂົາເຈົ້າເລືອກ ແລະເຮົາກໍບໍ່ຄວນຖາມວ່າ “ຖ້າປະເຊີນສະພາບການແບບດຽວກັບຂ້ອຍ ເຈົ້າຈະເຮັດແນວໃດ?” ໃນເລື່ອງດັ່ງກ່າວນັ້ນ ຄລິດສະຕຽນແຕ່ລະຄົນຄວນ “ແບກພາລະຂອງຕົນເອງ.”b—ຄາລາຊີ 6:5, ທ.ປ.; ໂລມ 14:12; ເບິ່ງຂອບ “ຂ້ອຍຖືວ່າເລືອດສັກສິດບໍ?”
ກົດຫມາຍຂອງພະເຢໂຫວາສະທ້ອນເຖິງຄວາມຮັກແບບພໍ່
13. ກົດຫມາຍແລະຫລັກການຂອງພະເຢໂຫວາເປີດເຜີຍອັນໃດກ່ຽວກັບພະອົງ? ຂໍໃຫ້ຍົກຕົວຢ່າງ.
13 ກົດຫມາຍແລະຫລັກການທີ່ຢູ່ໃນຄຳພີໄບເບິນເປີດເຜີຍວ່າພະເຢໂຫວາທັງເປັນຜູ້ປະທານກົດຫມາຍທີ່ສະຫລາດແລະເປັນພໍ່ທີ່ປ່ຽມດ້ວຍຄວາມຮັກ ເຊິ່ງຫ່ວງໃຍຢ່າງເລິກເຊິ່ງຕໍ່ສະຫວັດດີພາບຂອງພວກລູກຂອງພະອົງ. (ຄຳເພງ 19:7-11) ເຖິງແມ່ນຄຳສັ່ງທີ່ໃຫ້ “ລະເວັ້ນຈາກ . . . ເລືອດ” ບໍ່ແມ່ນກົດທີ່ຕັ້ງໄວ້ເພື່ອປະໂຫຍດດ້ານສຸຂະພາບ ແຕ່ກໍປ້ອງກັນເຮົາໄວ້ຈາກພະຍາດແຊກແຊງຕ່າງໆທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການໃສ່ເລືອດ. (ກິດຈະການ 15:20) ທີ່ຈິງແລ້ວ ຫລາຍຄົນໃນຂະແຫນງການແພດຖືວ່າການຜ່າຕັດທີ່ບໍ່ໃຊ້ເລືອດເປັນວິທີປິ່ນປົວສະໄຫມໃຫມ່ເຊິ່ງມີຄຸນະພາບດີທີ່ສຸດ. ສຳລັບຄລິດສະຕຽນແທ້ແລ້ວ ຄວາມກ້າວຫນ້າດັ່ງກ່າວຢືນຢັນເຖິງສະຕິປັນຍາທີ່ບໍ່ມີຂີດຈຳກັດແລະຄວາມຮັກແບບພໍ່ຂອງພະເຢໂຫວາ.—ເອຊາອີ 55:9; ໂຢຮັນ 14:21, 23.
14, 15. (ກ) ຄວາມຮັກທີ່ພະເຈົ້າມີຕໍ່ປະຊາຊົນຂອງພະອົງສະທ້ອນອອກມາໃນກົດຫມາຍອັນໃດແດ່? (ຂ) ເຈົ້າຈະເອົາຫລັກການທີ່ແຝງຢູ່ໃນລະບຽບການໃນເລື່ອງຄວາມປອດໄພມາໃຊ້ແນວໃດ?
