Ọya Ọharwiye

Kpịtịya nyori, iJisọsị gbịla Adamwụ kpẹẹkpẹẹ ẹ-ẹpwụ nya ẹla ọlẹ kọ ya bala ọhọhọ wuu, tụ́ akụrwọ ẹbyẹbyị ịlẹ kọ họ. (Jọn. 14:9) Ịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu akụrwọ ẹbyẹbyị ịlẹ ká iJisọsị họ? IJisọsị bala adamwụ la ọháha okpori-kpori ẹ-ẹga nyahị. Ụka ká iJisọsị jam odehe ọlẹ, ọ mẹjẹ jaabwọ ká angịnyị họ́ọ kaka ba bwula ọ-kpa ọngịrị nya ụkụrwọ ẹbyẹbyị nyamwụ da angị la akama ụbwọ. Ụka ọhẹ, alidu imiiye ịhyẹ be ẹkọ bịlọọ nyọka daa ụbwọ. (Mat. 20:30-34) Kpịtịya nyori alidu ịịwa “la iJisọsị ahyẹẹrwẹrwa,” ọọwa ọ haa uda lẹlẹ. Omyi ẹla nya iGiriki ọlẹ kị yẹda kaka ri ‘la ahyẹẹrwẹrwa’ ẹ-ẹgẹwẹ ri abwọlẹ ká ọngịnyị kaa jẹ́ akama nya ọngọkịla bwu ẹpwụ ọkịlẹtụ. Ahyẹẹrwẹrwa ọlịịwẹ, kọ ri ụgbẹyị ọlẹ ká iJisọsị kaa mẹ ọháha jẹ, à gwoo gbịla du kọ ya ang oriri ha angịlẹ ká imyi nwụ bala ọ-họ olekpo ọhẹ uda ịnyịnyị lẹ. (Mat. 15:32; Mak. 1:41) Ahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova, kọ ri Ohe nya “ọnahị ahyẹẹrwẹrwa,” bala Ọnyị nyamwụ la ọháha okpori-kpori ẹ-ẹga nyahị, ọ tị kaa taa olujwo ụka kahị ja yẹ akama ịnyịnyị. (Luk. 1:78; 1 Pit. 5:7) Ị charịnya nyọka myị́ akama ịlẹ wuu kị kaa chị angịnyị ehe ọgụ alẹ! w23.04 3 ¶4-5

Ahị baba nyọka hu ẹta-ẹdịyẹ ọnyịịla nyọka cheji ba hi ụma nya irya bala ọhọhọ ịlẹ ká angịnyị ye myị ẹ-ẹpwụ nya odehe nya Olegu Onyobyi ọlẹ. Ahị ka jẹ́-ẹ họ ká ọkịlẹtụ nyahị ka myị la irya ịnyịịla bwula ịBayịbụụ ọwawa bala ọ-jẹ́ ang bwu ụwa. Ọjịra-jịra ọkaka bala ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ka chewu ke irya ọkụkụ nyahị. IJihova tị myị ọnụ hahị ịnyịnyị nyori, ọwa nyị́ ka ya ẹga da ọmayẹ ọ-kịlaahị kịla nyị ka wẹ chịhị ọgụ kpong-kpong ka. (1 Kọr. 10:12, 13) Ọngọngọọng nyahị baba nyọka raabwọ gụ́ ọla ene-ene nyọka godayị giri-giri ha iJihova la ahyẹẹnụ ihyẹẹkpẹ ịlẹ. IJihova tịtọ kahị ka ‘ya akama nyahị wuu joo.’ (Eje. 62:8) Gwogbo ha iJihova bala o-joo obe ọhọhọ nya ang ịlẹ wuu kọ kaa họ. Bịlọọ kọ dang ụbwọ nyọka la ugbodu ojuju ẹ-ẹpwụ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ. Bịlọọ kọ dang ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama bala ọ-ka kụrụ ọmayẹ ọnyị myị́ ọnyị ká la. A myị ká ịngịngịhyẹ lee ọngọngọhẹ a wung kpa la ọ-ka raabwọ ha iJihova ụka myị́ ụka ka. w23.05 7 ¶17-18

Ịyẹ tị́ du kahị kaa ka ọjịra-jịra? Ang odudu ọkpọnchị ọhẹ ri ọ-ka gwogbo ha iJihova. (Eje. 26:12; 111:1) Ahị tị kaa ka ọjịra-jịra chajị nyọka ju awụlẹ ọhụ lụka olujwo ọlẹ ịnyịnyị. (1 Tẹs. 5:11) Ụka kahị kpa ụbwọ ka uhye bala ọ-wẹ ẹla lẹ aalẹ, ahị wẹẹ họ ẹla imimiiye ịwẹ lẹ. Ma ụka kahị ja wẹ ẹla, ahị ka la akama ịhyẹ myị́. Ọhẹka ahị ka juhi nyọka wẹ ẹla, lee ahị ka tịtọ nyọka wẹ ẹla yẹẹyẹẹ ma ị́ tị ka wụrụụhị ụka myị́ ụka kahị kpa ụbwọ ka uhye ka myị́. Ịyẹ à tị́ ka dahị ụbwọ ụka ọlịnyị? Ọlẹrụ ịPọlụ ya nyori ahị nyị ka ya ẹhị rịrị u-uhye nyọka “juwa ju awụlẹ ọhụ.” Ẹla ọwẹwẹ nyahị kaa mẹ ọmyịmyị ọlẹ kahị la jẹ kori kọ la kpii wẹwẹ. Ụka kahị kpịtịya nyori angịlẹ kị juwa ọọjịra-jịra kaa yé ọhụ ojuju bwu ẹpwụ nya ẹla ọwẹwẹ nyahị, áhị ka chuko nyọka kpa ụbwọ ka uhye kahị ka wẹ ẹla ka. Kori kị tị chụhị hyaa-hyaa jaabwọ kahị tịtọ ka, ahị ka jẹ́-ẹ chị ọkẹkẹnị nyori angịkịla ịlẹpwụ nya ọjịra-jịra la iwe nyọka wẹ ẹla ịnyịnyị.—1 Pit. 3:8. w23.04 20 ¶1-3

M̀ ya ọnụ ọmyịmyị nyam deeji ene lẹ. Ala iJuu ịlẹ kị ji ẹpwụ nya ọ-yẹdada ẹ-ẹpwụ nya ẹka 70 lẹ, la ịlaa nyọka nyà ka ọpyị nyaa, kọ ri Isirẹlụ myị́ lẹ. (Ẹsịr. 1:2-4) IJihova kẹnẹ-kẹnẹ à ka jụ́ ẹlẹwẹ họ myị́ lẹ. Ala ịBabịlọn á kaa pehi angịlẹ kị wu kpa rụ ẹnẹnẹhẹ ka. (Ayị. 14:4, 17) Ma ọngọkịla tị kụrụ ịBabịlọn ugbẹnyị lẹ, du ká ọngọ kpeji onyeewe ọọwa byi ala iJuu nyori nyị ka rụ bwu ụwa myị́ lẹ. Ala iJuu wuu, ọgụgụ ri alegbeju nya ugbiyegu, la eje nya ẹla ọkpọnchị ka chị: ị ka myị-ị̀ rụ hi ịBabịlọn lee ị tị́ ka chụ nyọka hụ ụwa. Eje ọchịchị nya ẹlẹwẹ á ka chịkpẹẹ lụmẹ ka myị́. Okwirichi ọchịchị du kọ lujwo ha angịhyẹ nyọka hu ang ẹdịyẹ ọlụrụ ọwẹ. Nyọlẹ kị tị ma ụmụmẹ nya ala iJuu ịwẹ ọ-ọpyị nya ịBabịlọn wẹẹ, ụwa à ri ẹpwa ọlẹ kị jẹ́ kem wẹẹ lẹ. Ẹ-ẹga nya angị ịlịnyị lẹ, Isirẹlụ ri ẹga ọlẹ ká adaa igogo anyị kụ ị-ịwẹ. Ọ tị la gede-gede nyori ala iJuu ịhyẹ kpụdụ ị-ịBabịlọn, lẹ ọ ka laa ujwo myị́ nyọka pehi ẹpwa lee ọhị nyaa nyọka rụ ka kụ ọpyị ọlẹ kị jẹ́ ẹnẹnẹhẹ lẹka. w23.05 14 ¶1-2

