Naa Bandu Mɛŋgɛlaa KƐSI YAULAŊ O INTANƐITIIYO WA
Bandu Mɛŋgɛlaa
NAA KƐSIAA LAYAUWA O INTANƐTIIYO CHOO
Kisiei
Ɔ, ɔ, Ɛ, ɛ, Ŋ, ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ŋ
  • ŋ
  • BAABUIYO
  • YAULAŊ A NYƆƆŊ
  • BƆŊAŊNDAŊ
  • w24 Bɛŋgufɔnɔɔ p. 8-13
  • Pɛɛku o Diomnda Mɛɛlaala Puaa Laalaŋnda Dimi laŋ Niŋ

Viduei cho le fondaa hoo le.

Mal Haki, bahawɛi pɔmbɔ yɔŋnuŋ le num vidueiyo hoo solullo.

  • Pɛɛku o Diomnda Mɛɛlaala Puaa Laalaŋnda Dimi laŋ Niŋ
  • Bandu Mɛŋgɛlaa le Masale Chɛhowaleŋ Yondaa (O Naŋ Pɛɛku Wo)—2024
  • Suɛi Lebolii Pɔmbuɛi
  • Fonda Soo a Nyɛ Pilɔɔ Wo
  • “O NƆLA MBO TOSA MI LA VIOU ACHAL”
  • “A CHO BATIUWAA SƆLA”
  • “NYAALE KƐ KƐ CHO MBO HIAU HOO LE”
  • TƆNƆ NAŊ SƆLA O DIOMNDA PUAA LAALAŊNDA MƐƐLU DIMI LAŊ NIŊ NDO
  • Kɛɛsiaala Chɔm Maa A Nɔ Tiindaŋndo o Chɛhowa Niŋndo
    Yoomu Naa leKilisiɔŋndo a Wali Pollo—Yau Wali Bɔŋaŋndo—2023
  • Loonuŋ Maa Mɛlɛka Cho Yoomu Wo Chɛhowa Cho Ni
    Bandu Mɛŋgɛlaa le Masale Chɛhowaleŋ Yondaa (O Naŋ Pɛɛku Wo)—2024
  • Chɔm Kaa Tusiaŋndo le Sɔɔŋ Ŋ Bii Bila le Woŋ Chɛlɔɔ
    Bandu Mɛŋgɛlaa le Masale Chɛhowaleŋ Yondaa (O Naŋ Pɛɛku Wo)—2025
  • Chɛhowa Bumba Nyɛ o Nyɛ Tosa Le
    Bandu Mɛŋgɛlaa le Masale Chɛhowaleŋ Yondaa (O Naŋ Pɛɛku Wo)—2025
Chɔɔlu Nua
Bandu Mɛŋgɛlaa le Masale Chɛhowaleŋ Yondaa (O Naŋ Pɛɛku Wo)—2024
w24 Bɛŋgufɔnɔɔ p. 8-13

BUŊGƐI PƐƐKƐI 45

CHONDII 138 Naŋɔɔ o Yuluŋnde Niŋ

Pɛɛku o Diomnda Mɛɛlaala Puaa Laalaŋnda Dimi laŋ Niŋ

“Bɛnduaa masindiaa kɔl kaloo pila nda aa nɔ ni, kani fondole, waŋndo viou achal pɛ o sina sɔɔŋ pɛŋgu.”—CHOOBU 12:12.

NYƐ NAŊ CHO PƐƐKU WO

Ŋ cho pɛɛku mɛɛ Chɛhowa diikɔŋndo chuu naa salalaŋ suŋ suŋ yɛ, vɛlɛ a yoomu fafɛɛŋndo o chilaŋ niŋ.

