Okwomusanju
Kyakabiri, Okwomusanju 1
Mwalendera ehosi akakolha ebibuya, n’erilhamya.—Emib. 10:38.
Ebyosi ebya Yesu abugha n’erikolha, imwamune n’ebithiko-thiko eby’akolha, mwakangania ndeke-ndeke amalengekania n’eriyowa lya Thatha wiwe. (Yn. 14:9) Thwang’ighaki oko bithiko-thiko bya Yesu? Yesu na Thatha wiwe bathwanzire kutsibu. Iniane okwa kihugho, Yesu mwakangania obunene bw’olhwanzo olhw’awithire abandu omw’ikolesya amaaka wiwe w’erikolha ebithiko-thiko eriwathikya abakaghalhawa. Buthuku bughuma, abalhume babiri esyondimethime mubamusaba obuwathikya. (Mt. 20:30-34) Lhangira ngoku Yesu “mwakwirabo obulighe” neryo amabalhamya. Omubere w’erikwira abandi b’obulighe bunene ng’oyo, ekindu ekikakanganaya olhwanzo, nagho mwaleka Yesu inialisya abakwire enzalha n’erilhamya omuhagha. (Mt. 15:32; Mk. 1:41) Thwangana yikethera ngoku Yehova, Nyamuhanga “w’omuthima w’erighanyira [erikwira abandi b’obulighe],” na Mughalha wiwe bathwanzire kutsibu kandi bakayowa nabi thukaghalhwa. (Lk. 1:78; 1 Pet. 5:7) Ka batholere eribya ibakakandira kutsibu erighunzaho ebitsibu byosi ebikaghalhaya abandu! w23.04 3 enu. 4-5
Kyakasathu, Okwomusanju 2
Omwami Mukulhu anzire abandu abakakwa ebibi by’obusu; akahanganira engebe y’abandu biwe, akalhamayabo oko maaka w’ababi.—Esy. 97:10.
Thwanganayira ekya thukakolha eriyihighulha okwa byangaleka ithwasamo amalengekania awathuwene kandi awakanyirire omwa kihugho kya Sitani. Thwangan’usulya omwa bulengekania bwethu mw’amalengekania awuwene omw’isoma n’eriyeghesya e Biblia. Erihindana n’erisangira omw’ithulira nabyo byangana theya amalengekania wethu. Yehova nayu akayilhagha athi syendi leka thukalengwako kwilhaba ngoku thwanga thoka. (1 Kor. 10:12, 13) Kwilhaba kera, obuli mughuma w’okw’ithwe atholere iniasaba nuku asighale muthaleghulha oku Yehova omwa biro by’enyuma-nyuma bino ebikalire. Yehova anzire ‘ithwamubwira amalighe wethu wosi’ omwa musabe. (Esy. 62:8) Pipa Yehova n’erimusima busana n’ebyosi eby’akakolha. Musabe akuwathikaye eribya muthubaha omw’ithulira. Mulembe-lembe wuthi akuwathikaye erirwanisya ekitsibu ekyosi-kyosi n’erilengwako lyosi-lyosi eryo wangabya iwunemulhabamo. Isiwalighira ekyosi-kyosi kutse owosi-wosi erikulemesya erisaba Yehova mughulhu wosi. w23.05 7 enu. 17-18
Kyakani, Okwomusanju 3
Thughaniraye ngoku thwang’ibukania . . . thusikanaye.—Ebr. 10:24, 25.
Busana naki thukahindana okwa mihindano? Ekikulhu kutsibu ly’eripipa Yehova. (Esy. 26:12; 111:1) Kandi thukahindana okwa mihindano nuku thuhimbangane omo mighulhu eyikalire eno. (1 Tes. 5:11) Thukabya thukasumba ebyalha n’erisubirya, thukakolha ebyosi bibiri ebi. Aliwe thwangana bana ebitsibu thukasubirya. Thwanganakwa engitsi y’erisubirya kutse ithwanganabya ithwanzire kutsibu erisubirya, aliwe ithuthasombolhwa mughulhu wosi ngoku thulhue thwanzire. Thwanga ghumira thuthi ebitsibu ebi? Omukwenda Paulo mwabugha athi thutholere ithwahira omuwatho ‘okw’isikania [erihimbana].’ Thwamaminya ngoku abandi bahulikiriri bangana himbwa nibya n’omwa binywe bike eby’erikangania erikirirya lyethu, ithukendi lhangira ku kitholere eriyihayo erisubirya. Kandi thwamathendi sombolhwa mughulhu wosi, ithwangana tsema kundi abandi omwa kithunga bakendi bana akaghisa ak’erisubirya.—1 Pet. 3:8. w23.04 20 enu. 1-3
Kyakathano, Okwomusanju 4
Hethukira e Yerusalemu, . . . erihimba enyumba y’Omwami Mukulhu.—Ezr. 1:3.
Ekirango kyabya ikyamabirilhaba! Abayuda ababya ibamabirighunza omwa bunyewa mwe Babeli mw’emyaka nga 70, babya ibamabya bwiranda erisuba ewabu, e Israeli. (Ezr. 1:2-4) Yehova musa yuwanga lekire eki ikyathokekana. E Babeli isiyirilhwika abanyewa bayo. (Isa. 14:4, 17) Aliwe e Babeli yabya iyabirikindwa, kandi omuthabali muhyaka abya iniabiribwira Abayuda athi basube ewabu. Obuli Muyuda, kwilhabirirya emithwe y’eka, abya w’erithwamu: erilhua e Babeli kutse erisighalhayo. Erithwamu eryo lyangabya isiryabya lyolho. Kyangabya imukyakalira abangyi abakulire omo myaka erighenda olhughendo olho. Kandi kundi abangyi b’okwa Bayuda babuthirawa e Babeli, eyo yababya basi hasa. Okw’ibo, e Israeli, kyabya kihugho ky’abathatha-kulhu wabo. Kikalhangirika abandi Bayuda babya ibabirigagira e Babeli ya kutsibu, neryo kyangabya imukyabakalira erisighania emiyi yabu eyuwene kutse esyobbizinesi syabo n’eriyikalha omwa kihugho ekya bathabeghere. w23.05 14 enu. 1-2
Kyamukagha, Okwomusanju 5
Mubye imunasikire [imunayitheghekire].—Mt. 24:44.
