Baimatu-liba

Hoi a pakisei taa hii juu Jesosi bi ta djeesi hën Tata a di fasi fa a ta pakisei, söseei a di fasi fa a ta si soni. Nöö dee soni aki bi dë u si a di fasi fa a bi ta du dee foombo wooko tu (Joh. 14: 9). Andi u sa lei u dee foombo wooko u Jesosi? Jesosi ku hën Tata lobi u gaanfa seei. Di Jesosi bi dë a goonliba aki, hën a bi lei unfa a bi lobi sëmbë tjika. A bi ta tei di makiti fëën u heepi dee sëmbë dee bi ta tja fuka. Wan daka tu bookowojoma bi begi Jesosi faa heepi de (Mat. 20:30-34). „Tjali u de [bi] kisi Masa Jesosi tee na soni”, hën a kula de. A di pisi aki di Giiki wöutu di de puu ko „tjali u de kisi Masa Jesosi tee na soni”, kë taki wan fii di i ta fii te a i hati dendu. Di fii dë, ta lei unfa i lobi wan sëmbë tjika. Nöö di fii dë bi mbei Jesosi da dee sëmbë soni u njan di hangi bi kisi de, söseei a bi mbei a kula wan sëmbë di bi abi kököbë (Mat. 15:32; Maik. 1:41). U sa dë seiki taa Jehovah, di Gadu di abi „tjalihati u libisëmbë”, ku di Womi Mii fëën lobi u gaanfa seei, söseei u sa dë seiki taa a ta hati de te u ta tja fuka (Luk. 1:78; 1 Pet. 5: 7). De ta wakiti di ten ka de o puu hii dee fuka dee ta miti u! w23.04 bld. 3 pal. 4-5

U musu mbei möiti fu wa lesi soni, nasö luku soni di sa mbei u ko ta pakisei kumafa dee sëmbë u di goonliba u Saatan aki ta pakisei. U sa ta pakisei soni di bunu te u ta lesi di Bëibel, söseei te u ta lei soni nëën. U musu nango a dee komakandi, söseei u musu ta du di peleikiwooko. Jehovah paamusi u taa te u ta du dee soni dë, nöö an o disa u u tesi musu wini u (1 Kol. 10:12, 13). Hiniwan fuu musu ta begi ta hakisi Jehovah faa heepi u fuu hoi useei nëën, möönmöön fa u ta libi a wan taanga pisiten aki. Jehovah kë fuu ’konda hii dee soni dee dë a u hati dëën’ te u ta begi ën (Ps. 62:8). Gafa Jehovah, nöö dëën tangi da hii dee soni dee a ta du. Hakisi ën faa da i degihati fii du di peleikiwooko. Begi ën faa heepi i ku dee fuka fii, söseei fii finga futu da tesi. Na mbei na wan sëmbë, söseei na mbei na wan soni tapa i fii ta begi Jehovah hii juu. w23.05 bld. 7 pal. 17-18

Faandi mbei u nango a dee komakandi? Di fosu soni di mbei u nango a dee komakandi, hën da fuu sa gafa Jehovah (Ps. 26:12; 111:1). Boiti di dë, u nango a dee komakandi sö taa u sa da u na u taanga a dee taanga ten aki (1 Tes. 5:11). U ta du dee tu soni aki te u da wan piki. Ma soni sa mbei a ta taanga da u fuu ta da piki. Kandë senuwe ta naki u te u kë da wan piki. Nasö a kan taa u ta kë da möön hia piki, ma na hii juu dee baaa ta da u okasi fuu da piki te u hopo u maun. Andi sa heepi u te wan u dee soni aki ta miti u? Di apösutu Paulosu bi taki taa u musu ta buta pakisei a di da di u musu „ta da u seei taanga nöömö”. Te u hoi a pakisei taa hiniwan piki soni di u taki sa da dee baaa ku dee sisa fuu taanga, nöö woo ta möön dë kabakaba u da piki, hii fa senuwe ta naki u. Boiti di dë, ee dee baaa an ta da u okasi fuu da piki kumafa u bi o kë, tökuseei woo wai taa woto sëmbë ta feni okasi u de da piki.​—1 Pet. 3:8. w23.04 bld. 20 pal. 1-3

Wan könu bi booko wan buka da sëmbë! A bi mbei de ko sabi taa dee Dju dee bi dë a katibo a Babilon bi ko fii, söseei taa de bi sa toona go a Isaëli a de köndë baka, hii fa de bi dë a katibo 70 jaa longi (Ësl. 1:2-4). Jehovah nöö bi sa mbei di soni dë pasa. Wë u di dee sëmbë u Babilon an bi ta disa dee sëmbë di de bi tja go a katibo, u de toona go a de köndë (Jes. 14:4, 17). Ma sëmbë bi ko feti tei Babilon, nöö di njunjun tiima u di köndë bi piki dee Dju taa de bi sa toona go. Hiniwan Dju, ku dee hedima u wosudendu bi musu taki ee de bi o go, nasö ee de bi o fika a Babilon. A kan taa di soni dë an bi dë wan kösökösö soni u du. A kan taa sömëni sëmbë bi ko gaandi poi u de toona waka go te a de köndë. Nöö u di de bi pai gaansë u dee Dju a Babilon, mbei de an bi libi a woto köndë boiti Babilon. De an bi ta si Isaëli kuma köndë u de, ma de bi ta si ën kuma di köndë u dee gaansëmbë u de. A ta djei kuma so Dju di bi dë a Babilon bi ko gudu gaanfa seei. Fëën mbei a sa kan taa a bi taanga da de u de disa dee bumbuu wosu u de, ku di wooko u de, u de go libi a wan köndë di de an bi sabi. w23.05 bld. 14 pal. 1-2

