LAYIBBULALI IJANIKA A-INTANETI yaWatchtower
LAYIBBULALI IJANIKA A-INTANETI
yaWatchtower
Chitonga (Zimbabwe)
  • BBAYIBBELE
  • MABBUKU
  • MISWAANGANO
  • w25 May map. 14-19
  • Yanduula Muunzi Uukkalilila

Vidiyo njulikuyanda tiijaniki pe

Utulekelele, kulizyachitika vidiyo niyalikuyanda kujula

  • Yanduula Muunzi Uukkalilila
  • Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2025
  • Tutwe tuniini
  • Makani Ayendelana
  • SYOMA JEHOVA NKAAMBO TAZOOKULEKELEZYI PE
  • SWIILILA AABO BAZULWIDA
  • TONDEEZYA LUYANDO LWABUZYALWANYOKWE AKUTAMBULA BEENZU
  • NIINZI ZIYOOCHITIKA MUCHIINDI CHILIKUNEMBO
  • Lugwalo Lukonzya Kutugwasya Kuti Tulisimye Kusikila Kumamanino
    Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2024
  • Sala Munzila Iitondeezya Kuti Ulamusyoma Jehova
    Buumi Bwesu bwachiKristu Amulimu Wesu—Kabbuku Kamuswaangano—2023
  • Libombye Kuti Kakuli Zintu Nzutamvwisisisyi
    Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2025
  • Kumvwanana Aabakombima Kulatugwasya!
    Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2025
Bona Zimwi
Ngaziyakulinda Yaambilizya Bwaami BwaJehova (Yakwiiya)—2025
w25 May map. 14-19

CHIIYO 21

LWIIMBO 21 Amuzumanane Kusaanguna Kuyandaula Bwami

Yanduula Muunzi Uukkalilila

“Tulikuuyanduula aamoyo woonse [muunzi] uulikuza.”—HEB. 13:14.

NZITUTAYIYE

Tulabona lugwalo lwa Mahebberu chaandaano 13 mbulutugwasya mazubaano ambuluyootugwasya muchiindi chilikunembo.

1. Jesu wakaamba kuti niinzi chakali kuyoochitika kumuunzi waJerusalema?

KAKUSYEEDE mazuba mache katanafwa Jesu Kkristu, kuli bupolofita mbwaakabuzya batobeli bakwe. Bupolofita oobo bwakasaanguna kuzuzikizigwa chiindi Jerusalema atempele lyayo nizyakanyonyoonwa. Wakapa nchenjezyo yakuti bumwi buzuba muunzi waJerusalema wakali ‘kuyoozyungulukwa aamasooja.’ (Lk. 21:20) Wakabuzya batobeli bakwe kuti muunzi niwakali kuyoozyungulukwa aamasooja, bakeelede kuzwa muJudiya chakufwambaana. Majwi aaJesu akazuzikizigwa, masooja aakuRoma akazyunguluka Jerusalema.—Lk. 21:​21, 22.

2. Ngaali malayilile mwaapostoli Pawulu ngaakapa maKkristu bakuJudiya akuJerusalema?

2 Kakusyeede minyaka miche kuti masooja aakuRoma bazyunguluke Jerusalema, mwaapostoli Pawulu wakalemba lugwalo lwakali aamulumbe uuyandikana loko, lino lizibinkene kuti bbuku lyaMahebberu. Mulugwalo oolu, Pawulu wakabapa malayilile aayandikana maKkristu bamuJudiya abamuJerusalema aakali kukonzya kubagwasya kuti balibambile zintu zyakali kuyoochitika kunembo. Niinzi zyakali kuyanda kuchitika kunembo? Jerusalema yakali kuyanda kunyonyoonwa. Kuti maKkristu aabo bakonzye kufutuka, bakeelede kusiya myuunzi yabo amabbizinesi aabo. Kalikwaamba atala amuunzi waJerusalema, Pawulu wakalemba kuti: “Tatukwe muunzi uukkalilila pe.” Kuzwa waawo, wakayungizya kuti: “Pesi tulikuuyanduula aamoyo woonse ooyo uulikuza.”—Heb. 13:14.