1. Le yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ kaasoŋnda o ba?

MI NAA kpou yeema nɛi chɔmaa, te ŋ wa pɛ kɛɛsiaala sɔvɛlaŋ tosaa o yoomoo niŋ. Ŋ tiuba miŋ sɔla nɛila chɔmaalaŋ ndaŋ tau bɛnduaa kundaa, a Kilisiɔŋaa kendu o Mɛlɛka piɛiyo niŋnda o ba. Te o yɔŋ pɛ maa kaasoŋnda nda cho, ŋ nɔ miŋ yiyaŋ maa, sila ndaa cho lɛ o sɔvɛ o palɛi nɛi hei niŋ te le. Chɛhowa yeema naa miŋ pɛɛku kaasoŋnda o ba, le mɛɛ nda viou achal tau, ma nɔ sɔɔŋ yɔŋnaŋndoŋ, sinapɛŋgoo, vɛlɛ a taasioo ma hiau naa yɛ.—Choobu 12:12.

2. Yɛɛ naŋ cho yɛ yaasiaa o buŋgɛi hei niŋ?

2 O sindɔɔ niŋ, mi Chɛhowa soliŋ bɛnduaa yuuwaa lo o laalaŋ ndaa choo wa kpeku, le ma dɛɛniaa wanaa nduaa nduyɛ ma ke nda nɛi chɔmaa. Ŋ tofaŋndɔ tamaselii Muuse, Deeve, a kiilanɔɔ Chɔŋ ndo. A teleŋnda yɛ yɛlaŋ nda wa achal ni, nduyɛ bahawɛila ndalaŋ la ve nyɛpilɛ le. Mɛɛ nda wa fuuluuwo o mɛɛlula yoomula ndalaŋ, ma ke wanaa wa nda chɔnɔŋndo kɔɔli wa silala taasi laŋ. Mi puaa lo haa o laalaŋ ndaa choo wa, o kɛ kɛ kindila mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le Mɛlɛka diikɔŋndo yɛ. Mi Chɛhowa manda diomnda ndala taasi laŋ ndaŋ le naa hau. Ŋ wa feleŋguaa ɔɔ bɛnduaa yuuwa, ŋ tiuba miŋ sɔla tɔnɔɔ tau te ŋ yaasiaa pɛ silala ndalaŋ ndaŋ. (Luom. 15:4; 2 Tim. 3:16) O buŋgɛi hei niŋ, ŋ cho yaasiaa diomnda mɛɛlaala puaa haa dimi laŋ, vɛlɛ a sɔɔŋ naŋ pɛɛku leniŋndoŋ.

“O NƆLA MBO TOSA MI LA VIOU ACHAL”

3. O nɛila kuɛɛ niŋ Muuse ndoo tosa yɛ wallo le Mɛlɛka vɛlɛ a wanaa nduaa?

3 Mi Muuse yɔŋguŋ kpou le wali Chɛhowaa tosaa. O wa wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo, wana kialaa ŋyamaa, wana sim puaa chɔuwa lachi wo, vɛlɛ a wana poonyiaa sɔɔŋ masindɔŋ ndo. Mi Muuse pɛɛku tau o sɔɔŋ yɔŋnuŋ ndu o yoomoo niŋndoŋ. Mbo sim Isɔluɛiya lachi le nda solioo o chɛleŋ niŋ Ichipi, nduyɛ mbo cha kaamaala bɔɔbɔɔ Chɛhowa ndoo tosa laŋ a lehɔl pɛɛŋ. Mi Chɛhowa soliŋ ndu kpeku le yaula ŋuɛɛnu la tasela cho o Baabuiyo niŋndaŋ poonyiaa, a Sam bolle 90. Nduyɛ naapum ndu poonyiaa bolle 91 ni. Wana che pɛ maa ndu poonyiaa vɛlɛ yau Choobu wo ni.

