BUŊGƐI PƐƐKƐI 40
CHONDII 30 Kɛkɛ Nuu, Mɛlɛka Nuu a Chaaŋ Nuu
Mi Chɛhowa “Siŋgi Wanaa Cho a Kɔlta Tambɛilaŋ Nda”
“Mbo siŋgi wanaa cho a kɔlta tambɛilaŋ nda, nduyɛ mbo yiu yiu pauvii ndɛi.”—SAM 147:3.
NYƐ NAŊ CHO PƐƐKU WO
Ŋ cho pɛɛku maa Chɛhowa buulaŋ tau a wanaa cho saŋgaa a kɔl tambɛi bɛndoo wa. Buŋgɛi hei cho naa chɔm mɛɛ o dɛɛniaa naa kɔltaŋ yɛ, nduyɛ a mɛɛ o mala naa miŋ dɛɛniaa acheleŋnda kɔltaŋ yɛ.
1. Vɛɛ Chɛhowa yiyaŋ yɛ a buɛiyaa nduaa okɔɔ?
TE CHƐHOWA mɛɛndaŋ pɛ buɛiyaa nduaa o chieeŋndo choo, yɛɛ o cha yɛ? Te ŋ wa pɛ a nyaaloo ɔɔ miŋ wa a kɔl tambɛiyo, mbo che. (Sam 37:18) Te o che pɛ maa ŋ cho kindiŋndo o nɛi o nɛi niŋ le ndu piɛiyo mi che bɛɛ ŋ cho o kɔl saŋgaa niŋ, mbo naŋ kɔl tau. I hiou kpou ve, o cho a yeemɛi tau le naa malaa a naa kɔltaŋ dɛɛniaa.
2. Yɛɛ Chɛhowa tosa yɛ le wanaa cho a kɔlta tambɛilaŋ nda, nduyɛ vɛɛ naŋ sɔla yɛ tɔnɔɔ o mala ndɔɔ niŋ?
2 Sam 147:3 dimi maa mi Chɛhowa ‘yiu yiu pauvii wanaa cho a kɔlta tambɛilaŋ nda.’ Bolle Baabuileŋ ndeŋ le chɔm mɛɛ Chɛhowa mala wanaa cho a nyɛ nɛiyaa o kɔltaŋ niŋnda. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le miŋ sɔla tɔnɔɔ o mala Chɛhowaa niŋ? Ŋ tofaŋndɔ tamaseliiyo. Mi wana chiɔuwaa chaa wali ndɔɔ nyɛkɛndɛi yo, mala wana yɔŋulɔŋndo le mbo seŋgu. Kɛ le mi wana yɔŋulɔŋndo sɔlaa tɔnɔɔ, o nɔ mbo tol nɛi chɔmaa wana chiɔuwaa kɔɔli nyɛkɛndɛi. O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho chɔ nyɛ Chɛhowa dimi o Diom ndɔɔ niŋ le wanaa cho saŋgaa o kɔltaŋ niŋnda, nduyɛ miŋ pɛɛku mɛɛ naŋ duau silala ndɔlaŋ o wali niŋ yɛ.
MI CHƐHOWA LOONUŊ NAA MAA Ŋ CHO A SƆVƐ NDU O HƆL
3. Le yɛɛ waŋnda apum yiyaŋ yɛ maa a cho a sɔvɛ le?
3 I cho suɛi imɔnɔ le sinaa maa wanaa bɔɔbɔɔ o chieeŋndo niŋ hau, nɔ kaala le acheleŋnda le. Mi ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Elɛŋa dimi aa: “O yuŋgu nɔ kaala le wo niŋ ya sul ni. Finya nuu wa ŋuasu ŋuasu, nduyɛ teleŋ o teleŋ mi ndoo dimul la maa I ve wana sɔvɛ le.” Maa Elɛŋ, naapum waŋndo bii num niŋ biyɔɔ wɔɔŋndo, mbo dimul num diomnda wɔɔŋndaŋ, ɔɔ mbo tosa ma sinaŋ maa a cho wana sɔvɛ le. Te lende i cho ni, ma che ndi ikala le laalaŋndo maa waŋndo buulaŋ tau a num okɔɔ.