Di Wöutu u Gadu ta da u taanga fuu ta mbei möiti fuu hoi dou, fuu fii da wotowan, söseei fuu lobi wotowan. Lukasi 21:19 ta taki taa: „Te un hoi dou, nöö woon feni libi.” Kolosën 3:12 ta taki taa: „Un musu a’ tjalihati u otowan.” Nöö 1 Tesalonika 4:9, 10 ta taki taa: „Gadu seei lei unu fa fuun lobi unuseei. . . . Nöö u kë begi unu fuun musu ta libi nango sö möönmöön eti”. De bi sikifi dee soni aki da dee bakama u Keesitu dee bi ta hoi dou, dee bi lei taa de ta fii da sëmbë, söseei dee bi ta lobi wotowan. Ma tökuseei de bi musu mbei möiti u de ta du dee soni aki möönmöön. Useei musu ta du dee seei soni aki. Wë luku unfa dee fesiten Keesitu sëmbë bi ta lei taa de bi abi dee fasi dë. Baka di dë, luku unfa i sa ta djeesi de, söseei luku unfa i sa lei taa i dë kabakaba da di gaan fuka. Te di gaan fuka dou, joo sabi andi i musu du fii sa hoi dou, söseei joo dë kabakaba u hoi iseei a Gadu go dou. w23.07 bld. 3 pal. 4, 8

Aluwasi ee u dë wan salufuwan nasö wan u dee „oto sikafu”, tökuseei u musu ta waka a di „Santa Pasi” nöömö, u di a o tja u go dou a di kamian ka u musu dou, fuu sa feni dee bunu di di Könuköndë o tja ko (Joh. 10:16). Sensi di jaa 1919 baka Keesitu, hën milionmilion womi ku mujëë ku mii kumutu a di Gaan Babilon, hën de bigi waka a di pasi aki. Di Gaan Babilon aki, hën da hii dee poipoi keiki. Jehovah bi seeka di pasi da dee Dju dee bi kumutu a Babilon (Jes. 57:14). Ma unfa a dë ku di „Santa Pasi” a di ten fuu aki? Sömëni jaa ufö di jaa 1919 dou, Jehovah bi tei womi di bi abi gaan lesipeki dëën, u seeka di pasi di bi o tja sëmbë kumutu a di Gaan Babilon. (Luku Jesaaja 40:3.) Dee womi aki bi seeka di pasi, sö taa bakaten dee bunuhati sëmbë bi o sa kumutu a di Gaan Babilon, nöö de denda go a di ölganisaasi u Jehovah, ka sëmbë ta dini ën a di soifi fasi. w23.05 bld. 16 pal. 8-9

Jehovah kë fuu ta dini ën ku piizii, söseei ku hii u hati (2 Kol. 9: 7). Wë nöö a dë fanöudu fuu mbei möiti u dou dee maaka fuu ee wa abi peesa u? Buta pakisei a di woto u apösutu Paulosu. A bi taki taa: „Mi ta duwengi miseei a hii fasi u mi ta dë a tatai liba nöömö” (1 Kol. 9:25-27). So juu Paulosu an bi ta fii u du dee soni dee Jehovah bi kë faa du. Ma tökuseei a bi ta duwengi hënseei u du de. Jehovah bi wai ku dee soni dee Paulosu bi du dëën u? Wë aai! Boiti di dë, a bi pakëën u dee möiti dee a mbei (2 Tim. 4:7, 8). Jehovah ta wai te a ta si taa u ta mbei möiti u dou wan maaka di u kë dou, hii fa wa bi ta fii u mbei möiti u dou ën. Jehovah ta wai te a ta si taa u ta du wan soni u di u lobi ën, hii fa kandë wa kaba lobi di soni di u ta du dë. Leti kumafa Jehovah bi mbei Paulosu feni gaan bunu, sö nöö a o mbei u feni gaan bunu tu da dee möiti dee u ta mbei (Ps. 126:5). Te woo ta si fa Jehovah o ta mbei u feni gaan bunu, nöö u sa ko möön abi di fii u du soni u dou dee maaka fuu. w23.05 bld. 29 pal. 9-10

Di apösutu Paulosu ta tei dee sëmbë dee an o pasa di daka u Jehovah, maaka ku sëmbë di ta duumi. Sëmbë di ta duumi an ta sabi andi ta pasa, söseei de an ta buta pakisei a di juu. Di soni dë mbei de an ta sabi te wan gaan soni pasa, söseei de an sa du na wan soni u tjubi deseei. Gaansë u sëmbë a di ten aki, dë kuma sëmbë di ta duumi (Lom. 11:8). De an ta biibi taa u ta libi a „dee lasiti daka”, söseei de an ta biibi taa di gaan fuka o dou abiti möön (2 Pet. 3:3, 4). A dë fanöudu seei fuu ta dë ku wojo hiniwan daka. Sö taa wa go nama ku politiki soni. Möön di daka u Jehovah ta zuntu, möön sëmbë o kë duwengi u fuu tei së a politiki soni u köndë. Ma wa musu fëëë taa wa o sabi andi u musu piki de te de ko a u. Di jeje u Gadu sa heepi u fu wa fëëë, söseei fuu wegi soni luku bunu ufö u du wan soni.​—Luk. 12:11, 12. w23.06 bld. 10 pal. 6-7

