Vakuendze—Puenu Vakua Kilistu va Ku-hia

1. Linga Mukua Kilistu a kale na ndzolela mu muono vika na pande ku linga?

MUANGANA Ndaviti ua lekele muaneni Solomone ngueni: “Likolese ngoco vene, limuese yala.” (1 Vam. 2:1-3) Vakua Kilistu vose va tonda ku tambuluisa Yesu, va na pande ku ononoka eci cimamuna. Linga va hase ku vi puisamo, va na pande ku ononoka masiko a Njambi na ku pangesa vitume via mu Mbimbiliya mu muono uavo. (Luka 2:52) Omo lia vika ca pua ca seho ku vakuendze ku lihakela kapandi ka ku pua Vakua Kilistu va kuhia?

2-3. Omo lia vika ca pua ca seho vamuanetu va vakuendze va pue Vakua Kilistu va kuhia?

² Yala Mukua Kilistu ua kala na viteli via seho mu vusoko na mu cikungulukilo. Enu vamuanetu va vakuendze citava mua singaniekaho laza ha viteli via mi lavelela ku lutue. Halumo mua kala na cizango ca ku pua pioneiru, mukua ku kuasa vipanga ni mukuluntu mu cikungulukilo. Ni halumo mua singanieka ha ku ambata na ku kala na vana venu. (Efe. 6:4; 1 Tim. 3:1) Ngeci mukemuo, linga mu hase ku puisamo evi viteli viose, ca tondeka ku pua Mukua Kilistu ua kuhia.b

³ Vika vi hasa ku mi kuasa ku pua Mukua Kilistu ua kuhia? Kua kala vifua via seho via vingi vi mua pande ku pangelaho. Vati honi mu hasa ku liviukisila mu ntsimbu ino, linga mu ka hase ku puisamo viteli via mi lavelela ku lutue?

VINANGA VIA TONDEKA LINGA MU PUE VA KUHIA

4. Kulihi mu hasa ku uana malungano a cili a ku tambuluisa? (Talenu naua cikupulo.)

⁴ Hangulenu malungano a cili a ku tambuluisa. Mu Mbimbiliya mua sula malungano a cili a vakuendze a tu hasa ku tambuluisa. Ava vamala va lemene Njambi na vantu veni ngeci va hasele ku puisamo viteli via vingi. Mu hasa naua ku uana malungano a cili a Vakua Kilistu va kuhia, mu vusoko vuenu na mu cikungulukilo. (VaHe. 13:7) Cikuavo naua, mua kala na lungano lua ku tantuluka, lua Yesu Kilistu. (1 Pet. 2:21) Omo mu lilongesa na civando malungano a vamala vaco, hilulenu ha vifua viavo. (VaHe. 12:1, 2) Kaha mu nima yaco, setekenu ku tambuluisa vifua viaco.

5. Vati mu hasa ku kala na liano kaha seho ika ya kalaho? (Visamo 119:9)

⁵ Kalenu na “mangana. . . na liano.” (Visi. 3:21) Muntu ua kala na liano, ue ku singanieka vuino ntsimbu kanda a linge cimo cihangula. Ngeci mukemuo, lingenu cose mu kale na cifua caco na ku tualeleho ku kala naco. Omo lia vika? Muomu cingi ca vakuendze mu mavu ano ve ku linga vihangula via litombola na visinganieka ni mana avo. (Visi. 7:7; 29:11) Cikuavo naua, internet, vifilme, TV na virede social vi hasa ku tangula visinganieka vienu. Vunoni vati honi mu hasa ku kala na liano? Ha katete, lilongesenu vitume via mu Mbimbiliya na ku hilula vukuasi vu mu hasa ku uana mu ku vi pangesa. Mu nima yaco, pangesenu vitume viaco mu ku linga vihangula vi sangaziala Yehova. (Tandenu Visamo 119:9.) Nga mu lihakela kapandi ka ku kala novu vuhasi, mu hasa ku pua Mukua Kilistu ua kuhia. (Visi. 2:11, 12; VaHe. 5:14) Tu simutuilenu vati liano li hasa ku mi kuasa: (1) ku cifua ci mue ku muenamo vandumbetu kaha (2) mu ku hangula vuino vuzalo na ku liviukisa.

6. Vati liano li hasa ku kuasa vakuendze ku singimika vandumbuetu?

⁶ Liano li ka mi kuasa ku singimika vampuevo. Ca ku muenako, ka ca puile vupi umo muanetu ua mukuendze a tantekeye vuino umo ndumbuetu. Vunoni muanetu ua liano, ka soneka, ku handeka ni ku linga viuma vi hasa ku singaniekesa ndumbuetu ngueni a mu tonda, nga kesi mpundu na vutumbe vua ku mu ambata. (1 Tim. 5:1, 2) Kaha ambe nga ali na ku litantekeya na umo ndumbuetu, a ka linga cose linga kati a vihise lutsimo lua cili lua ndumbuetu uaco mu ku hona ku kala lika vavali kua lika liavo.—1 Kol. 6:18.

