ਮਲਾਕੀ
1 ਇਕ ਗੰਭੀਰ ਸੰਦੇਸ਼:
ਮਲਾਕੀ* ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਲਈ ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਬਚਨ:
2 “ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ,”+ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ: “ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ?”
ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: “ਕੀ ਏਸਾਓ ਅਤੇ ਯਾਕੂਬ ਭਰਾ ਨਹੀਂ ਸਨ?+ ਪਰ ਮੈਂ ਯਾਕੂਬ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ 3 ਅਤੇ ਏਸਾਓ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ।+ ਮੈਂ ਉਸ ਦੇ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾੜ ਦਿੱਤਾ+ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਉਜਾੜ ਦੇ ਗਿੱਦੜਾਂ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਦੇ ਦਿੱਤੀ।”+
4 “ਅਦੋਮ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ‘ਭਾਵੇਂ ਸਾਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਵਾਪਸ ਆ ਕੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਖੰਡਰਾਂ ਨੂੰ ਉਸਾਰਾਂਗੇ।’ ਪਰ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ‘ਉਹ ਬਣਾਉਣਗੇ, ਪਰ ਮੈਂ ਢਾਹ ਦਿਆਂਗਾ ਅਤੇ ਉਹ “ਦੁਸ਼ਟਤਾ ਦਾ ਇਲਾਕਾ” ਕਹਾਉਣਗੇ ਅਤੇ ਉਹ “ਯਹੋਵਾਹ ਦੁਆਰਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਅਪਰਾਧੀ ਠਹਿਰਾਏ ਗਏ ਲੋਕਾਂ” ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਣਗੇ।+ 5 ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਇਹ ਦੇਖਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਕਹੋਗੇ: “ਪੂਰੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਚ ਯਹੋਵਾਹ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਹੋਵੇ।”’”
6 “‘ਪੁੱਤਰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰਦਾ ਹੈ+ ਅਤੇ ਨੌਕਰ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਦਾ। ਜੇ ਮੈਂ ਪਿਤਾ ਹਾਂ,+ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਆਦਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ?+ ਅਤੇ ਜੇ ਮੈਂ ਮਾਲਕ* ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਡਰ* ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੈ?’ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਦਾ ਨਿਰਾਦਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।+
“‘ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ: “ਅਸੀਂ ਤੇਰੇ ਨਾਂ ਦਾ ਨਿਰਾਦਰ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ?”’
7 “‘ਮੇਰੀ ਵੇਦੀ ʼਤੇ ਅਸ਼ੁੱਧ ਭੋਜਨ* ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ।’
“‘ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ: “ਅਸੀਂ ਤੈਨੂੰ ਅਸ਼ੁੱਧ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ?”’
“‘ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ: “ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਮੇਜ਼*+ ਤਾਂ ਘਿਣਾਉਣਾ ਹੈ।” 8 ਅੰਨ੍ਹੇ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਬਲ਼ੀ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ: “ਇਹ ਦੇ ਵਿਚ ਕੀ ਬੁਰਾਈ!” ਅਤੇ ਲੰਗੜੇ ਜਾਂ ਬੀਮਾਰ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਬਲ਼ੀ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ: “ਇਹ ਦੇ ਵਿਚ ਕੀ ਬੁਰਾਈ!”’”+
“ਜ਼ਰਾ ਆਪਣੇ ਰਾਜਪਾਲ ਨੂੰ ਇਹ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਦੇਖੋ। ਕੀ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ ਜਾਂ ਕੀ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ʼਤੇ ਮਿਹਰ ਕਰੇਗਾ?” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਪੁੱਛਦਾ ਹੈ।
9 “ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕਰੋ ਕਿ ਉਹ ਸਾਡੇ ʼਤੇ ਮਿਹਰ ਕਰੇ। ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥੋਂ ਅਜਿਹੇ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਲੈ ਕੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ʼਤੇ ਮਿਹਰ ਕਰੇਗਾ?” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
10 “ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੌਣ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ?+ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਪੈਸੇ ਲਏ ਬਿਨਾਂ ਮੇਰੀ ਵੇਦੀ ਵਿਚ ਅੱਗ ਤਕ ਨਹੀਂ ਬਾਲ਼ਦੇ।+ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹਾਂ,” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥੋਂ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਲੈ ਕੇ ਕੋਈ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।”+