3. Nguuli “muunzi uuli aantalisyo zyachoonzyo” alubo nkamboonzi nituuyanduula?

3 MaKkristu bakasala kuzwa muJerusalema amuJudiya, kulakonzeka kuti bakasampulwa akusekwa, pesi kusala ooko kwakafutula buumi bwabo. Bantu mazubaano balakonzya kutwaamba kuti tulibafuba-fuba akaambo kakuti tatusyomi mali pe alubo tatusyomi kuti bantu balakonzya kubambulula mapenzi aali munyika. Niinzi chipa kuti tusale munzila eeyi? Tulizi kuti bwiime bwazintu oobuno mbwachiindi chifwiifwi loko. Tulikuyanduula “muunzi uuli aantalisyo zyachoonzyo,” chaamba “ooyo uulikuza.” Muunzi ooyo Mbwaami bwaLeza.a (Heb. 11:10; Mt. 6:33) Mutwe umwi awumwi wamuchiiyo eechi, ulalanga-langa: (1) malayilile aaPawulu mbaakabagwasya maKkristu bamumwaanda wamunyaka wakusaanguna kuti bayinkilile kunembo kuyanduula “[muunzi] uulikuza,” (2) Pawulu mbaakabagwasya kuti balibambile zintu zilikunembo, (3) malayilile aakwe mbaatugwasya mazubaano.

SYOMA JEHOVA NKAAMBO TAZOOKULEKELEZYI PE

4. Nkamboonzi Jerusalema niyakali kuyandikana loko kumaKkristu?

4 Jerusalema yakali kuyandikana loko kumaKkristu. Mbungano yachiKkristu yamumwaanda wamunyaka wakusaanguna yakajulilwa nkuko mu 33 C.E., alubo kabunga keendelezya kakali mumuunzi ooyo. Mukuyungizya, maKkristu miingi bakali aamaanda aabo alubo bakali aazintu zyakumubili zyiingi mumuunzi ooyo. Pesi Jesu wakachenjezya batobeli bakwe kuti bakeelede kuzwa muJerusalema amuJudiya.—Mt. 24:16.

5. Pawulu wakabagwasya biyeni maKkristu kuti balibambile zyakali kuyanda kuchitika?

5 Kuti agwasye maKkristu kuti balibambile zintu zyakali kuyanda kuzoochitika, Pawulu wakagwasya maKkristu kuti babikkile maanu kunzila Jehova njaakali kuubonaayo muunzi waJerusalema. Pawulu wakabayeezya kuti Jehova taakachili kubatambula pe bapayizi bakali kutempele azipayizyo zyakali kupegwa kutempele. (Heb. 8:13) Bantu biingi bakali kukkala mumuunzi ooyo bakali bamukaka Mesiya. Teekwakachili kuyandikana kuti bantu bayinke kuJerusalema kuti bakakombe Jehova, pesi Jerusalema atempele zyakali kuyanda kunyonyoonwa.—Lk. 13:​34, 35.