4. Nɛɛ waa Muuse ndoo luei yɛ yoomuaŋ, nduyɛ le yɛɛ?

4 Muuse wa wɔsilaŋ 120 mbo sɔla piɔmndo. Kɛ tuupa mbo sɔla piɔmndo, mbo veelu Isɔluɛiya kpou diompilɛ le nda yiyalaŋndo sɔɔŋ nda che mi Chɛhowa tosa le nda woŋ. Wanaa wa Muuse nilaŋ yaŋɔɔ wa apum, teleŋ nda wa feleŋguaa wo, ma cha kaamaalaŋ a sɔɔŋ kɔndɔfiliŋ Chɛhowa tosa woŋ, vɛlɛ a mɛɛ o kilul Ichipiaŋnda yamɛi yɛ. (Ɛso. 7:​3, 4) Ma keeku o Pee Siaŋa Mɛŋma Ihɛl Chɛhowa ndoo piɔu wo tɛɛŋ, nduyɛ ma cha mɛɛ Chɛhowa tɛɛmbuu Feloo a puaa nduaa chɔuwa yɛ. (Ɛso. 14:​29-31) Teleŋ nda wa o lɛŋnde polteŋ niŋndo, ma cha mɛɛ Chɛhowa manda nda, nduyɛ mbo ke nda nyɛm nda hauba woŋ yɛ. (Ditɔ. 8:​3, 4) Mɛɛ waŋnda haa a wa niŋ a bɛɛndiaŋ le luɛiyɔɔ o Lɛŋnde Mɛyaaleŋ niŋ, mi Muuse soliŋ teleŋ koŋ kpeku le nda kɔl dɛɛniaa kioo.a

5. Tiindaŋ yɛɛ Isɔluɛiya sɔla yɛ o diomnda Mɛɛlaala Muuse dimi o Ditɔnɔmii 30:​19, 20 niŋndaŋ?

5 Yɛɛ Muuse ndoo dimi yɛ? (Nuawɔ Ditɔnɔmii 30:​19, 20) Isɔluɛiya ndaa nɔ chila kɛndɛlaŋ nda lachi. A sala Chɛhowaa, Isɔluɛiya ndaa tiuba mi ndaa viou achal o lɛŋnde mɛyaaleŋ niŋ le teleŋ vilɛi. Lɛŋnde kɛndɛleŋ pila lɛŋndeŋ ndeŋ le wa ni, nduyɛ mi tɔlɔɔlaŋ laa naŋ ndoŋ tau. Mi Muuse tɛɛsial nda mɛɛ lɛŋndeŋ le cho yɛ. Mbo dimi aa: “Lɛŋnde nɔ chieeŋ bɛnduŋ kɛndɛ kɛndɛŋ nya teŋgul te woŋ, chiɛila nya teŋgul te laŋ, mi la wa la piaa cha a nyɛm kɛndɛ kɛndɔŋ, sooŋnda mamɛŋnda nya tuu le laŋ, kpelela makilepiilaŋ a ɔlifiima nya tol te waŋ” le cho ni.—Ditɔ. 6:​10, 11.

6. Le yɛɛ Mɛlɛka chɛllɛ mi lɛŋii cheleŋnde yam Isɔluɛiya?

6 Mi Muuse ke vɛlɛ Isɔluɛiya silaa. Le mi ndaa hiou lachi a waa achal o lɛŋnde ndale kɛndɛleŋ niŋ, ndaa nɔ mi ndaa diikuŋ sawala Chɛhowalaŋ. Mi Muuse ndoo dɛɛniaa nda le ma “hɛli yoomoo,” sanaa a Chɛhowa nilaŋ yaŋɔɔ, nduyɛ a “ndu holnɔŋndo” nyɛkɛndɛi. Kɛ mi Isɔluɛiya kɛɛ Chɛhowa. Le hei mi Chɛhowa mɛɛlu chɛlɔɔ le mi Asiiliaŋnda a Babiloniaŋnda huŋ del nda choo, ma kuɛ a nda o biyɔɔ niŋ.—2 Ma. 17:​6-8, 13, 14; 2 Kolo. 36:​15-17, 20.

7. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Muuse dimi laŋ niŋ? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

