LAYIBBULALI IJANIKA A-INTANETI yaWatchtower
LAYIBBULALI IJANIKA A-INTANETI
yaWatchtower
Chitonga (Zimbabwe)
  • BBAYIBBELE
  • MABBUKU
  • MISWAANGANO
  • mwbr22 July map. 1-9
  • Aajanika Makani aaKabbuku Kamuswaangano waBuumi Amulimu Wesu

Vidiyo njulikuyanda tiijaniki pe

Utulekelele, kulizyachitika vidiyo niyalikuyanda kujula

  • Aajanika Makani aaKabbuku Kamuswaangano waBuumi Amulimu Wesu
  • Ajanika Makani aKabbuku Kabuumi Amulimu Wesu—2022
  • Tutwe tuniini
  • JULY 4-10
  • JULY 11-17
  • JULY 18-24
  • JULY 25-31
  • AUGUST 1-7
  • AUGUST 8-14
  • AUGUST 15-21
  • AUGUST 22-28
  • AUGUST 29–​SEPTEMBER 4
Ajanika Makani aKabbuku Kabuumi Amulimu Wesu—2022
mwbr22 July map. 1-9

Aajanika Makani aaKabbuku Kamuswaangano waBuumi Amulimu Wesu

JULY 4-10

LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 18-19

“Bbazilayi Wakali Kulibombya”

w07 7/15 14 ¶5

Bbazilayi Wakalizi Mpagolela

Zilaantanganana kuti Davida wakali kulumba akaambo kazintu nzyaakachitilwa aaBbazilayi. Kubonekaanga mwaami taakali kuyanda kugwasya Bbazilayi azintu zyakumubili pe akaambo kakuti Bbazilayi wakalinotede. Kulakonzeka kuti Davida wakali kuyanda mwaalumi ooyu wakali wakomena kunkuta yamwaami akaambo kabuntu bubotu mbwakalaabo. Kuzumina kwiinka aaDavida chakali kuyooba chilongezyo chipati kuli Bbazilayi nkaambo wakali kuyoojana chiindi chakubotelwa kalaamwi amwaami.

w07 7/15 14 ¶7

Bbazilayi Wakalizi Mpagolela

Kulakonzeka kuti kamwi kaambo kakapa kuti Bbazilayi atayinki aaDavida nkakuti wakali wachembaala alubo taakachili kukonzya pe kuchita zyiingi. Amwi Bbazilayi wayeeya kuti tachikwe minyaka myiingi pe yakupona. (Intembauzyo 90:10) Wakachita zintu zyiingi kuti agwasye Davida pesi aachiindi eecho, wakalizi kuti taakachili kukonzya pe kuchita zyiingi. Bbazilayi taakwe naakayanda kuliyandwiida mpuwo pe pesi wakabona zintu mbuli mbuzibede kuti taakachili kukonzya pe kuchita zyiingi. Kusiyana aAbbisalomu wakali kulisumpula, Bbazilayi wakatondeezya kuti wakali kulibombya.—Tusimpi 11:2.

w07 7/15 15 ¶1-2

Bbazilayi Wakalizi Mpagolela

Lwaano lwaBbazilayi lutondeezya kuti kulayandikana kuba aamaboneno aalikabotu. Kuli lumwi lubazu, tatweelede kukaka zilongezyo naakuti kuleka kuchita zyiingi mumbungano akaambo kakuyoowa milimu naakuti kuyeeya kuti tatukonzyi pe. Kuti twabona kuti tatukonzyi pe kuchita mulimu ooyo, tweelede kusyoma Jehova kuti ulatupa manguzu abusongo—Bafilipi 4:13; Jakobo 4:17; 1 Petro 4:11.

Alubo tweelede kuziba mputugolela. Muchikozyano, kulakonzeka kuti muKristu ulaamilimu myiingi njachita yamubukombi. Mpawo wabona kuti kuzumina zimwi zilongezyo kulakonzya kupa kuti aleke kuchita zintu nzyalangililwa kuti achite kweendelana aMagwalo mbuli kusanina bamumpuli yakwe. Muchiimo chili boobo, kuzumizya kuti bamwi bapegwe zilongezyo eezyo kutondeezya kuti ulalibombya alubo ulizi mpagolela.—Bafilipi 4:5; 1 Timoteyo 5:8.

Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza

w20.04 30 ¶19

‘Amuchijaane Mumuzundaano Kusikila Kumamanino’

19 Kuti kutachikonzyi kuchita zyiingi mumulimu waJehova naakuti kubonaanga bamwi tabachimvwisisisyi pe chiimo chako ulakonzya kuumbulizigwa achikozyano chaMefibboseti. (2 Sam. 4:4) Wakali mulema alubo aali chimwi chiindi Mwaami Davida wakamujata munzila iitali kabotu. Mefibboseti teenguwe pe wakapa kuti abe amapenzi ngakalaawo. Alubo taakaba amaboneno mabi pesi wakalumba akaambo kazintu nzyakalaazyo. Wakalumba Davida akaambo kazintu zibotu nzyakamuchitila chiindi. (2 Sam. 9:6-10) Nkinkaako chiindi Davida naakamujata munzila iitali kabotu, Mefibboseti takamunyemena pe. Alubo takasola Jehova kuti nkamboonzi nazizumizya pesi wakazumanana kuba kulubazu lwaDavida, Mwaami wakasalwa aJehova. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Jehova wakapa kuti chikozyano chaMefibboseti chilembwe muBbayibbele kuchitila kuti chitugwasye.—Rom. 15:4.

JULY 11-17

LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 20-21

“Jehova nguLeza Wabululami”

it-1 932 ¶1

Gibbiyoni

Kuzwa chiindi, musyobo wabanaGibbiyoni wakazumanana kubawo nikuba kuti Mwaami Sawulu wakali kuyanda kubajaya. Pesi bana Gibbiyoni bakalindila Jehova kuti abambulule kutalulamisya kwakachitika. Jehova wakanjilila kwiinda mukupa kuti kube nzala kwaminyaka iitatu chiindi nikwakali kweendelezya Davida. Naakabuzya kuli Jehova akujana kuti kwakali mulandu wabulowa wakali wachitwa, Davida wakabuzya kubana Gibbiyoni kuti azibe zyakeelede kuchitwa kuti mulandu ooyo umane. Bana Gibbiyoni bakaamba kuti “taili nsiliva naa ngolida,” nkaambo Mulawu wakali kwaamba kuti taakwe chinunuzyo chakununuzya sikujaya weelela lufu. (My 35:30, 31) Alubo bana Gibbiyoni bakalizi kuti tabakonzyi pe kujeya muntu kuti teebazumizigwa. Chiindi Davida naakayinkilila kunembo kubuzya nzibakali kuyanda, mpimpawo mpubakazoowamba kuti bapegwe “bana basankwa” balunyungu lwaSawulu kuti babajeye. Nikuba kuti Sawulu nguwe wakazulwida kukujayigwa kwabana Gibbiyoni pesi kwaambwa kuti mulandu wabulowa ooyu wakali aali Sawulu abamung’anda yakwe. Nkinkaako, kweelede kuti bana bakwe kuli lubazu ndubakatola mukujayigwa kwabantu aaba. (2Sa 21:1-9) Zyakachitika aawa tazyaambi kuti bana bakafwida milandu yamawisi pe (Dt 24:16) pesi kwakali kusumpula bululami kwiinda mukutobela mulawu wakuti “buumi kubuumi.”—Dt 19:21.

Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza

w13 1/15 31 ¶14

Baalu ‘Mbabelesima Kutegwa Tukondwe’

14 Bakombi baJehova munyika yoonse balikuzumanana kuchita mulimu wakukambawuka nikuba kuti Saatani abali kubbazu lyakwe baleezya kubakazya. Bamwi besu twakaswaanana aabuyumu-yumu bwiingi, pesi kwiinda mukugwasigwa aaJehova twakabuzunda. Nikuba boobo, chimwi chiindi masunko ngituswaana munyika eeyi apa kuti tukatale akuti tumane manguzu. Chiindi nitukataazikene, tulakonzya kuzundwa aamasunko ngitwali kukonzya kuzunda kaansinga zintu zyalikutweendela kabotu. Muzyiindi zili boobu, lugwasyo ndutujana kubaalu lulakonzya kutugwasya kuti tubotelwe akuti tube aamanguzu mbuli zyakachitikila bamwi. Umwi muchizi uupayona ulaaminyaka iili kuma60 wakaamba kuti: “Aali chimwi chiindi ndakali kuchiswa alubo mulimu wakukambawuka teewakali kundinoneezya pe. Umwi mwaalu wakabona kuti zintu teezyakali kundeendela kabotu pe mpawo wakaambuula aandime. Wakandisungwaazya kabelesya makani aazwa muBbayibbele. Ndakazibelesya zintu nzyaakandibuzya alubo zyakandigwasya.” Wakayungizya kuti: “Mwaalu ooyo wakatondeezya kuti ulaaluyando kwiinda mukubona chiimo changu akundigwasya.” Nisimpe, zilawumbulizya kuziba kuti baalu balaandaba andiswe bali mbuli Abbisayi, balilibambilide kutugwasya.