6. Nkamboonzi malayilile aaPawulu aali muli Mahebberu 13:​5, 6, naakasika aachiindi cheelede kumaKkristu?

6 Chiindi Pawulu naakalemba bbuku lyaMahebberu, zintu muJerusalema zyakali kweenda kabotu. Umwi mulembi wachiRoma wamuchiindi eecho wakaamba kuti, “Jerusalema wakali muunzi wakali aampuwo loko munyika yoonse kubbazu eelyo.” MaJuda bakali kuzwa kunyika zisiyene-siyene bakali kwiinka kuJerusalema kuti bakachite mapobwe munyaka amunyaka. Eezi zyakali kupa kuti Jerusalema ikkale kiili aamali. Akaambo kazeezi, kulakonzeka kuti bamwi maKkristu ambabo bakali baba aamali nyingi. Amwi nzizyo zyakapa kuti Pawulu ababuzye kuti: “Buumi bwanu butabi bwakuyandisya mali pe, pesi amukkutisikane azintu nzimulaazyo lino.” Kuzwa waawo, wakaamba lumwi lugwalo lwakali kutondeezya Jehova mbaakali kumuyanda umwi awumwi mukombi wakwe, lwakuti: “Tandizookusiyi pe alubo tandizookulekelezyi pe.” (Bala Mahebberu 13:​5, 6; Dt. 31:6; Int. 118:6) Nkinkaako, maKkristu bamuJerusalema abamuJudiya bakeelede kuchiyeeya chisyomezyo eechi. Nkamboonzi? Akaambo kakuti muchiindi chifwiifwi kabali batambula lugwalo oolu, bakeelede kusiya myuunzi yabo, mabbizinesi aabo azintu nzibakalaazyo. Mpawo basaangune buumi bupya kuliimwi ndawu.

7. Nkamboonzi nikuyandikana kuti tusyome Jehova lino?

7 Nzitwiiya: Niinzi ziyoochitika kunembo? Kuyoosaanguna “mapenzi mapati” mpawo nyika eeyi mbi iyoonyonyoonwa. (Mt. 24:21) Mbuli mbubakachita maKkristu bamumwaanda wamunyaka wakusaanguna, andiswe tweelede kukkala katulangide alubo katulibambilide. (Lk. 21:​34-36) Muchiindi chamapenzi mapati, kulakonzeka kuti tweelede kuzoosiya zimwi zintu naakuti kusiya zintu zyesu zyoonse katuli aachoonzyo chakuti Jehova tazootulekelezyi pe. Nikuba lino, mapenzi mapati kaatanasaanguna tulakonzya kuzitondeezya kuti ngwani ngutusyoma. Libuzye kuti, ‘Zintu nzindichita azipeekezyo zyangu zilatondeezya na kuti tandisyomi bunoti pesi ndisyoma Leza ooyo uusyomezya kuti uzoondilangania?’ (1 Tim. 6:17) Nikuba kuti tulakonzya kujana zyiiyo kuzintu zyakachitika mumwaanda wamunyaka wakusaanguna, pesi zintu zitazoochitike ‘lyamapenzi mapati’ zinooli ziyumu loko kwiinda zyakachitikila maKkristu bamumwaanda wamunyaka wakusaanguna. Nkinkaako, tuzooziziba biyeni nzitweelede kuchita naazoosaanguna mapenzi mapati?

SWIILILA AABO BAZULWIDA

8. Jesu wakabuzya basikwiiya bakwe kuti bachiteenzi?

8 Kakuli kwayinda minyaka miche kabali batambula lugwalo lwaMahebberu, maKkristu bakabona masooja aakuRoma kaalikuzyunguluka muunzi waJerusalema. Eecho chakaba chitondeezyo chakuti bakeelede kuchija nkaambo muunzi waJerusalema wakali kuyanda kunyonyoonwa. (Mt. 24:3; Lk. 21:​20, 24) Bakeelede kuchijila kuli maKkristu aaba? Jesu wakali wababuzya kuti: “Aabo bali muJudiya abasaangune kuchijila kuzilundu.” (Lk. 21:21) Kwakali zilundu zyiingi loko mundawu eeyi. Nkinkaako, bakachiziba biyeni chilundu nkubakeelede kuchijila?

9. Nkamboonzi maKkristu nikwakali kukonzya kubayumina kuti bazibe kuti nchiichili chilundu nkubakeelede kuchijila? (Langa mepu.)