Andi ta ko a i pakisei tei i jei Simison në? A kan taa joo ta mëni taa a bi dë wan gaan taanga womi. Nöö sö a dë tuu. Ma Simison bi mbei wan föutu di bi tja hogi ko dëën. Hii fa soni bi pasa sö, tökuseei Jehovah bi buta pakisei a di hoi di Simison bi hoi hënseei nëën, nöö a bi mbei sëmbë sikifi di woto fëën buta a di Bëibel. Jehovah bi mbei Simison du apaiti soni u heepi dee Isaëli sëmbë. De bi dë sëmbë u Jehovah. Höndöhöndö jaa baka di Simison dëdë, hën Jehovah bi mbei apösutu Paulosu sikifi Simison në buta a di Bëibel ku wantu woto womi në, u lei taa de bi dë sëmbë di bi abi wan taanga biibi (Heb. 11:32-34). U sa feni taanga a di woto u Simison. A bi ta futoou Jehovah, aluwasi soni bi ta taanga dëën. w23.09 bld. 2 pal. 1-2

U sa möön hoi dou, te u ta begi Jehovah hii juu, ta konda dee bookohedi fuu dëën (1 Tes. 5:17). Kandë gaangaan fuka an ta miti i nöunöu. Ma aluwasi ee a dë sö, i ta begi Jehovah ta hakisi ën faa heepi i te wan soni ta toobi i, nasö te ja saandi i musu du ö? Wë ee i abi di guwenti u ta begi Jehovah te pikipiki soni ta miti i, nöö an o taanga da i fii begi ën te möön gaan soni o miti i a di ten di ta ko. Joo dë seiki taa Jehovah sabi na un ten a musu heepi i, söseei joo dë seiki taa a sabi na un fasi a musu heepi i (Ps. 27:1, 3). Te u ta hoi useei a Jehovah te fuka ta miti u a di ten aki, nöö woo sa möön hoi useei nëën a di pisiten u di gaan fuka (Lom. 5:3). Faandi mbei u taki sö? Wë sömëni baaa ku sisa taki taa te de hoi dou te wan gaan tesi miti de, nöö a ta heepi de u de hoi dou a di wotowan di ta ko a baka. Di hoi di de ta hoi dou ta tja wini ko da de, söseei a ta heepi de u de möön biibi taa Jehovah dë kabakaba u heepi de. Nöö di biibi u de ta heepi de u de hoi dou te wan woto fuka miti de.​—Jak. 1:2-4. w23.07 bld. 3 pal. 7-8

Jehovah an ta suku fini a soni poi, u di a abi tjalihati u sëmbë, söseei u di a abi sakafasi. Jehovah bi lei fa a abi sakafasi tjika, di a bi o kii dee hogihati sëmbë u Sodom. A bi mbei dee ëngëli fëën piki Lötu faa kule go a di pisiwata ka dee kuun dë. Lötu bi ta fëëë u go ala, fëën mbei a bi hakisi Jehovah ee hën ku dee sëmbë fëën wosudendu bi sa lowe go a di foto de kai Zoali. Zoali bi dë wan piki foto di Jehovah bi o booko kaba a sösö. Jehovah bi sa duwengi Lötu faa du hii soni finifini kumafa a piki ën. Ma an bi du sö, a bi dëën pasi faa go a Zoali, söseei an bi booko di foto dë möön (Ken. 19:18-22). Höndöhöndö jaa baka di dë, Jehovah bi lei taa a bi abi tjalihati u dee sëmbë u Ninifei. A bi manda Jona faa go piki de taa a bi o kii de puu, söseei taa a o booko di foto u de kaba a sösö. Ma di dee sëmbë u Ninifei bi lei taa de bi ta tjali u dee soni di de bi du, hën Jehovah an bi du soni ku de möön, u di a bi abi tjalihati u de.​—Jona 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 bld. 21 pal. 5

Andi u sa lei a di fasi fa Joasi bi du soni? Wë u sa taki taa a bi dë kuma wan pau di di lutu fëën an go fundu a goon basu, söseei di bi abi wan ahala fanöudu u hoi ën be an kai. Jojada bi dë kuma di ahala, nöö dee sëmbë dee bi bia baka da Jehovah, bi dë kuma di ventu. Di di sëmbë di bi ta hoi ën ko dëdë, hën di ventu böö ën tuwë. Di soni aki ta lei u taa wa musu ta piki Gadu buka, u di dee famii fuu ku dee sëmbë u di kemeente ta piki Gadu buka. Ee u kë fuu ku Jehovah dë mati go dou, nöö u musu ta mbei möiti fuu ko lobi ën, söseei fuu ko abi gaan lesipeki dëën. Hën da u musu ta begi, ta lei soni u Bëibel, ta kai pakisei a dee soni dee u ta lei (Jel. 17:7, 8; Kol. 2:6, 7). Jehovah an ta hakisi u fuu du hia soni poi. Di soni di a ta hakisi u fuu du sikifi a Peleikima 12:13. A ta taki dë taa: „Lesipeki di tuutuu Gadu, nöö i hoi dee wëti fëën, biga di soni dë da di soni di libisëmbë musu du.” Te u abi gaan lesipeki da Gadu, nöö woo sa hoi dou aluwasi andi ta pasa. Na wan soni o sa mbei u ku Jehovah poi. w23.06 bld. 19 pal. 17-19