4. A mɛɛ Sam 34:18 dimi yɛ, tiindaŋ yɛɛ Chɛhowa ke yɛ naa?
4 O yɔŋ bɛɛ mi acheleŋnda bii num biiyɔ wɔɔŋndo, a nɔla ma nɔ tiindaŋndo maa Chɛhowa kaala num, nduyɛ o che num wana sɔvɛ. O “cho kpɛɛluŋ a wanaa cho mɔnɛi biyɔɔ o kɔlta ndalaŋ niŋnda.” (Nuawɔ Sam 34:18.) Te a wa pɛ a “kɔl tambɛiyo”, loonuŋ maa Chɛhowa che sɔɔŋ kɛndɔŋ num o kɔl, nduyɛ mbo huŋ a num naa ndu chua. (Chɔŋ 6:44) Teleŋ o teleŋ, o cho o bɛɛndiaŋ le num malaa kanifuule a cho wana sɔvɛ ndu o hɔl.
5. Wanaa waŋnda che chɔdɔ wa, yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ a mɛɛ Chiisu bii nda yɛ okɔɔ?
5 Tamasi Chiisu wo nɔla mbo pɛɛku naa a mɛɛ Chɛhowa sinaŋ yɛ okɔɔ. Teleŋ Chiisu wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo o chieeŋndo choo wo, mi ndoo tosal wanaa waŋnda chua chɔdɔ wa kɛndɛi, nduyɛ mi ndoo bii nda o nɛi kaalaa niŋ. (Maa. 9:9-12) Mɛɛ chua wa a naa wɔɔŋ wɔɔŋndo wo pilaŋ doma Chiisu wo le mbo seŋgu, mi Chiisu dɛɛniaa ndu kɔllo, nduyɛ mbo chandu ndu le laalaŋ ndɔɔ. (Maki 5:25-34) Mi Chiisu tual tamasi Finya ndɔ wo kɔɔli o nɛi walaŋndo choo. (Chɔŋ 14:9) Lelaŋ, a nɔ ma nɔ tiindaŋndo maa Chɛhowa che num wana sɔvɛ, nduyɛ o sina suliŋnda numnda kɛndɛlaŋ, mɛɛ laalaŋ numndo a kaala ŋ nɔ le ndu wo cho nuaa yɛ.
6. Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa, te a yiyaŋ pɛ maa a cho wana sɔvɛ le?
6 Yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa te a yiyaŋ pɛ maa a cho wana sɔvɛ le? Veelu diomndaŋ o bolii Baabui chɔm maa a cho wana sɔvɛ Chɛhowa o hɔllo, nduyɛ ma yiyaŋ lechoo.b (Sam 94:19) Te a bumba pɛ le kpeleŋ ŋ kɛsi wo komallo, ɔɔ ma tambu kɔl le mɛɛ ŋ nɔla tosaa maa acheleŋnda le yɛ, yiyaŋ nuaa maa a cho wana sɔvɛ le le. Chɛhowa cho num kɔl le ma tosa mbo hiou nyɛ ŋ nɔla tosa le wo le. (Sam 103:13, 14) Te a wa pɛ mɔnɛi biyɔɔ o kɔl numndo niŋ, le mɛɛ nda bii num biyɔɔ wɔɔŋndo ɔɔ kpuuwa num yɛ, bii num pila tɔɔyaŋ le nyɛ nda tosal numndo le. A tosa suɛi wɔɔŋ te. Loonuŋ maa, wanaa tosa yɔŋ wɔɔŋndo wa Chɛhowa bii tɔɔyaŋ ni, o cho wanaa nda tosalla le. (1 Pitɛ 3:12) Mi Saŋdala nda bii biyɔɔ wɔɔŋndo o ichuaambɔya wo dimi aa: “Teleŋ o teleŋ mi piɛi o Chɛhowa lo le mbo mala ya mi che yapila o nɛi kpeŋ kpeŋndo choo, mɛɛ ndupila che ya yɛ.”