Omyi Ẹla nya Ohe juhi ọhụ nyọka kịnyaa la ọ-la abwẹla nya ọhụ ọbaba, ahyẹẹrwẹrwa, bala ọháha. ILuku 21:19 yẹkẹẹ: “U-uhye nya ugbodu ojuju nyanụ ọ-kpa pwụ ọbaba, ọchịda nyanụ ọ-ka wu ọyị myị́, a do pịlẹ lẹlẹ.” Ala iKolosi 3:12 yẹkẹẹ: “Anụ́-ụ juwa yẹ awụlẹ ahyẹẹrwẹrwa” mẹ. Ịnyịnyị, 1 Ala ịTẹsalonika 4:9, 10 yẹkẹẹ: “Ohe Oluhye la ịlọmwụ mẹjẹẹnụ ene-ene jaabwọ kanụ ka jẹ́-ẹ bwu, la ọháha ẹ-ẹga nya awụlẹ lẹ. . . . Ma, lẹẹlẹẹ, anụ anyadahị ẹ-ẹpwụ nya ịKịrayịsị, ahị jam junu ọhụ nya ịlẹhị-ịlẹhị yẹkẹẹ, anụ́-ụ cheri kanụ juwa la ọháha ọlịnyị ọgwọgụ kịlahị-ịlahị mẹ.” Angịjụgbẹyị ịlẹ kị la ọhụ ọbaba, ahyẹẹrwẹrwa, bala ọháha ene-ene lẹ, ị da omyi ẹla ịwẹ ta lẹ. Ị tị baba nyọka kịnyaa la ọ-mẹ abwẹla ịwẹ jẹ. Ahị ka họ ịnyị ịnyịnyị pyii. Nyọka dang ụbwọ, kụ ẹhị yẹ abwọlẹ ká angịnyị nya ịKịrayịsị ịla oyi ọhọhẹ mẹ abwẹla ọnyọnyọọnyị lẹpwụ nya ịwẹ jẹ. Ọọwa lẹ a yẹ abwọlẹ ká ka jẹ́-ẹ gbịla angịjụgbẹyị ịwẹ, nyọka mẹjẹ nyori a nwụlanọ gbe akama ọtụka okpelego lẹlẹ. Ọọwa ụka ká akama ọtụka okpelego ka dọmwụ wẹẹ, à ka jẹ́ jaabwọ kị kaa bwu bọhụ kpụ a ka cheje nyọka họ ịnyị lẹ. w23.07 3 ¶4, 8

Kori kahị ji ẹpwụ nya angịlẹ ká Ohe ya ida wụ lee ahị ji ẹpwụ nya angịlẹ kị ri ‘ịkpịlọ ịkịlạ,’ ahị baba nyọka kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ‘Ụgbẹyị nya Ịgọgọ Ọlala.’ Ọ ka dahị ụbwọ nyọka kịnyaa la ọ-gbịgba ha iJihova lẹẹlẹẹ gbee da ka ụka ọlẹ ká Ịpyị-Adịrahụ nya Ohe ka yẹ iwe-ahụrụ nya odehe ọlẹ da ị-ịlahị. (Jọn. 10:16) Bwu ẹka nya 1919 nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá, uku ịmanyị tị́ nya angịnyị, alẹng, anyang bala anjwo gba kpehe hi ịBabịlọn Ọtụka, kọ ri ịgba ọgbagba nya ịnịịkịla wuu, kpụ ị wẹẹ jẹdịyẹ ụ-ụgbẹyị ọwẹ lẹ. IJihova hu ịngịngịhyẹ ọlẹ kọ ka ri akama nya ala iJuu ịlẹ kị wẹẹ nyà bwu ịBabịlọn hi ụgbẹyị haa. (Ayị. 57:14) ‘Ụgbẹyị nya ịgọgọ ọlala’ ọla ụka nyahị tị bẹ? Ẹ-ẹpwụ nya ẹka ohu ịmanyị tị́ ene nya 1919, iJihova kpa alẹng ịlẹ kị ju uhi nyamwụ nwụla ụgbẹyị o-bwu kpehe hi ịBabịlọn Ọtụka nọ. (Kụ ẹhị yẹ Ayịsaya 40:3.) Ị họ ụkụrwọ ọlẹ kọ baba chajị ká angịlẹ kị la ọkịlẹtụ ọnyịịla ka jẹ́-ẹ dịrẹ ụgbẹyị ọwẹ kpehe hi ẹpwụ nya ịBabịlọn Ọtụka ju ka ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya ịlẹhị. w23.05 15-16 ¶8-9

IJihova tịtọ kahị ka gbịgba họọ bwu ọkịlẹtụ bala ọ-ka họ ịnyị la ọkẹkẹnị. (2 Kọr. 9:7) Lẹ, ahị ka kịnyaa la ọ-họ ụkụrwọ jahị da ang ọlẹ kahị chị nọ kori kahị la olegu nyọka wu ang ọọwa ọyị ka? Kụ ẹhị yẹ ọ-chụ pwokwita nya ọlẹrụ ịPọlụ wẹẹ. Ọ yẹkẹẹ: “M kaa juwa yẹ ugbinyịrọ nyam ọlẹ akama nya ịlẹhị-ịlẹhị, chajị kọ ka jẹ́-ẹ juwa ju ihi hiigu-hiigu myị́.” (1 Kọr. 9:25-27) ỊPọlụ kaa wu ịlọmwụ họ ang ọnyịịla la agbụrụ tụ́ ụka kọ dọmwụ lọọ ujwo la ọ-ka họ ịnyị. IJihova chị ọkẹkẹnị ta ọlẹrụ ịPọlụ chajị nya ụkụrwọ ọlẹ kọ họ họọ? Ee! IJihova tị nwọọ uri chajị nya ụkụrwọ ọọwa ịnyịnyị. (2 Tim. 4:7, 8) Ụ-ụgbẹyị ọlịnyị-ịnyị, ọ kaa kpụ iJihova ịpyọ ụka kọ yẹhị kahị ja họ ụkụrwọ jahị da ang ọlẹ kahị chị nọ, tụ́ ụka kahị la olegu nyọka wu ang ọọwa ọyị ka. Ọ kaa kpọọ ịpyọ chajị ọ jẹ́ nyori kori ká ang ọlẹ kahị wẹẹ họ á dọmwụ kpụhị ịpyọ ụka ọhẹ ka wẹwẹ, ahị kaa họọ chajị nyori Ọ háahị. Jaabwọ ká iJihova wahị kụrụ ịPọlụ, Ọ ka wahị kụrụ aga ọmama nyahị ịnyịnyị. (Eje. 126:5) Ụka kahị tị yẹ ká iJihova á ja wahị kụrụụhị, ọọwa ka guhi gbịla myị́. w23.05 29 ¶9-10

