Julho

Hinkwaswu leswi Yesu a nga swi vula ni ku swi yendla, ku patsa ni masingita, a a mu tekelela hi ku helela Papayi wa yena. (Yoh. 14:9) Hi nga djondza yini ka masingita ya Yesu? Yesu na Yehovha va hi rhandza hintamu. Nkama Yesu a a li lani misaveni, a swi kombisile swaku a a va rhandza hintamu vanhu hi ku yendla masingita leswaku a va pfuna hileswi a va hlupheka. Ka khambi lin’wani vanuna vambirhi lava a va fe matihlo, va kombele swaku Yesu a va pfuna. (Mat. 20:30-34) Yesu a va twele wusiwana a gama a va daha. Ka ndzimana leyi, loko Bibele li tirhisa rito leli nge ‘ku twela wusiwana’ li vula ku khumbeka hintamu kumbe ku vaviseka. Phela leswo hi leswi nga yendla swaku Yesu a lava ku nyika swakudla lava a va twa ndlala ni ku tlhela a daha wanuna lwiyani a a ni mavabyi ya ku bola xikhumba. (Mat. 15:32; Mar. 1:41) Se hi nga tiyiseka swaku Yehovha Xikwembu xa ntwelawusiwana ni N’wana wa yena Yesu, va hi rhandza hintamu swinene naswona va vaviseka loko va hi vona hi hlupheka. (Luk. 1:78; 1 Pe. 5:7) A hi kanakani swaku Yehovha na Yesu va lava ku helisa swikarhatu hinkwaswu leswi hi vangelaka ku hlupheka! Murindzi 04/23 paj. 3 mapar. 4-5

Hi fanele hi yendla hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka swaku hi nga tati mimpimiso ya hina hi swilo swa ku biha leswi nga tala ka misava leyi ya Sathana. Loko hi djondza Bibele hi va hi tata mimpimiso ya hina hi swilo swa ku basa ni leswi nga swinene. Se loko hi ya mintlhanganwini hi tlhela hi chumayela, swi ta hi pfuna ku vhikela mimpimiso ya hina. Hi ndlela yoleyo Yehovha a ta hetisisa leswi a nga hi tshembisa swona, ku nga ku hi pfuna swaku hi nga ringiwi hi ndzingo lowu hi nga kalaka hi nga swi koti ku wu tiyiselela. (1 Ko. 10:12, 13) Minkama hinkwayu hi fanele hi khongela ka Yehovha hi kombela swaku a hi pfuna hi tama hi tshembeka ka yena, ngopfungopfu ka masiku lawa ya wugamu lawa ma karhataka swinene. Phela Yehovha a lava swaku ‘u mu byela leswi nga mbilwini ya wena’ hi xikhongelo. (Ps. 62:8) Tlhela u khensa Yehovha ni ku mu dzunisa hi swilo hinkwaswu leswi a swi yendlaka. U mu kombela leswaku a ku pfuna u nga chavi loko u chumayela. U tlhela u khongela minkama hinkwayu u mu kombela swaku a ku pfuna ku lwisana ni swikarhatu kumbe mindzingo leyi u nga ha kumanaka na yona. U tlhela u nga pfumeleli nchumu kumbe munhu leswaku a ku sivela ku khongela ka Yehovha minkama hinkwayu. Murindzi 05/23 paj. 7 mapar. 17-18

Hi mhaka muni hi ya mintlhanganwini? Nchumu wa lisima lowu wu hi yendlaka hi ya mintlhanganwini hileswaku hi lava ku dzunisa Yehovha. (Ps. 26:12; 111:1) Xin’wani xi hi yendlaka hi ya mintlhanganwini hileswaku hi lava ku tiyisana ngopfungopfu leswi hi hanyaka ka masiku lawa ya ku karhata. (1 Tes. 5:11) Se, loko hi tlakusa voko swaku hi hlamula hi va hi hetisisa swiyenge leswi swimbirhi. Kambe hi nga ha kumana ni swikarhatu. Hi nga ha pimisa kambirhi swaku hi hlamula, kumbe hi nga ha navela ku hlamula makhambi ya manyingi kambe hi nga kombetiwi hilani a hi navela hi kona. Se i yini xi nga hi pfunaka ka swiyimu leswi? Loko mupostolo Pawulo a vulavula hi lisima la ku tlhangana a vule swaku hi fanele ‘hi tshamela ku tiyisana.’ Se, loko hi tsumbula swaku vamakwerhu va nga tiyisiwa hi tinhlamulu leti hi ti nyikelaka hi nga titwa hi chunsekile ku tama hi hlamula. Se hambiloko va nga hi langi swaku hi hlamula hilani a hi navela hi kona, hi ta tsaka hi ku yingisela vamakwerhu van’wani loko va hlamula. — 1 Pe. 3:8. Murindzi 04/23 paj. 20 mapar. 1-3

A hosi yi humese nawu wa leswaku Vayuda lava a va hete 70 wa malembe a wukaraweni aBabilona va tlhelela atikweni la vona aYerusalema. (Ezr. 1:2-4) A nawu lowu wu nga humesiwa a wu fambisana ni ku rhandza ka Yehovha hikusa Vababilona a va nga talisi ku chunsa swikarawa swa vona. (Esa. 14:4, 17) Se mufumi lweyi wa nyuwani a pfumelele swaku Vayuda va tlhelela atikweni la vona. Kutani nhloko yin’wani ni yin’wani ya ndjangu a yi fanele yi teka xiboho xa ku tama va tshama Babilona kumbe va tlhelela atikweni la vona, naswona xiboho lexi a xi nga vevuki. Vayuda vanyingi se a va gugile, se a liyendzo leli a li ta va karhatela swinene. Naswona vanyingi va vona a va psaliwe aBabilona. A Yerusalema a ko va kaya ka vapapayi kumbe ka vavhovho va vona. Kasi van’wani swi tikomba a va ganyile aBabilona. Se ku tshika tiyindlo ta vona ni manegosiyu ya vona va ya sungulisa wutomi ka ndhawu ya ku kala va nga yi tivi a swi va karhatela. Murindzi 05/23 paj. 14 mapar. 1-2