7. Vɛɛ naŋ soliŋ yɛ sɔɔŋ yɔŋnuŋ naa o yoomoo niŋndoŋ kpeku, o wali Chɛhowaa niŋ?
7 Fɛŋ bɛɛ nɔ kiisaŋndo maa, Chɛhowa nɔla mbo soliŋ num kpeku le acheleŋnda malaa le. O ke num dikeŋnaŋndo, le wallo tosaa a ndu latulu o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ. (1 Kɔliŋ. 3:9) Sɔɔŋ palaŋ komal numndoŋ mala num ma bii bila mɛɛ wanaa cho o saŋgaa niŋnda sinaŋ yɛ. A nɔla ma tosa tau le nda malaa. Mi Elɛŋ naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo sɔla malaa, nduyɛ ndu bɛɛ nɔla niŋ mbo mala acheleŋnda. Mbo dimi aa: “Mi yaa cheŋnuŋ maa I cho wana sɔvɛ le. Kɛ mi Chɛhowa tosa mi simnuŋ wana sɔvɛ, nduyɛ mbo soliŋ ya kpeku le acheleŋnda malaa.” Elɛŋ cho niŋ kɔɔfanɔ lɔɔlɔɔ wo nduyɛ o cho a kɔl kɛndɛ.
CHƐHOWA YEEMA NAA MIŊ CHƐL MAA O MAL NAA HAKI
8. Tiindaŋ yɛɛ Chɛhowa ke yɛ naa o Aisaya 1:18 niŋ?
8 Seiyaa Chɛhowaa apum, mi sɔɔŋ nda tosa o paandoo niŋ tuupa ma yiŋ ɔɔ mɛɛ nda sɔla yiŋɔɔ woŋ paaliaŋ nda tau. Kɛ, ŋ nɔ miŋ loonuŋ maa Chɛhowa ke naa sala baŋaa kanifuule, o kaala naa tau. A tonya, o yeema miŋ chɛl kioo hoo. Chɛhowa ke naa tiindaŋndo maa te “o mal naa haki pɛ,”c o bii lɛ naa tɔɔyaŋ le yɔŋ wɔɔŋ naŋ tosa wo le. (Nuawɔ Aisaya 1:18.) I cho bɔɔ suɛi kɔl dɛɛniaa le sinaa maa, Finya naa kaalaa Chɛhowa loonuŋ lɛ a hakila naalaŋ okɔɔ le. O nɛi pilɛ koŋ choo, fɛŋ bɛɛ o puɛɛnuŋ a sɔɔŋ kɛndɛŋ naŋ tosa woŋ te.—Sam 103:9, 12; Hibu. 6:10.
9. Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kindiŋ o nɛi o nɛi niŋ, miŋ handu kɔllo o sɔɔŋ naŋ nɔla tosaa suŋ suŋ a o chilaŋ niŋndoŋ choo, kɛ miŋ faŋa kɔllo o sɔɔŋ paandoŋ choo?
9 Te a wa pɛ a kɔl tambɛiyo le sɔɔŋ ŋ tosa o paandoo niŋndoŋ, kindiŋ ma handu kɔllo o sɔɔŋ ŋ cho tosaa suŋ suŋndoŋ choo, vɛlɛ a ŋ nɔla le tosaa o chilaŋ niŋndoŋ. Ŋ yaasiaŋndɔ a tamasi Pɔɔl wo okɔɔ. Mbo tambu kɔl le mɛɛ o tusi Kilisiɔŋnda nyɛpalaa kala kalaa choo yɛ. Kɛ mbo sina maa Chɛhowa mal ndu haki. (1 Timo. 1:12-15) Baa mbo hiau pa lachi a kɔllo handɔɔ o yɔŋ wɔɔŋ o tosa o paandoo niŋndo choo? Mi Pɔɔl kɛɛ le kɔllo handɔɔ lechoo, mɛɛ mɛɛ o kɛɛ le kɔllo handɔɔ o sɔɔŋ o tosa woŋ choo le bɛɛleŋ sɔlaa o piɛile Chuuwa niŋ yɛ. (Filipi. 3:4-8, 13-15) Kɛ mi Pɔɔl hiau lachi a sɛmbɔɔ dɔwɔɔ o yooŋgu kɛndɔɔ dimioo niŋ, nduyɛ mbo handu kɔllo o chilaŋ choo. Maa Pɔɔl, a nɔla ma siŋga nyɛ yɔŋnuŋ o paandoo niŋndo le. Kɛ a nɔla ma saŋgala Chɛhowa, ma nɛŋi ndu kɔllo suŋ suŋ, nduyɛ ma handu kɔllo o sɔɔŋ o chuel naa buŋgɛi o chilaŋ niŋndoŋ choo.
10. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa, te sɔɔŋ naŋ tosa paandu woŋ tɛɛmbuu pɛ acheleŋnda kɔllo?
10 Naapum mi sɔɔŋ ŋ tosa o paandoo niŋ miŋ tɛɛmbuu acheleŋnda kɔllo woŋ paaliaŋ num. Yɛɛ nɔla yɛ mbo mala num? Tosa nyɛ o nyɛ ŋ tiuba, le mi kɔl nyuloo miiŋgu nya tɛɛŋ, nduyɛ ma nyɔɔlu nda a kɔllo kpou. (2 Kɔliŋ. 7:11) Nyuna Chɛhowa o piɛileŋ niŋ le mbo mala wanaa sɔɔŋ ŋ tosa woŋ cho paaliaŋndo wa. O nɔla mbo mala num, a wanaa ŋ tosal sɔɔŋ miŋ wa nda paaliaŋndo wa, le mi la biunuŋ nduyɛ mi la sɔla vɛlɛ kɔl nyuloo.
11. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o tamasi Chona wo niŋ, wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo? (Tofa vɛlɛ fotueiyo .)
11 Pɛɛku o biondɔŋnda paandu laŋ niŋ, nduyɛ ma chɛl mi Chɛhowa soliŋ num kpeku o nɛi o yeema wo choo. Ŋ tofaŋndɔ tamasi Chona wo, wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo. Mɛɛ Chɛhowa vem ndu le kɔlaŋ Ninivɛɛ, yɔŋii o kɔ loŋ, mbo nyaanuŋ kpeŋgii cheleŋ pɔ. Mi Chɛhowa sila Chona, nduyɛ mbo pɛɛku o biondɔŋ ndɔɔ niŋ. (Chona 1:1-4, 15-17; 2:7-10) Chɛhowa vi ŋdial a Chona le. Mi Mɛlɛka viam ndu vɛlɛ le kɔlaŋ Ninivɛɛ, nduyɛ a teleŋndo hoo Chona doonuŋ tamala le. O chɛl mi kɔl tambɛi biondɔŋ o tosa paandu wo kuuna ndu viomɔɔ Chɛhowa wo chɛlɔɔ le.—Chona 3:1-3.
Mɛɛ Chona wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo chinda suu bɛndoo o dembe, mi Chɛhowa dimul ndu vɛlɛ le mbo kuɛ Ninivɛɛ mbo kɔ dimul nda yooŋgu ndoo nɔ le nda wo (Tofa pɛl 11)
MI CHƐHOWA SOLIŊ NYINA NDƆ DIANDAA KPEKU LE NAA KƆLLO DƐƐNIAA
12. Vɛɛ Chɛhowa ke yɛ naa kɔl nyuloo te ŋ wa pɛ o dɛnɛpalaa niŋ? (Filipiaŋnda 4:6, 7)
12 Mi Chɛhowa soliŋ nyina ndɔ diandaa kpeku, le naa kɔllo dɛɛniaa te suɛi dɛnɛpalaa bɛndoo komal naa pɛ. Ŋ tofaŋndɔ nyɛ yɔŋnuŋ Lɔŋ nda Kalɔl wo. Mi po ndaa diinuŋ ndupila. Ma dimi aa: “Sɔɔŋ palaŋ bɔɔbɔɔ komal naa niŋ, kɛ hei ndii hiou lewɔu poloŋ. Le nyumma bɔɔbɔɔ naŋ tiuba luaŋ te, nduyɛ mi naŋ piɛi o Chɛhowa lo. Miŋ sinaŋ kɔl nyulu Filipiaŋnda 4:6, 7 soo a ndu okɔɔ wo.” (Nuawɔ.) Te a wa pɛ suɛi tɛɛmbuu num kɔllo ve biuwɔŋndo, dimul Chɛhowa o piɛileŋ niŋ mɛɛ ŋ cho sinaŋndo kpeekpei yɛ. Nduyɛ a nɔla ma soo o ndu lo mɛɛ mɛɛ piɛile numndeŋ le bandu. (Sam 86:3; 88:1) Lambaŋ Chɛhowa nyunaa o piɛileŋ niŋ le nyina ndɔ diandaa. O cho piɛile numndeŋ muli teleŋ o teleŋ.—Luku 11:9-13.