11 “ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪੱਛਮ ਤਕ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਦਾ ਆਦਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।+ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ʼਤੇ ਵੇਦੀ ਤੋਂ ਬਲ਼ੀਆਂ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਉੱਠੇਗਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਦਾ ਆਦਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ,”+ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
12 “ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ* ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹੋ,+ ‘ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਮੇਜ਼ ਤਾਂ ਅਸ਼ੁੱਧ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ʼਤੇ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਚੜ੍ਹਾਵਾ, ਹਾਂ, ਇਸ ਦਾ ਭੋਜਨ ਘਿਣਾਉਣਾ ਹੈ।’+ 13 ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ, ‘ਅਸੀਂ ਅੱਕ ਗਏ ਹਾਂ!’ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਘਿਰਣਾ ਨਾਲ ਇਸ ʼਤੇ ਨੱਕ-ਬੁੱਲ੍ਹ ਵੱਟਦੇ ਹੋ,” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। “ਤੁਸੀਂ ਚੋਰੀ ਕੀਤੇ ਹੋਏ, ਲੰਗੜੇ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰ ਜਾਨਵਰ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹੋ। ਹਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਨਿਕੰਮੇ ਚੜ੍ਹਾਵੇ ਮੈਨੂੰ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹੋ! ਭਲਾ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥੋਂ ਇਹ ਕਬੂਲ ਕਰਾਂਗਾ?”+ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
14 “ਸਰਾਪਿਆ ਹੈ ਉਹ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਜਿਸ ਦੇ ਝੁੰਡ ਵਿਚ ਬੇਦਾਗ਼ ਨਰ ਜਾਨਵਰ ਤਾਂ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਸੁੱਖਣਾ ਸੁੱਖ ਕੇ ਯਹੋਵਾਹ ਨੂੰ ਨੁਕਸ ਵਾਲਾ ਜਾਨਵਰ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਮੈਂ ਤਾਂ ਮਹਾਨ ਰਾਜਾ ਹਾਂ,”+ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਅਤੇ ਕੌਮਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਲਈ ਸ਼ਰਧਾ ਰੱਖਣਗੀਆਂ।”+
2 “ਹੁਣ ਹੇ ਪੁਜਾਰੀਓ, ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਇਹ ਹੁਕਮ ਹੈ।+ 2 ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰੋਗੇ ਅਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਦਿਲ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਬਿਠਾਓਗੇ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਨੀ ਹੈ,” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਰਾਪ ਦਿਆਂਗਾ+ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਬਰਕਤਾਂ ਨੂੰ ਸਰਾਪ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿਆਂਗਾ।+ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਬਰਕਤਾਂ ਨੂੰ ਸਰਾਪ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਬਿਠਾਇਆ ਹੈ।”
3 “ਦੇਖੋ! ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਮਾਂ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਬੀਜੇ ਹੋਏ ਬੀ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿਆਂਗਾ*+ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮੂੰਹ ʼਤੇ ਗੋਹਾ, ਹਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਗੋਹਾ ਮਲਾਂਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਲ਼ੀਆਂ ਤੁਸੀਂ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ʼਤੇ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲਿਜਾ ਕੇ ਗੋਹੇ ਦੇ ਢੇਰ ʼਤੇ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। 4 ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣੋਗੇ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਹੁਕਮ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਤਾਂਕਿ ਲੇਵੀ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਮੇਰਾ ਇਕਰਾਰ ਕਾਇਮ ਰਹੇ,”+ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
5 “ਮੈਂ ਉਸ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਇਕਰਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਵੀ ਤਾਂਕਿ ਉਹ ਮੇਰਾ ਡਰ* ਮੰਨੇ। ਉਸ ਨੇ ਮੇਰਾ ਡਰ ਮੰਨਿਆ, ਹਾਂ, ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਲਈ ਸ਼ਰਧਾ ਰੱਖੀ। 6 ਸੱਚਾਈ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ* ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਬਾਨ* ʼਤੇ ਸੀ+ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ʼਤੇ ਕੋਈ ਬੁਰੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ਦਿਲੀ ਨਾਲ ਚੱਲਿਆ+ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਰਾਹ ਤੋਂ ਮੋੜ ਲਿਆਇਆ। 7 ਪੁਜਾਰੀ ਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ʼਤੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੁਜਾਰੀ ਤੋਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ+ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