Ekinywe kya Nyamuhanga kikathuhira mw’omuhwa ow’eribya ithunemukulha-kulhania omubere w’eriyiyinia, erikwira abandi b’obulighe, n’olhwanzo. Luka 21:19 hakabugha hathi: “Busana n’erihathikana [eriyiyinia] lyenyu mwasyabana engebe yenyu.” Abanya Kolosai 3:12 hathi: “Muyire emithima y’erighanyira [erikwira abandi b’obulighe].” Na 1 Abanya Tesalonika 4:9, 10 hakabugha hathi: “Nyamuhanga akabakangiriraya ngoku mwanganzana. . . . Nikwa thukabalemba-lemba, balikyethu, thuthi mukole muthya kwilhaba aho.” Amasako wosi aya ahandikirawa abigha ababya ibabirikangania eriyiyinia, erikwira abandi b’obulighe, n’olhwanzo. Nomwabine, babya b’erilholha embere erikulha-kulhania emibere eyi. Nethu thutholere ithwakolha ikyan’ekyo. Erikuwathikya, lebaya Abakristayo abakera nga mubakangania bathi emibere eyi. Neryo wukendi lebya nga wanga gherererya wuthi abigha abo, kandi ngoku wanga kangania ku wunayitheghekere obulighe bunene. Neryo obulighe bunene bukendibya bukatsuka, wukendibya iwabiriminya ngoku wanga yiyinia kandi wukendi thwamu erilholha embere eriyiyinia. w23.07 3 enu. 4, 8
Kyasande, Okwomusanju 6
Enzira nene yasyabyayo, . . . embalhu y’eribuyirire.—Isa. 35:8.
Mbulha thuli bahakabibwa kutse ‘ab’esindi mbuli,’ thutholere ithwasighalha omwa “mbalhu y’eribuyirire” yinemuthuthwalha omwa paradiso y’obunyakirimu n’erithukolya okwa mighisa y’Obwami ey’obuthuku obukasa. (Yn. 10:16) Eritsuka 1919 E.K., esyomiliyoni sy’abalhume, abakali, n’abaana babirilhua omwa Babeli Mukulhu, amadini wosi w’amabehi, kandi babiritsuka erilendera omwa nzira y’omusyo eyo. Abayuda babere balhua e Babeli, Yehova mwalhangira athi ebikathwikalhaya bikalhusibawa omwa nzira. (Isa. 57:14) Kandi ibbwa ‘embalhu y’eribuyirire’ eya munabwire? Ahabw’ebighana bingyi ebyakolhaya okwa mwaka wa 1919, Yehova mwakolesya abalhume abakamubaha eriwathikya erikokothya enzira eyikalhua omwa Babeli Mukulhu. (Thasyalebaya na Isaya 40:3.) Mubakolha omubiiri w’eritheghekania owayithaghisibawa—omubiiri w’erikokothya enzira y’obunyakirimu—erileka kisyathokekana okwa b’emithima myolho erilhua omwa Babeli Mukulhu n’eringira omwa paradiso y’obunyakirimu, eyo eriramya lya Yehova ery’okwenene lyabya iryabirisuba-subanibwa. w23.05 15-16 enu. 8-9
Kyabbalaza, Okwomusanju 7
Ramaya [Yehova] n’eriyisyandira, mwase embere siwe n’esyonyimbo sy’obutseme!—Esy. 100:2.
Yehova anzire ithwamukolera ithunatsemire kandi ahathe erikakwa. (2 Kor. 9:7) Neryo mbwino thunatholere erilengaho erihika okwa kilhubirirwa ky’obunyakirimu thwamayowa isithuwithe omuhwa? Thulebaye eky’erileberyako ky’omukwenda Paulo. Mwabugha athi: “Ngaghalhaya omubiri waghe, n’erighondyagho.” (1 Kor. 9:25-27) Paulo mwayikaka erikolha ekitholere nibya n’omughulhu ayowa inianzire erikolha ekindi. Mbwino Yehova mwanasima omubiiri wa Paulo? Ee! Kandi Yehova mwamuhemba busana n’akaghalha ako ahiraho. (2 Tim. 4:7, 8) Kuthya, Yehova akatsema akalhangira thukalengaho erihika okwa kilhubirirwa kyethu nibya n’omughulhu thukayowa isithuwithe omuhwa w’erikolha ekyo. Akatsema kundi anasi ku thukakolha ekyo habw’erimwanza, nomwakine indi mughulhu wosi thwangana ghana erikolha ekyo kundi thukyanzire. Ngoku Yehova anatsumulha Paulo, nethu akendi thutsumulha busana n’akaghalha ako thukahiraho. (Esy. 126:5) Kandi thukendibya thunemuyilhangirira eritsumulha lya Yehova, ithwangana tsuka eribya n’omuhwa. w23.05 29 enu. 9-10
Kyakabiri, Okwomusanju 8
Ekiro ky’Omukama kyasyasa.—1 Tes. 5:2.