Ọlẹrụ ịPọlụ chụ angịlẹ kị ka chịda la ahyẹẹnụ nya iJihova ka kaka pwoku angịnyị ịlẹ kị juwa nune. Ị́ jẹ́ ang ọlẹ kọ juwa họ dagaga jwaa lee abwọlẹ ká ụka ja jẹ ka. Lẹ, ị́ kaa jẹ́ ụka ká ẹla ọkpọnchị kaa họ lee o-hu ẹta-ẹdịyẹ u-uhye nya ang ọọwa ka. Iru nya angịnyị alẹ lala angịlẹ kị juwa nune ịnyịnyị. (Rom. 11:8) Ị́ myọnụ ju ang-ẹjẹẹ ịlẹ kị mẹjẹ nyori ahị jam hịhị la ‘ahyẹẹnụ ohyẹẹkpẹ’ bala o-ri akama ọtụka okpelego ja ka dọmwụ lụka okpii lẹ ka. (2 Pit. 3:3, 4) Ma, ọ baba hahị gụ ọọwa nyọka kụ́ lahị ẹ-ẹpwụ nya ahyẹẹnụ ọnyị myị́ ọnyị ọlẹ kọ wẹẹ chịpwụrụ. (1 Tẹs. 5:6) Ịyẹ tị́ du kọ baba kahị ka kụ́ kpọọ bala o-juhi ka? Chajị kahị ka yụbwọ ju ẹla nya upe lee ojigi-ojigi ịlẹ kị jam odehe ọlẹ alẹ ka. Ị ka ya ẹla rịrịịhị gụ olene-ene nyọka ji oye ọhẹ lee ọkịla ẹ-ẹga nya ang ịlịịwẹ jaabwọ ká ahyẹẹnụ nya iJihova wẹẹ ju chwẹẹ gụ ọọwa. Ma áhị baba nyọka chị uko u-uhye nya ẹla ọlẹ kahị ka họ ka. Olegu ịgọgọ nya Ohe ka dahị ụbwọ nyọka kụ́ kpọọ bala o-juhi ka, ọ ka dahị ụbwọ cheje ịnyịịla ịnyịnyị.—Luk. 12:11, 12. w23.06 10 ¶6-7

Ẹlịyẹ à tị́ kaa wẹ irya nyang ụka ká wo ẹnyị nya ịSamsịn? Ọhẹka à ka kpịtịya nyori ọ la ọngịrị yẹẹyẹẹ. Ọ tị lịnyị ịlẹhị. Ma ịSamsịn cheje ọtịpyọ ọlẹ kọ ju ọmwụ nya akama ọtụka-ọtụka ha ịlọmwụ ịnyịnyị. Ọ tị lịnyị odu lẹ, ang ọnyịịla ọlẹ ká ịSamsịn họ wuu nyọka gbịgba họọ, iJihova à kaa yẹ lẹ. Ohe tị da oja nya ọmyịmyị ọlala nyamwụ ẹ-ẹpwụ nya ịBayịbụụ chajị kahị ka yé apyobwuna bwu ụwa ịnyịnyị. IJihova kpa ịSamsịn họ ụkụrwọ lụmẹ-lụmẹ nyọka da ala Isirẹlụ, kị ri angịnyị nya Ohe ụbwọ. Ẹ-ẹpwụ nya ẹka ohu ịmanyị tị́ ị-ịlahị nyọọwa, iJihova ya olegu ịgọgọ ha ọlẹrụ ịPọlụ kpụ ọ da ẹnyị nya ịSamsịn ẹ-ẹpwụ nya angịlẹ kị la ọmyịmyị ọnyọọngịrị. (Hib. 11:32-34) Oja nya ịSamsịn ka jẹ́-ẹ juhi ọhụ. Ọ kpụnịrọ iJihova, tụ́ ụka kọ dọmwụ juwa ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ olujwo. Ahị ka jẹ́-ẹ yé ọhụ ojuju bala ọ-ka jẹ́ ẹla i-ju apyobwuna bwu oja nyamwụ. w23.09 2 ¶1-2

Ahị ka jẹ́-ẹ la ọngịrị nyọka bọhụ gụ́ ọọwa kori kahi raabwọ ha iJihova ụka myị́ ụka, juwa ya ẹla ọla ọkịlẹtụ nyahị joo. (1 Tẹs. 5:17) Ọhẹka á ka la akama ọtụka ọhẹ lẹẹlẹẹ ka myị́. Ó ri ịnyị wẹwẹ, à kaa raabwọ ha iJihova, bịlọọ kọ ka dang ụbwọ ụka ká agbama á ja jung, ká ẹla á ja yẹ rịrịng, lee ká jẹ́ ẹla ọlẹ ká ka họ ka? Kori ká kaa kpa akama nyang ịla ahyẹẹnụ ọnyị myị́ ọnyị kaka tọ Ohe nyọka dang ụbwọ ụka myị́ ụka aalẹ, ọ́ ka la ang ujwo nyọka họ ịnyị ụka á ká la akama ịtụka ị-ịlahị ka. Ọọwa lẹ, a ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori Ohe jẹ́ jaabwọ kọ ka bwu dang ụbwọ bala ọ-jẹ́ ụka ọlẹ kọ ka họ ịnyị kpangga lẹlẹ. (Eje. 27:1, 3) Ọ ka chịkpẹẹ gụ́ la ọ-ka bọhụ ụka nya akama ọtụka ọla ịlahị kori kahị kaa bọhụ lẹẹlẹẹ. (Rom. 5:3) Ịyẹ tị́ du kahị ka jẹ́-ẹ ya ịnyị? Iru nya aanahị yẹ nyori akama ọnyị myị́ ọnyị kị bọhụ ẹ-ẹpwụ nyamwụ kaa daa ụbwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya ọkịla ọlẹ kọ ka wẹ bọọ ba. Ụka kị bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama bwula ụbwọ ọdada nya iJihova, ọmyịmyị nyaa kaa la ọngịrị gụ́ olene bala ọ-jẹ́ nyori iJihova nwụlanọ nyọka daa ụbwọ. Ọmyịmyị ọọwa tị kaa daa ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ọkịla ọ-bọọ ba.—Jem. 1:2-4. w23.07 3 ¶7-8

IJihova kpịlọmwụ keji à du kọ kaa yẹ ẹla ẹkpẹ imiiye lẹ. Ọ-chụ pwokwita, iJihova mẹjẹ jaabwọ kọ kaa kpịlọmwụ keji kaka ba ụka kọ lẹẹ ka ta alọkwọ ịla ịSọdọm ayịreji. IJihova du alegu-ẹrụ nyamwụ kaka byi ịLọtụ ọla abwẹla ọnyịịla nyị rụnyẹ rụ ka oye nya ịgbọdọ mẹ. ỊLọtụ juhi nyọka ka ụwa. Lẹ, ọ bịlẹ kị ka ya iwe da họọ bala ugbiyegu nyamwụ nyọka rụ ka kpịbaa e-epweji nya iSowa, ma epweji ọwẹ tị ji ẹpwụ nya ịlẹ ká iJihova wẹẹ ka ta ayịreji ịnyịnyị. IJihova ka jẹ́-ẹ ya ọnụ rịrị nyori ịLọtụ nyị họ jaabwọ ká ọwa nyị ya kpangga mẹ. Ma ọ ya ẹga da ha ịLọtụ jaabwọ kọ bịlẹ, nanana nyori ọọwa ka du ká epweji nya iSowa ka chịda. (Ọmwụ. 19:18-22) Ẹka ohu ịmanyị tị́ ị-ịlahị nyọọwa, iJihova yẹ alepweji nya iNineve ahyẹẹrwẹrwa ịnyịnyị. Ọ du ọlọmwụ iJona ẹrụ kaka da alụwa ọna nyori epweji ọwẹ bala ang ịtịpyọ ịlụwa nyị ja ka ta ayịreji lẹ. Ma ụka ká ala iNineve yẹ irya da, iJihova yẹ ahyẹẹrwẹrwa nyaa du kọ chaa bala epweji nyaa da.—Jon. 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 ¶5

Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu oja nya iJowachị ọwẹ? IJowachị lala okoji ọlẹ kọ da atẹ keji gbuu ka, kọ kpụnịrọ ang ọlẹ kị ya tọọ yi. Ụka ká iJehoyada ọngọlẹ kọ kpụnịrọ gbu lẹ, iJowachị à dọmwụ nyọka ke ụrụ wo la angị jekpẹ da iJihova lẹ, o hu deeji latẹ-latẹ lẹlẹ. Oja ọwẹ mẹjẹ́ẹhị nyori áhị ka ju ihi nya iJihova chajị nyori alugbiyegu nyahị bala ala ọjịra-jịra wẹẹ ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla deeji hahị nyọka họ ịnyị kem ka. Kori kahị ka jẹ́-ẹ tụ́ ju iJihova chwẹẹ aalẹ, ahị baba nyọka ju ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nyamwụ ọngịrị bala o-jwoo ihi, bwula ịBayịbụụ ọjẹ́jẹ, irya ọ-kụ jwoo bala abwọ ọrịrị ụka myị́ ụka (Jer. 17:7, 8; Kol. 2:6, 7) Ang ọlẹ ká iJihova tịtọ bwu ẹga nyahị á lụmẹ abwẹhẹ ka. Ụpwụ nya Ọngọlirya 12:13 ya ẹla ọlẹ wuu ká iJihova tịtọ bwu ẹga nyahị. Ọ yẹkẹẹ: “Ju uhi nya Ohe Oluhye, ká kpa ehile nyamwụ, chajị ụkụrwọ ọlẹ ká angịnyị ka họ kẹnẹ-kẹnẹ a wẹ lẹlẹ.” Kori kahị ju uhi nya Ohe Oluhye, ahị ka jẹ́-ẹ jahị da ịmayẹ ịlẹ kị ka wẹ ẹga nyahị ị-ịlahị kpụ ahị ka jẹ́-ẹ godayị giri-giri. Ịngịngịhyẹ á ka jẹ́-ẹ bịrị igu oriri nyahị bala iJihova myị́ kaka. w23.06 19 ¶17-19

Ọgba 5 dọmwụ bwula o-yẹkẹẹ: “Ọngọlẹ kọ hụhụ u-uhye nya ẹchị adịrahụ ọọwa a yẹkẹẹ.” (Ọwụ. 21:5) Ẹlẹwẹ la kpọnchị chajị ọ ri ọhẹ lẹpwụ nya ụka ịta ọlẹ ká iJihova ya ẹla a-arụrụ kị da ju ụ-ụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ. Aalegu-ẹrụ lee iJisọsị à họ kahị jẹ́ ẹlẹwẹ myị̀myị̀ ka, ma iJihova la ịlọmwụ à họ ịnyị lẹ! Ọwẹ du kahị ka jẹ́-ẹ dahịhile ẹla ọ-ba ọwẹ ba. Ịyẹ tị́ du kọ lịnyị? Chajị iJihova á kaa “me ọnọọkịla kpong-kpong ka.” (Tay. 1:2) Lẹ ẹla ọlẹ kahị wa ụ-ụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ 21:5, 6 ka họ jịra ịlẹhị. Ahị kụ ẹhị yẹ omyi ẹla ọlẹ kọ ri “Yẹ mẹ!” ugbẹnyị wẹẹ. Ị kpa omyi ẹla nya iGiriki ọlẹ kị yẹda kaka ri “yẹ mẹ” ya ẹla mwụba-mwụba ụ-ụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ. Ẹlịyẹ Ohe à tị́ ya ba ọọwa ba? Ọ yẹkẹẹ: “M jam họ ang myị́ ang wuu onyeewe ugbẹnyị lẹ!” Ịlẹhị lẹ, ẹla ọlẹ ká iJihova ka họ ị-ịlahị ọ wẹẹ ya ẹla rụ lẹ, ma a-ahị nyamwụ lẹ ọnụ ọmyịmyị ọwẹ ka jẹ́-ẹ họ jịra pyii lẹ du kọ wẹẹ ya ẹla rwaa lala o-ri nyị dọmwụ họ jịra ene-ene lẹ.—Ayị. 46:10. w23.11 3-4 ¶7-8

Ọlẹrụ iPita ma uya ta ọdẹwụ-dẹwụ nyamwụ. Yẹ ọ-chụ pwokwita ịmanyị-manyị lẹẹ. Ụka ká iJisọsị wụlẹ ya jaa jaabwọ kọ wẹẹ ka yẹ akama bala ụma nya igu ọlẹ kọ wẹẹ ka gbu nyọka họ ọmwụ ọyẹyẹ ịla ịBayịbụụ jịra, iPita yalibyi lọọ. (Mak. 8:31-33) Ụka lụmẹ-lụmẹ, iPita bala alẹrụ ịkịla kaa da awụlẹ ịwẹẹ nya ọngọlẹ kọ gụ ẹ-ẹpwụ nyaa. (Mak. 9:33, 34) Lodu ọlẹ kọ chịpwụrụ ene ká iJisọsị gbu, iPita pwọ ụrụ nya ọlẹng ọhẹ. (Jọn. 18:10) Lodu ọwọwa, iPita juhi nya irya ọlẹ ka angịnyị wẹẹ kụ u-uhye nyamwụ kpụ ọ pwa iJisọsị oligu nyamwụ arwarwụ ụka ịta. (Mak. 14:66-72) Ẹlẹwẹ du ká iPita jẹ ida ọnyuujujwo. Abwọ á chị iJisọsị pyẹpyẹ u-uhye nya ọ-jẹ họ ka nya alẹrụ nyamwụ ka. Ụka kọ wuleji bwula igu kpá, ọ ya iwe da ha iPita nyọka mẹ ọháha ọlẹ kọ la ẹ-ẹga nyamwụ jẹ myị́myị́. IJisọsị ya ụkụrwọ nyọka kpa ẹhị rịrị ịkpịlọ nyamwụ ju iPita ụbwọ. (Jọn. 21:15-17) IPita ye ụkụrwọ ọọwa myị. Ọ ri ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nya angịlẹ kị ye ọngịrị nya olegu ịgọgọ họhẹ-họhẹ ẹnụ nya iPentikọsị i-iJerusalẹm. w23.09 22 ¶6-7

IPita byi angịgbikpịlọ nya Ohe ịkịla yẹkẹẹ: “Anụ . . . juwa kpẹhị rịrị angịnyị nyanụ ịlẹ ká Ohe Oluhye ya jụnụ ụ-ubwọ” mẹ. (1 Pit. 5:1-4) Kori ká ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra, ahị jẹ́ nyori aanang alẹng bala anyang háng, à tị tịtọ nyọka kpẹhị rịraa ịnyịnyị. Ma, ụka ọhẹ ọ ka lang lala o-ri ụkụrwọ nyang nyị lụmẹ lee ịnyịrọ nyị chị́ng pyẹpyẹ kpoye nyọka họ ụkụrwọ ọwẹ myị́. Ịyẹ a tị́ ka jẹ́-ẹ họ? Ya ẹla ọla irya nyang je iJihova. IPita da ụpwụ yẹkẹẹ: “Ọ . . . ri ẹrụ ọmyịmyị ká juwa myị lẹ aalẹ, aa juwa kpa ọngịrị ọlẹ ká Ohe Oluhye hu hang wuu lẹpwụ-lẹpwụ họ ụkụrwọ nyang ọọwa mẹ.” (1 Pit. 4:11) Aanang ịlọjịra-jịra ka juwa ẹ-ẹpwụ nya akama ịlẹ kị ka jẹ́-ẹ myị gbang-gbang ẹ-ẹpwụ nya odehe ọlẹ lẹẹlẹẹ kaka myị́. Ma kpịtịya nyori “olegbeju ọgbahị ọtụka nya angịgbikpịlọ nya Ohe Oluhye” kori ri iJisọsị ịKịrayịsị, ka jẹ́-ẹ daa ụbwọ kpoye nya abwọlẹ ká ka jụ họ. Ọ ka jẹ́-ẹ họ ịnyị lẹẹlẹẹ bala ụ-ụwa odehe onyeewe. Ang ọlẹ ká Ohe tịtọ ká angịgbahị nya ọjịra-jịra ka họ kem ri ọ-ka la ọháha ẹ-ẹga nya aanaa, kpẹhị rịraa, bala ọ-ka ri “ụbajị o-me enyi ẹpwụ” lee ọ-ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla deeji ha ịkpịlọ nya Ohe. w23.09 29-30 ¶13-14