13. Vɛɛ nyina diandaa Mɛlɛkaa, mala yɛ naa le miŋ hiou lachi a Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo? (Ɛfisiaŋnda 3:16)
13 Baa simul kala kalaa komal num niŋ pa, o tosa ma saŋga tau nduyɛ mbo dii num dialloŋ ndo? Nyina Mɛlɛkaa tiuba mbo ke num kpaaya ŋ yeema wo, le ma hiou lachi a Chɛhowa piɛiyo o laalaŋndo choo. (Nuawɔ Ɛfisiaŋnda 3:16.) Ŋ tofaŋndɔ suɛi yɔŋnaŋii ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Fulola. Mɛɛ nda wa wali lemisiɔnalueiyo tosaa diompilɛ, mi pɔnɔ ndɔ suunda a wana lanɔ cheleŋ, nduyɛ ma kɛyaŋ. Mbo dimi aa: “Mi tambu kɔl tau le mɛɛ o kɛɛ lo lechoo wo chɔmndo o ya lo yɛ, nduyɛ yaa nɔla lɛ yiyaŋndo a nyɛ o nyɛ cheleŋ okɔɔ le. Mi piɛi o Chɛhowa lo le mbo ke ya nyina ndɔ diandaa le mi biunuŋ. Mi Chɛhowa dɛɛniaa ya kɔllo, nduyɛ mi che bɛɛ i ve bɛɛŋ bɛɛŋ o tasela ndɔ le, kɛ a mala ndɔɔ mi sɔla batiuwaa le biuwɔŋndo.” Mi Fulola sinaŋ maa, mi Mɛlɛka mala ndu le chɔɔloo tiindaŋndo dɔwɔɔ o ndu niŋ. Nduyɛ o nɔ tiindaŋndo maa o cho ndu mala le simulta cho ndu komal o chilaŋ niŋndaŋ. Mbo chɔɔlu dimi aa: “Diomnda cho o Sam 119:32 niŋndaŋ la chɔm mɛɛ kpɛ Chɛhowa mala ya yɛ. La dimi aa: ‘I cho nyaanɔŋ o nɛi yaa ya o sawala numndaŋ ndo choo, kanifuule a bɛɛndiaa fondaŋndo ya o kɔl le mi la wa loŋ.’”
14. Vɛɛ naŋ chɛllɛ mi nyina Mɛlɛkaa mala naa?
14 Te a piɛi pɛ Chɛhowa le mbo ke num nyina ndɔ diandaa, yɛɛ ŋ nɔ yɛ ma tosa? Yɔŋguŋ le chɔɔloo sɔɔŋ mala num maa chɔɔlu nyina diandaa sɔla woŋ tosaa. Nduyɛ kɔlaŋ o bɔŋaŋndaŋ a yooŋgu kɛndɔɔ dimioo cho o sɔɔŋ muŋ tɛɛŋ. Le yiyaŋnda Chɛhowalaŋ sinaa nduyɛ ma kɛsiŋ ndaŋ o kɔl, wa diomndaŋ veeloo o Diom ndɔɔ niŋ lepaa o lepaa. (Filipi. 4:8, 9) Te a wa pɛ diomndaŋ veeloo o Baabuiyo niŋ, kindiŋ ma sina wanaa Baabuiyo soo a nda okɔɔ wa, a sɔɔŋ palaŋ komal la, nduyɛ ma yiyaŋ a mɛɛ Chɛhowa mala nda ma biunuŋ yɛ. Mi Saŋdala naŋ soo suŋ o ndu okɔɔ wo, saŋga le mɛɛ sɔɔŋ palaŋ komal ndu tau o yoomu ndɔɔ niŋ yɛ. Mbo dimi aa: “Bundɛi Choosɛ ve mala ya tau ni. O chɛl mi simulta komal ndu laŋ, a kafala nda tosal ndu laŋ la paaliaŋ chaŋyɛi ndoo nɔ a Chɛhowa ve le.”—Chɛ. 39:21-23.