Omukwenda Paulo mwalinganisya abandu abathendi syalhamibwa okwa kiro kya Yehova ng’abaghotsere. Sibasi ebibathimbireko kutse obuthuku ng’abwamahika hayi. Neryo, sibanga minya ku hamabya esyombinduka ngulhu-ngulhu kutse sibangayira eky’erikolha. Abandu bangyi munabwire baghotsere bunyakirimu. (Abar. 11:8) Sibaliligha ngoku thuli omwa “biro bw’enyuma-nyuma” kandi ngoku obulighe bunene bukisiya ibwasa. (2 Pet. 3:3, 4) Aliwe, thukaminya ngoku erihabulha eryasondolibawa ery’eribya ithunabukire likongera eriyithaghisibwa kutsibu obuli kiro kinemulhaba. (1 Tes. 5:6) Busana n’ekyo, thutholere ithwabya ithunathekene n’eribya ndkee omwa bulengekania. Nuku sithuyingiraye omwa by’ekipolitiki n’ebithongole ebya munabwire ebikanza erihiraho obuholho. Akahathikano ak’eribya na lhuhandi omwa myatsi eyi k’akendyongera ekiro kya Yehova kinemuseghera hakuhi. Aliwe, sithutholere thukahangya-hangya nga thukendi syakolha kyahi. Omulimu wa Nyamuhanga angana thuwathikya eribya ithunathekene kandi ithune ndeke omwa bulengekania kandi ithwathwamu ndeke.—Lk. 12:11, 12. w23.06 10 enu. 6-7
Kyakasathu, Okwomusanju 9
Iwe Mwami Mukulhu, kisi-kisi, wunyibuke, kandi kisi-kisi wumbe akaghalha.—Abat. 16:28.
Ni kyahi ekikasa omwa bulengekania bwawu wukowa erina Samusoni? Obundi wukalengekanaya okwa mulhume oyuwabya awithe akaghalha kanene kutsibu. Ekyo ni kwenene. Aliwe Samusoni mwakolha erithwamu erithuwene eryalhwiririramo obulhumi. Nomwabine, Yehova mwahira obulengekania okwa bya Samusoni akolha omwa buthaleghulha, ebyahandikawa omwa Biblia erithughasira. Yehova mwakolesya Samusoni eriberererya ebindu ebikaswekaya eriwathikya abandu Biwe abayisoghawa, Abaisraeli. Bighana bingyi Samusoni aliholire, Yehova mwasondolha omukwenda Paulo erihira erina lya Samusoni omwa listi ey’abalhume b’erikirirya linene. (Ebr. 11:32-34) Eky’erileberyako kya Samusoni kyangana thuhimba. Mwayikethera Yehova n’omwa mibere eyikalire. Thwangan’ighira oku Samusoni kandi eky’erileberyako kiwe nga kyanga thuhimba kithi. w23.09 2 enu. 1-2
Kyakani, Okwomusanju 10
Mubwire Nyamuhanga obwagha bwenyu.—Fil. 4:6.
Thwangana ghumya eriyiyinia lyethu omw’ibwira Yehova y’ebyosi ebikathulyambaya erilhua okwa muthima kandi mughulhu wosi. (1 Tes. 5:17) Obundi lino siwuwithe ekitsibu ekikalire. Nomwabine, wukanasondaya obusondoli bwa Yehova omughulhu wuhithene, wabiriyibulha-bulha kutse wulithoherwe? Wamabya mughulhu wosi iwukanasaba Nyamuhanga wethu y’obuwathikya omwa bitsibu ebyo wukabana munabwire, isiwendi lemwa erikolha ekyo wukabana ebitsibu binene-binene omwa buthuku obukasa. Neryo iwukendi yikethera ngoku anasi endambi eyonyine-nyine ey’eriyira eky’erikukolera kandi ng’akendi kikolha athi. (Esy. 27:1, 3) Ikyangana syathwolhobera eriyiyinirya obulighe bunene obukasa thwamayiyinirya ebitsibu ebya munabwire. (Abar. 5:3) Busana naki ithwabugha thuthya? Balikyethu bangyi babirilhangira ngoku obuli lengwako eryo babiriyiyinirya likabawathikaya erighumira erikakwamako. Eriyiyinia lyabiribawathikya, ikyaleka ibaghumya erikirirya lyabo ngoku Yehova anayitheghekire kandi anzire eribawathikya. N’erikirirya, lyabiribawathikya eriyiyinirya ekitsibu ekikakwamako.—Yak. 1:2-4. w23.07 3 enu. 7-8
Kyakathano, Okwomusanju 11
Nabirikulighira omwatsi oyu.—Enz. 19:21.
Omubere wa Yehova ow’eriyikehya n’ow’erikwira abandi b’obulighe yikaleka iniabya w’obuyitheghererya. Ng’eky’erileberyako, eriyikehya lya Yehova mulyalhangirika iniakisiya iniathoghothya abandu babi be Sodomo. Erilhabira omwa bamalaika biwe, Yehova mwalhaghira omuthunganene Loti athi asaghire okwa bithwe. Loti mwasagha eriyayo. Mwayilemba-lemba athi iyo n’efamile yiwe balighirawe erithibitha e Zoari, akayi kake akabya ikakayathoghothibawa. Yehova anganahathikene athi Loti aghendere okwa busondoli obw’abirimuha. Omwakanya k’ekyo, mwaligha erisaba lya Loti, nomwakine indi mukyamanyisya indi e Zoari yilhamibawe. (Enz. 19:18-22) Enyuma w’ebighana bingyi, Yehova mwakwira abanya Ninawe b’obulighe. Mwathumayo omuminyereri Yona eriyaranga athi e Ninawe n’abandu b’eyo babi bakisiya ibaheribwa. Aliwe abanya Ninawe babere bayisubamo, Yehova mwabakwira obulighe neryo amabalhamya n’omuyi wabu.—Yona 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 enu. 5
Kyamukagha, Okwomusanju 12
Mub’itha [Yoasi] . . . , nikwa mubathamutha omo masinda w’abami.—2 Emy. 24:25.