JULY 18-24

LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 22

“Syoma Jehova Kuti Akugwasye”

cl 19 ¶11

Zilachita Na Kuti ‘Uswene Kuli Leza’?

11 Bbayibbele litubuzya kuti Leza uli ‘aanguzu zinji kapati.’ (Isaya 40:26) Alubo litubuzya Leza mbaakazubusya malsrayeli muLwizi Lusalala ambaakabagwasya munkanda kwaminyaka iili 40. Mumizeezo yako ulakonzya kubona maanzi miingi kali kupambukana. Alubo ulakonzya kubona malsrayeli, amwi basika ku3 miliyoni kabali kwiinda aanyika njumu alubo maanzi kayimvwi mumabazu aabo mbuli miduli. (Kulonga 14:21; 15:8) Ulakonzya kubona Leza mbaakabelesya nguzu zyakwe kuti akwabilile malsrayeli nibakali munkanda. Maanzi akazwa mubbwe. Chakulya chakali mbuli tunseke tuniini tutuba, chakali kujanika aanyika. (Kulonga 16:31; Myeelwe 20:11) Eezi zitondeezya kuti Jehova ulaamanguzu alubo ulaabelesya kuti agwasye bakombi bakwe. Tazyuumbulizyi na kuziba kuti nkombyo zyesu ziya kuli Leza uuli “mayubilo eesu alimwi ninguzu zyesu, mugwasyi ngotukonzya kujana lyoonse muziindi zyamapenzi.”?—Intembauzyo 46:1.

w10 6/1 26 ¶4-6

“Yebo Ulasyomeka”

Atwaalangisisye majwi aakaambwa aaDavida. Bbala lyachiHebbrayo lyakasandulula kuti “ulasyomeka” lilakonzya kwaamba kuti “luyando lutamani.” Kusyomeka kwachoonzyo kuyeeme muluyando. Jehova ulaafwiifwi abaabo basyomeka kulinguwe.

Kusyomeka takwaambi mbulimvwa luzutu pesi kuswaanizya michito. Davida wakabona kuti Jehova ulasyomeka muzintu nzyachita. Chiindi Davida naakali mubuyumu-yumu, Jehova wakamugwasya alubo wakatondeezya kuti ulasyomeka kwiinda mukumukwabilila akumuzulwida. Davida wakamulumba Jehova akaambo kakuti wakamuvuna “kumaanza aabasinkondonyina.”—2 Samuele 22:1.

Majwi aaDavida atuyiisyaanzi? Jehova tachinchi pe. (Jakobo 1:17) Uchita kweendelana amilawu yakwe alubo ulazizuzikizya nzyasyomezya. Muliimwi ntembawuzyo, Davida wakalemba kuti: “Jehova . . . takabalekelezyi pe bantu bakwe basyomeka.”—Intembauzyo 37:28.

Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza

w12 11/15 17 ¶7

Belekela Kuba Muntu Uulichesya

7 Kuli chimwi chintu Davida nchaakabona atala akulibombya kwaLeza. Wakayimba kuli Jehova kati: “Yebo ulandipa ntobo yako yalufwutuko, alimwi kulicesya kwako kulandisumpula.” (2 Sam. 22:36) Davida wakabona kuti kuzwidilila nkwaakalaako mulsrayeli kwakaliwo akaambo kakulibombya kwaJehova akuti Jehova wakali kumuswiilila. (Int. 113:5-7) Zilikozyenie na azilikuchitika mazubaano? Buntu bwesu, zintu nzitukonzya kuchita azilongezyo, twakazipegwa aaJehova. (1 Kor. 4:7) Muntu uulichesya “ngomupati” akaambo kakuti uyandikana loko kuli Jehova. (Lk. 9:48) Atubone kuti zichitika biyeni.