14 ມີການສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມຫ່ວງໃຍທີ່ພະເຈົ້າມີຕໍ່ສະຫວັດດີພາບຂອງປະຊາຊົນຂອງພະອົງໃນອິດສະລາແອນບູຮານໃນກົດຫມາຍຫລາຍຂໍ້. ຕົວຢ່າງ ພະອົງກຳນົດວ່າຊາວອິດສະລາແອນຕ້ອງເຮັດຂອບກັ້ນຕ່ຳໆຢູ່ອ້ອມຊັ້ນດາດຟ້າເພື່ອປ້ອງກັນອຸບັດຕິເຫດ ເນື່ອງຈາກຊັ້ນດາດຟ້າເປັນບ່ອນທີ່ເຮັດກິດຈະກຳຫລາຍຢ່າງ. (ພະບັນຍັດ 22:8; 1 ຊາເມືອນ 9:25, 26; ເນເຫມີ 8:16; ກິດຈະການ 10:9) ພະເຈົ້າຍັງສັ່ງໃຫ້ຂັງງົວເຖິກທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ. (ອົບພະຍົບ 21:28, 29) ການລະເລີຍຂໍ້ຮຽກຮ້ອງເຫລົ່ານີ້ສະແດງເຖິງການບໍ່ໃສ່ໃຈຕໍ່ສະຫວັດດີພາບຂອງຄົນອື່ນແລະອາດກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມຜິດສະຖານເຮັດໃຫ້ເລືອດຕົກ.
15 ເຈົ້າຈະເອົາຫລັກການທີ່ແຝງຢູ່ໃນກົດຫມາຍເຫລົ່ານີ້ມາໃຊ້ແນວໃດ? ຂໍໃຫ້ຄິດເຖິງຍານພາຫະນະ ນິດໄສການຂັບຂີ່ ສັດລ້ຽງ ເຮືອນ ບ່ອນເຮັດວຽກ ແລະການເລືອກການພັກຜ່ອນຢ່ອນໃຈຂອງເຈົ້າ. ໃນບາງປະເທດ ອຸບັດຕິເຫດເປັນສາເຫດຫລັກຂອງການເສຍຊີວິດທ່າມກາງຄົນໃນໄວຫນຸ່ມ ຫລາຍຄັ້ງເນື່ອງຈາກເຂົາເຈົ້າສ່ຽງຊີວິດແບບທີ່ບໍ່ຈຳເປັນ. ແນວໃດກໍຕາມ ຄົນໃນໄວຫນຸ່ມທີ່ຕ້ອງການຢູ່ໃນຄວາມຮັກຂອງພະເຈົ້າຕໍ່ໆໄປຖືວ່າຊີວິດມີຄ່າແລະບໍ່ສະແຫວງຫາຄວາມຕື່ນເຕັ້ນໃນກິດຈະກຳທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ. ເຂົາເຈົ້າບໍ່ໄດ້ຄິດແບບໂງ່ໆວ່າຕົນເອງບໍ່ມີທາງໄດ້ຮັບບາດເຈັບ. ແທນທີ່ຈະຄິດແນວນັ້ນ ເຂົາເຈົ້າເພີດເພີນກັບໄວຫນຸ່ມໂດຍປົກປ້ອງຕົນເອງໄວ້ບໍ່ໃຫ້ໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍທີ່ບໍ່ຈຳເປັນ.—ຜູ້ເທສະໜາປ່າວປະກາດ 11:9, 10.
16. ຫລັກການອັນໃດໃນຄຳພີໄບເບິນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການເອົາລູກອອກ? (ເບິ່ງຂໍ້ຄວາມໄຂເງື່ອນນຳ.)
16 ແມ່ນແຕ່ຊີວິດຂອງລູກອ່ອນທີ່ຢູ່ໃນທ້ອງແມ່ກໍມີຄ່າໃນສາຍຕາຂອງພະເຈົ້າ. ໃນອິດສະລາແອນບູຮານ ຖ້າມີຄົນເຮັດອັນຕະລາຍແກ່ຜູ້ຍິງທີ່ຖືພາ ແລະເຮັດໃຫ້ລາວຫລືບໍ່ກໍ ລູກອ່ອນທີ່ຢູ່ໃນທ້ອງເສຍຊີວິດ ພະເຈົ້າຖືວ່າຄົນນັ້ນມີຄວາມຜິດສະຖານຂ້າຄົນ ແລະລາວຕ້ອງຊົດໃຊ້ດ້ວຍ “ຊີວິດ . . . ແທນຊີວິດ.”c (ອົບພະຍົບ 21:22, 23) ດັ່ງນັ້ນ ຄິດເບິ່ງວ່າພະເຢໂຫວາຕ້ອງຮູ້ສຶກແນວໃດເມື່ອເຫັນການເອົາລູກອ່ອນອອກໂດຍເຈຕະນາຢ່າງນັບບໍ່ຖ້ວນໃນແຕ່ລະປີ ລູກອ່ອນຈຳນວນຫລາຍຖືກຂ້າເນື່ອງຈາກຄວາມເຫັນແກ່ຕົວແລະການບໍ່ເຄັ່ງຄັດທາງສິນລະທຳ.