Thwang’ighaki okwa ky’erileberyako kya Yoasi? Abya ng’omuthi ogho emirihi yawu yiri eyighulhu-ghulhu owakasighikawa omwa nzegho. Omughulhu enzegho—Yehoyada—yalhuaho n’ekiyagha ky’abayisamambuli kyahitha, Yoasi mwathera. Eki kikakanganaya ndeke-ndeke ngoku ithwe eryubaha Nyamuhanga siritholere likaseghemera okwa ky’erileberyako ekyuwene ky’abalikyethu kisa, imwamuli n’eky’abahughu bethu. Erisighalha ithunaghumire bunyakirimu, thutholere ithwaghumya eriyihayo lyethu oku Nyamuhanga n’erimubaha erilhabira omw’iyeghesya mughulhu wosi, erighanirya, n’erisaba. (Yer. 17:7, 8; Kol. 2:6, 7) Yehova syali thuyithaghako bingyi. Omwa bikuhi eby’akathuyithaghako bine omwa Omugambuli 12:13, ahakabugha hathi: “Wubahe Nyamuhanga, wutheghaye ebihano biwe, kusangwa ebi byo bitholere ndeke busana n’obuli mundu.” Thwam’ubaha Nyamuhanga, ithukendi thoka erimanira erilengwako ery’obuthuku obukasa n’erisighalha ithunasikire. Sihali ekyanga thoka eritsandya obunywani bwethu na Yehova. w23.06 19 enu. 17-19
Kyasande, Okwomusanju 13
Lebaya! Lino ngayira emyatsi yosi mo mihya-mihya.—Erib. 21:5.
Erikakasya lya Nyamuhanga likatsuka n’ebinywe bino: “Oyuwikere oko kithumbi ky’obwami mwabugha athi.” (Erib. 21:5a) Ebinywe ebi bikakanaya okwa mughuma w’okwa mirundi isathu eyiri omw’Ibisulirwa Yehova akakania erilhabira omo syonzoli. Neryo Yehova iyuwene-wene yuwaha erikakasya eri, butsira omumalaika w’amaaka, nibya butsira Yesu oyuwabirilhubukibwa! Eki kikakanganaya ngoku ebinywe ebikakwamako ni by’eriyikethera. Busana naki ithwabugha thuthya? Kundi Yehova ‘syalibiha.’ (Tito 1:2) Ebinywe ebyo bikaleka ebya thukasoma omwa Eribisulirwa 21:5, 6 ibyabya by’eriyiketherwa ighuma. Thukanaye okwa kinywe “Lebaya!” Ekinywe ky’Ekigiriki ekyahindulhawamo “lebaya!” kikolesibirwe mirundi mingyi omwa kitabu ky’Eribisulirwa. Ni kyahi ekikwamire akaminyikalho ako? Ebinywe bya Nyamuhanga bino: “Ngayira emyatsi yosi mo mihya-mihya.” Ni kwenene, Yehova akakanaya okwa syombinduka sy’obuthuku obukasa, aliwe okw’iyo omulhaghe oyu kwenene akendi syabya indi akakanaya okwa syombinduka esi ng’esinemubya.—Isa. 46:10. w23.11 3-4 enu. 7-8
Kyabbalaza, Okwomusanju 14
Mwahulhukira eyihya, mwalira n’obulighe.—Mt. 26:75.
Omukwenda Petero abya akarwanisya erilemererwa liwe. Thalengekania okwa by’erileberyako bike. Yesu abere akasoborera ngoku akendiaghalhwa n’eriholha nuku amaminyereri we Biblia abererere, Petero mwamukunga. (Mk. 8:31-33) Ngendo nyingyi, Petero n’abandi bakwenda mubakuba obuhaka omukulhu omw’ibo nga nindi. (Mk. 9:33, 34) Omw’ithumbi ly’erighunzerera Yesu athali aholha, buthalengekania Petero mwathwa okuthwe kw’omulhume. (Yn. 18:10) Omw’ithumbi iryan’eryo, Petero mubaha kandi ngendo isathu mwayighana munywani wiwe Yesu. (Mk. 14:66-72) Ekyo mukyaleka Petero inialira kutsibu. Yesu mwathalhuhirira oko mukwenda wiwe oyuhwere amani oyu. Yesu abere abirilhubuka, mwaha Petero y’akaghisa k’erikangania kw’amwanzire. Yesu mwabwira Petero athi akole ng’omulisya w’esyombuli siwe. (Yn. 21:15-17) Petero mwaligha. Petero abya iniane e Yerusalemu oko kiro kye Pentekote kandi abya mughuma w’okwa b’erimbere-mbere erihakabibwa n’omulimu abuyirire. w23.09 22 enu. 6-7
Kyakabiri, Okwomusanju 15
Wutheghaye esyombuli syaghe.—Yn. 21:16.
Petero mwahira omwa basyakulhu balikyabo mw’omuhwa ‘w’erilisya esyombuli sya Nyamuhanga.’ (1 Pet. 5:1-4) Wamabya iwuli musyakulhu, thunasi ku wanzire balikyethu kandi kuwanzire eribalisya. Aliwe hanganayira iwayowa iwuli bbize kutse iwulhuhire kutsibu ikyaleka iwuthaberererya olhukwamirwa olho. Wanga kolhaki? Bwira Yehova y’ebyosi ebikakulyambaya. Petero mwahandika athi: “Oyukakolha omubiiri, akolegho omo maaka agho Nyamuhanga akamuha.” (1 Pet. 4:11) Balikyenyu banganabya ibanemulhaba omwa bitsibu ebithe byangahwaho omwa mughulhu mubi ono. Aliwe w’ibuke ngoku “Omulisya mukulhu,” Yesu Kristo, angana bawathikya kwilhaba ngoku wangakolha. Anganakolha ekyo lino n’omwa kihugho kihya-kihya. Ekya Nyamuhanga akanza okwa basyakulhu ly’erianza balikyabo, erilisya abalikyabo, n’eribya “bisosekanio [eky’erileberyako] busana n’ekihangulho.” w23.09 29-30 enu. 13-14
Kyakasathu, Okwomusanju 16
Omukama anasi kw’amalengekania w’ab’amenge kw’atheghasaki.—1 Kor. 3:20.