7. Vati ku kala na liano ci hasa ku kuasa vakuendze ku tuala ha zalesi na ku liviukisa?

⁷ Njila ikuavo i hasa ku solola ngecize muanetu ua kala na liano, ya pua mu ku hangula vuino vuzalo na ku liviukisa. Vintsimbu via vingi, vantu ve ku tenda imo zalesi ka va kele na vitume via Yehova kaha ve ku yoya muono ua mazilo. Ngeci ve ku sambeya vizango viavo via ku katula masungu mu ku tenda vuzalo vua ku sata kaha vamala va soloke ngue vampuevo. Nga muli na ku lihakela kapandi ka ku pua Mukua Kilistu ua kuhia, kavenu vitume via Yehova kaha tambuluisenu malungano a cili a mu cikungulukilo. Lihulenu nguenu: ‘Vuno vihangula viange via muesa liano na kasingimiko ni? Vuno vuzalo vuange vue ku nji solola ku pua ngamba ya Yehova ni?’ (1 Kol. 10:31-33; Tito 2:6) Nga mukuendze a linga cose mu ku kala na liano, Yehova na vamuanaye va ka mu singimika.

8. Vati muanetu ua mukuendze va hasa ku mu kulahela?

⁸ Lingisenu vakuenu va mi kulahele. Nga mukuendze a lihakela kapandi ka ku fuitangana mu ku puisamo viteli vieni viose, vantu ve ku mu kulahela. (Luka 16:10) Tu hilulenu lungano lua ku tantuluka lua Yesu. Na limo litangua liahi Yesu ua tinine viteli vieni ni ku hona ku vi haka seho. Vunoni ua puisilemo viteli via mu kundikile Yehova ambe vene mu via mu kaluuilile ku vi linga. Ua lemene vantu cikumakuma vandongesi veni mu cifua ca ku linga, ua hanene muono ueni omo liavo. (Yoa. 13:1) Lingenu cose mu tambuluise lungano lua Yesu, mu ku puisamo vuino viteli vi va mi kundika. Kaha nga mu mona ngecize ka muesi na ku hasa vi puisamo, likehesenu mu ku vundila vukuasi kuli vamuanetu va kuhia. Kati mu kose mukali omo lia ku puisamo lika tu viuma tua tundende. (Loma 12:11) Vunoni lihakelenu kapandi ka ku puisamo viteli vienu mu ku lingila “[Yehova] kati ngue ku vantu.” (Kolo. 3:23) Vunoni vulukenu nguenu ka mua tantulukile kaha vintsimbu vimo mu ka sevuka, ngeci mukemuo likehesenu na ku litavela visevuka vienu.—Visi. 11:2.

LILONGESENU VUMO VUTONGUE

9. Omo lia vika vamuanetu va vakuendze va na pande ku lilongesa vumo vutongue?

⁹ Nga mu tonda ku pua Mukua Kilistu ua kuhia, mua pande ku lilongesa vumo vutongue. Ku lingamo ci ka mi kuasa ku puisamo vuino viteli mu cikungulukilo, ku uana vipanga vi ka mi kuasa ku niunga vuino vusoko vuenu kaha na ku likuata vusamba vua ku kaniama na vakuenu. Tu ci simutuilenu amo mavutongue a mu hasa ku lilongesa.

10-11. Vati ku lilongesa ku tanda na ku soneka vuino ci hasa ku kuasa muanetu ua mukuendze na cikungulukilo? (Visamo 1:1-3) (Talenu naua cikupulo.)

¹⁰ Lilongesenu ku tanda na ku soneka vuino. Mbimbiliya ya handeka nguayo linga yala a yoye mu ndzolela na pande ku uana ntsimbu ya ku tanda Lizi lia Njambi tangua na tangua na ku li hilula. (Tandenu Visamo 1:1-3.) Ku tanda Mbimbiliya tangua na tangua, ce ku kuasa ku tantekeya vuino cifua ce ku singaniekelamo Yehova na ku mi kuasa ku ononoka vitume vieni. (Visi. 1:3, 4) Ngeci mukemuo, muanetu ua cifua eci ua tondeka mu cikungulukilo. Omo lia vika?