JULY 25-31

LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 2 SAMUELE 23-24

“Kupa Nkuchita Nkwakulipeda Na?”

it-1 146

Arauna

Arauna wakalilipedelede kupa ndawu, ng’ombe ankuni kuti zibelesegwe nikwakali kuyanda kupayizigwa, pesi Davida wakakaka, wakayanda kuula. Lugwalo lwa 2 Samuele 24:24 lutondeezya kuti Davida wakawula chuumino chamayila ang’ombe, wakazyuula amasekeli aansiliva aali 50 ($110). Pesi lugwalo lwa 1 Makani 21:25 lutondeezya kuti Davida wakabbadala masekeli aangolida aali 600 kuti awule busena oobo (c. $77 000). Lugwalo lwa Samuele lwachibili lwaambuula atala akuulwa kwandawu yakali kuyooyakilwa chipayililo azintu zyakali kuyoobelesegwa, kubonekaanga mali yaambidwe mulugwalo oolu yakabelesegwa kuzintu eezi luzutu. Alubo kuli lumwi lubazu, lugwalo lwa 1 Makani lwaambuula atala amali yakabelesegwa kukuula busena bwakazooyakwa tempele azintu zyakali kuyandikana kuti liyakwe. (1Mk 22:1-6; 2Mk 3:1) Mbukunga busena bwakali kuyanda kuyakilwa tempele bwakali bupati, kuboneka kuti masekeli aangolida aali 600 akabelesegwa kukuula busena oobo kutali ndawu niini njaakayakila chipayililo aDavida.

w12 1/15 18 ¶8

Amwiiye ‘Zintu Ziyandika Kujatikizya Kasimpe’

8 Kuti muIsrayeli walipeda kupa Jehova chipayizyo kayanda kutondeezya kuti ulamulumba naakuti kayanda kutambulika kulinguwe, teekwakali kuyoomuyumina pe kusala munyama wakumupa. MuIsrayeli ooyo wakali kuyoobotelwa kupa Jehova munyama mubotu loko. MaKristu mazubaano tabachipi zipayizyo kabatobelezya Mulawu waMozesi pe, pesi balapa zipayizyo kwiinda mukubelesya chiindi chabo, manguzu aabo azintu zyabo kuti babelekele Jehova. Mwaapostolo Pawulu wakaamba kuti kwaambilizya “antangalala” bulangilizi mbutulaabo ‘akuchita zibotu akwaabana zintu nzitulaazyo,’ nzipayizyo zibotezya Leza (Heb. 13:15, 16) Kulipeda nkubachita bakombi baJehova kuchita zintu eezi kutondeezya kuti balamulumba Leza akaambo kazintu nzyaabachitila. Jehova uyanda kuti tumubelekele amoyo woonse mbuli mbaakali kuyanda kuti maIsrayeli bamupe zipayizyo kazizwa aansi amoyo.

Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza

w05 5/15 19 ¶6

Makani Aazwa Mubbuku lya2 Samuele

23:15-17. Davida wakali kuulemeka loko mulawu waLeza uli atala abuumi aganzi zyakuti achiindi eecho, wakakaka kuchita zintu zyakali kubonekaanga nkutyola mulawu ooyo. Tweelede kuba aamaboneno aali boobu kumilawu yoonse yaLeza.

AUGUST 1-7

LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 1 BAMI 1-2

“Yiya Kuzwa Kukulubizya Kwako”

it-2 987 ¶4

Solomoni

Chiindi nibakamvwa bantu kabali kwiimba kuGihoni aafwiifwi ampubakabede alubo kabali koompolola kabati: “Aongole Mwami Solomoni,” Adonija abantu mbaakalaabo bakayoowa mpawo bakachija. Solomoni wakali kuyanda kubamba luumuno, taakwe naakayanda kukkwichizya pe akaambo kakuti wakali waba mwaami. Pesi nikunga Adonija nguwe wakaba mwaami, Solomoni wakali kukonzya kujayigwa. Adonija wakachijila kuchipayililo kayoowa kujayigwa pesi Solomoni wakatuma bantu kuti bakamweete. Solomoni wakaamba kuti Adonija takoojayigwa pe kuti teekwajanika chintu chibi mulinguwe mpawo wakamuleka kuti ayinke kung’anda yakwe.—1Ba 1:41-53.