Ahị ka hụ abwọ pyii lọ la irya ọkụkụ nya angịnyị ehe. Kori kahị kaa yẹ ẹla ụ-ụgbẹyị ọlẹ ká angị ji ẹkpẹ da ehile nya iJihova kaa yẹ aalẹ, ahị ịnyịnyị ka dọmwụ nyọka tụụbwọ hi iJihova bala ehile nyamwụ myị́. (1 Kọr 3:19) “Ẹla ọjẹ́jẹ nya alodehe ọlẹ” kaa dudu ká angịnyị kaa ju ihi nya Ohe Oluhye ka. Angịnyị nya ịKịrayịsị ịmanyị-ịmanyị ị-ịPẹẹgamọm bala ịTayatịra ya iwe da abwẹla nya ụya ọhọhọ bala ijiga ịkpụkpụ nya alụwa chị waa. IJisọsị gbilaa ụbwọ ụ-ụrụ yẹẹyẹẹ nya iwe ọlẹ kị ya da ha ụya ọhọhọ ọọjịra-jịra imimiiye ịwẹ. (Ọwụ. 2:14, 20) Alẹ, angịlẹ kị kụ dagaga juhi kaa tị́tọ kahị ka ye irya ịtịpyọ myị. Alugbiyegu nyahị lee angịlẹ kahị jẹ́ ka byihi myị́ nyori ahị nyị ja họ kpoye lẹ, ahị nyị bịrị ehile nya iJihova ịhyẹ mẹ. Ọ-chụ pwokwita, ị ka byihi myị́ nyori nyị́ baba lụmẹ nyọka la abwẹla ocheri-cheri ka, bala o-ri ẹla ọmẹjẹ ịlẹpwụ nya ịBayịbụụ nyị hogo lẹ. Ụka ọhẹ, ahị ka kụ irya myị́ nyori ẹla ọlẹ ká iJihova mẹjẹ́ẹhị nyị́ la gede-gede nwà ka. Ahị ka dọmwụ tịtọ nyọka họ “kpoye nya ang ọlẹ kị da ụ-Ụpwụ Ịgọgọ” myị́.—1 Kọr. 4:6. w23.07 16 ¶10-11

IMeri inina nya iJisọsị baba nya ọngịrị. Ọ́ rwọrụ lẹka; ma, ọ tị ka kpẹnyị. Ọ́ ma ọnyị ene kpụ ọ ka jẹ́ jaabwọ kịị kpa ọnyị lẹka, ma ọ tị ka kpẹhị rịrị ọnyị ọlẹ kọ ka ri iMesaya. Nyọlẹ ká iMeri tị jẹ́ ọlẹng lẹka wẹẹ, ányị ọ tị́ wẹẹ ka wụlẹ ẹlẹwẹ je iJosẹfụ ọngọlẹ kọ wẹẹ ka yoo? (Luk. 1:26-33) Ányị iMeri à tị́ bwu ye ọngịrị? Ọ kpụnịrọ angịkịla kị ka dọọ ụbwọ. Ọ-chụ pwokwita, o byi iGebirẹlụ nyị ya ẹla u-uhye nya abwọlẹ ká ụkụrwọ ọwẹ ka la je ọwa. (Luk. 1:34) Nyọlẹ kọ nọ pyịnyẹng ị-ịlahị nyọọwa, ọ ka ẹga nya Elisabeti olugbiyegu nyamwụ kọ juwa e-epweji ọhẹ “u-uhye nya ọgbọdọ ọ-ọpyị nya iJudiya.” Elisabeti da iMeri ọlẹẹkwaa, olegu ịgọgọ tị kpọọ yẹ ọmwụ nya ẹla ọnyịịla-ọnyịịla neeji u-uhye nya ọnyị ọlẹ ká iMeri wẹẹ ka ma. (Luk. 1:39-45) IMeri ya nyori iJihova nyị “nịra ụbwọ ọnyọọngịrị nyamwụ kpaa” kpa họ ang ịtụka lẹ. (Luk. 1:46-51) IJihova kpa iGebirẹlụ bala Elisabeti ju iMeri ọngịrị. w23.10 14-15 ¶10-12

Ohe ya ida wụ angị ịmanyị-ịmanyị lẹpwụ nya angịjụgbẹyị nya iJisọsị bwula olegu ịgọgọ, angịịwa tị ri igu balọọ ụ-ụgbẹyị ọdatị ịnyịnyị. Angịnyị angị 144,000 ịwẹ ka họ ụkụrwọ lala angịkiliya e-epwoohe ta iJisọsị. (Ọwụ. 14:1) Ẹga ọlịgọgọ nya ube nya ọdụ ku ọmwakpa nya iwe-ahụrụ ọlẹ kị la nyọlẹ ká Ohe yaa myị lala anyị nyamwụ ụka kị jam odehe. (Rom. 8:15-17) Ẹga Ọlịgọgọ Ọtụka nya ube nya ọdụ tị ku ọmwakpa nya epwoohe, kọ ri ẹga ọlẹ ká iJihova ji. “Apwụ okeke” ọlẹ kọ chị ẹga ọlịgọgọ bala ẹga ọlịgọgọ ọtụka ebwo kụ ọmwakpa nya ugbịnyịrọ nya iJisọsị ọlẹ kọ kwoo iwe nyọka ka epwoohe lala Olegbeju nya Angịkiliya ọla ube ịgọgọ nya olegu. Bwula ọ-hu ịnyịrọ nya ọngịnyị ehe ọlẹ kọ la kiliya chajị nya angịnyị ehe, iJisọsị wụrụ ụgbẹyị nya ọhịhị olepwoohe da ha angịlẹ ká Ohe ya ida wụ. Ịwa ịnyịnyị ka baba nyọka tụụbwọ hi ịnyịrọ nya ọngịnyị ehe ene kị ka jẹ́-ẹ ye uri nyaa olepwoohe.—Hib. 10:19, 20; 1 Kọr. 15:50. w23.10 28 ¶13

IGidiyọn wẹ ẹla kpẹnẹẹ ụka ká ala Ifurem kpọọ abyị. (Angị. 8:1-3) Ọ wẹ ẹla la agbama ka. Ọ yẹ ịlọmwụ melabwọ bwula o-ke ụrụ wo ẹla ọlẹ kọ ri akama nyaa, ọọwa tị du ká agbama nyaa kpụba. Angịgbahị nya ọjịra-jịra ịlẹ kị jẹ́ ẹla kaa gbịla iGidiyọn bwula ọ-ke ụrụ kpẹnẹẹ bala ọ-wẹ ẹla dụmwọ ụka kị kpaa abyị. (Jem. 3:13) Ị kaa họ ká okpunyi ka ji ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra bwula ọọwa. Ụka ká angịnyị mịla oja ha iGidiyọn chajị nyọlẹ kọ kụrụ epweji nya iMidiyan, ọ ya ogbo ọọwa wuu ha iJihova. (Angị. 8:22, 23) Ányị angịgbahị nya ọjịra-jịra à tị́ ka bwu gbịla iGidiyọn? Ị ka jẹ́-ẹ ya ogbo nya ang ọlẹ kị jụ họ myị́ ha iJihova. (1 Kọr. 4:6, 7) Ọ-chụ pwokwita, kori ká aanahị á mịla oja ha ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ chajị nya ang ọ-jẹ́ mẹjẹ nyamwụ, ọ ka jẹ́-ẹ kpaa irya ka ẹga ọlẹ ká ang ọmẹjẹ ọọwa bwu kọ ri Omyi Ẹla nya Ohe, lee ang ọmẹjẹ ọlẹ ká ogu nya iJihova wẹẹ mẹjẹ́ẹhị. Angịgbahị nya ọjịra-jịra ka tọ ịlaa wo myị́ kori kị kaa kpa angịkịla irya wẹ ẹga nya ịlaa lụmẹ. w23.06 4 ¶7-8