A Bibele li hi kutxa swaku hi tama hi tiyisela, hi tama hi twelana wusiwana ni ku tlhela hi rhandzana. Luka 21:19 yi li: “Loko mi tiyisela mi ta ponisiwa.” Vakolosa 3:12 yi li: “Yambalani timpsalu [ntwelawusiwana].” Naswona 1 Vatesalonika 4:9, 10 yi li: “Xikwembu xa mi djondzisa swaku mi rhandzana. . . . Kambe ha mi kombela vamakwerhu leswaku mi tama mi kulisa lirhandzu lolelo.” Marito lawa ma tsaleliwe Vakreste va nkama wa vapostolo lava se a va tiyisela, a va twelana wusiwana naswona a va rhandzana. Hambileswo, a va fanele va tama va swi kombisa swilo swoleswo. Na hina hi fanele hi yendla swoleswo. Se leswaku hi swi kota, hi ta vona swaku a Vakreste va nkama wa vapostolo va swi kombise ku yini swaku a va tiyisela, swaku a va twelana wusiwana ni leswaku a va rhandzana. Hi ta tlhela hi vona swaku hina hi nga va tekelelisa ku yini, ni leswaku swoleswo swi nga hi pfunisa ku yini ku lunghekela nhlomulu wawukulu. Loko hi tiyisela swikarhatu leswi hi kumanaka na swona namuntlha, hi ta swi kota ku tiyisela swikarhatu leswi hi nga ta kumana na swona ka nkama lowu taka ka nhlomulu wawukulu. Murindzi 07/23 paj. 3 par. 4; paj. 4 par. 8

Hambiloko hi li vatotiwa kumbe va tinyempfu tin’wani, hinkwerhu hi fanele hi yendla hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka leswaku hi tama hi famba ka ndlela leyi. Loko hi yendla leswo, hi ta tama hi mu gandzela Yehovha swoswi ni ka nkama lowu taka, loko Yehovha a hi nyika minkateko hinkwayu leyi a hi tshembisaka yona. (Yoh. 10:16) Ku sukela hi 1919, vanhu va vanyingi ku patsa ni vavanuna, vavasati, vatsongwani, va huma ka Babilona Wamukulu ku nga wukhongeli la mavunhwa, leswaku va sungula ku famba ka ndlela leyi ya ku fanekisela. Yehovha a nga pfumelelanga nchumu leswaku xi sivela Vayuda ku va suka Babilona va tlhelela Israyele. (Esa. 57:14) Ni namuntlha Yehovha a yendla leswi fanaka. Ku sukela khale swinene na lembe la 1919 li nge se fika, a tirhise vavanuna va ku tshembeka leswaku a pfuna vanhu ku huma ka Babilona Wamukulu ivi va sungula ku famba ka “Ndlela Ya Ku Kwetsima”. (Vona ni Esaya 40:3.) Vavanuna volavo va lunghiselele ndlela swaku vanhu va timbilu tatinene va huma ka wugandzeli la mavunhwa ivi va sungula ku gandzela Yehovha xikan’we ni tiko la yena. Murindzi 05/23 mapaj. 15-16 mapar. 8-9

Yehovha a nga lavi swaku hi yendla nchumu hi ku sindzisiwa, kambe a lava swaku hi yendla hinkwaswu na hi tsakile. (2 Ko. 9:7) Indjhe swa siza ku yendla minzamu ya ku fikelela nchumu lowu hi nga tivekisela wona hambiloko hi godola? Pimisa hi xikombiso xa mupostolo Pawulo. Yena a vule leswi: “Ni ba miri wa mina ni wu yentxa xikarawa.” (1 Ko. 9:25-27) Pawulo a a tisindzisa ku yendla swilo leswi nga swinene hambiloko leswi Yehovha a a lava swaku a swi yendla a ku nga li swona leswi yena a a swi lava. Se Yehovha a a wu vonisa ku yini ntirho lowu Pawulo a a wu yendla? A a wu tsakela, naswona a mu katekisile swinene. (2 Tm. 4:7, 8) Yehovha wa tsaka loko a hi vona na hi yendla minzamu ya ku fikelela leswi hi nga tivekisela swona ka ntirho wa yena, hambiloko hi godola. Yena wa tsaka hikusa wa swi vona swaku minzamu leyi hi yi yendlaka, hi yi yendla hileswi hi mu rhandzaka, ku nga li hileswi hi rhandzaka ntirho lowu hi wu yendlaka. Se ku fana ni leswi a nga katekisa Pawulo, Yehovha a ta yi katekisa minzamu ya hina. (Ps. 126:5) Se loko hi vona swaku Yehovha wa yi katekisa minzamu ya hina, leswo swi ta yendla leswaku hi ya hi navela ku wu yendla ntirho wolowo. Murindzi 05/23 paj. 29 mapar. 9-10

Mupostolo Pawulo a fananisa vanhu lava va kalaka va nga ta pona ka siku la Yehovha ni vanhu lava va yetlelaka. Phela loko munhu a yetlelile ni nkama a nga wu voni loko wu hundza, naswona a nga swi tivi leswi swi yendlekaka. Loko ku li leswaku ku ni nchumu wa lisima lowu wu yendlekaka, a nga wu twisisi naswona a nge yendli nchumu. Vanhu vanyingi namuntlha va nga fanisiwa ni munhu lweyi a nga ku yetleleni. (Rom. 11:8) Hi mhaka muni hi vula leswo? Hi mhaka vanyingi a va kholwi swaku hi hanya ka masiku ya wugamu ni leswaku nhlomulu wawukulu wu ta fika ku nga li khale. (2 Pe. 3:3, 4) Kambe ku hambana ni vanhu lava, hina ha swi tiva leswaku siku la Yehovha li kusuhi hintamu swinene ni leswaku hi fanele hi tshama na hi lunghile. (1 Tes. 5:6) Kambe hi mhaka muni swi li swa lisima ku tshama na hi tiyile hi tlhela hi rhula? I swa lisima hikusa swi nga hi pfuna ku kala hi nga tipeti ka politika kumbe ka mpfilumpfilu ya misava leyi. Naswona leswi siku la Yehovha li yaka li tshinela hi ta sindzisiwa ku seketela swilo swa misava leyi. Kambe a hi fanelanga hi karhateka hi leswo, Yehovha a ta hi pfuna hi ku tirhisa moya wa yena wa ku kwetsima leswaku hi tshama na hi rhulile hi tlhela hi teka swiboho swaswinene. — Luk. 12:11, 12. Murindzi 06/23 paj. 10 mapar. 6-7