8 “ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਆਪ ਹੀ ਸਹੀ ਰਾਹ ਤੋਂ ਭਟਕ ਗਏ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ* ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗੁਮਰਾਹ ਕੀਤਾ ਹੈ।*+ ਤੁਸੀਂ ਲੇਵੀ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਮੇਰੇ ਇਕਰਾਰ ਦੀ ਬੇਅਦਬੀ ਕੀਤੀ ਹੈ,”+ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। 9 “ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ ਨਫ਼ਰਤ ਦੇ ਲਾਇਕ ਬਣਾਵਾਂਗਾ ਅਤੇ ਨੀਵੇਂ ਕਰਾਂਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਰਾਹਾਂ ʼਤੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲੇ, ਸਗੋਂ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਦੇ ਵੇਲੇ ਪੱਖਪਾਤ ਕੀਤਾ।”+
10 “ਕੀ ਸਾਡਾ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕੋ ਪਿਤਾ ਨਹੀਂ?+ ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੇ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ? ਤਾਂ ਫਿਰ, ਅਸੀਂ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਕਰ+ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿਉ-ਦਾਦਿਆਂ ਨਾਲ ਹੋਏ ਇਕਰਾਰ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ? 11 ਯਹੂਦਾਹ ਨੇ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਵਿਚ ਇਕ ਘਿਣਾਉਣਾ ਕੰਮ ਹੋਇਆ; ਯਹੂਦਾਹ ਨੇ ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ+ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਪਿਆਰੀ* ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਪਰਾਏ ਦੇਵਤੇ ਦੀ ਭਗਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਇਆ ਹੈ।+ 12 ਚਾਹੇ ਉਹ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ,* ਯਹੋਵਾਹ ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਯਾਕੂਬ ਦੇ ਤੰਬੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦੇਵੇਗਾ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਯਹੋਵਾਹ ਅੱਗੇ ਭੇਟ ਚੜ੍ਹਾਵੇ।”+
13 “ਤੁਹਾਡੇ ਇਕ ਹੋਰ* ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਯਹੋਵਾਹ ਦੀ ਵੇਦੀ ਹੰਝੂਆਂ, ਰੋਣੇ ਅਤੇ ਹਉਕਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਚੜ੍ਹਾਵਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਤਕ ਨਹੀਂ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥੋਂ ਕੁਝ ਕਬੂਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।+ 14 ਤੁਸੀਂ ਪੁੱਛਦੇ ਹੋ, ‘ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ?’ ਕਿਉਂਕਿ ਯਹੋਵਾਹ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿਚ ਤੇਰੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਗਵਾਹੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਬੇਵਫ਼ਾਈ ਕੀਤੀ ਜੋ ਤੇਰੀ ਜੀਵਨ ਸਾਥਣ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੂੰ ਉਮਰ ਭਰ ਦਾ ਇਕਰਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।*+ 15 ਪਰ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਚੱਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵਾਕਈ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਲੋਕ* ਬਣਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸਹੀ ਰਵੱਈਆ ਪੈਦਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਨਾ ਕਰੋ। 16 ਮੈਨੂੰ* ਤਲਾਕ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ ਹੈ,”+ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਅਤੇ ਉਸ ਇਨਸਾਨ ਨਾਲ ਜਿਸ ਨੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਲਿਬਾਸ ਪਾਇਆ ਹੈ,”* ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। “ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਰਵੱਈਏ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਅਤੇ ਧੋਖਾ ਨਾ ਕਰੋ।+
17 “ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ ਯਹੋਵਾਹ ਨੂੰ ਅਕਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।+ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ, ‘ਅਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਕਾ ਦਿੱਤਾ?’ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ, ‘ਹਰ ਕੋਈ ਜੋ ਬੁਰਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਯਹੋਵਾਹ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ ਚੰਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਤੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੈ,’+ ਨਾਲੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ, ‘ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਇਨਸਾਫ਼ ਦਾ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ?’”