Kori kahị ye ang ịlẹ kahị bịlẹ ẹ-ẹpwụ nya abwọ ọrịrị ka aalẹ, ahị ka tọ ịlọhị ịtọ ẹla ịlẹ myị́. ‘Ang ọlẹ kam wẹẹ raabwọ chajị nyamwụ pwoku?’ Ụka lụmẹ-lụmẹ, ahị kaa me nyori ahị jẹ́ ang ọlẹ kọ há hahị lẹ. Ma ang ịlẹ kahị wẹẹ bịlẹ á ka dahị ụbwọ ị-ịlahị ka myị́. Kori kahị ja raabwọ chajị nya akama ọhẹ, ụgbẹyị ọlẹ kọ há gụ́ nyọka myị́ akama ọọwa ka datị hi ọlẹ kahị wẹẹ tịtọ myị́. Ang ịhyẹ ịlẹ kahị tị kaa bịlẹ á ka pwoku irya nya Ohe ka myị́. (1 Jọn. 5:14) Ọ-chụ pwokwita, kụ ẹhị yẹ oja nya adịda bala ịnịna ịlẹ wẹẹ. Ị bịlẹ iJihova kọ ka da ọnyị nyaa ụbwọ nyọka gbịgba họọ kịnyaa. Ẹla ọnyịịla à wẹ kị bịlẹ lẹ. Ma, iJihova á tị kaa gbịle ọngịnyị kaka gbịgba họọ la agbụrụ ka. Ọ tịtọ ká ọng myị́ ọng nyahị wuu, tụ́ anjwọ nyahị, à ka chụ nyọka gbịgba họọ. (Ehile. 10:12, 13; 30:19, 20) Lẹ ọ ka há ká adịda bala ịnịna ka raabwọ nyọka jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ wu ọnyị nyaa ọyị ọ-ọkịlẹtụ, chajị kọ ka la ọháha ẹ-ẹga nya iJihova bala ọ-ka ri oligu nyamwụ.—Etu 22:6; Efe. 6:4. w23.11 21 ¶5; 23 ¶12

Ányị angịkịla ọ-kpụ́ ẹjẹ á tị́ kaa mẹjẹ nyori ahị la ọháha? Jaabwọ ká ụpwụ ọ-da ịBayịbụụ wụlẹ ọhẹ ya, etu nya omyi ẹla ọlẹ ká ịPọlụ kpa ya ẹla nya “ẹjẹ ọkpụ-kpụ” ri ọ-ka “dayị bala ọngịnyị nyọka jwọọ ọhụ ụka kọ ja chịpwụrụ bwu ẹpwụ nya akama.” Lẹ ụka kahị kpụ́ ọọnahị ọlẹ kọ la akama ẹjẹ, ahị wẹẹ dọ ọngọlịnyị ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ gbịgba ha iJihova kpẹẹkpẹẹ. Ụka kahị kpụ́ aanahị ẹjẹ, ahị wẹẹ mẹjẹ nyori ị háahị. (2 Kọr. 7:6, 7, 13) Ọngịnyị ọ-yẹ ahyẹẹrwẹrwa bala ẹjẹ ọkpụ́kpụ mẹ awụlẹ. Ụ-ụgbẹyị oyina tị́? Ọngọlẹ kọ jẹ́ ahyẹẹrwẹrwa nya ọngịnyị à jẹ́-ẹ kpụ́ ọngịnyị ẹjẹ bala ọ-kaa da ọngịnyị ụbwọ kpehe bwu ẹpwụ nya akama lẹ. Họhẹ, ahị baba nyọka la ahyẹẹrwẹrwa; ọọwa lẹ ahị ka kpụ́ angịlịnyị ẹjẹ lẹlẹ. ỊPọlụ ya nyori ahyẹẹrwẹrwa ọlẹ ká iJihova la ẹ-ẹga nyahị à kaa gwọọ gbịla nyọka kpụ́ụhị ẹjẹ lẹ. ỊPọlu wụrụ iJihova nya “Adịda nya ahyẹẹrwẹrwa ọlala wuu bala Ohe Oluhye nya ẹjẹ ọkpụ́kpụ wuu.”—2 Kọr. 1:3. w23.11 9-10 ¶8-10

Angị ba iJisọsị jẹ wuu kaa ya ẹhị rịrị gbe akama ọyẹyẹ. Kụ ẹhị yẹ o-chụ pwokwita nya Ọlẹrụ ịPọlụ wẹẹ. O byi angịlẹ kị juwa ị-ịTẹsalonika yẹkẹẹ: “Ụka ọlẹ kahị dọmwụ juwa tanụ wẹẹ lẹ, ahị kaa ya jenu nọ u-uhye ịnyịnyịịnyị nyori lụka ọọwa yẹkẹẹ, ụma nya ị-tụ pyịpyị ịlịnyị wuu juwa ka wẹ chịhị ọgụ ị-ịlahị pyii wẹẹ! Ọọwa lẹ, ẹla ọọwa a họ jịra ịnyịlẹhị jaabwọ kaanụ ayịdang jẹ́jẹ́ wẹ lẹlẹ.” (1 Tẹs. 3:4) Ọ tị da ụpwụ kịla ala ịKọrịntị yẹkẹẹ: ‘Áhị tịtọ kanụ ka juwa ẹ-ẹpwụ nya ukpowu u-uhye nya akama ịlẹ kahị yẹ kpong-kpong ka. Chajị ahị la ẹhị ọ-dahile nya ọhịhị nya ịlọhị dọmwụ kpong-kpong kaka.’ (2 Kọr. 1:8; 11:23-27) Angịnyị nya ịKịrayịsị alẹ, ka jẹ́-ẹ ya ẹhị guru gbe akama ụma ọhẹ lee ọkịla. (2 Tim. 3:12) Nyọlẹ ká myị la iJisọsị ká wẹẹ bọọ jẹ wẹẹ, aligu bala alugbiyegu nyang ka kpang họ myị́. Ẹla ọ-họ ọnụ-ọnụ ẹ-ẹpwụ nya ang myị́ ang nyang kaa kpa akama wang ọ-ọlụkụrwọ? (Hib. 13:18) Igomenti tụng pyịpyị chajị nyori à ya ẹla nya Ohe je angịkịla ẹnẹhẹ lẹẹ? Jaabwọ myị́ abwọ ká akama ọlẹ kahị ja chịpwụrụ bwu á la, ịPọlụ ya nyori ahị nyị chị ọkẹkẹnị. w23.12 10-11 ¶9-10

IJekọbụ myịmyị bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ịtụka wẹẹ. Anyị nyamwụ imiiye ịhyẹ ká ẹnyị nyaa ri iSimyọn bala iLivayị kpa oyoyi wẹ ugbiyegu nyaa bala ẹnyị nya iJihova. Myịmyị, iRichẹlụ ahụ ọlịkẹjẹ nya iJekọbụ gbu ụka kọ wẹẹ ma ọnyị oheeye. Ụka ká iJekọbụ tị chị okwirichi, ọ mwụ rụ ka ọpyị nya Ijipiti la agbụrụ ọọlajị nya uhi ọtụka-ọtụka. (Ọmwụ. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Nanana nyori iJekọbụ la akama ịwẹ wuu, ọmyịmyị nyamwụ ẹ-ẹga nya iJihova bala ehe ịchịchị nyamwụ á gwọọ byi ka. IJihova tị mẹjẹ iJekọbụ ịnyịnyị nyori Ọ ji ẹkpẹ nyamwụ. Ọ-chụ pwokwita, iJihova ya ang-ụdụ lụmẹ-lụmẹ họọ. Ẹla nya iJihova tị ka myị iJekọbụ lẹhị yẹẹyẹẹ ụka ọlẹ kọ yẹ iJosẹfụ ọnyị nyamwụ ọlẹ kọ me nyori nyị gbu tataata lẹ! Igu oriri nya iJekọbụ bala iJihova la apatabwọ kiwa ka dọọ ụbwọ du ko jẹ́ bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama myị́. (Ọmwụ. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Ụka kahị ri oligu bala iJihova la apatabwọ kiwa ka, ahị ka jẹ́-ẹ bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ịlẹ kahị yahị me ka ịnyịnyị myị́. w23.04 15 ¶6-7