17. ເຈົ້າຈະປອບໂຍນແນວໃດສຳລັບບາງຄົນທີ່ເຄີຍເອົາລູກອອກກ່ອນມາຮຽນຮູ້ມາດຕະຖານຂອງພະເຈົ້າ?
17 ຈະວ່າແນວໃດກ່ຽວກັບຜູ້ຍິງທີ່ເຄີຍເອົາລູກອອກກ່ອນມາຮຽນຮູ້ຄວາມຈິງໃນຄຳພີໄບເບິນ? ນີ້ຫມາຍຄວາມວ່າພະເຢໂຫວາຈະບໍ່ເມດຕາລາວບໍ? ບໍ່ເປັນແນວນັ້ນ! ທີ່ຈິງແລ້ວຄົນທີ່ກັບໃຈຢ່າງແທ້ຈິງສາມາດຄາດຫມາຍການໃຫ້ອະໄພຈາກພະເຢໂຫວາໂດຍອາໄສເລືອດຂອງພະເຍຊູທີ່ໄຫລອອກ. (ຄຳເພງ 103:8-14; ເອເຟດ 1:7) ທີ່ຈິງພະຄລິດເອງກ່າວວ່າ “ເຮົາໄດ້ມາເອີ້ນເອົາບໍ່ໃຊ່ຄົນຊອບທຳ ແຕ່ວ່າຄົນບາບທັງຫລາຍໃຫ້ປະໃຈເກົ່າເອົາໃຈໃຫມ່.”—ລືກາ 5:32.
ຫລີກລ່ຽງຄວາມຄິດທີ່ກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍ!
18. ຄຳພີໄບເບິນລະບຸວ່າອັນໃດເປັນສາເຫດສ່ວນໃຫຍ່ຂອງການຂ້າຄົນ?
18 ນອກຈາກບໍ່ໃຫ້ເຮົາທຳຮ້າຍຄົນອື່ນແລ້ວ ພະເຢໂຫວາຢາກໃຫ້ເຮົາກຳຈັດສາເຫດຫລັກຂອງການຂ້າຄົນໃຫ້ຫມົດໄປຈາກຫົວໃຈເຮົາ ນັ້ນຄືຄວາມກຽດຊັງ. ອັກຄະສາວົກໂຢຮັນຂຽນວ່າ “ຄົນທຸກຄົນທີ່ຊັງພີ່ນ້ອງແຫ່ງຕົນເປັນຄົນຂ້າຄົນ.” (1 ໂຢຮັນ 3:15) ຄົນເຊັ່ນນັ້ນບໍ່ພຽງແຕ່ບໍ່ມັກພີ່ນ້ອງຂອງຕົນ ແຕ່ຢາກໃຫ້ລາວຕາຍພ້ອມ. ຄວາມກຽດຊັງນັ້ນອາດສະແດງອອກໂດຍການເວົ້າໃສ່ຮ້າຍຫລືກ່າວຫາວ່າເຮັດສິ່ງທີ່ຖ້າເປັນຄວາມຈິງກໍສົມຄວນໄດ້ຮັບການພິພາກສາຈາກພະເຢໂຫວາ. (ພວກເລວີ 19:16; ພະບັນຍັດ 19:18-21; ມັດທາຍ 5:22) ດັ່ງນັ້ນ ນັບວ່າສຳຄັນແທ້ໆທີ່ເຮົາພະຍາຍາມກຳຈັດຄວາມມຸ່ງຮ້າຍໃດໆທີ່ອາດມີຢູ່ໃນຫົວໃຈໃຫ້ຫມົດໄປ!—ຢາໂກໂບ 1:14, 15; 4:1-3.