it-1 49

Adonija

Nikuba boobo, Davida naakafwa, Adonija wakayinka kuli Bbatishebba kuti akamwaambwide aSolomoni kuti amupe Abbisagi kuti abe mwanakazi wakwe. Majwi aaAdonija aakuti “ulizyi kabotu kuti bwami bwakeelede kuba bwangu alimwi bana Israyeli boonse bakali kundilangila kuti ndibe mwami” atondeezya kuti Adonija wakali kubonaanga ulaacheelelo chakuba mwaami nikuba kuti wakazumina kuti Leza nguwe wakapa kuti Solomoni abe mwaami. (1Ba 2:13-21) Zyakachitwa aaAdonija zyakatondeezya kuti wakali kuyanda kubbadala bwaami mbwakayinzigwa, mbukunga chiindi banakazi abamwanakasuwa bamwaami bakali kupegwa simulyazina. (Kozyanisya a 2Sa 3:7; 16:21.) Chiindi Solomoni naakamvwa zintu zyakaambwa aaAdonija, wakalayilila kuti Adonija ajayigwe mpawo Bbenaya wakamujaya.—1Ba 2:22-25.

Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza

w05 7/1 30 ¶1

Makani Aazwa Mubbuku lya1 Bami

2:37, 41-46. Muntu tayelede kubonaanga takonzyi pe kusubulwa kuti watyola mulawu waLeza achaali. Aabo bazwa ‘munzila niini iitola kubuumi’ aachaali bayooswaanana aamapenzi akaambo kakusala kwabo kutali kabotu.—Matayo 7:14.

AUGUST 8-14

LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 1 BAMI 3-4

“Mbubugwasya Busongo”

w11 12/15 8 ¶4-6

Nchikozyano Chilikabotu Na Naakuti Ninchenjezyo?

4 Solomoni naakasaanguna kuba mwaami, muchiloto Leza wakamubuzya kuti aambe nchayanda. Akaambo kakuti Solomoni taakali aaluzibo pe, wakakumbila busongo. (Bala 1 Bami 3:5-9.) Leza wakabotelwa akaambo kakuti Solomoni taakakumbila bunoti naakuti bulemu, eezi zyakapa kuti amupe “moyo wabusongo amaano,” alubo wakapa kuti azwidilile. (1 Bam. 3:10-14) Mbuli mbaakaamba Jesu, Solomoni wakali aabusongo bugambya loko zyakuti mwaami mwanakazi wakuShebba naakazimvwa wakapanga lweendo lwakuti akalibonene.—1 Bam. 10:1, 4-9.

5 Tatulangilili kuti tupegwe busongo munzila yachigambyo. Solomoni wakaamba kuti: “Jehova ulapa busongo” alubo wakaamba kuti tweelede kubelekela kuti tujane buntu oobu bubotu, wakati: Chenjeka “kutwi kwako kubusongo akubikka moyo wako kubupampu.” Wakabelesya amwi mabala aatondeezya kuti tweelede kubelekela mbuli aakuti “woompolole” “uzumanane kubuyandaula” “uzumanane kubulangaula.” (Tus. 2:1-6) Zilaantanganana kuti tulakonzya kubujana busongo.

6 Tulakonzya kulibuzya kuti, ‘Ndibubona kabuyandikana na busongo buzwa kuli Leza mbuli mbaakali kububona Solomoni?’ Kuyuma kwazintu kulikupa kuti bantu biingi babikkile maanu kumilimu yabo amali alubo kulikupa kuti bayanduule lwiiyo lwaajulu. Aniwe ampuli yako mulikuchita biyeni munkani eeyi? Zintu nzusala zitondeezya kuti ububona kabuyandikana na akuti ulikubuyanduula na busongo buzwa kuli Leza? Kuchincha zintu nzuyanda kuzoochita mubuumi, kulakonzya kupa kuti ujane busongo na? Kwaamba choonzyo, kuba aabusongo akububelesya kugwasya nduwe. Solomoni wakalemba kuti: “Aboobo uyoomvwisya cintu ciluleme, ciluzi alimwi cibotu, nkokuti bukkale boonse bubotu.”—Tus. 2:9.

Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza

w98 2/1 11 ¶15

Jehova nguLeza Uuchita Zizuminano

15 Jehova wakalongezya chisi chamaIsrayeli chakali aansi aaMulawu kweendelana ambaakasyomezezye Abrahamu. Mu1473 B.C.E., Joshuwa wakazulwida malsrayeli kunjila munyika yaKkenani. Kwaabana nyika nkubakachita malsrayeli kwakazuzikizya chisyomezyo chaJehova chakuti mwana waAbrahamu wakali kuyoojana nyika. Chiindi malsrayeli nibakali kusyomeka, Jehova wakali kuzuzikizya chisyomezyo chakwe kwiinda mukupa kuti bazunde basinkondonyina. Eezi zyakachitika loko chiindi nikwakali kweendelezya Mwaami Davida. Chiindi nikwakali kweendelezya Solomoni mwana waDavida, chimwi chizuminano chachitatu Jehova nchaakapangana aaAbrahamu chakazuzikizigwa chakuti: “Ba Juda abana Israyeli bakali banji mbuli musenga wakulwizi; bakali kulya akunywa akukondwa.”—1 Bami 4:20.

AUGUST 15-21

LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 1 BAMI 5-6

“Bakayaka Amaboko Aabo Amyoyo Yabo”

w11 2/1 15

Mwalizi Na?

Zisamu zyakkedari zyakuLebbano zyakalisimide, zyakali zibotu, zyakali kununkilila alubo teezyakali kusumpwa pe naakuti kumumwa. Zintu nzyaakabelesya Solomoni kuyaka tempele zyakalisimide alubo zyakali zibotu loko. Mazubaano, zisamu zyakkedari zyakazwide mumalundu aaLebbano zyakacheya, kwakasyaala ziteyo ziche luzutu.

it-1 424

Kkedari

Kubelesya mapulanga azisamu zyakkedari wakali mulimu mupati akaambo kakuti kwakali kuyanda bantu biingi kuti bagonke misamu, kwiinyampula kwiitola kuTuro naakuti kuSidoni akwiizubusya mulwizi lwaMediterranean, amwi kuyoosika kuJopa. Kuzwa waawo, yakali kudonswa kayitolwa kuJerusalemu. Eezi zyakakonzeka akaambo kakuti Solomoni aHiramu bakabelekelaamwi. (1Ba 5:6-18; 2Mk 2:3-10) Solomoni wakapa kuti zisamu zyakkedari kazizumanana kweetwa zyakuti kulakonzya kwaambwa kuti wakapa kuti “zisamu zyakkedari [zivule] kapati cakuti zyakaba buyo mbuli zisamu zyamukuyu.”—1Ba 10:27; kozyanisya a Is 9:9, 10.

it-2 1077 ¶1

Tempele

Solomoni wakasungiliziya baalumi bali 30 000 bachiIsrayeli kuti kabaya kuLebbano. Bakali kweenda kabali 10 000 kwamweezi uumwi mpawo kwamyeezi iibili bakali kumaanda aabo. (1Ba 5:13, 14) Wakasala basikunyamuna mikuli bali 70 000 bakuli zimwi nyika bakali kukkala aakati kamaIsrayeli abasikubeza mabwe aamumalundu bali 80 000. (1Ba 5:15; 9:20, 21; 2Mk 2:2) Mbukunga nguwe wakali kuzulwida mulimu ooyo, Solomoni wakasala baalumi bali 550 kuti babe basilutwe abasikugwasilizya bali 3 300. (1Ba 5:16; 9:22, 23) Kubonekaanga bali 250 bakali maIsrayeli alubo bali 3 600 bakali bakuli zimwi nyika.—2Mk 2:17, 18.

Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza

g 5/12 17, kabbokesi

Bbayibbele Ndibbuku Lili Aabupolofita Bwachoonzyo, Chipanzi 1

LYAAMBA CHIINDI NIZYAKACHITIKA ZINTU

Chimwi chikozyano chitondeezya kuti Bbayibbele lyaamba chiindi zintu nizyakachitika chijanika muli 1 Bami 6:1 chiindi Mwaami Solomoni naakasaanguna kuyaka tempele muJerusalemu. Lugwalo oolu lwaamba kuti: “Lino mumwaka wa 480 [minyaka iili 479 iizwide] kuzwa ciindi bana Israyeli nobakazwa mucisi ca Egepita, mumwaka wane kuzwa ciindi Solomoni naakaba mwami wa Israyeli, mumwezi wa Zivu (nkokuti mwezi wabili), Solomoni wakatalika kuyaka ŋanda ya Jehova.”