Vers 5 ta bigi ku dee wöutu aki: „Di Sëmbë dë sindosindo a di könubangi naandë taki taa” (Ako. 21:5a). Di soni di sikifi a di pisi aki dë fanöudu, u di dii pasi nöö Jehovah seei ta fan a di buku Akoalimbo, nöö disi da wan u de. Hën da na Jesosi nasö wan ëngëli hën taki dee soni aki, ma Jehovah seei hën taki de! Di soni aki ta lei u taa u sa biibi dee soni dee a taki. Faandi mbei u taki sö? Wë u di Jehovah „an ta lëgëdë” (Tit. 1:2). Di soni aki ta mbei u dë seiki taa dee soni dee sikifi na Akoalimbo 21:5, 6 da tuutuu soni. Jehovah bi taki taa: „Wan si ö?” Di Giiki wöutu di de puu ko „wan si ö?”, sikifi sömëni pasi a di buku Akoalimbo. Wë andi Gadu bi taki baka di dë? A bi taki taa: „Mi ta mbei hii soni ko njunjun.” A dë sö tuu taa a di pisi aki Jehovah ta taki u soni di musu pasa jeti. Ma a ta taki u dee soni dë kuma de ta pasa a di pisiten di a ta fan dë, u di a dë seiki taa dee soni dë o pasa tuutuu.​—Jes. 46:10. w23.11 bld. 3 pal. 7-8

So soni bi ta taanga da Apösutu Petuisi, u di dee suwakifasi fëën bi ta möön ën. Boo taki u wantu u dee soni dë. Di Jesosi bi piki dee bakama fëën taa a o dëdë leti kumafa di Wöutu u Gadu bi taki a fesi, hën Petuisi bi piki ën taa di soni dë an o pasa (Maik. 8:31-33). Sömëni pasi Petuisi ku dee woto apösutu bi ta fia ku deseei u sabi ambë da di möön heiwan a de dendu (Maik. 9:33, 34). Di ndeti ufö Jesosi dëdë, hën Petuisi hopo valau, hën koti wan së jesi u wan womi belim puu (Joh. 18:10). A di ndeti dë seei Petuisi fia dii pasi taa an sabi Jesosi, u di a bi ta fëëë (Maik. 14: 66-72). U di soni dë mbei a bi bai këë te a bigi. Hii fa Petuisi bi fii bookosaka gaanfa seei, tökuseei Jesosi an bi disëën möönsö. Baka di a toona weki ko a libi baka, hën a da Petuisi di okasi faa lei ën taa a lobi ën jeti. A bi dëën di gaandi faa luku dee sikapu fëën dëën (Joh. 21:15-17). Petuisi bi dë kabakaba u du di soni di Jesosi hakisi ën. Boiti di dë, a bi dë a Jelusalen a di Pensiti daka, söseei a bi dë wan u dee fosu sëmbë di Jehovah bi salufu ku di santa jeje fëën. w23.09 bld. 22 pal. 6-7

Apösutu Petuisi bi piki dee gaanwomi taa: „Un musu ta luku dee sëmbë u Gadu bunu” (1 Pet. 5:1-4). Ee i da wan gaanwomi, nöö an dë u taki taa i lobi dee baaa ku dee sisa fii, söseei taa i kë heepi de. Ma so juu a sa pasa taa i ta fii kuma i wei poi, nasö taa i abi soni u du sö tee taa ja sa heepi dee baaa ku dee sisa fii. Wë andi sa heepi i? Konda hii dee bookohedi fii da Jehovah. Petuisi bi taki taa: „Ee wan sëmbë i ta heepi sëmbë a soni, nöö ja musu du ën ku i seei kaakiti. Ma i musu du ën ku di kaakiti u Gadu” (1 Pet. 4:11). Soni sa ta miti dee baaa ku dee sisa fii a di ten aki, di an o sa seeka te dou. Ma hoi a pakisei taa Jesosi Keesitu, di „Gaan Sikafuma” fuu sa heepi de möön fa i sa heepi de. A sa heepi de a di ten aki kaa, söseei a sa heepi de a di njunjun goonliba. Di soni di Jehovah kë u dee gaanwomi du, hën da a kë u de lobi dee baaa ku dee sisa, a kë u de ta luku de, söseei a kë u de dë sëmbë di „de sa djeesi”. w23.09 bld. 30 pal. 13-14

U musu köni ku sëmbë di ta suku u tooka di pakisei fuu. Ee u luku a dee sëmbë dee na ta piki Jehovah buka, nöö useei sa bia baka da Jehovah ku dee wëti fëën tu (1 Kol. 3:19). „Di köni u di goonliba aki” lo’ u ganjan sëmbë puu a Gadu pasi. Wantu Keesitu sëmbë u di foto Peegamu ku di foto Tiatila, bi ko ta si soni kuma dee sëmbë u dee foto dë. De an bi ko ta si fanafiti libi ku di dini di sëmbë bi ta dini poipoi gadu, kuma hogi soni möön. Jesosi bi manda sëmbë go bai de, u di de an bi ta si fanafiti libi kuma hogi soni (Ako. 2:14, 20). A di ten aki, sëmbë ta suku u mbei u ko ta si soni a wan fasi di an bunu. Dee famii fuu ku dee sëmbë dee u sabi, sa suku u mbei u pasa Gadu buka. De sa piki u taa wa a’ fu tei di biibi hebi sö. De sa taki tu taa aan toobi ee u du andi hati fuu ta manda u fuu du, söseei de sa taki tu taa dee soni dee sikifi a di Bëibel an dë da di ten fuu aki möön. So juu u sa ta si kuma Jehovah an ta piki u so soni gbelingbelin tjika, nasö u sa fii fuu ’tei woto wëti möön leki dee wëti dee a da u’.​—1 Kol. 4:6. w23.07 bld. 16 pal. 10-11