U pimisa hi yini loko u twa ku vulavuliwa hi Samsoni? Swi nga yendleka u pimisa hi wanuna wa matimba. Kambe minkama yin’wani a yendle swiboho swa ku a swi nga li swinene, leswi swi nga yendla swaku minkama yin’wani swi nga mu fambeli kahle. Hambileswo Yehovha, a txuvuke hintamu swilo swaswinene leswi Samsoni a nga swi yendla naswona Yehovha a yendle swaku xikombiso xa yena xi tsaliwa ka Bibele swaku hi pfuneka ka xona. Samsoni a yendle minchumu ya yinyingi ya ku hlamalisa leswaku a pfuna Vayisrayele funtshi Yehovha a mu rhandze hintamu Samsoni lakakuva hambiloko se ku hundze malembe ya manyingi na a file a vulavule hi yena ka buku ya Vaheberu, na a tlhamusela swaku yena a a li munhu wa lipfumelo ni munhu wamunene. (Heb. 11:32-34) Na hina hi nga djondza ka xikombiso xa Samsoni. Phela yena a kombise lipfumelo lalikulu swinene hambiloko a kumana ni swiyimu swa ku karhata. Murindzi 09/23 paj. 2 mapar. 1-2

Xin’wani lexi hi nga xi yendlaka leswaku hi djondza ku tiyisela namuntlha, i ku va minkama hinkwayu hi khongela ka Yehovha hi mu byela swilo leswi swi hi karhataka ni leswi hi hluphaka. (1 Tes. 5:17) Swi nga yendleka swoswi ku nga na xikarhatu xaxikulu lexi u kumanaka na xona. Kambe swi li yini loko u tshuka u kwata, u tshuka u karhateka hi nchumu kumbe u nga xi tivi xa ku xi yendla? Indjhe wa khongela u kombela Yehovha swaku a ku kongomisa? Phela loko minkama hinkwayu u yendla leswo ka minchumu yayitsongo, swi ta ku vevukela swaku ni ka nkama lowu taka ka swikarhatu swaswikulu swinene u kombela Yehovha leswaku a ku pfuna. Funtshi swi ta ku pfuna leswaku ka nkama wolowo u nga kanakani swaku Yehovha a ta ku nyika leswi u swi lavaka hi nkama lowu u faneleke u va na swona. (Ps. 27:1, 3) Loko hi tiyisela swikarhatu leswi hi kumanaka na swona namuntlha, hi ta swi kota ku tiyisela swikarhatu leswi hi nga ta kumana na swona ka nkama lowu taka ka nhlomulu wawukulu. (Rom. 5:3) Hi mhaka muni hi vula leswo? Vamakwerhu va vanyingi va vone swaku loko va tiyisela xikarhatu lexi va kumanaka na xona swi va pfuna ku tiyisela ka xikarhatu lexi taka. Naswona loko va pfuniwa hi Yehovha leswaku va kota ku tiyisela, swi yendla leswaku lipfumelo la vona ka yena li tama li tiya. Se lipfumelo loko li tiyile, li va pfuna ku tiyisela xikarhatu lexi taka. — Yak. 1:2-4. Murindzi 07/23 paj. 3 par. 7; paj. 4 par. 8

Yehovha a tiveka hansi naswona a ni ntwelawusiwana. Funtshi swilo leswi hi swona swi yendlaka swaku a twisisa vanhu van’wani. Hi xikombiso, Yehovha a tiveke hansi nkama a a li kusuhi ni ku helisa vanhu va le Sodoma. A byele Lota swaku a baleka a ya ka ndhawu leyi nga ni tintshava, kambe Lota a a chava ku ya seniyani. Se a kombele swaku yena ni ndjangu wa yena va ya tumbela aZowari, ku nga doropa lalitsongo leli Yehovha a a lava ku li helisa. Phela Yehovha a a ta va a mu byelile Lota swaku ‘wena yendla leswi ni ku byelaka swona,’ kambe a nga yendlanga leswo. A mu yingisile a tlhela a txintxa mapimu ya yena, a nga li helisi doropa la Zowari. (Gen. 19:18-22) Ka malembe lawa ma nga landzela, Yehovha a kombise ntwelawusiwana ka vanhu lava a va tshama Ninivha. A rhume muprofeta wa yena Yonasi leswaku a ya va byela swaku doropa leliyani ni vanhu va kona hinkwavu a va ta helisiwa hi mhaka ya swilo swa ku biha leswi a va swi yendla. Kambe nkama Vaninivha va nga tisola, Yehovha a nga ha va helisanga vona ni doropa la vona. — Yon. 3:1, 10; 4:10, 11. Murindzi 07/23 paj. 21 par. 5

Hi nga djondza yini ka xikombiso xa Yehowaxi? Hi djondza swaku a hi fanelanga hi yingisa Yehovha, ntsena loko maxaka ya hina kumbe vamakwerhu bandleni va hi vekela xikombiso xaxinene kumbe va hi kutxa kuva hi yendla leswo. Pimisa hi nsinya lowu nga ni timintsu ta ku kala ti nga tiyanga. Leswaku wona wu nyima wu tiya wu tlhela wu kula kahle, wu lava nchumu lexi nga ta wu tiyisa. Loko wo za wu luza nchumu wolowo, wu nga wa. Hi leswo swi nga yendlekela Yehowaxi. Leswi Yoyada, lweyi a nga mu pfuna ku sukela a a ha li mutsongo a nga fa, a tshike ku tirhela Yehovha nkama a nga xengeteliwa hi vanhu van’wani, naswona a tshike ku va munghanu wa Yehovha ni ku tshembeka ka yena. Se leswaku hina hi nga wi ka xiyimu xa ku fana ni xa Yehowaxi, swi lava leswaku hi tiyisa wunghanu la hina na Yehovha, hi ku kulisa lirhandzu leli hi nga na lona hi yena, hi tama hi mu chava. Hi nga yendla leswo ntsena loko hi lerha Bibele siku ni siku, hi pimisa hi leswi hi swi lerhaka hi tlhela hi khongela. (Yer. 17:7, 8; Kol. 2:6, 7) Phela ku yendla leswi Yehovha a swi lavaka a swi karhati. Leswi yena a swi lavaka swi tsaliwe ka Ekleziyaxta 12:13 leyi nge: “Ku chava Xikwembu xa ntiyiso ni ku yingisa minawu ya xona i mfanelo ya munhu mun’wani ni mun’wani amisaveni.” Loko hi chava Yehovha hi ta swi kota ku hlula xikarhatu xin’wani ni xin’wani ni ndzingo wun’wani ni wun’wani lowu hi nga ha kumanaka na wona ka nkama lowu taka. Naswona a ku na munhu kumbe nchumu lexi nga hi tshikisaka ku va vanghanu va Yehovha. Murindzi 06/23 paj. 19 mapar. 17-19

