တၢ်ဂ့ၢ်အသီတဖၣ် မုၢ်နံၤမုၢ်သီအကရူၢ် အိၣ်ပလီၢ်သး တၢ်ဒုးတၢ်ယၤလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့ ဒီးထံကီၢ်လၢ အခိၣ်အဃၢၤတဖၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် အတၢ်ဂ့ၢ်ကီ လၢအမၤလၢပှဲၤထီၣ် လံာ်စီဆှံ အတၢ်စံးပာ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ခရံာ်ဖိနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ် ပှၤဒ်လဲၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ဘဲကၠၢၤမဲၤ ဘူၣ်သရိၤ—အသိၣ်လိလီၤ အနီၢ်ကစၢ်သးလၢ အကကဲထီၣ် ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢ လံာ်စီဆှံတကပၤ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါ ဘၣ်တၢ်ကွဲးလီၤအီၤဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲ အဆၢကတီၢ်သနာ်က့ ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်သးခုအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံ တဲဝဲဒ်လဲၣ် ဘၣ်ဃးဒီး နယူချံယါ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံ တဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ တၢ်ပၢတၢ်ပြးလၢ အဂၢၢ်ကျၢၤ လၢကပၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ်အိၣ်ဧါ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ လၢအနံၣ် ၅၀ အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ လီၤစှၤဝဲ ၇၃ မျးကယၤ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ နနာ်န့ၢ် မတဂၤသ့လဲၣ်—လံာ်စီဆှံ တဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ အိၣ်လၣ်ပ့း တၢ်လိာ်ကွဲန့ၣ် အမၤဃူမၤဖိးပှၤ ကန့ၢ်အနီၢ်ကီၢ်ဧါ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးလိာ်သးလၢ ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်အဃိ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ အ့ၤထၢၤနဲၣ် မၤဘၣ်ဒိ နဖိသ့ဧါ—လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤမိပါတဖၣ် ကသ့ဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ တၢ်အၢတၢ်သီ အါထီၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ဝးဝး—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ လၢပစိၤခဲအံၤန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်သကဲာ်ပဝးလၢအဂ့ၤ စှၤလီၤကွံာ်ဝဲလဲၣ်—ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢလၢ ပိာ်မုၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ တၢ်ထီဒုၣ်ထီဒါလိာ်သး ကကတၢၢ်ကွံာ် လၢအခါဖဲလဲၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် မၤနၢၤတၢ်အိၣ်သယုၢ်သညိ ခီဖျိမၤစၢၤပှၤဂၤ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ယ့ၣ်ၡူးကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်အၢတၢ်သီ ယ့ၣ်ၡူး ကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ် ယ့ၣ်ၡူး ကမၤကတၢၢ်ကွံာ် တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ လၢတၢ်ဒုးတၢ်ယၤအဂီၢ် စ့လၢာ်ဝဲ အကကွဲၢ်လၢအကကွဲၢ်တဖၣ် တကးဒံးဘၣ် ပှၤဘၣ်တူၢ်ၡူကွံာ် တၢ်လၢအဂၤတဖၣ် နလဲၤခီဖျိ တၢ်သယုၢ်သညိကန့ၢ်အဂီၢ် ရ့ဒီးပှၤဂၤ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤနၤသ့ဧါ အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ပှၤတနာ်အီၣ် ထံကီၢ်ပှၤခိၣ်ပှၤနၢ်တဖၣ်လၢၤဘၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး ကကဲထီၣ်ဧါ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ကစၢ်ယွၤ သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ဝဲ ပှၤလၢ အတနၢ်ဟူတၢ်တဖၣ် ပှၤတူၢ်ဘၣ် တၢ်သယုၢ်သညိ အိၣ်အါထီၣ်ဝဲ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ နလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ၂၀၂၄ အပူၤကသ့ဒ်လဲၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ၂၀၂၃ မ့ၢ်ဝဲနံၣ်တနံၣ်လၢ ပှၤအါဂၤဘၣ်ယိၣ်တၢ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ပှၤလၢအတူၢ်ဘၣ် တၢ်သယုၢ်သညိ အိၣ်အါထီၣ်မးအါထီၣ်—နလဲၤခီဖျိ တၢ်သယုၢ်သညိ ကသ့ဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤသးဟ့လိာ်သး