19. ຜູ້ທີ່ໄດ້ຮັບການຊີ້ນຳໂດຍຫລັກການໃນຄຳພີໄບເບິນມີທັດສະນະແນວໃດຕໍ່ຂໍ້ຄວາມໃນຄຳເພງ 11:5 ແລະຟີລິບ 4:8, 9?
19 ຜູ້ທີ່ເຫັນຄຸນຄ່າຊີວິດເຊັ່ນດຽວກັບພະເຢໂຫວາແລະຢາກຮັກສາຕົວໄວ້ໃນຄວາມຮັກຂອງພະອົງຍັງເວັ້ນຫນີຈາກຄວາມຮຸນແຮງທຸກຮູບແບບ. ຄຳເພງ 11:5 ກ່າວວ່າ “ຈິດໃຈຂອງ [ພະເຢໂຫວາ] ກໍກຽດຊັງຄົນທີ່ມັກການຫຍາບຊ້າສາໂຫດ [“ຄວາມຮຸນແຮງ,” ລ.ມ.].” ຂໍ້ຄວາມດັ່ງກ່າວບໍ່ໄດ້ເປັນພຽງຖ້ອຍຄຳທີ່ພັນລະນາເຖິງບຸກຄະລິກລັກສະນະຂອງພະເຈົ້າເທົ່ານັ້ນ; ແຕ່ເປັນຫລັກການຊີ້ນຳວິທີທີ່ເຮົາຄວນດຳເນີນຊີວິດ. ຫລັກການນີ້ກະຕຸ້ນຜູ້ທີ່ຮັກພະເຈົ້າໃຫ້ຫລີກລ່ຽງຄວາມບັນເທີງຮູບແບບໃດກໍຕາມທີ່ອາດສົ່ງເສີມໃຫ້ມັກຄວາມຮຸນແຮງ. ເຊັ່ນດຽວກັນ ຖ້ອຍຄຳທີ່ວ່າພະເຢໂຫວາເປັນ “ພະເຈົ້າແຫ່ງຄວາມສຸກສຳລານ” ກະຕຸ້ນຜູ້ຮັບໃຊ້ຂອງພະອົງທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ຈິດໃຈແລະຫົວໃຈຂອງຕົນປ່ຽມດ້ວຍສິ່ງທີ່ເປັນຕາຮັກ ສິ່ງທີ່ດີ ແລະສິ່ງທີ່ເປັນຕາສັນລະເສີນ ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ເກີດສັນຕິສຸກ.—ຟີລິບ 4:8, 9.
ຫລີກລ່ຽງອົງການທີ່ມີຄວາມຜິດສະຖານເຮັດໃຫ້ເລືອດຕົກ
20-22. ຄລິດສະຕຽນຍຶດຫມັ້ນກັບຈຸດຢືນອັນໃດຕໍ່ໂລກ ແລະເພາະເຫດໃດ?
20 ໃນທັດສະນະຂອງພະເຈົ້າ ໂລກທັງຫມົດຂອງຊາຕານມີຄວາມຜິດສະຖານເຮັດໃຫ້ເລືອດຕົກ. ໃນພະຄຳພີ ມີການສະແດງພາບລະບົບການເມືອງຂອງໂລກວ່າເປັນສັດຮ້າຍທີ່ໄດ້ຂ້າຄົນຈຳນວນນັບບໍ່ຖ້ວນ ເຊິ່ງລວມເຖິງຜູ້ຮັບໃຊ້ຂອງພະເຢໂຫວາຫລາຍຄົນ. (ດານຽນ 8:3, 4, 20-22; ຄຳປາກົດ 13:1, 2, 7, 8) ໂດຍຮ່ວມມືກັບອຳນາດທາງການເມືອງເຫລົ່ານີ້ທີ່ເປັນຄືສັດຮ້າຍ ອຳນາດທາງການຄ້າຂອງໂລກແລະຄວາມກ້າວຫນ້າທາງວິທະຍາສາດໄດ້ສ້າງອາວຸດຮ້າຍແຮງທີ່ສຸດເທົ່າທີ່ຈະນຶກພາບອອກໄດ້ ແລະໄດ້ກຳໄລມະຫາສານ. ເປັນຄວາມຈິງທີ່ວ່າ “ໂລກທັງສິ້ນນອນຢູ່ໃນຜູ້ຮ້າຍນັ້ນ”!—1 ໂຢຮັນ 5:19.