Malia di mama u Jesosi bi abi degihati fanöudu u du soni kumafa Jehovah kë. Pakisei luku unfa a bi sa fii di di ëngëli bi ko piki ën di gaan wooko di Gadu bi dëën faa du. A bi musu u ta booko hën hedi seei, di a jei taa a o dë ku bëë hii fa an tööu jeti. Nöiti a bi pai miii kiija wan daka, ma tökuseei a bi musu kiija di womi mii di bi o ko toon di Mësiasi. Boiti di dë, nöiti a duumi ku manu wan daka. Wë nöö unfa a bi o konda di soni dë da Josëfu, di womi di hën ku ën bi abi buka u tööu? (Luk. 1:26-33) Unfa Malia bi feni di taanga? A bi suku heepi a woto sëmbë. A bi hakisi Gabiëli faa konda soni u di wooko dëën möön fini (Luk. 1:34). Baka wan pisiten, hën a hopo tei pasi waka „go tee a wan köndë u di pisiwata de kai Judea a dee kuun mindi”. A bi go luku Elizabëti, wan u dee famii fëën. Elizabëti bi wai ku Malia, söseei Jehovah bi mbei Elizabëti konda wan tjabukama woto da Malia di bi ta taki soni u di womi mii di a bi o pai. Di soni dë bi dëën taanga seei. (Luk. 1:39-45) Malia bi taki taa Jehovah taanga, söseei taa „a a’ makiti u du soni” (Luk. 1:46-51). Jehovah bi wooko ku Gabiëli ku Elizabëti u da Malia taanga. w23.10 bld. 14-15 pal. 10-12

Wantu bakama u Keesitu nöö salufu ku santa jeje, nöö de ku Jehovah dë mati a wan apaiti fasi. Dee 144.000 bakama u Keesitu aki o dë mindima a liba ala makandi ku Jesosi (Ako. 14:1). Di Santa kamian u di tenti kë taki di tei di Gadu tei de u de ko dë mii fëën di o go libi a liba ala, hii fa de dë a goonliba aki jeti (Lom. 8:15-17). Di Möön Santa Kamian u di tenti kë taki liba ala, di kamian ka Jehovah ta dë. Di „gaan koosu” di bi paati di Santa Kamian ku di Möön Santa Kamian kë taki di sinkii u Jesosi. Di dë di a bi dë libisëmbë bi ta tapëën faa bi sa go a liba ala kuma di möön Gaan Mindima u di Wosu u Gadu. Di paka di Jesosi paka di lusupaima ku di sinkii fëën, jabi pasi da hii dee salufu Keesitu sëmbë u de sa go a liba ala. Deseei musu ko abi wan hii woto sinkii di o mbei de feni di paka u de a liba ala .​— Heb. 10:19, 20; 1 Kol. 15:50. w23.10 bld. 28 pal. 13

Gidion bi piki dee sëmbë u Efalahim a wan saapi fasi di de bi ta kuutu ën (Kuutm. 8:1-3). Hati fëën an bi boonu ku de. A bi lei taa a abi sakafasi, u di a bi haika de di de bi ta konda unfa de ta fii, söseei a bi piki de a wan saapi fasi. Di soni aki bi mbei taa dee womi hati bi ko kötö. Dee gaanwomi sa ta djeesi Gidion te de ta haika bunu, söseei te de ta piki a wan saapi fasi te wotowan ta kuutu de (Jak. 3:13). Te de ta du sö, nöö de o mbei bööböö libi dë a di kemeente. Di sëmbë bi ta gafa Gidion u di a bi feti wini Midian, hën a bi mbei Jehovah kisi hii gafa (Kuutm. 8:22, 23). Unfa dee gaanwomi sa djeesi Gidion? Wë de sa mbei Jehovah kisi hii gafa te de du wan soni (1 Kol. 4:6, 7). Ee kandë sëmbë gafa wan gaanwomi da di fasi fa a ta da lei, nöö a sa piki de taa dee soni dee a ta taki ta kumutu a di Wöutu u Gadu, söseei taa di ölganisaasi u Jehovah ta lei u soni. Dee gaanwomi sa pakisei luku ee de ta da lei a wan fasi di ta mbei Jehovah kisi gafa, nasö ee de ta da lei u mbei sëmbë buta pakisei a de. w23.06 bld. 4 pal. 7-8

Ee wa feni di soni di u hakisi Jehovah, nöö a bi o bunu fuu hakisi useei dee dii soni aki. Di fosu soni di u sa hakisi useei da, ’Mi ta begi da di soni di mi abi fanöudu tuutuu ö?’ So juu u ta si kuma u sabi andi möön bunu da u. Ma a kan taa dee soni dee u ta begi u de, an o mbei u feni wini u wan longi pisiten. Ee u ta begi Jehovah faa heepi u ku wan fuka fuu, nöö a kan taa wan möön bunu fasi dë fa a sa heepi u, möön di fasi fa uu ta pakisei. A sa pasa taa so u dee soni dee u ta hakisi Jehovah an ta kai ku di pakisei fëën (1 Joh. 5:14). Buta pakisei a di woto u wan mama ku wan tata di bi hakisi Jehovah faa mbei di mii u de fika a di tuutuu lei. A djei kuma wan bunu soni de hakisi dë. Ma Jehovah an ta musu na wan sëmbë u de dini ën. A kë u hiniwan fuu seei buta taa woo dini ën, te kisi dee mii fuu (Deto. 10:12, 13; 30:19, 20). Dee gaansëmbë u di mii sa hakisi Jehovah faa heepi de, u dee soni di de ta lei di mii sa dou hën hati, faa a sa ko lobi Jehovah, söseei faa sa ko dë mati ku ën.​—Nöng. 22:6; Ef. 6:4. w23.11 bld. 21 pal. 5; bld. 23 pal. 12