အိၣ်အါဝဲ ထဲအံၤညါလဲၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိး တန့ၢ်ဘၣ်လဲၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် ထံလၢအကဆှီ စှၤလီၤဝဲန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ဟူဒြ့ၣ် ဆွံကလံၤ ဃုသ့ၣ်ညါ လံာ်စီဆှံ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ မတဂၤ ကမၤပူၤဖျဲး ပှၤကမျၢၢ်တဖၣ်လဲၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ အၢ်မက့းဒိၣ် ကစးထီၣ်ဝဲလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးအပူၤဧါ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ် အရ့ဒိၣ်ဒံးဧါ ဘၣ်ဃးဒီး ကျိၣ်စ့ တၢ်ကီတၢ်ခဲန့ၣ် ယွၤအဘီအမုၢ် ကမၤမနုၤလဲၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ပဒိၣ်ပပှၢ်လၢ အမၤတၢ်တတီတလိၤဘၣ်န့ၣ် ယွၤအဘီအမုၢ် ကမၤမနုၤလဲၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၣ် ယွၤအဘီအမုၢ် ကမၤမနုၤလဲၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ် ယွၤအဘီအမုၢ် ကမၤမနုၤလဲၣ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဒုးတၢ်ယၤန့ၣ် ယွၤအဘီအမုၢ် ကမၤမနုၤလဲၣ် ပှၤတအီၣ်တၢ်ဖံးတၢ်ညၣ်ဘၣ် (ပှၤအီၣ်သဲးသးလိး)—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ထံဒိၣ်ထီၣ်အဃိ တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ခီဖျိလၢ တၢ်ဒုးတၢ်ယၤ ဒီးမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးအဃိ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် တၢ်အီၣ်တၢ်အီကၤထီၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ဖဲ ၂၀၂၃ တၢ်ကိၢ်ခါအဆၢကတီၢ် တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး လၢအပူၤကွံာ်ဒံး—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဝံသးစူၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ပှၤမၤတၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တကပၤ တဲဝဲလၢ စိၤၡၢၤမံဒံယါ မၤဘၣ်ဒိဝဲ ပှၤသးစၢ်တဖၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်. အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ပဒိၣ်ပပှၢ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် သူဝဲစ့လၢ သုးမုၢ်သံၣ်ဘိအဂီၢ်န့ၣ် ကအိၣ်ဝဲ စ့ဒီၤလၤ အကကွဲၢ် ၂ ကကွဲၢ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ အ့ၤထၢၤနဲၣ် ဒီးစဲးဖီကဟၣ် အတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတဖၣ်န့ၣ် အကဲဘျုးဧါ မ့တမ့ၢ် အဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲဧါ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ဒ်သိး နကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးလၢ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ပှ့ၤက့ၤအဂီၢ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ယူၣ်ခြ့တၢ်ဒုး နုာ်လီၤလၢ ခံနံၣ်တနံၣ်လံ—လံာ်စီဆှံဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်မုၢ်လၢ်ဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ပှၤသးစၢ်တဖၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်သးလီၤစၢ်တၢ်ဆါအါထီၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးဖးဒိၣ်လၢ ကီၢ်ထၢးကံၣ် ဒီးဆံရံယါအဃိ တၢ်ဟးဂူာ်ဟးဂီၤအါမး—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ပှၤစဲအ့ၣ်ဖိတဖၣ် သုးချ့ထီၣ်ဝဲ နၣ်ရံၣ်လၢအပာ်ဖျါထီၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ကဟးဂီၤဘူးထီၣ် အတၢ်ဆၢကတီၢ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် ဒီးဟီလိခီၣ် (Holocaust) တၢ်မၤသံမၤဝီ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ တၢ်ကွၢ်ဒိၣ်ဆံးအါစှၤလိာ်သး လီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲ ကန့ၢ်ဒံးဧါ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ လၢထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်တကပၤ ဘၣ်မနုၤဃိ တၢ်လီၤမုၢ်လီၤဖး အိၣ်အါထီၣ်လဲၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ၂၀၂၃ န့ၣ် ပအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢအဂ့ၤ ကသ့ဒံးဧါ—ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ၂၀၂၂ န့ၣ် အိၣ်ထဲ တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ ဒီးတၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဂဲၤပြၢ ဖျၢၣ်ထူအမူးန့ၣ် အမၤဃူမၤဖိး ပှၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ် နီၢ်ကီၢ်ကသ့ဧါ—လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤအဃိ တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး တကဲထီၣ်တဂ့ၤအဂီၢ် ပဒိၣ်ပပှၢ်တဖၣ်မၤဝဲကန့ၢ်ဧါ—လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်ဖိခံဂၤ လၢအထၢနုာ်လီၤက့ၤ ကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ လံာ်စီဆှံအသီတကတြူၢ်ပူၤ တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤ ပှၤလၢအသူၣ်အုးသးအုး အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ နကဃုထၢ ခိၣ်နၢ်ဖဲလဲၣ်တဂၤလဲၣ်—လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ထံကီၢ်ခိၣ်နၢ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲလၢ တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် အၢ်မက့းဒိၣ် ကဘၣ်ဝဲ—လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ထံကၤနိကၤ—ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ခရံာ်ဖိတဖၣ် ဒီးတၢ်ဒုးတၢ်ယၤ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် တၢ်ကိၢ်ဒိၣ်ထီၣ်နးမး—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ်. အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ လၢတၢ်လီၢ်အါတီၤန့ၣ် ပှၤသူကျိ ဒီးဟးခးသံပှၤဂၤအါထီၣ်—ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ဟီၣ်ခိၣ်တဖျၢၣ်အံၤ ဟးဂီၤထီၣ်လံ—အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ တၢ်ပှ့ၤဒိၣ်ထီၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်—ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ပှၤဟဲခးတၢ်လၢကၠိ—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံ တဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ တၢ်ဒုးကဲထီၣ်လၢ ယူၣ်ခြ့အဃိ တၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိ အါထီၣ်ဝဲ အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ လၢခိၤရိၤနၤ တၢ်ဆါအဃိ ပှၤသံဝဲ ဃုကကွဲၢ်—ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလၢ အမၤဘၣ်ဃးအသးဒီးတၢ်ဒုး လၢအကဲထီၣ်သး လၢကီၢ်ယူၣ်ခြ့န့ၣ် လံာ်စီဆှံ တဲဝဲဒ်လဲၣ် အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ပှၤလၢအကကွဲၢ်တဖၣ် ဘၣ်ကီဘၣ်ခဲ ဒီးဘၣ်စံၣ်ဟးထီၣ်လၢ ကီၢ်ယူၣ်ခြ့ အိၣ်ပလီၢ်သးထီဘိ ကီၢ်ရၢၡါ လဲၤဒုးဝဲ ကီၢ်ယူၣ်ခြ့ ခီဖျိလၢ ခိၤရိၤနၤ (COVID-19) အဃိ မ့ၢ်ပတၢ်အိၣ်မူ ကက့ၤအိၣ်ကဒါက့ၤ ဒ်လၢညါအသိးဒံးဧါ. ဒီးလံာ်စီဆှံ မၤစၢၤပှၤလၢ ပလဲၤခီဖျိ တၢ်အိၣ်သးအံၤ ကသ့ဒ်လဲၣ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါန့ၣ် ကြၢးမၤဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ်ဧါ စံပွါယ့ (မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်) အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ အပတီၢ်တုၤသိးလိာ်သးန့ၣ် ကအိၣ်ဝဲဒံးဧါ နလဲၤခီဖျိ မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ တဘၣ်လီၢ်ဘၣ်စးကန့ၢ်အဂီၢ် လံာ်စီဆှံ မၤစၢၤနၤသ့ တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိး ဒီးတၢ်မၤပျံၤမၤဖုးတဖၣ် ကကတၢၢ်ကွံာ်ဝဲဧါ ဟီၣ်ခိၣ်အံၤအကတၢၢ် ဘူးထီၣ်လံဧါ. လံာ်စီဆှံ တဲဆိပာ်ဝဲ တၢ်ခဲလၢာ် ကဟးဂီၤကွံာ်ဝဲအဂ့ၢ်ဧါ ဖဲပှၤလၢပအဲၣ်အီၤတဂၤ သံဝဲအခါ တၢ်ဆါရၤလီၤအသး—နဒီသဒၢလီၤနသး ကသ့ဒ်လဲၣ် ဟီၣ်ခိၣ်သီ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံ လၢစပ့ၣ်ကျိာ် လၢပှၤဘှီဂ့ၤထီၣ်အီၤ နဘၣ်အိၣ် သယုၢ်သညိထဲတဂၤဧိၤအခါ နဘၣ်မၤဒ်လဲၣ် အဝဲသ့ၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤလံာ်စီဆှံ အဝဲသ့ၣ် ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤလံာ်စီဆှံ—တၢ်ဂ့ၢ်ဖုၣ်ကိာ် (ဝ့ၢ်လယၢၣ် တ့ၣ်တ့)