21 ເນື່ອງຈາກຜູ້ຕິດຕາມຂອງພະເຍຊູ ‘ບໍ່ຢູ່ຝ່າຍໂລກ’ ແຕ່ຮັກສາຄວາມເປັນກາງຢ່າງເຄັ່ງຄັດໃນເລື່ອງການເມືອງແລະສົງຄາມ ເຂົາເຈົ້າຫລີກລ່ຽງຄວາມຜິດສະຖານເຮັດໃຫ້ເລືອດຕົກທັງໃນກໍລະນີທີ່ຕົນເອງເຮັດຫລືຮ່ວມກັບຫມູ່ຄະນະ.d (ໂຢຮັນ 15:19; 17:16) ແລະໃນການຮຽນແບບພະຄລິດ ເຂົາເຈົ້າບໍ່ຕອບໂຕ້ດ້ວຍຄວາມຮຸນແຮງເມື່ອຄົນອື່ນຂົ່ມເຫງ. ແທນທີ່ຈະຕອບໂຕ້ ເຂົາເຈົ້າສະແດງຄວາມຮັກຕໍ່ສັດຕູ ແມ່ນແຕ່ອະທິດຖານເພື່ອຊ້ຳ.—ມັດທາຍ 5:44; ໂລມ 12:17-21.
22 ເຫນືອສິ່ງອື່ນໃດ ຄລິດສະຕຽນແທ້ເວັ້ນຫນີຈາກການກ່ຽວຂ້ອງກັບ “ບາບີໂລນໃຫຍ່” ຈັກກະພັດໂລກທີ່ປະກອບດ້ວຍສາສະໜາປອມເຊິ່ງມີຄວາມຜິດສະຖານເຮັດໃຫ້ເລືອດຕົກຍິ່ງກວ່າສິ່ງໃດທັງຫມົດ. ພະຄຳຂອງພະເຈົ້າກ່າວວ່າ “ໃນເມືອງນັ້ນເຂົາໄດ້ພົບເລືອດຂອງພວກຜູ້ທຳນວາຍແລະຂອງພວກຜູ້ບໍລິສຸດແລະຂອງຄົນທັງປວງທີ່ຖືກຂ້າເສຍແລ້ວເທິງແຜ່ນດິນໂລກ.” ດັ່ງນັ້ນ ເຮົາໄດ້ຮັບການເຕືອນວ່າ “ພວກຂອງເຮົາເອີຍ ຈົ່ງອອກມາຈາກເມືອງນັ້ນເຖີ້ນ.”—ຄຳປາກົດ 17:6; 18:2, 4, 24.
23. ການອອກຈາກບາບີໂລນໃຫຍ່ຫມາຍຄວາມວ່າແນວໃດ?
23 ການປະຖິ້ມບາບີໂລນໃຫຍ່ກ່ຽວຂ້ອງຫລາຍກວ່າການຖອນຊື່ອອກຈາກການເປັນສະມາຊິກຂອງສາສະໜາປອມ. ເລື່ອງນີ້ຍັງລວມເຖິງການກຽດຊັງກິດປະຕິບັດທີ່ຊົ່ວຮ້າຍເຊິ່ງສາສະໜາປອມຍອມຮັບເອົາຫລືສະຫນັບສະຫນູນ ເຊັ່ນການຜິດສິນລະທຳ ການເຂົ້າໄປກ່ຽວຂ້ອງກັບການເມືອງ ແລະການສະແຫວງຫາຄວາມຮັ່ງມີແບບໂລບມາກ. (ຄຳເພງ 97:10; ຄຳປາກົດ 18:7, 9, 11-17) ຫລາຍຄັ້ງພຽງໃດທີ່ການກະທຳເຫລົ່ານີ້ນຳໄປສູ່ການເຮັດໃຫ້ເລືອດຕົກ!