Faandi mbei di da di u ta da wotowan taanga, da wan gaan soni di ta lei taa u lobi de? Wan buku di ta taki soni u Bëibel ta taki taa di wöutu „taanga” di Paulosu bi taki soni fëën a di tëkisi aki, kë taki taa „dë a wan sëmbë bandja u dëën taanga te fuka ta miti ën. Fëën mbei te u ta da wan baaa nasö wan sisa taanga faa hoi dou te fuka ta miti ën, nöö hën da u ta heepi ën faa hopo taanpu, söseei faa waka go dou a di pasi di ta tja sëmbë go a libi. Hiniwan juu te u ta da wan baaa nasö wan sisa taanga, nöö hën da u ta lei taa u lobi ën (2 Kol. 7:6, 7, 13). Di fii di u ta fii da wotowan ku di da di u ta da de taanga, da tu soni di ta kai ku deseei. Unfa sö? Te wan sëmbë ta fii da wan sëmbë di dë ku fuka, nöö a ta kë da di sëmbë taanga, söseei a ta kë du wan soni u heepi ën. Fëën mbei di fii di u ta fii da wotowan ta mbei taa u ta da de taanga. Paulosu heepi u fuu ko fusutan taa di fii di Jehovah ta fii da sëmbë, hën ta mbei taa Jehovah ta hopo du soni u da de kötöhati. Paulosu bi taki taa Jehovah seei „da u Tata tu, nöö a abi tjalihati fuu. Nëën hii kötöhati ta kumutu.”​—2 Kol. 1:3. w23.11 bld. 9-10 pal. 8-10

Hii dee bakama u Keesitu sa dë ku di mëni taa sëmbë o du ku de. Luku andi di apösutu Paulosu bi taki. A bi piki dee baaa ku dee sisa u Tesalonika taa: „Di u ku unu bi sai dë, nöö u bi ta taki ën da unu nöömö taa ee wan sëmbë ko biibi a Masa Jesosi nöö a o kisi sitaafu nöömö. . . . Nöö hën wë ta pasa ku unu fa u dë aki” (1 Tes. 3:4). Nöö a bi piki dee baaa ku dee sisa u Kolenti taa: ’Wë nöö dee sëmbë, u kë konda da unu taa dee sitaafu dee u tja, nöö de bi hebi da u tee. U bi fëëë seei tee u bi mëni taa de bi o kii u’ (2 Kol. 1:8; 11:23-27). Dee Keesitu sëmbë u di ten aki seei sa dë ku di mëni taa sëmbë o du ku de tu (2 Tim. 3: 12). A kan taa u di i ko ta waka a Jesosi baka, dee famii fii ku dee mati fii taa du ku i. Soni bi miti i a wookope u di i ta mbei möiti hii juu fu ja ta ganjan sëmbë u? (Heb. 13:18) Lanti bi du ku i u di i bi konda soni u di biibi fii da wotowan u? Paulosu bi taki taa u musu ta wai, aluwasi un pei soni sëmbë ta du ku u. w23.12 bld. 10-11 pal. 9-10

Jakopu bi abi sömëni bookohedi. Tu u dee womi mii u Jakopu bi tja poi në ko da di wosudendu u de, söseei de bi poi Jehovah në. Dee womi mii dë da Simion ku Leifi. Ma na di dë nöö. Di lobi mujëë u Jakopu de kai Lakëli, bi ko lasi libi di a bi ta pai di u tu mii u de. Boiti di dë, u di wan gaan hangi bi ko, mbei Jakopu bi musu foloisi go a Egepiti di a bi ko gaandi (Ken. 35: 16-19; 37:28; 45:9-11, 28). Hii fa hii dee soni aki bi miti Jakopu, tökuseei hii juu a bi ta biibi Jehovah ku dee soni dee a bi paamusi ën. Di soni dë bi mbei Jehovah lei ën taa a ta feni ën u bunu. Jehovah bi mbei Jakopu ko abi te a hia gudu. Nöö pakisei unfa Jakopu bi o da Jehovah tangi tjika, di a bi toona si Josëfu, di womi mii fëën di a bi mëni taa dëdë! U di Jakopu ku Jehovah bi dë gaan mati, mbei a bi sa hoi dou di soni bi miti ën (Ken. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30). Te u ta mbei möiti fuu ku Jehovah dë gaan mati go dou, nöö useei o sa hoi dou tu te soni miti u di wa bi mëni. w23.04 bld. 15 pal. 6-7