Bbayibbele litondeezya kuti munyaka wachi4 wabweendelezi bwaSolomoni wakali mu1034 B.C.E. Kuti twagwisya minyaka iili 479 iizwide itupa 1513 B.C.E. nguumunyaka maIsrayeli ngubakazwa muEgepita.

AUGUST 22-28

LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA | 1 BAMI 7

“Twiiyaanzi Kuzwa Kumisemu Ibili?”

w13 12/1 13 ¶3

“Mumalundu Aayo Muyoosya Mukuba”

Mwaami Solomoni wakabelesya kkopa nyingi chiindi naakali kubotya tempele muJerusalemu. Kkopa nyingi yakazwa kubana Siriya, Davida mbaakazunda. (1 Makani 18:6-8) “Zyiba lyamukuba” lyakali kubelesegwa aabapayizi kukusamba lyakali kuzula malita aali 66 000 alubo kweelede kuti lyakali kulema makkilogilamu aali 30 000. (1 Bami 7:23-26, 44-46) Alubo kwakali minsemu iibili mipati yakkopa yakali kumanjililo aatempele. Minsemu eeyo yakali kulampa mamita aali 8 mpawo aalinjiyo kwakabikkwa mitwe iilampa mamita aali 2,2. Minsemu eeyi yakali aampako aakati alubo kayili aantuli ilaamasentimita aali 7,5 mpawo bupati bwayo kuti wayinda aakati, yakali mamita aali 1,7. (1 Bami 7:15, 16; 2 Makani 4:17) Kuvula kwakkopa yakabelesegwa kupanga zintu eezi kulagambya.

it-1 348

Bbowazi, II

Musemu wakkopa wakali aatempele nkulili kunyika wakali kutegwa Bbowazi, kweelede kuti zyaamba kuti “Canguzu.” Alubo musemu wakali kumusanza wakali kutegwa Jakkini, kweelede kuti zyaamba kuti “Aasitikizye [nkokuti, Jehova].” Nkinkaako, kuti wabikkaamwi mabala aaya alubo kuli kubala kuzwa kuchimweensi kuya kuchilisyo mpawo kulangide kubuzwezuba, mabala aaya aamba kuti, ‘Aasitikizye [nkokuti, Jehova] [tempele] canguzu.’—1Ba 7:15-21; langa CAPITAL.

Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza

it-1 263

Kusamba

Kusalala kumubili kulayandikana kubakombi baJehova bakasimpe. Eezi nzizyo zyakali kuchitika aatente lyakukombela alubo anikwakazooba tempele. Mubuzuba mbubakabikkwa kuba bapayizi, Mupayizi Mupati Aroni abana bakwe bakasamba kabatanazwaata zigogo zyabupayizi. (Ku 29:4-9; 40:12-15; Le 8:6, 7) Bapayizi bakali kubelesya maanzi aakali mulichakusambila chakkopa chakali aalubuwa lwatente lyakukombela alubo mukuya kwachiindi bakazoobelesya zyiba lyakkopa lyakali aatempele lyaSolomoni. (Ku 30:18-21; 40:30-32; 2Mk 4:2-6) Mubuzuba Bwakumaninsya milandu, mupayizi mupati wakali kusamba tubili.—Le 16:4, 23, 24.

AUGUST 29–​SEPTEMBER 4

LUBONO LUZWA MUJWI LYALEZA 1 BAMI 8

“Nkombyo yaSolomoni Yakali Kutondeezya Kulibombya”

w09 11/15 9 ¶9-10

Kwiiya Bbayibbele Akukugwasye Kuti Uyungizye Nzila Njukombaayo

9 Kuti nkombyo zyesu zimvwigwe, zyeelede kuzwa aansi amoyo. Lugwalo lwa 1 Bami chaandaano 8 lutondeezya kuti Solomoni wakakomba kazizwa aansi amoyo kunembo lyabantu chiindi naakapeda tempele lyaJehova mu1026 B.C.E. Chiindi bbokesi lyachizuminano nilyakabikkwa Mubusena Busalalisya alubo joba lyaJehova nilyakazuzya tempele, Solomoni wakatembawula Leza.