9 Atubone zilundu zitobela maKkristu nkubakali kukonzya kuchijila: zilundu zyaSamariya, zilundu zyaGalili, Chilundu chaHemoni, zilundu zyaLebbanoni azilundu zyakali mutala aaJodani. (Langa mepu.) Imwi myuunzi yakali muzilundu eezi, kulakonzeka kuti bakali kubonaanga ilakonzya kubakwabilila. Muchikozyano, muunzi waGamula wakayakilidwe aachilundu chilamfu loko alubo kwakali kuyumu kuti ukasike kumuunzi ooyo. Bamwi maJuda bakali kubonaanga bakali kukonzya kukwabililwa kuti bayinka kumuunzi ooyu. Nikuba oobo, masooja aakuRoma bakawulwana muunzi ooyu akuunyonyoona alubo bantu biingi bakali kukkala mumuunzi ooyu bakafwa.b

Mepu iitondeezya zimwi zilundu amyuunzi yamu-Israyeli yachiindi. Jerusalema nkwiili kunyika kuli zilundu zyakuLebbanoni, zyakuGalili, zyaSamariya azyaGiliyadi, kuswaanizya Chilundu chaHemoni aChilundu chaTabbori. Myuunzi yaJerusalema nkwiili kunyika iswaanizya Gamula, Kkesariya aPela. Jerusalema nkwiili kumusanza kuli zilundu zyaJudiya azilundu zyaAbbarimu kuswaanizya amuunzi waMasada. Alubo mepu itondeezya ndawu nzibakali kusika masooja aakuRoma andawu njibakasweekelwa maJuda mu 67 C.E. kusika mu 73 C.E.

Kwakali zilundu zyiingi loko maKkristu bamumwaanda wamunyaka wakusaanguna nkubakali kukonzya kuchijila, pesi teendawu zyoonse pe zyakakwabililidwe (Langa fuka 9)


10-11. (a) Kweelede kuti Jehova wakabazulwida biyeni maKkristu bachiindi? (Mahebberu 13:​7, 17) (b) Kuswiilila aabo bazulwida, kwakabagwasya biyeni maKkristu? (Langa chifanikisyo.)

10 Kulakonzeka kuti Jehova wakazulwida maKkristu kabelesya aabo bakali kuzulwida mumbungano. Umwi sikulanga-langa makani aachiindi uutegwa Eusebius, wakazoolemba kuti: “Bantu bamumbungano yamuJerusalema bakabuzigwa malayilile aaLeza kabelesya baalumi bakasalidwe, bakabuzigwa kuti . . . bazwe mumuunzi nkondo kayitanasaanguna alubo bayinke kuluumwi muunzi waPeriya uutegwa Pela.” Kwakali kabotu kuti maKkristu bachijile kumuunzi waPela. Teewakali kule loko pe aJerusalema alubo kwakali kuuba kuti bantu bakasike nkuko. Alubo bantu biingi bakali kukkala kuPela teebakali maJuda pe, nkinkaako, teebakali kuyanda kulwana bantu bakuRoma pe.—Langa mepu.

11 MaKkristu bakachijila kuzilundu, bakabelesya malayilile aaPawulu aakuti, “amubaswiilile aabo balikuzulwida” mumbungano. (Bala Mahebberu 13:​7, 17.) Eezi zyakapa kuti bantu baLeza bafutuke. Makani aachiindi atondeezya kuti Leza taakabalekelezya pe aabo bakali “kulindila muunzi uuli aantalisyo zyachoonzyo,” chaamba Bwaami bwaLeza.—Heb. 11:10.

Kabunga kamaKkristu bamumwaanda wamunyaka wakusaanguna balikweenda mundawu iilaazilundu kabanyampwide zintu zyabo.

Pela yakali ndawu yakakwabililidwe maKkristu nkubakali kukonzya kuchijila alubo teeyakali kule pe (Langa fuka 10-11)


12-13. Jehova wakabazulwida biyeni bakombi bakwe nibakali muziindi ziyumu?