¹¹ Vamuanetu na vandumbuetu, ve ku tonda vimamuna na vukuasi vua vamala va hasa ku longesa na ku hana vimamuna via mu Mbimbiliya. (Tito 1:9) Nga mu lihakela kapandi ka ku tanda na ku soneka vuino, mu ka hasa ku hana vimpande na vikumbululo vi ka kaniamesa vakuenu mu lutsilielo. Cikuavo naua, ku viuano via mu simano, viuano via limbo na via muhato, mu ka hasa ku soneka vuino vi mua lilongesako. Kaha mizimbu yaco, i ka mi kuasa ku kaniamesa lutsilielo luenu na lua vakuenu.

12. Vika vi hasa ku ka mi kuasa ku simutuila vuino na vakuenu?

¹² Lilongesenu ku simutuila na ku halakana vuino. Mukua Kilistu ua yala na pande ku lilongesa ku simutuila na ku halakana vuino. Yala ua kala novu vuhasi, ue ku tuala mana ku vinguli via vakuavo na vati va li na ku livua. (Visi. 20:5) Cikuavo naua, a hasa ku lilongesa handekesi ya muntu, cifua ca talelamo na kuenda ceni. Vunoni linga mu vi puisemo, ku vanga mu uane ntsimbu ya ku sikama navo. Nga ntsimbu yose mue ku simutuila na vakuenu ku hitila mu vimensagem lika, vuhasi vuenu vua ku simutuila citona meso na vantu vu hasa ku tepulula. Ngeci mukemuo, puenu na ku tonda ntsimbu ya ku simutuila na vakuenu citona meso mpundu.—2 Yoa. 12.

13. Viuma vika naua va na pande ku lilongesa vamuanetu va vakuendze? (1 Timoteo 5:8) (Talenu naua cikupulo.)

¹³ Lilongesenu ku liimanena. Mukua Kilistu ua yala ua kuhia, na pande ku fuitangana linga a liimanene na ku suka vusoko vueni. (Tandenu 1 Timoteo 5:8.) Ku vifuti vimo, vakuendze halumo ve ku lilongesa vumo vutongue kuli vaise ni ku kavusoko ueka. Ku vihela vikuavo co, ve ku lilongesa vene vumo vutongue ni cimo cipanga ku sikola. Kuose-okuo ku mua kala, ca pua ca cili ku lilongesa vumo vutongue muomu vu ka mi kuasa ku uana vipanga. (Vili. 18:2, 3; 20:34; Efe. 4:28) Kalenu na lutsimo lua muntu ue ku fuitangana na ku manusula vipanga vieni. Nga mu lingamo, ci ka mi kuasa ku uana vipanga na ku tualelelaho ha vipanga viaco. Evi vifua vi tua simutuila vili na seho ya kama kuli Mukua Kilistu ua yala linga a ka hase ku puisamo viteli vikuavo via mu lavelela ku lutue. Tu talenu vimo viteli viaco.

LIVIUKILISILENU VIA KU LUTUE

14. Vati mu hasa ku liviukisila ku kovela mu cipanga ca ntsimbu yose?

¹⁴ Cipanga ca ntsimbu yose. Cingi ca Vakua Kilistu va vamala, va kovela mu cipanga ca ntsimbu yose ku vukuendze vuavo. Ca ku muenako, vupioneiru vue ku kuasa muanetu ku panga vuino na vantu va ku liseza-seza. Vue ku mu kuasa naua ku pangesa vuino vimbongo vieni ca ku hona ku vi sanduola ngoco. (Filp. 4:11-13) Vunoni cuma ci hasa ku mu kuasa, ca pua ku putuka na vupioneiru vua ku kuasa. Vamo ve ku pua vapioneiru va ku kuasa mu imo ntsimbu kaha eci ce ku va kuasa ku liviukisila ku pua pioneiru ua ntsimbu yose. Vupioneiru vue ku sokolola vimbelo vikuavo via ku kovela mu vifua vikuavo via cipanga ca ntsimbu yose, ngeci mua kuya ku ku tunga ni ku ka pangela ha Mbetele.

15-16. Vika vi hasa ku kuasa vamuanetu va vakuendze ku tambula viteli mu cikungulukilo?

¹⁵ Mukua ku kuasa vipanga ni mukuluntu. Vamuanetu va na pande ku lihakela kapandi ka ku pangela ha vifua vi va kuasa ku pua vakuluntu mu cikungulukilo. Mbimbiliya ya handeka nguayo vamala va tonda ku kala nevi viteli, vali na ku “hianga vipanga via cili.” (1 Tim. 3:1) Ntsimbu muanetu kanda va mu hangule ku pua mukuluntu mu cikungulukilo, ha katete na pande ku lihakela kapandi ka ku pua mukua ku kuasa vipanga. Vakua ku kuasa vipanga ve ku kuasa vakuluntu mu via vingi. Vunoni cipue vakuluntu ni vakua ku kuasa vipanga, ve ku pangela vamuanaye na ku likehesa cose na ku ambulula na ntuima. Vankavala navo va hasa ku pua vakua ku kuasa vipanga nga va na puisamo vi tondeka. Kaha mukua ku kuasa vipanga ua miaka 20, a hasa ku pua mukuluntu mu cikungulukilo nga na puisamo viose vi tondeka.