Ndzimana 5 loko yi sungula yi li: “Lweyi a nga tshama ka xitshamu xa wuhosi a ku.” (Nhl. 21:5a) Marito lawa mo kumeka kanharhu ntsena ka buku la Nhlawutelo. Se, ha tiyiseka swaku a hi ntsumi ya matimba, funtshi a hi Yesu a nga vula marito lawa, kambe i Yehovha hi yexe a nga ma vula. Leswo swi hi yendla hi tshemba swaku leswi hi tshembisiwaka swona hikakunene swi ta yendleka hikusa Yehovha “a nge tshuki a hemba.” (Tit. 1:2) Marito lawa ma nga ka buku la Nhlawutelo 21:5, 6 i ntiyiso. Rito leli nge “vona” ni leli nge “vonani” ma tirhisiwa ka kunyingi ka buku la Nhlawutelo. Ka ndzimana leyi, loko se ku vuliwe rito leli nge “vona,” ku gama ku landzela leswi: “Ni yendla swilo hinkwaswu swi va swa nyuwani.” I ntiyiso swaku Yehovha a va na a vulavula hi swilo leswi swi nga ta yendleka ka nkama lowu taka, kambe a vulavula ingi hiloko se swi yendlekile hikusa switshembiso swa yena a swi phazami, minkama hinkwayu swa hetiseka. — Esa. 46:10. Murindzi 11/23 mapaj. 3-4 mapar. 7-8

A ku ni swilo swin’wani swa ku biha leswi mupostolo Pedru a a ha lwisana na swona. Hi xikombiso, a nkama Yesu Kreste a nga vula leswaku a swi ta laveka swaku a hlupheka a tlhela a fa swaku a hetisisa wuprofeta la le Bibeleni, Pedru a mu byele swaku leswo a swi nge te yendleka. (Mar. 8:31-33) Naswona makhambi ya ku hambanahambana, Pedru ni vadjondzisiwa van’wanyani a va holovisana leswaku va tiva swaku a ku li mani lweyi a a li wamukulu ka hinkwavu. (Mar. 9:33, 34) Handle ka leswo ka wusiku leli Yesu a nga fa hi lona, Pedru a tseme ndleve ya wanuna mun’wani. (Yoh. 18:10) Naswona ka wusiku lolelo, leswi a a chava hintamu, a yale kanharhu swaku a a mu tiva Yesu. (Mar. 14:66-72) Leswo swi yendle swaku a rila hintamu. Yesu a nga mu tshikanga munghanu wa yena Pedru, hambileswi a a hele ntamu hi mhaka swilo swa ku kala swi nga li swinene leswi a nga swi yendla. Nkama lowu Yesu a nga pfuxiwa, a nyike Pedru nkama wa ku kombisa swaku a a mu rhandza. A nyike Pedru ntirho wa ku hlayisa a tinyempfu ta yena. (Yoh. 21:15-17) Phela Pedru a yendle hinkwaswu leswi Yesu a nga mu rhuma swona. Funtshi a a li Yerusalema hi siku la Pentekoxta naswona a ve mun’we wa vanhu va ku sungula lava va nga yamukela moya wa ku kwetsima. Murindzi 09/23 paj. 22 mapar. 6-7

Mupostolo Pedru a byele madoda a ku: “Risani ntlhambi wa Xikwembu”. (1 Pe. 5:1-4) Loko u li doda, ha swi tiva swaku wena wa va rhandza vamakwerhu naswona u lava ku va hlayisa kambe minkama yin’wani, u nga ha va ni swilo swa swinyingi swa ku swi yendla kumbe u karhala hintamu lakakuva u nga swi koti ku pfuna vamakwerhu hi ku helela. Se, u nga yendla yini loko leswo swi ku yendlekela? Yendla xikhongelo u bula na Yehovha, u mu byela leswi u titwisaka xiswona. Pedru a vule leswi: “Lweyi a tirhelaka van’wana, a a tirhi na a tshemba matimba lama taka hi ka Xikwembu.” (1 Pe. 4:11) Swi nga yendleka vamakwerhu va kumana ni swikarhatu leswi swi nga ta kala swi nga koteki kuva swi lulamisiwa ka misava leyi. Kambe khumbuka swaku Yesu Kreste lweyi a nga murisi wamukulu a nga va pfuna ku tlula wena. Yena a nga va pfuna vamakwerhu ka swikarhatu leswi va kumanaka na swona swoswi, a tlhela a va susela swikarhatu hinkwaswu loko se va ta va ka misava ya nyuwani. Phela lexi Yehovha a xi lavaka ka wena, i ku va u rhandza vamakwerhu, u va hlayisa u tlhela u va xikombiso xaxinene ka vona. Murindzi 09/23 paj. 30 mapar. 13-14

Hi fanele hi fambela kule ni mapimisela ya vanhu lava kalaka va nga yingisi minawu ya Yehovha. Loko hi pimisa ku fana ni vanhu lava kalaka va nga na mhaka ni minawu ya Yehovha, swi nga ha yendla leswaku na hina hi tshika ku yingisa minawu ya Yehovha. (1 Ko. 3:19) “A wutlharhi la misava” minkama ya yinyingi li yendla swaku vanhu va nga yi landzi minawu ya Yehovha. Hi xikombiso, Vakreste van’wani va bandla la le Pergamu ni la le Tiyatira va sungule ku gandzela swifaniso ni ku yendla wuntunga la swa masangu hileswi lomu a va tshama kona a vanhu a va hanyisa xiswoleswo. Yesu a laye Vakreste volavo hileswi a va tshika vamakwerhu van’wani va hanya hi wuntunga la swa masangu va nga va kawuki. (Nhl. 2:14, 20) Namuntlha vanhu lava hi hanyaka na vona va nga ha hi kutxetela leswaku na hina hi pimisa ku fana na vona. Hi xikombiso, maxaka ya hina kumbe vanhu lava hi va tivaka, va nga ha hi byela swaku minawu ya Xikwembu ya karhata va tlhela va hi kutxetela ku tshika ku yingisa minawu ya Yehovha. Va nga ha hi byela leswaku a ku na mhaka ku va u yendla leswi u swi navelaka hikusa minawu ya Bibele se yi hundzeliwe hi nkama. Minkama yin’wani hi nga ha pimisa swaku minawu leyi Yehovha a hi nyikaka yona a yi twisiseki kahle, se leswo swi nga ha yendla swaku ‘hi tlula leswi nga tsaliwa.’ — 1 Ko. 4:6. Murindzi 07/23 paj. 16 mapar. 10-11