12 Nzitwiiya: Jehova ubelesya aabo balikuzulwida kuti babape malayilile bakombi bakwe. Magwalo azwide zikozyano zitondeezya Jehova mbaakasala beembeli kuti bazulwide bakombi bakwe muziindi ziyumu. (Dt. 31:23; Int. 77:20) Andiswe mazubaano tulikubona bukamboni butondeezya kuti Jehova ulikwiinkilila kunembo kubelesya aabo bazulwida.

13 Muchikozyano, muchiindi chakkorona ‘aabo bakali kuzulwida’ bakali kupa mbungano malayilile aayandikana. Bakwesu aaba bakapa baalu malayilile aali atala ambungano mbuzyakeelede kunjila miswaangano ambubakeelede kwiinkilila kunembo kabakomba Jehova. Kakwiindide myeezi miche kkorona kayili yasaanguna, kwakachitwa muswaangano wabbooma mumilaka yiinda ku 500 kakubelesegwa intaneti, TV arediyo. Teetwakaleka pe kujana chakulya chamubukombi. Eezi zyakapa kuti tukkale katujisini. Tulakonzya kuba aachoonzyo chakuti nikuba kuti twazooswaana mapenzi aali biyeni muchiindi chilikunembo, Jehova uzooyinkilila kunembo kugwasya aabo batuzulwida kuti bazoosale munzila yabusongo. Kuyungizya aakusyoma Jehova akuswiilila milawu yakwe, mbuubuli bumwi buntu buyootugwasya kuti tulibambile mapenzi mapati akuti tuzoosale munzila yabusongo muchiindi eechi chiyumu?

TONDEEZYA LUYANDO LWABUZYALWANYOKWE AKUTAMBULA BEENZU

14. Kweendelana a Mahebberu 13:​1-3, mbuubuli buntu maKkristu mbubakeelede kutondeezya kumamanino aabwiime bwazintu bwachiJuda?

14 Mapenzi mapati naazoosaanguna, tuyooyandikana kuti tuzootondeezyanie luyando kwiinda mbutuchita lino. Muchiindi eecho, tuyooyandikana kuti tukatobelezye chikozyano chamaKkristu bakali kukkala muJerusalema amuJudiya. MaKkristu aaba bakali kutondeezyania kale luyando. (Heb. 10:​32-34) Pesi kunyonyoonwa kwabweende bwazintu bwachiJuda nibwakali kuyabuswena, maKkristu aaba bakeelede kuyungizya kutondeezyania ‘luyando . . . lwabuzyalwanyina akutambula beenzu’ kwiinda mbubakali kuchita chiindi.c (Bala Mahebberu 13:​1-3.) Andiswe tuyooyandikana kuti tukayungizye kutondeezya bakwesu abachizi luyando muchiindi chamapenzi mapati.

15. Nkamboonzi nikwakali kuyandikana kuti maKkristu bachiHebberu batondeezyanie luyando lwabuzyalwanyina akwaabilana aabamwi nibakali kuyabuchija?

15 Masooja aakuRoma nibakazyunguluka muunzi waJerusalema mpawo nibakazwa mumuunzi waJerusalema kwachiindi chifwiifwi, maKkristu bakachija aazintu ziche. (Mt. 24:​17, 18) Bakeelede kugwasyania abakombinyina nibakali kuyabuchijila kuzilundu anibakali kuyookkala kumuunzi wabo mupya. Zilaantanganana kuti kwakali ‘ziindi nikwakali kuyandikana lugwasyo chakufwambaana.’ Alubo eezi zyakali kubapa mweenya maKkristu wakuti batondeezyanie luyando lwabuzyalwanyina lwachoonzyo akutambula beenzu kwiinda mukugwasyania akupa bamwi nzibakalaazyo.—Tit. 3:14.