Thutholere ithwayihighulha okw’ighendera okw’amalengekania w’abandu. Thwamalhangira emyatsi erikwamana n’amalengekania w’abandu, ithwangana sighania Yehova n’ebihano biwe. (1 Kor. 3:19) “Amenge w’ekihugho kino” mughulhu mungyi akaleka abandu ibathowa Nyamuhanga. Abakristayo bake e Pergamo ne Tuatera mubaghendera okwa malengekania w’abandu aw’eriramya esyosanamu n’aw’obutswatswa awabya akanyirire omwa syotawuni esyo. Yesu mwaha ebithunga bibiri ebyo by’erihabulha erikalire busana n’erilighira eby’obutswatswa. (Erib. 2:14, 20) Munabwire, thukabana akahathikano k’erighendera okwa malengekania awathahikire. Abahughu n’abanywani bethu bangana hamba okw’iyowa lyethu n’eribugha bathi thubikyeko. Ng’eky’erileberyako, bangana bugha bathi erighendera okwa syongumbu syethu siki kandi bathi ebihano bye Biblia eby’esyongeso byabirihwa okwa buthuku. Hanganayira ithwalengekania thuthi obusondoli obwa Yehova akathuha sibutholere. Nibya ithwangana lengwako ‘ithwasoha nabi.’ —1 Kor. 4:6. w23.07 16 enu. 10-11
Kyakani, Okwomusanju 17
Omwira akanza emighulhu yosi; na mughalha wabu akabuthawa busana n’obulighe.—Emi. 17:17.
Maria, mama wa Yesu mwayithagha akaghalha. Abya isyali athahibwa; aliwe abya w’eriheka obukule. Abya isyasi bingyi ebihambire okw’ikulya abaana biwe-biwe, aliwe abya w’erilembera omulhwana oyuwangabere Masiya. Kandi kundi Maria abya isyali athakolha emyatsi y’engyingo, angasoborere athi Yozefu, oyo babya nayu omwa buthethane y’omwatsi oyu? (Lk. 1:26-33) Maria mwabana athi amaaka? Mwasondya obuwathikya okwa bandi. Ng’eky’erileberyako, mwabwira Gabrieli athi amubwire bingyi ebihambire okwa lhukwamirwa olho. (Lk. 1:34) Buthuku buke enyuma waho, mwaghenda lhughendo lhuuli “omo kihugho ky’ebithwe” e Yudea eribungira omuhughu wiwe Elizabeti. Elizabeti mwasima Maria kandi mwasondolibwa na Yehova erimubwira obuminyereri obukahimba obuhambire oku mughalha wa Maria oyuthe wabuthwa. (Lk. 1:39-45) Maria mwabugha athi Yehova “abirikolha emibiiri yikalire omo kuboko kwiwe.” (Lk. 1:46-51) Erilhabira omu Gabrieli na Elizabeti, Yehova mwaghumya Maria. w23.10 14-15 enu. 10-12
Kyakathano, Okwomusanju 18
Wabirithuyira eribya bwami bw’abahereri erikolera Nyamuhanga wawu na Thatha.—Erib. 1:6.
Omughanzo muke w’abigha ba Kristo babirihakabibwa n’omulimu abuyirire, kandi bawithe obughuma bw’embaghane na Yehova. Abandu 144,000 aba ni b’erisyakolha ng’abahereri elhubulha haghuma na Yesu. (Erib. 14:1) Ahabuyirire ah’ehema y’erihindanamo hak’imanira ibo eribya ibabiriyirwamo baana ba Nyamuhanga ab’obunyakirimu ibane okwa kihugho. (Abar. 8:15-17) Ahabuyirire Kutsibu ah’ehema y’erihindanamo hak’imanira elhubulha, eyo Yehova ikere. “Olhukimba olhukasukuliraya” olhwabya lhukaghabulha Ahabuyirire okwa Habuyirire Kutsibu lhuk’imanira omubiri wa Yesu ow’omunyoku owabya akamulemesya eringira elhubulha ng’Omuhereri Mukulhu oyulengireyo ow’ehekalu y’obunyakirimu. Omw’ihayo omubiri wiwe ng’obuhere busana n’abandu, Yesu mwakyungulira Abakristayo abahakabibwa abosi b’enzira y’engebe y’elhubulha. Nabo batholere ibasighania emibiri yabo nuku babane olhuhembo lhwabo lhw’elhubulha.—Ebr. 10:19, 20; 1 Kor. 15:50. w23.10 28 enu. 13
Kyamukagha, Okwomusanju 19
Singwithe omughulhu w’eryahulha Gideoni.—Ebr. 11:32.
Gideoni mwasubirya omwa bwolho Abaefuraimu bakamutsweba. (Abat. 8:1-3) Gideoni mwathasubirya omwa kinigha. Mwakangania eriyikehya omw’ihulikirira eriyowa lyabu, kandi omw’amenge mwaghunzaho emibere eyikalire eyo. Abasyakulhu b’amenge bakagherereraya Gideoni omw’ihulikirira ndeke n’erisubirya omwa bwolho bamatswebwa. (Yak. 3:13) Busana n’ekyo, bakaleka omwa kithunga imwabya obuholho. Gideoni abere akapipwa busana n’erikinda Abamidiani, mwalhangira athi eripipwa likaghendera Yehova. (Abat. 8:22, 23) Abalhume abasombwerwe banga gherererya bathi Gideoni? Banganapipa Yehova busana n’ebyo bakathoka. (1 Kor. 4:6, 7) Ng’eky’erileberyako, omusyakulhu amasimwa busana n’amaaka wiwe w’erikangirirya, iniangana bugha athi alyathoka ekyo busana n’enzuko y’obusondoli, Ekinywe kya Nyamuhanga, kutse erithendeka erya thukabana omwa kithunga kya Yehova. Okwa bundi buthuku abasyakulhu banganabya ibanemulebya erikangirirya lyabu nga likaleka ibo ibapipwa omwakanya ka Yehova. w23.06 4 enu. 7-8
Kyasande, Okwomusanju 20
Amalengekania waghe si malengekania wenyu.—Isa. 55:8.