3 “ਦੇਖੋ! ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਵਾਲੇ* ਨੂੰ ਘੱਲਾਂਗਾ ਜੋ ਮੇਰੇ ਅੱਗੇ-ਅੱਗੇ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ* ਕਰੇਗਾ।+ ਨਾਲੇ ਸੱਚਾ ਪ੍ਰਭੂ, ਜਿਸ ਦੀ ਤੁਸੀਂ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਅਚਾਨਕ ਆਪਣੇ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਆਵੇਗਾ+ ਅਤੇ ਇਕਰਾਰ ਦਾ ਦੂਤ ਆਵੇਗਾ ਜਿਸ ਦਾ ਤੁਸੀਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀ-ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਦੇਖੋ! ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਆਵੇਗਾ,” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
2 “ਪਰ ਜਿਸ ਦਿਨ ਉਹ ਆਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਕੌਣ ਉਸ ਦਾ ਸਾਮ੍ਹਣਾ ਕਰ ਸਕੇਗਾ ਅਤੇ ਜਦ ਉਹ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਕੌਣ ਉਸ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਖੜ੍ਹਾ ਰਹਿ ਸਕੇਗਾ? ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੁਨਿਆਰੇ ਦੀ ਭੱਠੀ ਵਿਚ ਬਲ਼ਦੀ ਅੱਗ ਵਰਗਾ ਅਤੇ ਧੋਬੀ ਦੇ ਸਾਬਣ+ ਵਰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ। 3 ਜਿਵੇਂ ਸੁਨਿਆਰਾ ਚਾਂਦੀ+ ਨੂੰ ਪਿਘਲਾ ਕੇ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਮੈਲ਼ ਕੱਢਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਬੈਠ ਕੇ ਲੇਵੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰੇਗਾ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੋਨੇ-ਚਾਂਦੀ ਵਾਂਗ ਨਿਖਾਰੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਬਣਨਗੇ ਜੋ ਯਹੋਵਾਹ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਦਿਲ ਨਾਲ ਭੇਟ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ। 4 ਯਹੋਵਾਹ ਯਹੂਦਾਹ ਅਤੇ ਯਰੂਸ਼ਲਮ ਦੀ ਭੇਟ ਤੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।+
5 “ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਨਿਆਂ ਕਰਾਂਗਾ ਅਤੇ ਜਾਦੂ-ਟੂਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ,+ ਹਰਾਮਕਾਰਾਂ ਤੇ ਝੂਠੀਆਂ ਸਹੁੰਆਂ ਖਾਣ ਵਾਲਿਆਂ+ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ,+ ਵਿਧਵਾਵਾਂ ਤੇ ਯਤੀਮਾਂ*+ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਪਰਦੇਸੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ*+ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਉਣ ਵਿਚ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਲਾਵਾਂਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੇਰਾ ਡਰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ,” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
6 “ਮੈਂ ਯਹੋਵਾਹ ਹਾਂ; ਮੈਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦਾ।*+ ਨਾਲੇ ਤੁਸੀਂ ਯਾਕੂਬ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਹੋ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ ਅਜੇ ਤਕ ਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। 7 ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਿਉ-ਦਾਦਿਆਂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਮੇਰੇ ਨਿਯਮਾਂ ʼਤੇ ਚੱਲਣੋਂ ਹਟ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ।+ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਆਓ ਅਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਆਵਾਂਗਾ,”+ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ: “ਅਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਵਾਪਸ ਆਈਏ?”
8 “ਕੀ ਇਕ ਮਾਮੂਲੀ ਇਨਸਾਨ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਲੁੱਟ ਰਹੇ ਹੋ।”
ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ: “ਅਸੀਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਲੁੱਟਿਆ?”
“ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਅਤੇ ਦਾਨ ਨਾ ਦੇ ਕੇ। 9 ਤੁਸੀਂ ਸਰਾਪੇ ਹੋਏ ਹੋ* ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਲੁੱਟ ਰਹੇ ਹੋ। ਹਾਂ, ਪੂਰੀ ਕੌਮ ਮੈਨੂੰ ਲੁੱਟ ਰਹੀ ਹੈ। 10 ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਮੰਦਰ* ਵਿਚ ਲਿਆਓ+ ਤਾਂਕਿ ਮੇਰੇ ਘਰ ਵਿਚ ਭੋਜਨ ਹੋਵੇ;+ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਪਰਖੋ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੇਖਿਓ” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਕਿ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਆਕਾਸ਼ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ+ ਤੁਹਾਡੇ ʼਤੇ ਬਰਕਤਾਂ ਦਾ ਇੰਨਾ ਮੀਂਹ ਵਰ੍ਹਾਵਾਂਗਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।”+
11 “ਅਤੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਖ਼ਾਤਰ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ* ਨੂੰ ਝਿੜਕਾਂਗਾ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਫ਼ਸਲ ਤਬਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਗੂਰਾਂ ਦੇ ਬਾਗ਼ ਫਲਾਂ ਤੋਂ ਸੱਖਣੇ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ,”+ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
12 “ਸਾਰੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋ+ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਬਣੋਗੇ,” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
13 “ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕੌੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਹੀਆਂ ਹਨ,” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ: “ਅਸੀਂ ਤੇਰੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਆਪਸ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ?”+
14 “ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ, ‘ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਮਿਲਿਆ?+ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਕੇ ਅਤੇ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਯਹੋਵਾਹ ਨੂੰ ਇਹ ਦਿਖਾ ਕੇ ਕੀ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਾਪਾਂ ʼਤੇ ਸ਼ਰਮਿੰਦੇ ਹਾਂ? 15 ਸਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਸਤਾਖ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਖ਼ੁਸ਼ ਹਨ। ਨਾਲੇ ਦੁਸ਼ਟ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਲੋਕ ਸਫ਼ਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।+ ਉਹ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੂੰ ਪਰਖਣ ਦੀ ਜੁਰਅਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।”
16 ਉਸ ਸਮੇਂ ਯਹੋਵਾਹ ਤੋਂ ਡਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਆਪਸ ਵਿਚ, ਹਾਂ, ਹਰ ਇਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯਹੋਵਾਹ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਦਾ ਰਿਹਾ। ਯਹੋਵਾਹ ਤੋਂ ਡਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਂ ʼਤੇ ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ* ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਇਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ ਗਈ।+
17 ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਜਿਸ ਦਿਨ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖ਼ਾਸ ਲੋਕ* ਬਣਾਵਾਂਗਾ,+ ਉਸ ਦਿਨ ਉਹ ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ ਹੋਣਗੇ।+ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ʼਤੇ ਦਇਆ ਕਰਾਂਗਾ, ਜਿਵੇਂ ਇਕ ਪਿਤਾ ਆਪਣੇ ਆਗਿਆਕਾਰ ਪੁੱਤਰ ʼਤੇ ਦਇਆ ਕਰਦਾ ਹੈ।+ 18 ਤੁਸੀਂ ਫਿਰ ਤੋਂ ਧਰਮੀ ਤੇ ਦੁਸ਼ਟ ਅਤੇ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ ਦੇਖੋਗੇ।”+