Eje Ọnyịịla egbeju 23 ri eje ọlẹ kị mwu nyọka mẹjẹ jaabwọ kị dahịhile ọháha nya iJihova kaka ba. IDevidi ọngọ da eje ọnyịịla ọwẹ chabwọ nya ọháha ọnyọọngịrị ọlẹ kọ ji arịrị nyamwụ bala iJihova Ọngọgbikpịlọ ọlẹ kọ kaa kpẹhị rịrọọ. IDevidi jẹ́ ọwa nyị la ewu ọ-chịke nyọka ya iwe da ká iJihova ka kpọọ ụgbẹyị, ọ tị ya ịlọmwụ wuu kpụnịrọ Ohe ịlẹhị. IDevidi jẹ́ nyori iJihova nyị mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nyamwụ ahyẹẹnụ ọnyị myị́ ọnyị. Ịyẹ tị́ du kọ jẹ́ ẹlẹwẹ myị̀myị̀? IDevidi á kaa ku amwụ nya ang ka chajị iJihova kaa hu ang ịlẹ kọ baba wuu họọ ụka myị́ ụka. IDevidi jẹ́ ịnyịnyị nyori ọwa nyị ri oligu nya iJihova bala o-ri ẹla nyamwụ kpụ iJihova ịpyọ. Ọọwa du kọ jẹ́ nyori, abwọ myị́ abwọ ká ijuju ka la, iJihova ka kịnyaa la ọ-họ ịbaba nyamwụ họọ. Ahị ọdahile ọlẹ ká iDevidi la u-uhye nya ọháha nya Ohe la ọngịrị gụ́ ịngịngịhyẹ ọlẹ kọ ri uhi nyamwụ. Ọọwa tị kaa ya ọkẹkẹnị họọ yẹẹyẹẹ.—Eje. 16:11. w24.01 29 ¶12-13

Nyọlẹ ká Ẹwụ nya Odehe Wuu Oheeye myị́ kpá, anchẹ nya iJihova ịla ẹpwụma lụmẹ-lụmẹ jẹ́ ye okpunyi bala ịlaa ọlala pwụ ẹgẹhẹ ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ lẹ. Ụkụrwọ ọwẹ dọmwụ pyẹ pyọọ kpụ ụmụmẹ nya angịnyị wẹ ka jẹ́ iJihova lẹ. Alẹ angịlẹ kị ji ẹpwụ nya Angị Kpẹhị Rịrị Ogu kaa ya ẹhị rịrị ka ẹga nya ịKịrayịsị nyọka kpaa ụgbẹyị. Ị kaa tịtọ ká ẹla ọlẹ kị mẹjẹ aanahị ka pwoku ụgbẹyị ọlẹ ká iJihova bala iJisọsị kaa yẹ ẹla. Ị tị kaa kpa angị kpẹhị rịrị isekut bala angịgbahị nya ọjịra-jịra mẹ ang jẹ aanahị ịnyịnyị. Angịgbahị nya ọjịra-jịra ịlẹ ká Ohe ya ida wụ ju ụbwọ “u-upwuriri” nya ịKịrayịsị. (Ọwụ. 2:1) Ẹlịlẹhị ri, angịgbahị ịwẹ á la kpẹẹkẹẹ ka, ị kaa họ pyị. IMosisi bala iJochuwa họ pyị ụka ọhẹ, ịnyịnyị ọ tị la ẹ-ẹga nya alẹrụ lẹ. (Ọwa. 20:12; Joch. 9:14, 15; Rom. 3:23) Ma ahị ka yẹ nyori iJisọsị wẹẹ kpa ọnchẹ ọ-jẹ́ ẹla bala angịgbahị ịlẹ kọ chụ ụgbẹyị, ọ tị ka kịnyaa la ọ-họ ịnyị. Lẹ ahị ka jẹ́-ẹ dahịhile ụgbẹyị ọkpakpa nya angịlẹ kọ chụ nyọka kpa ịlahị. w24.02 23-24 ¶13-14

Alẹ, ahị ka jẹ́-ẹ họ ẹla kpụ iJihova ịpyọ bwula o-ya ẹla nyamwụ je angịkịla ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ ka mẹjẹ nyori ẹla nyamwụ myịhị lẹhị bala o-ri ọ háahị yẹẹyẹẹ. Ụka kahị ja kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ, ahị kpịtịya nyori ẹla ọkpọnchị ọlẹ kahị tịtọ ri ọ-ka họ ká angịnyị ka wẹ ka jẹ́ iJihova, ọ-ka họ kị ka yẹ Adahị ọ-la ọháha jaabwọ kahị kaa yọọ. (Jem. 4:8) Ọ kaa kpụhị ịpyọ nyọka mẹjẹ angịnyị jaabwọ ká ịBayịbụụ chabwọ nya iJihova, du kọ chị ọháha, ẹla ọkpẹẹkpẹẹ, ẹla ọjẹ́jẹ, bala ọngịrị nyamwụ, bala abwẹla ịnyịịla ịkịla ehe. Ahị kaa gwogbo ha iJihova bala ọ-họ ẹla kpọọ ịpyọ ịnyịnyị bwula ọ-maga nyọka họ ẹla gbịlọọ. Ụka kahị họ ịnyị, ahị kaa datị ẹ-ẹpwụ nya odehe onyobyi ọlẹ. Angịnyị tị ka yẹ jẹ́ nyori ahị datị kpụ ị ka tịtọ nyọka jẹ́ ang odudu myị́. (Mat. 5:14-16) Jaabwọ kahị wẹẹ họ ẹla lawụlẹ bwu ahyẹẹnụ ọhẹ ka ọkịla, ahị ka jẹ́-ẹ la iwe nyọka wụlẹ ang odudu kahị kaa họ ẹla ụgbẹyị ọlẹ kahị kaa họ wẹ ya jaa myị́. Ọọwa ka du ká angịlẹ kị la ọkịlẹtụ ọnyịịla ka tụ ju Ohe chwẹẹ myị́. Ụka kahị gwogbo ha iJihova a-agbẹyị ịlịịwẹ, ọ kaa kpa ọkẹkẹnị wẹ ọkịlẹtụ nyamwụ.—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 ¶7

Kori ká okolobya á ka jẹ́-ẹ nwà ka la gbẹgbịlẹ ẹ-ẹpwụ nya ọngịnyị nya ịKịrayịsị o-riri aalẹ, ọ ka baba nyọka jẹ́-ẹ họ ang ọlẹ kọ ka dọọ ụbwọ. Ang ịwẹ ka dang ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ ọlẹ ká ka la ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra, ụkụrwọ ọlẹ ká ka kpa kpẹhị rịrị ugbiyegu nyang, bala ọ-ka jẹ́-ẹ yẹ jula angịkịla ụ-ụgbẹyị ọlam-ọlam. O-chu pwokwita maga ká jẹ́ wa ụpwụ bala ọ-dada yẹẹyẹẹ. ỊBayịbụụ ya nyori ọlẹng ọlẹ kọ kaa chị ọkẹkẹnị nyị kaa kpa ụka nyamwụ wa Omyi Ẹla nya Ohe bala ọ-kụ irya jwoo. (Eje. 1:1-3) Bwụla ọ-wa ịBayịbụụ ẹnụ myị́ ẹnụ, ọ ka wẹ ka jẹ́ ụgbẹyị ọlẹ ká iJihova kaa kụ irya nya ẹla, ọọwa ka dọọ ụbwọ nyọka yọyị nya ẹla pyịị bala ọ-kụ irya yẹẹyẹẹ. (Etu 1:3, 4) Aanahị alẹng bala anyang baba nya ụbwọ ọdada nya angịlẹ kị jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ bala ọ-ya irya ha ọngịnyị bwu ẹpwụ nya ịBayịbụụ. Kori ká jẹ́-ẹ wa ụpwụ yẹẹyẹẹ, ụpa ọlẹ ká la ọọjịra-jịra bala ịtọ ẹla ọwẹwẹ nyang ka jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ angịkịla, ọ tị ka jwaa ọngịrị ịnyịnyị. Ọ ka du ká ka jẹ́-ẹ da ẹhị nya ẹla ịhyẹ neeji ha ịlọng ọọwa ka dang ụbwọ nyọka ju ọmyịmyị nya ịlọng ọngịrị bala ọ-ka ju angịkịla ọhụ. w23.12 26-27 ¶9-11