16. Kujana twabatondeezya biyeni luyando bakombima bayanda lugwasyo? (Langa chifanikisyo.)

16 Nzitwiiya: Luyando lupa kuti tugwasye bakombima chiindi nibayanda lugwasyo. Bakombi baLeza biingi, balikulipeda kulangania bakwesu abachizi banga bachija kunyika zyabo akaambo kankondo amapenzi aalichitikila kwiinda mukubapa chakulya chamubukombi azintu zyakumubili. Umwi muchizi waku-Ukraine wakasiya muunzi wakwe akaambo kankondo wakati: “Twakabona mbaakatuzulwida Jehova ambaakatugwasya kwiinda mukubelesya bakombima. Bakatutambula alubo bakatugwasya mu-Ukraine, muHungary alubo lino bachitugwasya muGermany.” Aabo batambula bakwesu abachizi akubapa nzibayandikana, nzibelesyo mumaboko aaJehova.—Tus. 19:17; 2 Kor. 1:​3, 4.

Bakwetene bachembeede balikutambula mpuli yachija kunyika yabo. Mpuli eeyo ilaachikwama chipati chimwi azimwi ziniini.

MaKkristu bachija kunyika zyabo bayanda lugwasyo lwesu (Langa fuka 16)


17. Nkamboonzi nikuyandikana lino kuti tutondeezye luyando lwabuzyalwama akutambula bamwi?

17 Muchiindi chamapenzi mapati, kuyooyandikana kuti tukayungizye kugwasyania aabakombima kwiinda mbutuchita lino. (Hab. 3:​16-18) Jehova ulikutuyiisya lino kuti tutondeezye luyando lwabuzyalwama akuti tutambule bamwi, buntu buyootugwasya loko muchiindi chamapenzi mapati.

NIINZI ZIYOOCHITIKA MUCHIINDI CHILIKUNEMBO

18. Kujana twabatobelezya biyeni maKkristu bachiHebberu bamumwaanda wamunyaka wakusaanguna?

18 MaKkristu bakaswiilila akuchijila kuzilundu chiindi Jerusalema niyakanyonyoonwa, bakafutuka. Bakawusiya muunzi pesi Jehova taakwe naakabasiya pe. Twiiyaanzi kuchikozyano chabo? Tatuzizi pe zyoonse ziyoochitika muchiindi chilikunembo, pesi Jesu wakatuchenjezya kuti tulibambile kuswiilila. (Lk. 12:40) Tulakonzya kuyeeyesesya atala amalayilile Pawulu ngaakalembela maKkristu bachiHebberu akwaabelesya. Alubo Jehova lwakwe wakasyomezya umwi awumwi kuti, taakwe natazoomulekelezyi pe naakuti kumukaka. (Heb. 13:​5, 6) Atukkale katusyoma Bwaami bwaLeza, muunzi ukkalilila alubo tuzoojana zilongezyo zibotu mane kukabe kutamani.—Mt. 25:34.

KUJANA WASANDULA BIYENI?

  • Nkamboonzi nitweelede kusyoma Jehova lino?

  • Nkamboonzi kuswiilila nikuzooyandikana muchiindi ‘chamapenzi mapati’?

  • Nkamboonzi nikuyandikana lino kuti tutondeezye luyando lwabuzyalwama akutambula beenzu?

LWIIMBO 157 Luumuno Lutakamani!

a Muchiindi chakalembwa Bbayibbili, chiindi chiingi myuunzi yakali kweendelezegwa amwaami. Muunzi wakali oobo wakali kwaambwa kuti mbwaami.—Matl. 14:2.

b Eezi zyakachitika mu 67 C.E., kakutanayinda chiindi maKkristu kabali bachija muJudiya amuJerusalema.

c Bbala lyakasandululwa kuti “luyando. . . lwabuzyalwanyokwe” lilakonzya kwaamba luyando ndubalaalo babbululu pesi Pawulu wakalibelesya kwaamba luyando lusimide ndutulaalo abakombima mumbungano.

    Mabbuku Ajanika MuChitonga (Zimbabwe) (2013-2025)
    Zwa
    Njila
    • Chitonga (Zimbabwe)
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njila
    Share