4 “ਦੇਖੋ! ਉਹ ਦਿਨ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਭੱਠੀ ਵਿਚ ਬਲ਼ਦੀ ਹੋਈ ਅੱਗ ਵਰਗਾ ਹੋਵੇਗਾ।+ ਉਸ ਦਿਨ ਗੁਸਤਾਖ਼ ਲੋਕ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਟ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਘਾਹ-ਫੂਸ ਵਰਗੇ ਹੋਣਗੇ। ਉਸ ਦਿਨ ਜ਼ਰੂਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ,” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, “ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਾ ਜੜ੍ਹ ਰਹੇਗੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਟਾਹਣੀ। 2 ਪਰ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਤੇ, ਜੋ ਮੇਰੇ ਨਾਂ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰਦੇ* ਹੋ, ਨਿਆਂ ਦਾ ਸੂਰਜ ਚਮਕੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ* ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਇਲਾਜ ਹੋਵੇਗਾ; ਤੁਸੀਂ ਮੋਟੇ-ਤਾਜ਼ੇ ਵੱਛਿਆਂ ਵਾਂਗ ਕੁੱਦੋਗੇ।”
3 “ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਦੁਸ਼ਟਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਮਿੱਧੋਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਸ ਦਿਨ ਮੈਂ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਾਂਗਾ, ਉਸ ਦਿਨ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਧੂੜ ਵਾਂਗ ਹੋਣਗੇ,” ਸੈਨਾਵਾਂ ਦਾ ਯਹੋਵਾਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
4 “ਮੇਰੇ ਦਾਸ ਮੂਸਾ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਯਾਨੀ ਸਾਰੇ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਹੁਕਮ ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਜੋ ਮੈਂ ਹੋਰੇਬ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਸਾਰੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਸਨ।”+
5 “ਦੇਖੋ! ਯਹੋਵਾਹ ਦੇ ਮਹਾਨ ਅਤੇ ਭਿਆਨਕ ਦਿਨ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ+ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਏਲੀਯਾਹ ਨਬੀ ਨੂੰ ਘੱਲਾਂਗਾ।+ 6 ਉਹ ਪਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਰਗਾ+ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਪਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਰਗਾ ਬਣਾਵੇਗਾ* ਤਾਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਆ ਕੇ ਧਰਤੀ ਦਾ ਨਾਸ਼ ਨਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇ।”
(ਇਬਰਾਨੀ-ਅਰਾਮੀ ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ ਦਾ ਅੰਤ, ਮਸੀਹੀ ਯੂਨਾਨੀ ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ)
ਮਤਲਬ “ਮੇਰਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਵਾਲਾ।”
ਜਾਂ, “ਮਹਾਨ ਮਾਲਕ।”
ਜਾਂ, “ਆਦਰ।”
ਇਬ, “ਰੋਟੀ।”
ਯਾਨੀ, ਵੇਦੀ।
ਜਾਂ ਸੰਭਵ ਹੈ, “ਮੈਨੂੰ।”
ਇਬ, “ਨੂੰ ਝਿੜਕਾਂਗਾ।”
ਜਾਂ, “ਆਦਰ; ਸ਼ਰਧਾ।”
ਜਾਂ, “ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ।”
ਇਬ, “ਦੇ ਮੂੰਹ।”
ਜਾਂ ਸੰਭਵ ਹੈ, “ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨਾਲ।”
ਇਬ, “ਲਈ ਠੋਕਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੇ।”
ਜਾਂ ਸੰਭਵ ਹੈ, “ਆਪਣਾ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਪਿਆਰਾ।”
ਇਬ, “ਜਿਹੜਾ ਜਾਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਹੜਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।”
ਇਬ, “ਦੂਜੇ।”
ਜਾਂ, “ਜੋ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ਤੇ ਤੇਰੀ ਪਤਨੀ ਹੈ।”
ਇਬ, “ਬੀ।”
ਇਬ, “ਉਸ ਨੂੰ।”
ਜਾਂ, “ਜਿਹੜਾ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।”
ਜਾਂ, “ਦੂਤ।”
ਜਾਂ, “ਤਿਆਰ।”
ਇਬ, “ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੋਵੇ।”
ਜਾਂ, “ਪਰਦੇਸੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕ ਖੋਹਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ।”
ਜਾਂ, “ਮੈਂ ਬਦਲਿਆ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।”
ਜਾਂ ਸੰਭਵ ਹੈ, “ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਸਰਾਪ ਦਿੰਦੇ ਹੋ।”
ਇਬ, “ਭੰਡਾਰ।”
ਇਬ, “ਉਜਾੜਨ ਵਾਲਿਆਂ।”
ਜਾਂ, “ਮਨਨ।”
ਜਾਂ, “ਆਪਣੀ ਕੀਮਤੀ ਜਾਇਦਾਦ।”
ਇਬ, “ਤੋਂ ਡਰਦੇ।”
ਇਬ, “ਖੰਭਾਂ।”
ਜਾਂ, “ਪਿਤਾਵਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ਪਿਤਾਵਾਂ ਵੱਲ ਮੋੜੇਗਾ।”