Mariya mamani wa Yesu a a lava ku tiyisiwa swaku a yendla ku rhandza ka Yehovha. Mariya a a nga chadanga, kambe a a ta va ni nyimba. A a nga tivi nchumu hi ku wundla vana, kambe a swi lava a wundla xin’wanani lexi a xi ta gama xi va Mesiya; funtshi leswi Mariya a a nga se tshama a famba masangu, a a ta mu byelisa ku yini Yosefa lweyi a a tshembisiwe ku chadiwa hi yena swaku a ni nyimba? (Luk. 1:26-33) Mariya a wu kume kwini ntamu? A kombele ku pfuniwa hi van’wani. Hi xikombiso, a vutise ntsumi Gabriyele mayelana ni leswi ntirho lowu a a nyikiwa wona a wu patsa swona. (Luk. 1:34) A game a yendza a ya ka “tiko la tintshava, ka doropa la Yuda” swaku a ya pfuxela xaka la yena Elizabeti. Elizabeti a mu khense hintamu Mariya, funtshi a tlhele a profeta minchumu hi Yesu. (Luk. 1:39-45) Mariya a vule swaku Yehovha a mu tiyisile hi “voko la yena la matimba.” (Luk. 1:46-51) Impela, Yehovha a tirhise Gabriyele na Elizabeti swaku va tiyisa Mariya. Murindzi 10/23 mapaj. 14-15 mapar. 10-12

Ku ni numeru ya ku pimiwa ya vanhu lava va nga langiwa leswaku va ya hanya atilweni ku nga 144.000. Vona va ni wunghanu la ku hlawuleka na Yehovha naswona loko se va ta va matilweni va ta va vaprista na Yesu Kreste. (Nhl. 14:1) Ndhawu Ya Ku Kwetsima yi fanekisela swaku vatotiwa va langiwe na va ha li lani misaveni swaku va ta ya hanya matilweni. (Rom. 8:15-17) Naswona Ndhawu Ya Ku Kwetsima Hintamu yi fanekisela matilo, lani Yehovha Xikwembu a hanyaka kona. Kasi “kortina” leli a li hambanisa a Ndhawu Ya Ku Kwetsima ni Ndhawu Ya Ku Kwetsima Hintamu li fanekisela miri wa Yesu wa ku hetiseka wa lani misaveni. Leswi Yesu a a ni miri wa nyama a swi nge te koteka swaku a ya tilweni swaku a ya va Muprista Wamukulu ka tempele yayikulu ya Xikwembu kambe nkama a nga nyikela wutomi la yena, a pfule swipfalu swaku lava va 144.000 lava va nga ni ntshembo wa ku hanya tilweni va famba hi nkama wa vona. Naswona ku fana na Yesu swi nga lava a tshika miri wa nyama leswaku a tlhelela tilweni, na vona lava va 144.000 swi lava va yendla leswi fanaka. — Heb. 10:19, 20; 1 Ko. 15:50. Murindzi 10/23 paj. 28 par. 13

Gidiyoni a tame a rhula nkama vavanuna va lixaka la Efrayimi va nga vulavula na yena na ma khwelile. (Vay. 8:1-3) Gidiyoni a nga kwatanga. Yena a swi kombisile swaku a a tiveka hansi hi ku yingisela kahle leswi vavanuna lavayani va nga swi vula a tlhela a zama ku rhulisa xiyimu. I swinene swaku madoda ma tekelela xikombiso xa Gidiyoni loko ma solasoliwa hi van’wani, hi ku va ma yingisela kahle ni ku vulavula hi ndlela ya ku rhula. (Yak. 3:13) Loko madoda ma yendla leswo, ma ta yendla swaku ku va ni ku rhula bandleni. Nkama lowu va nga mu khensa hileswi a nga ponisa tiko la Israyele ka Vamidiyani, Gidiyoni a yise ku dzuneka ka Yehovha. (Vay. 8:22, 23) Se madoda ma nga xi tekelelisa ku yini xikombiso xa Gidiyoni? Na wona ma fanele ma yisa ku dzuneka ka Yehovha hi hinkwaswu leswi wona ma kotaka ku swi yendla. (1 Ko. 4:6, 7) Hi xikombiso, loko makwerhu a tshinelela doda a li tlangela hileswi li kotaka ku djondzisa kahle, li fanele li byela makwerhu swaku a hi matimba ya lona kambe i matimba ya Yehovha, ni leswaku leswi li nga swi djondzisa a hi mimpimiso ya lona kambe i hinkwaswu leswi kumekaka ka Rito la Xikwembu, ni leswaku kuva li kota ku djondzisa hi ndlela liyani a hi swaku lo tiva hintamu, kambe hi mhaka trenamentu leli li li yamukelaka hi ka Yehovha. Minkama yin’wani swi nga ha lava leswaku madoda ma nyima ma tikambela kuva ma vona swaku indjhe a ma yendli swilo leswaku ma voniwa hi vanhu ke? Murindzi 06/23 paj. 4 mapar. 7-8

Loko hi vona ingi swikhongelo swa hina a swi hlamuliwi, hi nga ha tivutisa leswi: ‘Indjhe ni khongelela swilo leswi swi nga swinene?’ Minkama yin’wani hi nga ha pimisa swaku ha swi tiva leswi swi nga swinene ka hina kambe leswi hi swi kombelaka ka xikhongelo swi nga yendleka swi nga hi pfuni. Hi nga ha khongela hi kombela Yehovha swaku a lulamisa xikarhatu lexi hi kumanaka na xona hi ndlela yin’we, kuve ku nga ha va ni ndlela ya ku yampsa ya ku xi lunghisa. Naswona swilo swin’wani leswi hi nga swi kombelaka swi nga va swi nga fambisani ni ku rhandza ka Yehovha. (1 Yo. 5:14) Pimisa hi xikombiso xa vapsali lava va kombelaka Yehovha swaku a pfuna n’wana wa vona swaku a tama a mu tirhela. Leswo swi tikomba ku li xikombelo xaxinene, kambe Yehovha a nge sindzisi munhu swaku a mu tirhela, hikusa yena a lava swaku hinkwerhu ku patsa ni vana va hina hi tilangela ku mu tirhela. (Det. 10:12, 13; 30:19, 20) Se vapsali a va ta va va kombele Yehovha leswaku a va pfuna va fikelela mbilu ya n’wana wa vona nkama lowu va mu djondzisaka hi yena, leswaku yena hi yexe a mu rhandza Yehovha a tlhela a lava ku va munghanu wa yena. — Swiv. 22:6; Efe. 6:4. Murindzi 11/23 paj. 21 par. 5; paj. 23 par. 12