Ụka ká uhi á ja wẹ ẹpwụ nyang, kụ irya u-uhye nya ang ọlẹ ká iJihova ka họ hang ị-ịlahị ụka ká Ohe Onyobyi á ka jam kaka. Ẹla ọ-họ mẹjẹ ọhẹ ji la ọjịra-jịra ọtụka nya 2014 kọ mẹjẹ jaabwọ adịda ọhẹ wẹẹ ya ẹla bala ugbiyegu nyamwụ u-uhye nya abwọlẹ ká omyi ẹla ọla ụpwụ nya 2 iTimoti 3:1-5 ka datị ịnọ kori ká ẹla ọlụwa á ja chabwọ abwọlẹ ká ịparadayịsị ka la. Ọ yẹkẹẹ: “Lụka nya odehe onyeewe, ụka ọlẹ kọ ka kpịpyọ gụ́ wuu ka ji. Angịnyị ka ri angịlẹ kị la ọháha ẹ-ẹga nya angịkịla, angịlẹ ká ang ụdụ nya olegu há, angị họ ang ba o-oyi bala angị kpa ịlaa keji, angị ya ogbo ha Ohe Oluhye, angị ju adaa bala ịnaa ihi, angị myị̀ la obe ojiji, angị godayị giri-giri, la ọháha ọgẹnẹ-gẹnẹ ẹ-ẹga nya alugbiyegu nyaa, angị họ ẹla ọlẹ kị myọnụ nyị ka họ, angị ya ẹla ọnyịịla u-uhye nya angịkịla, angị wu ịlaa kpa, angị la kpẹnẹẹ, angị la ọháha u-uhye nya ang ọnyịịla, angị chịla o-hu ọkịlẹtụ ha, angị yabwọ hi ẹla, angị la olegu ọdụmwọ, angịlẹ ká Ohe Oluhye há gụ ang ịkpịpyọ nya odehe, angịlẹ kị kaa họ ẹla nya Ohe Oluhye bwu ọkịlẹtụ nyaa; aa ji ogu ta angịnyị ịlịnyị wuu mẹ.” À kaa ya ẹla bala ugbiyegu nyang lee aanahị ịla ọjịra-jịra u-uhye nya abwọlẹ ká ọhịhị ka la odehe onyeewe? w24.01 6 ¶13-14

Ọ kaa kpịpyọ nyọka jẹ́ nyori ẹla nya anchẹ nya iJihova wuu logu-logu kaa kpọọ ịpyọ! ỊBayịbụụ yẹkẹẹ: “[IJihova] chị ọkẹkẹnị ta angịnyị nyamwụ.” (Eje. 149:4) Ma ụka ọhẹ, ọkịlẹtụ kaa kpụ angịhyẹ enyi gbee kị ka da ịwẹ nyori iJihova nyị́ yaa myị ka. Iru nya angịhyẹ ịlẹ kị họ kpẹẹkpẹẹ kahị kaa wo oja nyaa ẹ-ẹpwụ nya ịBayịhụụ kaa la irya ọlịịwẹ ụka ọhẹ ịnyịnyị. (1 Sam. 1:6-10; Job. 29:2, 4; Eje. 51:11) ỊBayịbụụ ya gede-gede nyori ẹla nya angịnyị ehe ịlẹ kị la kpẹẹkpẹẹ ka ka jẹ́-ẹ kpụ iJihova ịpyọ myị́. Ányị ọ tị́ ka bwu chịkpẹẹ? Ahị ka la ọmyịmyị ẹ-ẹga nya iJisọsị ịKịrayịsị bala o-hu enyi Ohe pyii. (Jọn. 3:16) Ahị kaa bwula ọọwa mẹjẹ a-ahị nya alụma nyori ahị yẹ irya da bwu ịhọbịrị nyahị lẹ bala ọ-myọnụ nyori irya nya iJihova ahị ka họ ẹẹ. (Ụkụr. 2:38; 3:19) IJihova kaa chị ọkẹkẹnị ụka kahị hu ẹta-ẹdịyẹ nyọka ri igu balọọ. Kori kahị ja maga jaabwọ kahị ka họ ba myị́ nyọka họ jaabwọ kahị myọnụ nyọka gbịgba ha iJihova lẹ aalẹ, ẹla nyahị ka kpọọ ịpyọ kpụ ọ ka yẹhị lala aligu nyamwụ lẹ.—Eje. 25:14. w24.03 26 ¶1-2

Ahị ka jẹ́-ẹ gbịla angịjụgbẹyị ịwẹ bwula ọ-kịnyaa la o-ya ẹla nya Ohe tụ́ ụka ká alegbeju nya igomenti á dọmwụ ya nyori ahị nyị hwabwọ. Ahị ka jẹ́-ẹ dahịhile nyori iJihova ka dahị ubwọ nyọka ju ụkụrwọ nya ẹru ọnyịịla ọlẹ họ. Lẹ bịlọọ kọ ya ugbodu ojuju tụ ẹla ọjẹ́jẹ hang, bala ọ-ka dang ụbwọ bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama nyang. Iru nya angịhyẹ nyahị wẹẹ yẹ akama ọọlajị nya ẹdụrụ lee olo nya ọkịlẹtụ, ọngịnyị ọ-háaha o-gbu hyaa, iwe-ahụrụ olujwo ọlẹpwụ nya ugbiyegu, ọtụpyịpyị, lee ụma nya akama ịkịla. Ang lala ẹdụrụ ọlẹ kọ kpehe ẹ-ẹga wuu bala ẹwụ ọdada kaa du kọ dọmwụ kaa lujwo nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ịwẹ gụ olene. Ya je iJihova jaabwọ kọ lang ọ-ọkịlẹtụ kpangga. Ya iwe-ahụrụ nyang joo jaabwọ ká ka ya je oligu ọlịkẹjẹ nyang. Jẹ́ myị̀myị̀ nyori iJihova “ka dang ụbwọ.” (Eje. 37:3, 5) Abwọ ọrịrị ụka myị́ ụka ka dahị ụbwọ nyọka “la ugbodu ojuju ẹ-ẹpwụ nya akama.” (Rom. 12:12) IJihova jẹ́ akama ịlẹ ká anchẹ nyamwụ wẹẹ chịpwụrụ bwu—“ị chị eko wụrwọọ, ọ chaa da.”—Eje. 145:18, 19. w23.05 5-6 ¶12-15

Ụka kahị la eje nya ẹla ọkpọnchị ka chị, ahị baba nyọka “jẹ́ ang ọlẹ kọ ri irya” nya iJihova bala ọ-họ ẹla pwokwọọ. (Efe. 5:17) Bwula ọ-yẹ itiwe nya ehile ọlẹ kọ pwokwu iwe-ahụrụ nyahị, ọ ka mẹjẹ nyori ahị wẹẹ mwahị nya irya ọlẹ ká Ohe la u-uhye nya ẹla ọọwa. Kori kahị kpa itiwe nya ehile ịịwa họ ụkụrwọ lẹ aalẹ, ahị ka jẹ́-ẹ cheje nya ẹla kpakpa lẹ. “Ohe Onyobyi,” kọ ri oluji nyahị, ka tịtọ kahị ka kpa ụka nyahị ku ang nya odehe ọlẹ chajị kahị ka la ụka gbịgba ha Ohe nyahị ka. (1 Jọn. 5:19) Ọngịnyị nya ịKịrayịsị ka dọmwụ nya ọ-ya irya nyamwụ ku okpoko, ube-ụpwụ ọkaka, lee ụkụrwọ ọlẹ kọ kaa họ gụ iwe ọlẹ kọ la nyọka gbịgba ha iJihova myị́. Kori kọ lịnyị, ọọwa ka mẹjẹ nyori ọ dọmwụ nyọka kụ irya lala alodehe lẹ. Ịlẹhị lẹ, ang ịwẹ la ịlaa á tịpyọ ka, ma ị́ ka jene ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyahị ka. w24.03 24 ¶16-17