Thwamathendi bana ebya thulyasaba, ithwangana yibulya, ‘Mbwino nganemusaba ekitholere?’ Mughulhu mungyi thukalengekanaya thuthi thunasi ekithutholere. Aliwe ebya thukasaba byangana ghana erithughasira. Thwamabya ithunemusaba busana n’ekitsibu, ihanganabya ihane eyindi nzira eyuwene ey’erikighunziramo kwilhaba eyo thukasaba. Kandi ebindi ebya thukasaba byanganabya isibihambangene n’erisonda lya Yehova. (1 Yn. 5:14) Ngahathya, thalengekania okwa ky’erileberyako ky’ababuthi ababya ibabirisaba Yehova bathi awathikaye omwana wabu abye omwa kwenene. Eyo yikabya nga ni misabe eyitholere. Aliwe, Yehova syali kaka owosi-wosi w’okw’ithwe erimukolera. Anzire ithwe bosi imwamune n’abaana bethu, ithwayithwiramo erimuramya. (Ebi. 10:12, 13; 30:19, 20) Neryo ababuthi abo bangasabire bathi Yehova abawathikaye bahike okwa muthima w’omwana wabo nuku abye n’omuhwa w’erianza Yehova n’eribya munywani Wiwe.—Emi. 22:6; Efe. 6:4. w23.11 21 enu. 5; 23 enu. 12
Kyabbalaza, Okwomusanju 21
Muyikiranaye [muhumulikanganaye].—1 Tes. 4:18.
Busana naki erihumulikania abandi ni nzira ngulhu y’erikanganiryamo olhwanzo lhwethu? Erikwamana n’ekitabu ekikakanaya okwa Biblia, ekinywe ekyo Paulo akolesaya ekyahindulhawamo “erihumulikania” kikamanyisaya “eribya hakuhi n’omundu erimuhimba omughulhu ali omwa bitsibu ebikalire.” Kwesi, omw’ihumulikania, thukawathikaya mulikyethu oyuli omwa bulighe erisuba-subana n’erilholha embere erilendera omwa nzira y’engebe. Obuli erihumulikania mulikyethu, thukakanganaya olhwanzo olhwa thumuwithire. (2 Kor. 7:6, 7, 13) Erikwira abandi b’obulighe n’erihumulikania bihambangene ndeke. Bithi? Oyukakwira abandi b’obulighe akanza iniabahumulikania n’erilengaho eribawathikya. Thukatsuka erikwira abandi b’obulighe; neryo ithwabahumulikania. Lhangira ngoku Paulo akahambanaya omubere wa Yehova ow’erikwira abandi b’obulighe n’erihumulikania. Paulo akakanaya oku Yehova nga “Thatha w’erighanyira [ow’obughanyiri], na Nyamuhanga w’erikirania lyosi.”—2 Kor. 1:3. w23.11 9-10 enu. 8-10
Kyakabiri, Okwomusanju 22
Thukatsema omo malighe wethu.—Abar. 5:3.
Abosi abakakwama Kristo bangana bana amalighe. Thulebaye eky’erileberyako ky’omukwenda Paulo. Mwabwira Abanya Tesalonika athi: “Omughulhu thwabya nenyu thwanabya thukababwira thuthi thwasyendereribwa; neryo ekyo mukyabererera.” (1 Tes. 3:4) N’okwa Banya Korinto, mwahandika athi: “Sithwanzire mukabya buthaminya malighe wethu agho thwabana . . . kyaleka ithwabulha amaha w’eribyaho, thuthi thukendi holha.” (2 Kor. 1:8; 11:23-27) N’Abakristayo munabwire bangana bana amalighe malebe. (2 Tim. 3:12) Iwe erikirirya Yesu n’erimukwama, abanywani n’abahughu bangana kutsurumira. Mbwino iwe erithwamu eribya mw’okwenene omo myatsi yosi kyanabirikulethera ebitsibu okwa mubiiri? (Ebr. 13:18) Egavumente yine yathakuhakanisya habw’eribwira abandi okwa maha wawu? Nomuthwangabana amalighe awali athi, Paulo mwabugha athi thutholere ithwatsema. w23.12 10-11 enu. 9-10
Kyakasathu, Okwomusanju 23
Mwabirinyaghalirania.—Enz. 34:30.
Yakobo mwaghumira bitsibu bingyi. Baghalha ba Yakobo babiri ya Simeoni na Lawi, mubaletha ekihemu okwa famile yabu n’erikinia erina lya Yehova. Eryongera okw’ebyo, mukali wa Yakobo omwanze, ya Rakeli, mwaholha akabutha omwana wiwe owakabiri. Kandi busana n’enzalha nene, Yakobo mwabya w’erihumira e Misiri omwa myaka yiwe y’obukulhu. (Enz. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Nomwanabana ebyosi ebi, erikirirya lya Yakobo omu Yehova n’omwa milhaghe Yiwe mulithahwa. Busana n’ekyo, Yehova mwakangania Yakobo kw’anamusimire. Ngahathya, Yehova mwatsumulha Yakobo kinyamubiri. Kandi thalengekania Yakobo ng’atholere eribya imwasima Yehova ya bungahi akathasyabya haghuma na Yozefu—omughalha oyo abya iniabirilengekania athi abiriholha! Obunywani bwa hakuhi obo Yakobo aby’awithe na Yehova mubwaleka iniathoka erighumira ebitsibu. (Enz. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Thwamabya ithune n’obunywani bwa hakuhi na Yehova, nethu ithwangana thoka erighumira ebitsibu ebikasa isithuyitsulirye. w23.04 15 enu. 6-7
Kyakani, Okwomusanju 24
Omwami Mukulhu ni mulisya waghe; Sindiendisyabulha kindu.—Esy. 23:1.