MI CHƐHOWA SOLIŊ CHAAŊAA NAA LAALAŊNDA KPEKU, LE NAA KƆL DƐƐNIAA KIOO
15. Nɛɛ yaa o ba naŋ sɔla yɛ kɔl dɛɛniaa, nduyɛ vɛɛ nda mala naa? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)
15 Te ŋ wa pɛ o nyɛkindilaa bɛŋgu, chaaŋaa naa laalaŋnda nɔla ma ‘luei naa yoomuaŋ tau.’ (Kolo. 4:11) Mi Chɛhowa soliŋ puaapiliaa a ndepiliaa kpeku, le naa kaala ndɔɔ chɔmndo. A nɔla ma dɛɛniaa naa kɔllo, te a yaŋ naa pɛ nilaŋ nyɛkɛndɛi, ɔɔ te a chua pɛ teleŋndo le waa latulu a naa. Naapum, ma chɔm naa bolle Baabuile dɛɛniaa naa kɔllo leŋ, ɔɔ ma piɛi a naa latulu.d (Luomaŋ. 15:4) Lepum, mi puaapilɛnɔɔ ɔɔ ndepilɛnɔɔ loonuŋ naa mɛɛ Chɛhowa cha sɔɔŋ yɛ, nduyɛ mi keŋ mala naa le miŋ hiou lachi a biuwɔŋndo. Mi chaaŋaa naa Kilisiɔŋnda ke naa vɛlɛ mala kpeekpei naŋ yeema wo, mɛɛ nyɛdiaa naa kioo cho nuaa yɛ, le miŋ wa nyɛkɛndɛi.
Chaaŋaa naŋ tiindaŋ nda, nduyɛ ma wa wanaa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda tiuba ma ke naa kɔl dɛɛniaa a mala naŋ yeema wo (Tofa pɛl 15)
16. Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le miŋ sɔla malaa acheleŋnda o ba?
16 Teleŋndaŋ lapum ŋ nɔ miŋ nyuna acheleŋnda le ma mala naa. Puaapiliaa a ndepiliaa naa kaala naa tau, nduyɛ a nɔ yeemɛi le naa malaa. (Polo. 17:17) Kɛ lepum, a tiuba ma sina nyɛ cho naa o kɔllo, ɔɔ nyɛ kpeekpei naŋ hauba wo le. (Polo. 14:10) Te a wa pɛ nyɛ nɛiyaa biuwɔŋndo o kɔllo niŋ, o bɛnda ma chɔm chaaŋaa num aa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda mɛɛ ŋ cho sinaŋndo yɛ. Tosa ma sina mɛɛ nda tiuba ma mala num yɛ. Naapum, a nɔla ma soo o bɛndu kundaa opilɛ lo ɔɔ a ŋiɔɔŋ, a ŋ cho kpɛɛluŋ a nda wa. Ndepiliaa bɔɔbɔɔ sɔla niŋ kɔl dɛɛniaa le suɛi a bahawɛi ndaa okɔɔ o ndepiliaa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda lo.