Hi mhaka muni ku tiyisa van’wani ku li xikombiso xaxinene xa lirhandzu? Hi ku ya hi buku lin’wani leli li tlhamuselaka Bibele, rito “ku tiyisa” li vula “ku va kusuhi ni munhu lweyi a nga ka xiyimu xa ku karhata leswaku hi mu pfuna ku ya mahlweni a tiyisela.” Se loko hi tiyisa vamakwerhu lava va nga ka swiyimu swa ku karhata, hi ta va pfuna kuva va tama va tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Minkama hinkwayu loko hi rila ni vamakwerhu lava va rilaka hi ta va hi va komba lirhandzu. (2 Ko. 7:6, 7, 13) Ku tiyisa van’wani swa yelana ni ku va hi va twela wusiwana. A munhu lweyi a va twelaka wusiwana vanhu van’wani a swi lava hintamu ku va tiyisa, a tlhela a yendla hinkwaswu leswi a nga swi kotaka swaku a va pumbela ku hlupheka loku va ku twaka. Se swi lava hi rhanga hi ku va twela wusiwana van’wani, hi kona hi nga ta kota ku va tiyisa. Pawulo a vule swaku Yehovha a tiyisa vanhu van’wani hi leswi a va rhandzaka a tlhela a va twela wusiwana. Phela yena loko a vulavula hi Yehovha a li i “Papayi lweyi a nga tala hi timpsalu a tlhela a va Xikwembu lexi xi tiyisaka vanhu ka swiyimu hinkwaswu.” — 2 Ko. 1:3. Murindzi 11/23 mapaj. 9-10 mapar. 8-10

Mupostolo Pawulo a vule swaku a ku hlupheka a ku ta hi pfuna ku tiyisa ntshembo wa hina. Leswi minkama yin’wani swi nga hi hlamalisa, kambe ntiyiso hileswaku vadjondzisiwa hinkwavu va Yesu va ta hluphiwa. A hi voneni xikombiso xa Pawulo. Yena a vule leswi ka Vakreste va le Tesalonika: “Nkama lowu a hi li na n’wina, a hi mi byela swaku hi ta xanisiwa naswona leswo swi yendlekile.” (1 Tes. 3:4) Ka Vakorinto Pawulo a tsale leswi: “Hi lava mi swi tiva vamakwerhu swaku hi hluphiwile . . . Hambi ku fa a hi pimisa swaku hi ta fa.” (2 Ko. 1:8; 11:23-27) Na hina namuntlha leswi hi nga vadjondzisiwa va Yesu hi nyimela ku kumana ni swikarhatu. (2 Tm. 3:12) Leswi u nga ni lipfumelo ka Yesu, maxaka kumbe vanhu lava u va tivaka va nga ha ku hleka hi mhaka leswi u kholwaka ka swona. Kumbexana antirhweni, a xefi wa wena kumbe lava u tirhaka na vona va nga ha ku hlupha hi mhaka leswi u nga munhu wa ku tshembeka. (Heb. 13:18) Swi nga yendleka hambi hi mfumu wu nga ha va wu ku hlupha hi mhaka leswi u chumayelaka. Kambe ku nga na mhaka swaku i xikarhatu xa ku tshamisa ku yini lexi u kumanaka na xona, mupostolo Pawulo a vule leswaku u nga tama u tsaka. Murindzi 12/23 mapaj. 10-11 mapar. 9-10

Yakobo a kumane ni swikarhatu swa swinyingi. Vana vambirhi va Yakobo, ku nga Simiyoni na Levhi a vo yo chimisa vito la ndjangu wa vona ntsena, kambe va tlhele va chimisa ni vito la Yehovha. Handle ka leswo, Rakel nsati wa Yakobo a file nkama na a psala n’wana wa wumbirhi. Hambileswi Yakobo se a a gugile, a sindziseke ku ya Gibita, ku nga tiko leli a li li kule ni lomu a va tshama kona, hi mhaka leswi lomu a va li kona a ku ni ndlala yayikulu. (Gen. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Hambileswi Yakobo a nga kumana ni swikarhatu swa swinyingi, a nga heleliwanga hi lipfumelo ka switshembiso swa Yehovha. Funtshi Yehovha a mu kombe swaku a a mu yamukela. Hi xikombiso, Yehovha a mu katekisile Yakobo hi ku mu nyika minchumu ya yinyingi, funtshi Yakobo a khense Yehovha nkama a nga kumana ni n’wana wa yena Yosefa, lweyi a a pimisa swaku a a file ku ringana malembe ya manyingi. Wunghanu la Yakobo na Yehovha li mu pfune swaku a hlula swikarhatu. (Gen. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Na hina loko hi tama hi tiyisa wunghanu la hina na Yehovha, hi nga swi kota ku hlula swikarhatu leswi hi kalaka hi nga swi nyimelanga. Murindzi 04/23 paj. 15 mapar. 6-7