¹⁶ Vika mua pande ku linga mangana mu tambule viteli mu cikungulukilo? Mbimbiliya ya tumbula vifua vi hasa ku mi kuasa. Vunoni vulukenu ngecize evi vifua viose via hitukila ha Mbimbiliya, ha cilemo cenu kuli Yehova, ku vusoko vuenu na ku cikungulukilo. (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:6-9; 1 Pet. 5:2, 3) Setekenu ku ivuisisa nkala cuma cose ci tondeka. Kaha vundilenu vukuasi vua Yehova linga mu hase ku vi puisamo.c

17. Vati muanetu ua mukuendze a hasa ku liviukisila ku ka pua yala na mutue ua cili? (Talenu naua cikupulo.)

¹⁷ Ku pua yala na mutue ua vusoko. Ngue mua handekele Yesu, vamo Vakua Kilistu va kuhia va hangula ku tualelelaho mu muzike. (Mat. 19:12) Vunoni nga mu tonda ku ambata, mu ka vueza ku viteli vikuavo via ku pua yala na mutue mu vusoko. (1 Kol. 11:3) Yehova ua lavelela ngecize yala na pande ku lema mpueyeni, ku mu niunga, ku mu hana via tondeka ku muvila, mu visinganieka na mu lutsilielo. (Efe. 5:28, 29) Vifua vi tua simutuila mu cilongesa cino ngeci mua ku kala na liano, ku singimika vampuevo, kaha ku pua muntu u va hasa ku kulahela ci ka mi kuasa ku pua yala ua cili. Cikuavo naua, mu ka hasa ku puisamo vuino viteli vienu mu ku pua yala na mutue ua ndzivo.

18. Vati muanetu ua mukuendze a hasa ku liviukisila ku ka pua cisemi ua cili?

¹⁸ Cisemi. Halumo mu nima ya ku ambata, mu ka pua cisemi. Vika mu hasa ku lilongesa kuli Yehova ku tuala ha ku pua cisemi ua cili? Mua vusunga, mu hasa ku lilongesa via vingi. (Efe. 6:4) Yehova ua lekele muaneni Yesu ha toma ngecize ua mu lema kaha ua muya ku mutima. (Mat. 3:17) Nga mua pua cisemi, puenu na ku leka vana venu kusua kumo nguenu mua va lema. Puenu na ku va sangala ku viuma via cili vi ve ku linga. Cisemi ua cili ue ku tambuluisa Yehova, ue ku kuasa vana ku pua Vakua Kilistu va kuhia cipue va vamala ni va vampuevo. Ngeci mukemuo, mu hasa ku liviukisila vuovuno mu ku muesa vusoko vuenu na vamuanetu mu cikungulukilo ngecize mua va lema kaha mua va haka seho. (Yoa. 15:9) Ku lingamo, ci ka mi kuasa ku pua yala na cisemi ua cili. Cikuavo naua, mu ka pua vupite vua seho ya kama kuli Yehova, ku vusoko vuenu kaha na mu cikungulukilo.

VUTUMBE VUKA MUA LIHAKELA?

19-20. Vika vi hasa ku kuasa vamuanetu va vakuendze ku pua Vakua Kilistu va kuhia? (Talenu naua cikupulo ca helu.)

¹⁹ Vamuanetu, ku pua Mukua Kilistu ua ku hia ka ce ku liizila civene. Ca tondeka ku tambuluisa malungano a cili, ku kala na liano, ku lilongesa vumo vutongue, ku pua mukua vusunga kaha na ku liviukisila via ku lutue.

²⁰ Vintsimbu vimo, halumo mu hasa ku lisosomua nguenu ka mu ka puisamo viose vitondeka. Vunoni vusunga ni ovu: mu hasa ku vi puisamo. Kati mu suve ngecize Yehova ua tonda mpundu ku mi kuasa. (Isaya 41:10, 13) Cikuavo naua, vamuanetu mu cikungulukilo navo va ka mi kuasa. Ngeci mukemuo, omo mu tualelelaho ku lihakela kapandi ka ku pua Mukua Kilistu ua kuhia, ndzolela yenu i ka livuezelela. Vamuanetu va vakuendze, tua mi lema mua kama! Yehova a tualeleho ku mi lunguisa omo mu lihakela kapandi ka ku pua Mukua Kilistu ua kuhia.—Visi. 22:4.