17. Simulta kuɛɛ kuuna yɛ naa kɔl dɛɛniaa sɔlaa, nduyɛ vɛɛ naŋ chɔulaba yɛ laŋ?
17 Chua teleŋndo tau le waa numpilɛ kpeele le. Le mɛɛ ŋ cho nyɛ nɛiyaa sinaŋndo yɛ, a yeema le waa a acheleŋnda latulu le. Lepum, puaapiliaa a ndepiliaa numnda tiuba ma bii bila mɛɛ ŋ cho sinaŋndo yɛ le, ɔɔ ma dimi diomnda tɛɛmbuu num kɔllo laŋ. (Chemi. 3:2) Chɛl mi simulta waa nuaa la kuuna num kɔl dɛɛniaa ŋ yeema wo sɔlaa le. Mi bɛndu kunda pilɛ diolaŋ Kaviŋ, o wa kɔl tambɛi bɛndoo biuwɔŋndo wo dimi aa: “Teleŋnda bɔɔbɔɔ nyɛ yaa yeema kposoŋ te wo cho teleŋndo chuaa a chaaŋaa niaa, ɔɔ suukaŋndo a nda latulu ni.” A koŋ kpou, mi Kaviŋ kindiŋ le waa a puaapiliaa nduaa, nduyɛ mbo sɔla tɔnɔɔ tau mɛɛ o tosa keŋ. Mi ndepilɛnɔ pilɛ diolaŋ Ami dimi aa: “Le sɔɔŋ yɔŋnuŋ ya o paandoo niŋndoŋ, mi i wa ikala ya o ba le acheleŋnda laalaŋndo. Kɛ maa Chɛhowa, I cho kindiŋndo le kaalaa nɔɔ le puaapiliaa a ndepiliaa niaa, a le nda laalaŋndo. I sina maa mi hei nɛŋi Chɛhowa kɔllo, nduyɛ mi ya bɛɛ wa a kɔl kɛndɛ.”
MI MƐILA CHƐHOWALAŊ LA DƐƐNIAA NAA KƆLLO
18. Yɛɛ naŋ cho yɛ lehɔl o nɛi o chilaŋ niŋ, nduyɛ yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa suŋ suŋ?
18 Ŋ nɔ miŋ nɔ tiindaŋndo maa, Chɛhowa cho suŋ hunɔɔ sɔɔŋ kɔl tambɛiyoŋ faŋa, nduyɛ a nyɛ nɛiyaa kɛ kɛ naŋ sinaŋ o dialloŋ niŋ. (Sɔɔŋ. 21:3, 4) A teleŋ koŋ, ŋ yiyaŋ lɛ niŋ kposoŋ a sɔɔŋ kɔl tambɛi cho naa hau choo woŋ te. (Aisaya 65:17) A mɛɛ naŋ pɛɛku yɛ, hau bɛɛ mi Chɛhowa ‘yiu yiu pauvii nɛi.’ Kindiŋ le tɔnɔɔ sɔlaa o nyɛm Chɛhowa cho naa kioo woŋ niŋ le naa kɔltaŋ dɛɛniaa, a mala naŋ yeema wo kioo. Fɛŋ bɛɛ kiisaŋ kposoŋ maa Chɛhowa ‘buulaŋ le num te le.’—1 Pitɛ 5:7.
CHONDII 7 Chɛhowa Cho Kpaaya Naa Ni
a Diolaŋ lapum la siŋgaŋ.
b Tofa kɔfoo hoo “Chɛhowa Che Num Wana Sɔvɛ.”
c Le mi Chɛhowa mal naa haki, ŋ nɔ miŋ wookuŋ. Keŋ sim ni maa, ŋ nɔ miŋ nyuna ndu o piɛileŋ niŋ le mbo mal naa haki, nduyɛ miŋ mal yɔŋ wɔɔŋndo tosaa. Te ŋ tosa pɛ haki wɔɔŋ wɔɔŋndo, ŋ nɔ vɛlɛ miŋ dimul bɛnduaa kundaa le ma mala naa.—Chemi. 5:14, 15.
d Le tamaseliiyo, tofa bolii Baabuiye o buŋgaŋ muŋ bɛŋgu, “Buulaŋndo” a “Waŋndo Kɔl Dɛɛniaa Kioo” o yauwo hoo niŋ Bolii Baabuiye le Yoomu leKilisiɔŋndo.