Tipisalema ndzima 23, i lisimu leli Davhida a nga li yendla kuva a kombisa leswaku wa tiyiseka swaku Yehovha wa mu rhandza naswona wa mu hlayisa. Ka ndzima leyi, Davhida a kombisa a wunghanu lalikulu leli a nga na lona ni Murisi wa yena Yehovha. Phela Davhida a a titwa a vhikelekile hileswi a a pfumelela Yehovha swaku a mu kongomisa naswona a a mu tshemba hintamu Yehovha. Davhida a a swi tiva swaku minkama hinkwayu Yehovha a ta mu komba lirhandzu la yena. Kambe i mpsini leswi a swi tiyisekisa Davhida hi swilo leswo? Davhida a a swi vona swaku Yehovha wa mu hlayisa hi leswi a a mu nyika leswi a a swi lava. Davhida a tikhorisile hi wunghanu la ku kufumela na Yehovha naswona a a swi tiva swaku Yehovha wa mu yamukela. Se leswo a swi mu yendla a tiyiseka swaku ku nga na mhaka swilo leswi a swi ta yendleka ka nkama lowu taka, Yehovha a a ta tama a mu hlayisa a tlhela a mu nyika leswi a swi lavaka. Leswi Davhida a a tshemba lirhandzu la Yehovha ku tlula ku karhateka hi swikarhatu leswi a a kumana na swona, a tame a tsaka a tlhela a titwa na a nga pfumali nchumu. — Ps. 16:11. Murindzi 01/24 paj. 29 mapar. 12-13

Ku sukela hi nkama lowuyani wa Nyimpi Ya Wumbirhi Ya Misava, vanhu va Yehovha va tindhawu ta ku hambanahambana amisaveni, va tirhisa nkamanyana lowu va nga na wona wa ku rhula leswaku va chumayela mahungu ya ku tsakisa. Naswona ntirho lowu wu humesa mihandzu ya kahle hikusa vanhu va vanyingi va ya va tiva Yehovha. Namuntlha Ntlawa Lowu Rhangelaka wu tama wu landzela nkongomiso wa Yesu Kreste. Phela wu swi lava hintamu swaku nkongomiso lowu wu nyikelaka wu fambisana ni ku rhandza ka Yehovha. Se wu gama wu tirhisa vadjikelezi ni madoda swaku va nyikela minkongomiso leyo amabandleni. Madoda lawa ma nga totiwa ma li “ka voko la xinene” la Kreste. (Nhl. 2:1) Ku fana ni leswi Moxe, Yoxuwa ni vapostolo minkama yin’wani a va phazama, na wona madoda a ma hetisekanga, minkama yin’wani ma nga ha yendla swihoxo. (Tin. 20:12; Yox. 9:14, 15; Rom. 3:23) Hambileswo Kreste a ha tama a kongomisa Ntlawa Lowu Rhangelaka ni madoda hi ndlela yayinene. Hi mhaka leyo, hi ni swivangelo swa swinyingi swaku hi tshemba nkongomiso lowu Yesu a hi nyikaka wona hi ku tirhisa vavanuna lava va hi rhangelaka. Murindzi 02/24 mapaj. 23-24 mapar. 13-14

Na hina hi nga mu dzunisa Yehovha nkama lowu hi vulavulaka ni vanhu van’wani, hi ku va hi vulavula kahle hi yena, hi kombisa swaku ha mu khensa ni swaku ha mu rhandza. Loko hi li ka ntirho wa ku chumayela xikongomelo xaxikulu xa hina i ku pfuna vanhu swaku va tshinela ka Yehovha, va tlhela va vona Yehovha na a li Papayi lweyi a va rhandzaka hintamu. (Yak. 4:8) Phela hina swi hi tsakisa hintamu ku tirhisa Bibele swaku hi djondzisa vanhu swaku Yehovha i Xikwembu xa lirhandzu, xa ku lulama, lexi nga ni wutlharhi, lexi nga ni matimba ni swaku Yehovha a ni wumunhu la ku xonga hintamu. Ndlela yin’wani leyi hi nga dzunisaka Yehovha hi tlhela hi mu tsakisa hi yona i kuva hi zama ku tekelela wumunhu la yena. Phela nkama hi yendlaka leswo, vanhu van’wani va ta swi vona swaku hi hambanile na vona. (Mat. 5:14-16) Hi mhaka leyo, nkama lowu hi hanyisanaka na vona siku ni siku, swi nga yendleka hi pfulekeliwa hi mukhandlu wa ku va tlhamusela swaku hi mhaka muni mahanyelo ya hina ma hambanile ni ya vona. Leswo swi ta yendla swaku vanhu va timbilu tatinene va swi navela hintamu ku djondza hi Xikwembu xa hina Yehovha. Phela Yehovha a tsaka hintamu loko a hi vona hi mu dzunisa hi tindlela ta ku fana ni leti. — 1 Tm. 2:3, 4. Murindzi 02/24 paj. 10 par. 7

Leswaku wena jovhem u va Mukreste wa ku wupfa swi lava u djondza ku yendla swilo kumbe mintirho yin’wani leyi yi nga ta ku pfuna. Mintirho yoleyo kumbe swilo swoleswo swi ta ku pfuna kuva u yi yendla kahle mintirho leyi u nga ta nyikiwa yona bandleni ni kuva u kuma ntirho lowu wu nga ta ku pfuna kuva u tihlayisa, u hlayisa ndjangu wa wena, swi tlhela swi ku pfuna kuva u hanyisana kahle ni vanhu van’wani. Hi xikombiso, djondza ku lerha ni ku tsala kahle. Bibele li vula leswaku ku lerha Rito la Xikwembu siku ni siku ni ku pimisa hi lona, swi pfuna wanuna leswaku a tsaka ni kuva swi mu fambela kahle. (Ps. 1:1-3) Se loko jovhem li tinyika nkama wa ku lerha Bibele siku ni siku, swi ta li pfuna ku tiva mapimiselo ya Yehovha, ku pimisa kahle ni ku tirhisa leswi li swi lerhaka ka Bibele. (Swiv. 1:3, 4) Abandleni va laveka hintamu vamakwerhu lava va swi kotaka ku djondzisa kahle leswaku va djondzisa vamakwerhu va tlhela va va pfuna hi ku tirhisa leswi swi nga ka Bibele. Se, loko wena jovhem u swi kota ku lerha ni ku tsala kahle u ta swi kota ku lunghiselela madixkursu ni tinhlamulu leti ti nga ta tiyisa lipfumelo la vamakwerhu. Xin’wani lexi ku tiva ku lerha ni ku tsala kahle swi nga ku pfunaka hi xona hileswaku u ta swi kota ku tsala tipontu leti ti nga ta ku pfuna. Naswona tipontu toleto a ti nga ta pfuna wena ntsena, ti nga ha tlhela ti pfuna ni vamakwerhu van’wani. Murindzi 12/23 mapaj. 26-27 mapar. 9-11