10 Bala atala ankombyo yaSolomoni mpawo ubone mbiitondeezya kuti yakali kuzwa aansi amoyo. Solomoni wakalizi kuti Jehova nguwe alikke uuzi zili mumoyo wamuntu. (1 Bam. 8:38, 39) Nkombyo eeyo itondeezya kuti kuli bulangilizi kuli sizibi kuti waboola kuli Jehova amoyo woonse. Kuti bakombi baJehova bajatwa asinkondonyina, Jehova wakali kuyoozimvwa nkombyo zyabo kuti myoyo yabo kayimaninide kulinguwe. (1 Bam. 8:48, 58, 61) Kwaamba choonzyo, nkombyo zyesu zyeelede kuti kazizwa aansi amoyo.

w99 1/15 17 ¶7-8

Tondeezya Kuti Ulalibombya Chiindi Nukomba

7 Kazitakwe ndaba kuti tulikukomba kunembo lyabantu naakuti katuli atulikke, tweelede kukkala katuyeeya kuti tweelede kulibombya chiindi nitukomba. (2 Makani 7:13, 14) Mwaami Solomoni wakatondeezya kulibombya munkombyo njaakakomba chiindi naakali kupeda tempele lyaJehova muJerusalemu. Solomoni wakali kuzwa kumaninsya kuyaka chiyako chibotu loko kwiinda mayake woonse aakali ayakwa anyika. Pesi wakatondeezya kulibombya chiindi naakakomba kuti: “Sena masimpe Leza inga wakkala anyika? Bona! Naaba majulu, inzya, mujulu lyamajulu tokonzyi kukkwana; aboobo sena inga wakkwana muŋanda eeyi njindayaka?”—1 Bami 8:27.

8 Mbuli Solomoni, tweelede kulibombya chiindi nitukomba kunembo lyabantu. Tatweelede kulitondeezya kuti tuli bantu baluleme loko, pesi mbulimvwika jwi lyesu zilatondeezya kuti tulalibombya. Kuti katulibombya chiindi nitukomba, tatukoovuzya majwi pe katuyanda kubotezya bantu. Pesi tulapa kuti bantu babikkile maanu kuli Leza kutali kulindiswe pe. (Matayo 6:5) Nzitwaamba munkombyo zilatondeezya kuti tulalibombya. Kuti katulibombya, tatukookomba munzila ichitaanga tulikusungilizya Leza kuti achite nzituyanda. Pesi tuyoomukombelezya kuti achite zintu kweendelana akuyanda kwakwe. Sintembawuzyo wakatusiila chikozyano chilikabotu chiindi naakakomba kuli Leza kati: “Akaka Jehova, twakomba kotufwutula! Akaka Jehova, twakomba kopa kuti tuzunde!”—Intembauzyo 118:25; Luka 18:9-14.

Kuyanduula Lubono muJwi lyaLeza

it-1 1060 ¶4

Julu

Solomoni wakaamba kuti “majulu, inzya, mujulu lyamajulu” Leza takkwani pe. (1Ba 8:27) Mbukunga Jehova nguMulengi wamajulu, chuuno chakwe chisumpukide loko kwiinda ngawo, “zina lyakwe lilikke ndelisumpukide kapati. Ibulemu bwakwe bwiinda nyika ajulu.” (In 148:13) Jehova ulakonzya kupima majulu ngitubona mbuli muntu mbakonzya kupima chintu chili mujaanza lyakwe. (Is 40:12) Majwi aaSolomoni tatondeezyi kuti Leza takwe ndawu yakukkala pe. Alubo taawambi kuti Leza ulikoonse-koonse naakuti ulajanika muzintu zyoonse. Eezi zilaboneka mumajwi ngakaamba Solomoni chiindi naakaamba kuti Leza ‘ulaswiilila kujulu, kubusena bwakwe nkwakkala’ chaamba kujulu nkututakonzyi pe kubona.—1Ba 8:30, 39.

    Mabbuku Ajanika MuChitonga (Zimbabwe) (2013-2025)
    Zwa
    Njila
    • Chitonga (Zimbabwe)
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njila
    Share