Esyonyimbo 23 ni lhwimbo olhukakanganaya eriyikethera omwa lhwanzo lhwa Yehova n’eritsomana liwe linene. Dawudi, omuhandiki w’olhwimbo olhu, akasoborera obughuma obughumire obwabya ahakathi-kathi kiwe n’Omulisya wiwe, Yehova. Dawudi mwayowa iniane omwa butheya habw’erilighira Yehova erimusondolha, kandi mwamuyikethera ighuma. Dawudi abya inianasi ngoku Yehova akendibya inianamwanzire omwa ngebe yiwe yosi. Ni kyahi ekyaleka iniabya n’eriyikethera eryo? Dawudi mwayowa inianatsomenwe ndeke kundi abya inianemubana mughulhu wosi ebyo Yehova akaha. Dawudi mwabya munywani wa Yehova kundi Yehova mwamusima. Ky’ekyaleka iniayikethera ngoku obuthuku bw’embere nomubwangabere buthi, Yehova angalholire embere erimuha ebiyithawa biwe. Eriyikethera lya Dawudi omwa lhwanzo lhunene lhwa Yehova lyabya liwithe amaaka manene kwilhaba eriyilhalikirira lyosi-lyosi kandi mulyaleka iniatsema kutsibu n’eritsemera ebyo awithe.—Esy. 16:11. w24.01 29 enu. 12-13
Kyakathano, Okwomusanju 25
Ingye indi haghuma nenyu ebiro byosi erihika okw’ihwererera ly’emighulhu —Mt. 28:20.
Eritsuka omwa Lhuhi olhw’Ekihugho Kyosi Olhwakabiri, abandu ba Yehova omwa bihugho bingyi babiribya ibanawithe obuholho n’obwiranda okwa lhulengo lhulebe banemukolha omubiiri w’erithulira. Erithwalira haghuma, omubiiri abirilholha embere. Munabwire, ab’okwa Kathunga Akakasondolha bakalholha embere erisondya oku Kristo kw’obusondoli. Banzire obusondoli obwabakaha balikyethu ibwalhangirika ku bukalhua elhubulha. Kandi bakakolesaya abalebererya b’omuthimbo n’abasyakulhu eriha ebithunga by’obusondoli. Abasyakulhu abahakabibwa bali omwa ‘byalha bya Kristo eby’amali.’ (Erib. 2:1) Ni kwenene, abasyakulhu aba sibahikene kandi bakasobaya. Musa na Yosua ibakanasobaya, ngoku kyanabya n’okwa bakwenda. (Emig. 20:12; Yos. 9:14, 15; Abar. 3:23) Nomwabine, Kristo anemusondolha ndeke omughombe oyutheleghulha n’abasyakulhu abasombwerwe, kandi akendi lholha embere erikolha ekyo. Kwesi thuwithe nzumwa nyingyi esyangaleka ithwayikethera obusondoli obo anemuthuha erilhabira omwa abo abirisombolha erisondolha. w24.02 23-24 enu. 13-14
Kyamukagha, Okwomusanju 26
Baana banze ba Nyamuhanga, mumugherereraye.—Efe. 5:1.
Munabwire, thwangana tsemesya Yehova omw’imukaniako ithunatsemire, omw’imusima, n’omwa lhwanzo. Omughulhu thuli omw’ithulira, thukabya ithun’ibukire ngoku ekilhubirirwa kyethu kikulhu ly’eriletha abandu oku Yehova, n’eribawathikya erilhangira Thatha wethu mwanzwa ngoku thukamulhangira. (Yak. 4:8) Thukatsema thukakangania abandu ebya Biblia yikabugha oku Yehova, eribisulha olhwanzo lhwiwe, obulingirirania, amenge, amaaka, n’eyindi mibere yiwe eyikatsemesaya. Kandi thukapipa Yehova n’erimutsemesya thukalengaho erimugherererya. Thukabya thukakolha ekyo, thukabya mbaghane omwa kihugho kibi kino. Abandu bangana lhangira ngoku thuli mbaghane kandi ibabulha nga ni busana naki. (Mt. 5:14-16) Thukabya thukakanirania nabu okwa myatsi ya buli kiro, thwangana thoka eribasoborera ekikaleka ithwabya thuthya. Busana n’ekyo, abandu ab’emithima myolho bakayithunda oku Nyamuhanga wethu. Thukabya thukapipa Yehova omwa syonzira esi, thukatsemesaya omuthima wiwe.—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 enu. 7
Kyasande, Okwomusanju 27
Athoke erihana abandi . . . Kandi iniathoka erisinga abali n’obuhaka.—Tito 1:9.
Erithoka eribya mulhume oyukulire bunyakirimu, wukendi yithagha erikolha ebindu ebyanga kuwathikya. Ebi bikendi kuwathikya eriligha esyongwamirwa omwa kithunga, erilholha embere n’omubiiri w’ekihugho owakendi kusighika kutse efamile yawu, n’eribya n’obughuma obuwene n’abandi. Ng’ekyerikeberyako, igha erisoma n’erihandika ndeke. E Biblia yikabugha yithi omulhume oyutsemire kandi oyukathoka akahiraho endambi y’erisoma Ekinywe kya Nyamuhanga n’erikighaniryako obuli kiro. (Soma Esyonyimbo 1:1-3.) Omw’isoma e Biblia obuli kiro, iniakendi minya amalengekania wa Yehova, ekindu ekikendi muwathikya erilengekania ndeke n’erighendera kugho. (Emi. 1:3, 4) Balikyethu bakasondaya obusondoli n’erihabulha eriseghemere okwa Biblia erilhua okwa balhume abasi bingyi. Wamabya iwangana thoka erisoma n’erihandika ndeke, iwukendi thoka erithegheka emikania n’eby’erisubirya ebikahimba erikirirya. Kandi iwukendi thoka erihandika ebinywe bike ebyanga kuwathikya erighumya erikirirya lyawu n’erihimba abandi. w23.12 26-27 enu. 9-11
Kyabbalaza, Okwomusanju 28
Omulimu owali omwisi wenyu ni mukulhu, alengire ekirimu ekiri omo bandu b’ekihugho.—1 Yn. 4:4.
