Au Uianga a te Aronga Tatau
I to Eva, e i muri iora to Adamu, kai anga i te ua o te rakau e kite ei i te meitaki e te kino, e apara ainei ta raua i kai ei?
Kare tatou i kite. E manganui te au tangata tei manako e ko te ‘ua tureia ra’ e apara ia, e i te au anere mataiti i topa e putuputu te aronga peni i te akatutu i te reira e koia ia. Inara kare te Puka Tapu i taiku ingoa mai no taua rakau ra me kare no tona ua. Kua taiku ua mai a Eva i te reira ei “[“te ua,” NW] o taua rakau i rotopu i te kainga nei.”—Genese 3:3.
Ei manako anga meitaki no teia tumu ko te atikara “Apara” te mama maira i roto i te Insight on the Scriptures:
“E maata te manako anga no te akataka anga i te pu rakau e te ua tei akakiteia maira na te tuatua Epera tap·puʹach. Te akakite maira taua tuatua ra e ko tei akatakaia na tona aunga kakara. Kua uriia mai taua tuatua ra mei te tuatua akaia ra e na·phachʹ, tona aiteanga e ‘puipui; akaea viviki te aʼo; uti te aʼo.’ (Gen 2:7; Iobu 31:39; Ier 15:9) No runga i teia, kua tata a M. C. Fisher: ‘Ko te pirianga [ki te na·phachʹ] i te akamanako anga mua ra e uri anga ngata ia, inara ko te manako no te “akaea ki roto” e te “akaea mai ki vao i tetai aunga” e pirianga to raua. Ko te tu aiteite no te aiteanga o te puah e “pupui anga” (matangi) e te “akaea anga i tetai aunga mareka, ei aunga kakara ia.”’—Theological Wordbook of the Old Testament, etitiia e R. L. Harris, 1980, Vori. 2, kapi 586.
“E manganui te au ua tei manakoia i te pae atu i te apara, kapitianga i te anani, te citron, te quince, e te apirikaoti. . . . Inara, ko te tuatua Arapia tuffah te piri atura, ko tona aiteanga mua e ‘apara,’ e te tau ra kia manakoia e ko nga ngai ingoa Epera ko Tapua e te Bete-tapua (penei kua tapaia i taua nga ingoa ra no te tupuanga o teia ua ki to raua ngai) kua vaio tamouia i to raua tu aiteite i te reo Arapia na te taiku anga i teia tuatua. (Ios 12:17; 15:34, 53; 16:8; 17:8) Kare teia nga ngai i raro i te au enua akaaka mari ra i te ngai pukupuku te enua, te ngai matauia e e tau te reva. Kapiti katoa ra, kare e tau kia manakoia e kare i tupu te tuke tuke te reva i te tuatau kua topa. Te tupu nei te au rakau apara ki Iseraela i teia tuatau e no reira te akara anga tau ra i ta te Puka Tapu akataka anga. Ko William Thomson, tei akapou ra e manganui te au mataiti ki Turia e ki Paretaina i te anere mataiti kua topa, kua ripoti aia i te kitea anga te au ngai tanu anga apara ki te tuanga o Asekelona i te au O o Philisetia ra.—The Land and the Book, na J. Grande i tata akaou, 1910, nga kapi 545, 546.
“Te taiku meitakiia maira te rakau apara (Pyrus malus) i roto i Te Imene a Solomona, i te ngai akakitekite anga i te au tuatua no te inangaro o te oa tiaki Sulami ra tei akaaiteia ki te marumaru mareka no te rakau apara e te reka o tona ua ra. (So 2:3, 5) I muri akera, kua akaaite atu aia i te aʼo o taua vaine ra ki te aunga kakara o te au apara ra. (So 7:8; akara katoa i te So 8:5.) I roto ia Maseli (25:11) kua akaaiteia atu te tuatua anga tau ki te ‘au apara auro i roto i te au vairanga ario taraiia ra.’ Tetai atu ngai anake i taikuiaʼi te apara tei roto ia Ioela 1:12. Ko te ikuiku anga matauia e e apara te ua tureia ra i Edene kare takiri ona tumuanga i te Tuatua Tapu. Mei te reira katoa oki, te takiota tuatua ‘te apara o te mata’ te kitea ra i roto i te King James Version (Sa 17:8; Mas 7:2; e etai atu) inara kare i tetai takiota tuatua Epera, ko te urianga tikai ko ‘te koringo [o tetai ra] ua mata.’”—Insight on the Scriptures, Voriumu 1, nga kapi 131-2, neneiia i te 1988 e te Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.