24, 25. (ກ) ພະເຈົ້າອາໄສອັນໃດເປັນພື້ນຖານເພື່ອສະແດງຄວາມເມດຕາຕໍ່ຜູ້ມີຄວາມຜິດສະຖານເຮັດໃຫ້ເລືອດຕົກແຕ່ໄດ້ກັບໃຈແລ້ວ? (ຂ) ສິ່ງນີ້ເຕືອນເຮົາໃຫ້ນຶກເຖິງການຈັດຕຽມຫຍັງໃນສະໄໝຄຳພີໄບເບິນ?
24 ກ່ອນມາຮັບເອົາການນະມັດສະການແທ້ ພວກເຮົາແຕ່ລະຄົນສະຫນັບສະຫນູນລະບົບຂອງຊາຕານບໍ່ທາງໃດກໍທາງຫນຶ່ງ ແລະດ້ວຍເຫດນີ້ຈຶ່ງມີຄວາມຜິດສະຖານເຮັດໃຫ້ເລືອດຕົກໃນລະດັບໃດຫນຶ່ງ. ແນວໃດກໍຕາມ ເນື່ອງຈາກເຮົາໄດ້ປ່ຽນແປງການປະພຶດ ປູກຝັງຄວາມເຊື່ອໃນເຄື່ອງບູຊາໄຖ່ຂອງພະຄລິດ ແລະອຸທິດຊີວິດຂອງເຮົາໃຫ້ກັບພະເຈົ້າ ເຮົາຈຶ່ງໄດ້ຮັບຄວາມເມດຕາຈາກພະອົງ ການປົກປ້ອງແບບນັ້ນເຮັດໃຫ້ເຮົາຄິດເຖິງເມືອງລີ້ໄພໃນສະໄໝຄຳພີໄບເບິນ. (ກິດຈະການ 3:19) ເມືອງລີ້ໄພໃນສະໄຫມທີ່ຂຽນຄຳພີໄບເບິນເປັນພາບລ່ວງຫນ້າສະແດງເຖິງການປົກປ້ອງເຊັ່ນນັ້ນ.—ຈົດເຊັນບັນຊີ 35:11-15; ພະບັນຍັດ 21:1-9.
25 ການຈັດຕຽມກ່ຽວກັບເລື່ອງນີ້ດຳເນີນງານແນວໃດ? ຖ້າຊາວອິດສະລາແອນຄົນຫນຶ່ງໄດ້ເຮັດໃຫ້ອີກຄົນຫນຶ່ງເສຍຊີວິດໂດຍບໍ່ເຈຕະນາ ລາວຕ້ອງຫນີໄປທີ່ເມືອງລີ້ໄພເມືອງຫນຶ່ງ. ພາຍຫລັງທີ່ຜູ້ພິພາກສາເຊິ່ງມີຄຸນວຸທິໄດ້ຕັດສິນໃນເລື່ອງນັ້ນແລ້ວ ຜູ້ທີ່ຂ້າຄົນໂດຍບໍ່ເຈຕະນາຕ້ອງອາໄສຢູ່ໃນເມືອງລີ້ໄພຈົນເຖິງປະໂລຫິດໃຫຍ່ເສຍຊີວິດ. ຈາກນັ້ນລາວຈຶ່ງມີອິດສະຫລະທີ່ຈະໄປຢູ່ໃສກໍໄດ້. ຖືເປັນຕົວຢ່າງທີ່ເດັ່ນໃນເລື່ອງຄວາມເມດຕາຂອງພະເຈົ້າແລະການທີ່ພະອົງຖືວ່າຊີວິດມະນຸດມີຄຸນຄ່າຫລາຍ! ການຈັດຕຽມຂອງພະເຈົ້າທີ່ອາໄສເຄື່ອງບູຊາໄຖ່ຂອງພະຄລິດກໍຄ້າຍກັບເມືອງລີ້ໄພໃນສະໄໝບູຮານ ເຄື່ອງບູຊາໄຖ່ປົກປ້ອງເຮົາໄວ້ຈາກຄວາມຕາຍເນື່ອງຈາກການລະເມີດຄຳສັ່ງຂອງພະເຈົ້າແບບບໍ່ເຈຕະນາໃນເລື່ອງຄວາມສັກສິດຂອງຊີວິດແລະເລືອດ. ເຈົ້າເຫັນຄຸນຄ່າຂອງການຈັດຕຽມນີ້ບໍ? ເຈົ້າຈະສະແດງໂດຍວິທີໃດວ່າເຫັນຄຸນຄ່າການຈັດຕຽມນີ້? ວິທີໜຶ່ງກໍໂດຍການເຊີນຄົນອື່ນໃຫ້ຍອມຮັບການຈັດຕຽມເລື່ອງການປົກປ້ອງຂອງພະເຈົ້າ ໂດຍສະເພາະເມື່ອຄຳນຶງເຖິງ “ຄວາມທຸກລຳບາກໃຫຍ່” ທີ່ພວມຫຍັບໃກ້ເຂົ້າມາໂດຍໄວ.—ມັດທາຍ 24:21, ລ.ມ.; 2 ໂກລິນໂທ 6:1, 2.