Psalöm 23 da wan kanda ka di psalöm sikifima ta lei unfa a dë seiki tjika taa Jehovah lo’ sëmbë, söseei taa a ta booko hën hedi ku sëmbë. Dafiti hën sikifi di psalöm aki, nöö a ta taki unfa hën ku Jehovah, di Sikapuma fëën, lobi deseei tjika. Dafiti bi ta mbei Jehovah tii ën, söseei a bi ta buta hii hën futoou a Jehovah, nöö a bi ta fii taa Jehovah ta luku ën. Dafiti bi sabi taa Jehovah bi o ta lei ën hii daka taa a lobi ën. Unfa a du waka taa a bi dë sö seiki u di soni dë? Dafiti bi ta fii taa Jehovah bi ta luku ën, u di hii juu Jehovah bi ta heepi ën faa feni dee soni dee a abi fanöudu. Dafiti bi sabi tu taa hën ku Jehovah bi dë mati, söseei taa Jehovah bi ta feni ën u bunu. Fëën mbei a bi dë seiki taa aluwasi fa soni bi o dë a di ten di ta ko, Jehovah bi o ta sölugu ën go dou. U di Dafiti bi ta biibi taa Jehovah lobi ën, söseei taa a bi o ta heepi ën, mbei an bi ta booko hën hedi, ma a bi ta dë waiwai.​—Ps. 16:11. w24.01 bld. 28-29 pal. 12-13

Sensi di ten u di u Tu Goonliba Feti, hën dee Jehovah Kotoigi ta peleiki fiifii da sëmbë a sömëni tookatooka pisiwata u goonliba. Fuu taki ën, nöö di soni aki mbei taa sömëni sëmbë ko sabi Jehovah. A di ten aki, dee baaa u di Tii Kulupu seei ta saka deseei a di tii u Keesitu basu tu. De kë taa dee soni di de ta piki dee baaa ku dee sisa, ta kai ku di fasi fa Jehovah ku Jesosi ta si soni. Nöö de ta wooko ku dee keling-gaanwomi ku dee gaanwomi u kemeente, u piki dee baaa ku dee sisa unfa de musu du soni. Dee gaanwomi dee dë salufuwan ku dee woto gaanwomi dë a Keesitu „leti maun” (Ako. 2:1). Ma hii de tuu da zöndu libisëmbë, nöö de ta mbei föutu. Mosesi ku Josua seei bi ta mbei föutu so juu. Dee apösutu seei bi ta mbei föutu tu (Nöb. 20:12; Jos. 9:14, 15; Lom. 3:23). Ma tökuseei u ta si gbelingbelin taa Keesitu ta tii di saafu di dë u futoou, ku dee gaanwomi u kemeente, nöö a o ta du di soni aki go dou. U sa futoou dee soni dee a buta dee baaa aki u lei u. w24.02 bld. 23-24 pal. 13-14

U sa mbei Jehovah wai ku u te u ta lei taa u dë ku tangi a hati, söseei te u ta lei unfa u lobi ën tjika. Di möön fanöudu soni di u kë hoi a pakisei te u ta peleiki, hën da u musu heepi sëmbë u de ku Jehovah ko dë mati, söseei u de ko ta si ën kumafa u ta si ën (Jak. 4: 8). U ta wai seei u lei sëmbë andi di Bëibel ta taki u di lobi di Jehovah abi, u di du di a ta du soni a wan leti fasi, u di köni di a abi, söseei u di makiti di a abi. U ta wai tu u lei de soni u dee woto bunu fasi fëën. U ta gafa Jehovah tu te u ta mbei möiti u djeesi ën. Te u ta du sö, nöö sëmbë o sa si taa wa dë kuma dee sëmbë u di hogi goonliba aki, nöö de o sa ta hakisi deseei ee unfa a waka (Mat. 5:14-16). Te u ku dee sëmbë aki ta fan, nöö u sa feni di okasi u konda da de faandi mbei u dë woto fasi. Nöö te u kaba fëën, dee sëmbë dee o kë ko sabi Jehovah tuutuu o kë ko dë mati fëën. Te u ta gafa Jehovah a dee lö fasi dë, nöö u ta mbei a wai gaanfa seei.​—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 bld. 10 pal. 7

Fii sa ko dë wan gaangaan sëmbë a di biibi, nöö i musu ko sa’ u du so soni. Di soni dë o heepi i fii sa tja faantiwöutu a di kemeente, fii sa ta libi bunu ku wotowan, söseei fii sa feni wan wooko di o sa heepi i fii ta sölugu iseei nasö dee sëmbë fii wosudendu. I sa ko lei u sikifi, söseei i sa ko lei u lesi bumbuu. Di Bëibel ta taki taa wan womi di ta dë waiwai, söseei di soni fëën ta waka bunu, da wan womi di ta lesi di Wöutu u Gadu hii daka, ta kai pakisei nëën (Ps. 1:1-3). Te a ta lesi di Bëibel hii daka, nöö a o ko sabi unfa Jehovah ta si soni. Di soni dë o heepi ën faa ko ta si soni kuma Jehovah, söseei faa sa du soni a wan bunu fasi (Nöng. 1:3, 4). Dee baaa ku dee sisa abi baaa fanöudu di sa’ u wooko ku di Bëibel u lei sëmbë soni, söseei u da sëmbë köni lai. Ee i sa’ u lesi, söseei ee i sa’ u sikifi bumbuu, nöö joo sa seeka bunu fii da piki a komakandi, söseei fii hoi taki di o da dee baaa ku dee sisa taanga. Boiti di dë, joo sa sikifi soni tei te i ta lei soni u Bëibel sö taa dee soni dee joo ta sikifi tei o heepi i fii ko abi wan möön taanga biibi, söseei de o heepi i fii sa da wotowan taanga tu. w23.12 bld. 26-27 pal. 9-11