Wamakwa obuba, ghaniraya okwa ebyo Yehova akendi syakolha obuthuku obukasa omughulhu Sitani akendisyabya isyakiriho. Eky’erilhangirirako ekyabya omwa lhuhindano lhw’erijoni olhwa 2014 mukyakangania thatha anemukanirania n’ab’efamile yiwe okwa mibere 2 Timoteo 3:1-5 hangabuwa emilhondo eyo yiryabya iyikakanaya okwa mibere eyangabere omwa paradiso: “Omwa kihugho kihya-kihya hasyabya emighulhu y’etseme. Kusangwa abandu basyanza abandi, basyanza ebindu by’obunyakirimu, erithendi yipipa, abakayikehaya, abakapipa Nyamuhanga, abakowa ababuthi, abakasima, abayisiwa, abanzire ab’eka yabu ba kutsibu, abakaghanyira, abakakanaya ndeke okwa bandi, abathawithe omwagha, abolho, abanzire ekibuya, abayiketherwa, abakayolhobeka, abanzire Nyamuhanga isibanzire eriyitsemesya, abayihereyo ndeke oku Nyamuhanga; kandi wubye bughuma ndeke n’abandu ng’aba.” Wukanakaniranaya n’ab’efamile yawu kutse balikyenyu okwa bihambire okwa ngebe nga yikendi syabya yithi omwa kihugho kihya-kihya? w24.01 6 enu. 13-14
Kyakabiri, Okwomusanju 29
Namakutsemera.—Lk. 3:22.
Kikahumulikanaya eriminya ngoku Yehova akatsemera abandu biwe ng’egurupu! E Biblia yikabugha yithi: “Omwami Mukulhu akatsemera abandu biwe.” (Esy. 149:4) Aliwe okwa bundi buthuku, abandi bakanahwa amani ikyaleka ibayibulya bathi, ‘Mbwino Yehova akananyitsemera ingye ahabwaghe?’ Abaghuma b’okwa baramya ba Yehova abathaleghulha ab’omwa buthuku bwe Biblia muhanayira bamabya n’amalengekania ng’ayo. (1 Sam. 1:6-10; Yobu 29:2, 4; Esy. 51:11) E Biblia yikakanganaya ndeke-ndeke ngoku Yehova anganatsemera abandu abathahikene. Athi? Thutholere ithw’ikirirya Yesu Kristo n’eribatizibwa. (Yn. 3:16) Neryo thukakanganaya embere sy’abandu ngoku thwabiriyisubamo n’erilhagha Nyamuhanga ku thukendi kolha erisonda liwe. (Emib. 2:38; 3:19) Yehova akatsema thukathwa ebiika ebi nuku thukulha-kulhanaye obughuma bwethu nayo. Thwamabya thunemulholha embere erikolha ngoku thwanga thoka eriberererya eriyilhagha lyethu, Yehova akathutsemera kandi akathulhangira mwa banywani biwe b’okwa ndungu.—Esy. 25:14. w24.03 26 enu. 1-2
Kyakasathu, Okwomusanju 30
Sithwanga thoka erileka eribugha ebyo thwabirilholhako n’ebyo thwabiriowa.—Emib. 4:20.
Ab’obuthoki bamabugha bathi thuleke erithulira, thwangana gherererya abigha omw’ilholha embere erithulira. Thwangana yikethera ngoku Yehova akendi thuwathikya eribughirira omubiiri wethu w’erithulira. Neryo saba Yehova y’obuwathikya bw’erighumira ebitsibu. Abangyi omw’ithwe banemwaghalhwa busana n’ebitsibu by’amaghalha kutse eby’omw’iyowa, eriholerwa, ebitsibu by’amaka, eriendereribwa, kutse ekindi kitsibu. Kandi ebindu ng’ekihunzo n’esyonyuhi byabirileka ikyongera erikalha erighumira ebingyi by’okwa bitsibu ebi. Bwira Yehova y’ebyosi ebiri okwa muthima. Mubwire okwa mibere eya wulimo ngoku wangana bwire omunywani wawu w’ahakuhi. Yikethere ngoku Yehova akendi ‘kuwathikya.’ (Esy. 37:3, 5) Eriyitsingirira omw’isaba likendi thuwathikya ‘eriyiyinia omo malighe.’ (Abar. 12:12) Yehova anasi ebyo baramya biwe banemulhabamo—“akowa erilhaka lyabu.”—Esy. 145:18, 19. w23.05 5-6 enu. 12-15
Kyakani, Okwomusanju 31
Mwighe eriminya ebikatsemesaya Omukama.—Efe. 5:10.
Omughulhu thuwithe erithwamu likulhu, thutholere ‘ithw’igha ekyo Mukama anzire ithwakolha’ n’erikolha erikwamana nakyo. (Efe. 5:17) Omw’iminya emisingyi ye Biblia eyihambire okwa mibere eyathulimo, thukabya ithwamasondekania amalengekania wa Nyamuhanga oko mwatsi. Neryo thukabya thukaghendera okwa misingyi yiwe, thukongera erithwamu ndeke. “Omubi oyu,” enzighu yethu Sitani, iniakendianza thubye bbize omwa by’ekihugho kino nuku sithubane endambi y’erikolera Nyamuhanga. (1 Yn. 5:19) Ikikendyongera eryolhobera Omukristayo erihira eby’ekinyamubiri, esukuru, kutse omubiiri by’embere okwa highisa hy’erikolera Yehova. Ekyo kyamabya, ikikendi kangania ngoku amalengekania w’ekihugho abirimuhambako. Ni kwenene, ebindu ebi si bibi, aliwe sibitholere bikabya embere omwa ngebe yethu. w24.03 24 enu. 16-17