ເຫັນຄຸນຄ່າຊີວິດໂດຍການປະກາດຂ່າວສານເລື່ອງລາຊະອານາຈັກ
26-28. ໃນທາງໃດທີ່ສະພາບການຂອງເຮົາໃນປັດຈຸບັນຄ້າຍກັບສະພາບການຂອງຜູ້ພະຍາກອນເອເຊກຽນ ແລະເຮົາຈະຮັກສາຕົວໄວ້ໃຫ້ຢູ່ໃນຄວາມຮັກຂອງພະເຈົ້າຕໍ່ໆໄປໄດ້ແນວໃດ?
26 ສະພາບການຂອງປະຊາຊົນຂອງພະເຈົ້າໃນປັດຈຸບັນນີ້ເຕືອນໃຫ້ນຶກເຖິງເອເຊກຽນ ຜູ້ພະຍາກອນໃນສະໄຫມບູຮານທີ່ພະເຢໂຫວາມອບຫມາຍໃຫ້ເຮັດຫນ້າທີ່ເປັນຄົນຍາມເພື່ອປະກາດຄຳເຕືອນຂອງພະອົງແກ່ຄອບຄົວຊາວອິດສະລາແອນ. ພະເຈົ້າກ່າວວ່າ “ເຈົ້າຈົ່ງຟັງພະຄຳແຕ່ປາກຂອງເຮົາແລະຈົ່ງບອກເຂົາຕາງເຮົາ.” ຖ້າເອເຊກຽນປະລະວຽກທີ່ໄດ້ຮັບມອບຫມາຍ ລາວເອງຄົງຈະຕ້ອງຮັບຜິດຊອບຕໍ່ເລືອດຂອງຄົນທີ່ຖືກຂ້າເມື່ອເມືອງເຢຣຶຊາເລມຖືກທຳລາຍ. (ເອເຊກຽນ 33:7-9) ແຕ່ເອເຊກຽນເຊື່ອຟັງແລະບໍ່ມີຄວາມຜິດສະຖານເຮັດໃຫ້ເລືອດຕົກ.
27 ໃນປັດຈຸບັນນີ້ ຈຸດຈົບຂອງໂລກທັງສິ້ນຂອງຊາຕານຢູ່ຕໍ່ຫນ້າເຮົາ. ດັ່ງນັ້ນ ພະຍານພະເຢໂຫວາຈຶ່ງຖືວ່າເປັນທັງພັນທະຫນ້າທີ່ແລະສິດທິພິເສດທີ່ຈະປະກາດ “ວັນຕອບແທນ” ຂອງພະເຈົ້າພ້ອມກັບປະກາດຂ່າວສານເລື່ອງລາຊະອານາຈັກ. (ເອຊາອີ 61:2; ມັດທາຍ 24:14) ເຈົ້າມີສ່ວນຮ່ວມຢ່າງເຕັມທີໃນວຽກທີ່ສຳຄັນນີ້ບໍ? ອັກຄະສາວົກໂປໂລຖືວ່າວຽກມອບຫມາຍຂອງລາວໃນການປະກາດເປັນເລື່ອງສຳຄັນ. ດ້ວຍເຫດນັ້ນ ລາວຈຶ່ງສາມາດເວົ້າໄດ້ວ່າ “ເຮົາກໍເສາະໃສຈາກເລືອດແຫ່ງຄົນທັງປວງ ເພາະວ່າເຮົາບໍ່ໄດ້ຫວງຈະສັ່ງສອນຄຳປະກາດແຫ່ງພະເຈົ້າຫມົດສິ້ນໃຫ້ທ່ານທັງຫລາຍຟັງ.” (ກິດຈະການ 20:26, 27) ຖືເປັນຕົວຢ່າງທີ່ດີທີ່ເຮົາຄວນເອົາເປັນແບບຢ່າງ!