Te i ta fëëë, nöö kai pakisei a dee soni dee Jehovah o du a di ten di ta ko te Saatan an o dë möön. Wan demo di de bi hoi a di könklësi u di jaa 2014, bi ta lei wan tata di bi ta taki soni u 2 Timoteo 3:1-5 ku dee sëmbë fëën wosudendu. De bi luku unfa di tëkisi aki bi o sa dë ee a bi ta taki soni u di Paladëisi. De bi taki taa a bi o sa dë sö: „Mi kë i sabi taa a di njunjun goonliba wan möön piizii ten o dë. Biga sëmbë u di ten naandë o lobi deseei, de o lobi soni u Gadu, de o ta pakisei wotowan, de o abi sakafasi, de o ta gafa Gadu, de o ta haika de mama ku de tata, de o ta da sëmbë tangi, de o ta hoi deseei a wotowan, de o abi fii a de hati da hii sëmbë, de o ta dë kabakaba u mbei buka, de o ta taki bunu u wotowan, de o sa duwengi deseei, de o abi bunuhati, de o lobi bumbuu soni, joo sa futoou de, de an o ta du andi deseei kë, de an o ta abi gaanfasi, de o lobi Gadu möön piizii, de o dini Gadu ku hii de hati, nöö ku dee sëmbë dë i musu ta nama.” I ku dee sëmbë fii wosudendu, nasö i ku dee baaa ku dee sisa, ta taki unfa soni o dë a di njunjun goonliba u? w24.01 bld. 6 pal. 13-14

A ta da u kötöhati seei u di u sabi taa Jehovah ta feni dee sëmbë fëën u bunu! Di Bëibel ta taki taa: „Jehovah ta wai ku dee sëmbë fëën” (Ps. 149:4). Ma so juu so u de ta fii bookosaka sö tee taa de sa ta hakisi deseei taa: ’Jehovah ta feni mi u bunu ö?’ Sömëni u dee dinima u Jehovah na awooten, bi ta hakisi deseei di seei soni aki so juu (1 Sam. 1:6-10; Jöpu 29:2, 4; Ps. 51:11 ). Di Bëibel ta lei u gbelingbelin taa Jehovah sa feni zöndu libisëmbë u bunu. Na un fasi? U musu lei taa u ta biibi a Jesosi, nöö u dopu (Joh. 3:16). A sö wan fasi u ta lei a lanti fesi taa u ta tjali u dee zöndu fuu, söseei taa u paamusi Gadu taa woo ta du soni kumafa a kë (Tjab. 2:38; 3:19). Jehovah ta wai seei te u du dee soni aki fuu ku ën sa ko dë mati. Solanga u ta mbei hii möiti fuu hoi useei a di buta di u buta u libi nëën maun, nöö Jehovah o feni u u bunu, söseei a o si u kuma mati fëën.​—Ps. 25:14. w24.03 bld. 26 pal. 1-2

U sa djeesi dee bakama u Jesosi ee dee tiima piki u fu wa peleiki möön. U sa dë seiki taa Jehovah o heepi u fuu sa du di peleikiwooko. Fëën mbei, u sa hakisi Jehovah faa da u degihati, söseei faa da u köni. Hakisi Jehovah faa heepi i fii hoi dou hii fa fuka ta miti i. Sömëni fuu ta tja sitaafu u di u dë ku wan suwaki, nasö u di u dë ku wan bookohedi. Söseei sömëni fuu ta tja sitaafu u di wan sëmbë fuu lasi libi, u di wan soni pasa a di wosudendu fuu, u di sëmbë ta du ku u, nasö u woto soni hedi. Nöö soni kuma gaan feti ku taku siki di ta paaja a hii së u goonliba ta mbei soni ko möön taanga da u. Konda hii soni di dë a i hati da Jehovah. Konda hii soni dëën leti kumafa i bi o kondëën da wan gaan mati fii. I sa dë seiki taa „hënseei o heepi i” (Ps. 37:3, 5). Te u ta begi nöömö, nöö a o heepi u fuu „ta tja sitaafu ku pasensi” (Lom. 12:12). Jehovah sabi andi ta miti dee dinima fëën, nöö a ta jei de te de ta bai ta suku heepi nëën.​—Ps. 145:18, 19. w23.05 bld. 5-6 pal. 12-15

Te u musu du wan fanöudu soni, nöö a ta dë fanöudu fuu ko ’sabi andi Jehovah kë’, baka di dë nöö u musu mbei möiti u du soni kumafa a kë (Ef. 5:17). Te u feni dee mama wëti u Bëibel dee ta kai ku di fasi fa soni dë da u, nöö hën da u ta mbei möiti u ko sabi unfa Gadu kë fuu du soni. Te u bigi wooko ku dee mama wëti fëën, nöö woo sa du soni a wan möön köni fasi di o mbei u feni wini. Saatan, di felantima fuu, kë fuu abi sömëni soni ta du da di goonliba aki sö tee taa wa ko abi ten u dini Gadu möön (1 Joh. 5:19). Hesihesi seei wan Keesitu sëmbë sa bigi ta buta pakisei a wooko soni, siköö lei, nasö a di fasi fa a sa ko abi möön möni, ka faa buta pakisei a dee sömëni soni di a sa du u dini Jehovah. Ee wan Keesitu sëmbë ko ta pakisei sö, nöö hën da a bigi ko ta si soni kuma dee sëmbë u di goonliba aki. Wë, aan fu dë taa dee soni dë an bunu. Ma nöiti de musu ko dë dee möön fanöudu soni da u, möön di dini di u ta dini Jehovah. w24.03 bld. 24 pal. 16-17