Loko u chava pimisa hi minchumu ya ku tsakisa leyi Yehovha a hi tshembisaka ku hi yendlela yona ka nkama lowu taka, loko Sathana a nga ha li kona. Ka kongresu la 2014 ku kombisiwe mulumuzana mun’wani na a bula ni ndjangu wa yena hi 2 Timotiya 3:1-5. A txintxe marito ya ndzimana liyani hi marito man’wani lawa a ma kombisa swaku a wutomi a li ta tshamisa ku yini ka misava ya nyuwani. A yi txintxile a yi vekisa xileswi: “Kambe swi tivi swaku ka misava ya nyuwani hi ta tikhorisa hi wutomi funtshi na hi tsakile. Hikusa vanhu va ta rhandzana, va ta tiveka hansi, va vulavula swilo swa ku tsakisa, va ta yingisa vapsali, va ta khensa, va tshembeka, va kombisa lirhandzu, va nga womeleli ka mavonelo ya vona, va ta tikhoma, va va ni lirhandzu, va rhandza swaswinene, va nga xengi, va nga rhandzi ku titsakisa kambe va rhandza Xikwembu, va ta xi gandzela hi timbilu ta vona hinkwatu funtshi va ta swi kombisa leswo hi mahanyelo ya vona. Vanhu lava tshama na u li kusuhi na vona.” Indjhe u tshuka u bula ni ndjangu wa wena kumbe ni vamakwerhu hi leswi wutomi li nga ta tshamisa xiswona ka misava ya nyuwani? Murindzi 01/24 paj. 6 mapar. 13-14

Swa tsakisa ku tiva swaku Yehovha wa va “tsakela vanhu va yena” lava mu tirhelaka. (Ps. 149:4) Kambe minkama yin’wani u nga ha kanakana u sungula ku tivutisa swaku ‘indjhe Yehovha wa ni yamukela mina?’ Loko u titwisa xileswo a wu wexe hikusa hambi hi vanhu va Yehovha lava a va mu tirhela nkameni wa khale va tshame va va ni mimpimiso ya ku fana ni leyo. (1 Sa. 1:6-10; Yob. 29:2, 4; Ps. 51:11) Bibele li swi kombisa kahle swaku hambileswi hi kalaka hi nga hetisekanga, Yehovha a nga hi yamukela. Swi kotekisa ku yini leswo? Leswaku Yehovha a hi yamukela hi fanele hi kombisa lipfumelo ka Yesu Kreste hi tlhela hi tsakamisiwa. (Yoh. 3:16) Loko hi yendla leswo hi komba van’wani swaku hi tisolile ka swidjoho swa hina ni swaku hi tinyiketelile ka Yehovha hi mu tshembisa ku mu tirhela wutomi la hina hinkwalu. (Min. 2:38; 3:19) Yehovha a tsaka hintamu loko hi yendla leswo swaku hi kulisa wunghanu la hina na yena. Naswona nkama lowu hi yaka hi yendla hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka swaku hi tama hi yendla ku rhandza ka yena, Yehovha wa hi yamukela naswona a hi vona hi li vanghanu va yena vavakulu. — Ps. 25:14. Murindzi 03/24 paj. 26 mapar. 1-2

Hi nga tekelela xikombiso xa vapostolo hi ku tama hi chumayela hambiloko mimfumu yi hi tsimbisa. Na hina hi nga khongela ka Yehovha hi kombela swaku a hi nyika wutlharhi a tlhela a hi pfuna swaku hi nga chavi ku chumayela. Phela loko hi yendla leswo, hi nga tiyiseka swaku Yehovha a ta hi pfuna minkama hinkwayu. Kombela swaku Yehovha a ku pfuna ku tiyisela hambiloko u kumana ni swikarhatu. Vanyingi va hina hi kumana ni swikarhatu leswi swi hi hetelaka ntsaku, swa ku fana ni mavabyi, ku feliwa hi lweyi hi mu rhandzaka, swikarhatu andjangwini, ku hluphiwa kumbe swin’wanyani. Naswona mavabyi lawa ma hantlaka ma hangalaka ni tinyimpi swi tlhela swi yendla swaku xiyimu xi ya xi tika. Se, ku fana ni leswi a hi ta byela hinkwaswu munghanu wa hina hi nga mu fihleli nchumu, hi fanele hi yendla leswi fanaka hi Yehovha. Hi fanele hi mu byela hi xikhongelo leswi hi titwisaka xiswona na hi nga mu fihleli nchumu, na hi tiyiseka swaku a ta yendla xa ku karhi leswaku a hi pfuna. (Ps. 37:3, 5) Lexi nga ta hi pfuna ku ‘tiyisela [na hi nga godoli] loko hi kumana ni swikarhatu,’ i ku khongela. (Rom. 12:12) Yehovha wa swi tiva swikarhatu leswi vanhu va yena va kumanaka na swona funtshi yena wa ku twa ku konya ka vona na va kombela ku pfuniwa. — Ps. 145:18, 19. Murindzi 05/23 mapaj. 5-6 mapar. 12-15

Loko hi lava ku yendla swiboho swa lisima hintamu ka wutomi la hina, hi fanele hi zama ku twisisa swaku i mpsini leswi Yehovha a lavaka swaku hi swi yendla, hi gama hi yendla swoleswo. (Efe. 5:17) Phela loko hi zama ku tiva matshinya ya minawu ya Bibele lawa hi nga ma tirhisaka ka xiyimu lexi hi nga ka xona, swo fana ni loko hi lava ku tiva leswi Yehovha a swi pimisaka hi mhaka leyi hi nga ka yona. Se loko hi ti tirhisa tindzimana toleto ta Bibele swi ta hi pfuna hintamu swaku hi yendla swiboho swaswinene. Kambe nala wa hina ku nga Sathana, a lava leswaku hi hisekela swilo swa misava leyi ivi hi nga kumi nkama wa ku tirhela Yehovha. (1 Yo. 5:19) Minkama yin’wani, Mukreste a nga ha rhangisa swilo leswi a nga na swona, tidjondzo kumbe ntirho wa yena, handle ka ku va a rhangisa ku tirhela Yehovha. Funtshi loko leswo swi yendleka swi ta va swi kombisa leswaku se a sungula ku pimisa ku fana ni vanhu lava va kalaka va nga mu tirheli Yehovha. I ntiyiso swaku ku va na swona swilo swoleswo a swi bihanga, kambe a hi swona leswi hi faneleke hi swi rhangisa ka wutomi la hina. Murindzi 03/24 paj. 24 mapar. 16-17