28 ແນ່ນອນ ເພື່ອຈະຮັກສາຕົວໄວ້ໃຫ້ຢູ່ໃນຄວາມຮັກອັນອົບອຸ່ນແບບພໍ່ຈາກພະເຢໂຫວາຕໍ່ໆໄປ ການມີທັດສະນະໃນເລື່ອງຊີວິດແລະເລືອດແບບທີ່ພະເຢໂຫວາມີນັ້ນຍັງບໍ່ພໍ. ເຮົາຍັງຕ້ອງສະອາດຫລືບໍລິສຸດໃນສາຍຕາຂອງພະອົງຢູ່ສະເຫມີດ້ວຍ ດັ່ງທີ່ເຮົາຈະພິຈາລະນາໃນບົດຕໍ່ໄປ.
a ກ່ຽວກັບຖ້ອຍຄຳທີ່ພະເຈົ້າກ່າວວ່າ “ຊີວິດຈິດໃຈແຫ່ງເນື້ອກໍຢູ່ໃນເລືອດ” ວາລະສານໄຊເອັນຕິຟິກ ອາເມລິກັນ ໃຫ້ຂໍ້ສັງເກດວ່າ “ເຖິງແມ່ນເປັນຄວາມຈິງທີ່ອາດຖືໄດ້ວ່າເລືອດເປັນການປຽບທຽບ ຫລືເປັນສັນຍະລັກຂອງຊີວິດ ຖ້ອຍຄຳດັ່ງກ່າວກໍເປັນຈິງຕາມຕົວອັກສອນ ຄືຈຸລັງເລືອດແຕ່ລະຊະນິດເປັນສິ່ງຈຳເປັນສຳລັບຊີວິດ.”
b ເບິ່ງຕື່ນເຖີດ! ສະບັບເດືອນສິງຫາ ປີ 2006 ຫນ້າ 3-4, 5-9, ແລະ 10-12 (ພາສາໄທ) ຈັດພິມໂດຍພະຍານພະເຢໂຫວາ.
c ຜູ້ຮຽບຮຽງວັດຈະນານຸກົມຄຳພີໄບເບິນກ່າວວ່າຂໍ້ຄວາມທີ່ໃຊ້ໃນຂໍ້ຄວາມພາສາເຫບເລີ “ເບິ່ງຄືວ່າເປັນໄປບໍ່ໄດ້ທີ່ຈະແປຄຳນີ້ໃນແບບທີ່ກ່າວເຖິງການເຮັດອັນຕະລາຍຕໍ່ຜູ້ຍິງເທົ່ານັ້ນ.” ຂໍໃຫ້ສັງເກດນຳວ່າຄຳພີໄບເບິນບໍ່ໄດ້ກ່າວເຖິງອາຍຸຂອງຫນໍ່ລູກຫລືໂຕອ່ອນໃນທ້ອງແມ່ເພື່ອຈະເປັນເກນໃນການພິພາກສາຂອງພະເຢໂຫວາ.
d ຂໍໃຫ້ເບິ່ງບົດທີ 5 “ວິທີແຍກຢູ່ຕ່າງຫາກຈາກໂລກ.”
e ສຳລັບຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕີມຂໍໃຫ້ເບິ່ງພາກຜະໜວກ “ສ່ວນປະກອບຍ່ອຍຂອງເລືອດ ແລະວິທີການລະຫວ່າງການຜ່າຕັດ”.