7 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o hei niŋ? Chɛhowa diikɔŋndo tiuba mbo chiindiaa yoomula naalaŋ. Mɛɛ Isɔluɛiya wa niŋ lɛŋnde mɛyaaleŋ ikɛi kpɛɛluŋ yɛ, lende koni naa bɛɛ cho niŋ kpɛɛluŋ le luɛiyɔɔ o chieeŋ sɛnɛi Mɛlɛka chuel naa buŋgɛiyo niŋ ni. Nduyɛ chieeŋndo kpou cho suŋ hunɔɔ simnɔŋ kpele hɛnɛkiɔɔ. (Aisaya 35:1; Luku 23:43) Setana a nyinaa wɔɔŋnda kpou ve lɛ niŋ te. (Sɔɔŋ. 20:​2, 3) Piɛile kɛ kɛ ve lɛ niŋ le waŋnda choolaŋ pɛɛkoo a Chɛhowa okɔɔ le. (Sɔɔŋ. 17:16) Masale wanachiee kɛ kɛ ve lɛ niŋ mi le wa wanaa cho nda o ba bɛŋgu wa nyɛpalaa tusioo choo le. (Sɔɔŋ. 19:​19, 20) Chɛhowa chɛl niŋ mi wana o wana mal kpundɔɔ o kpele hɛnɛkiɔɔ niŋ te. (Sam 37:​10, 11) Waŋnda ba o ba fee a wa niŋ sawala diandaala Chɛhowalaŋ diikɔŋndo. Nduyɛ sawalaŋ ndaŋ la huŋ niŋ a diompilɔɔ, vɛlɛ a kɔl nyuloo. Waŋnda kaaliaŋ niŋ, nduyɛ ma laalaŋ ndapila vellaa velle. (Aisaya 11:9) Nuawɔ se chila kɛndɛla naŋ cho lehɔl o nɛi laŋ! I hiou kpou ve, te ŋ diikuŋ pɛ Chɛhowa, ŋ ve niŋ ko achal o kpele hɛnɛkiɔɔ niŋ o lɛŋndeŋ choo le wɔsilaŋ o kɛmɛlaŋ niŋ te, kɛ ŋ cho wa achal le fɛɛŋ a fɛɛŋ.—Sam 37:29; Chɔŋ 3:16.

Fotueiyo: 1. Pɔnɔɔ a Lanɔɔ cho yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a pɛŋgɛi mapuuluei. Laa ndɔ cho foŋndo soliŋndo kpeku mbo wa chua sim o pɛŋgɛi ikɛiyo suɛi dɛɛniaa ndu kɔllo ve chɔmndo. Pɔnɔɔ a lanɔɔ cho nyɛdiaa yeelɛiyo tueiyɔɔ yeela a acheleŋnda o chieeŋ sɛnɛiyo niŋ.

Te ŋ diikuŋ pɛ Chɛhowa, ŋ ve niŋ ko achal o kpele hɛnɛkiɔɔ niŋ o lɛŋndeŋ choo le wɔsilaŋ o kɛmɛlaŋ niŋ te, kɛ ŋ cho wa achal le fɛɛŋ a fɛɛŋ (Tofa pɛl 7)


8. Vɛɛ buŋgɛi Mɛlɛka chuel naa le yoomu fafɛɛŋndo ve, mala yɛ puaapilɛnɔ viou niŋ Misiɔnalueileŋ tosaa tau wo? (Chudi 20, 21)

8 Te ŋ kɛsiŋ pɛ buŋgɛi Chɛhowa chua le naa yoomu fafɛɛŋndo kioo ve o kɔl, keŋ mala naa le miŋ hiou lachi a ndu diikɔŋndo mɛɛ mɛɛ bahawɛilaŋ la wa naa choo. (Nuawɔ Chudi 20, 21) Buŋgɛi Mɛlɛka chuel naa hei ve luei naa vɛlɛ yoomuaŋ le miŋ chɔulaba dialuŋ naŋ vilɛiyoŋ. Mi puaapilɛnɔ viou niŋ misiɔnalueileŋ tosaa o Afilika niŋndo tɛɛsiaa maa, teleŋnda bɔɔbɔɔ mi ndoo luɛi o tɔɔndaŋndo niŋ le nyɛ tɛɛmbuu Chɛhowa kɔllo wo tosaa. Mbo dimi aa: “Mɛɛ ya sina maa dikeŋnaŋ ya nɔ le luɛiyɔɔ o kpele hɛnɛkiɔɔ niŋndo wa luɛiyɔɔ o kpundɔɔ niŋ, mi hei chɔɔlu ya yoomuaŋ luei le bahawɛi koŋ chɔulabaa, vɛlɛ a Chɛhowa nyɔɔloo a kɔl nuu kpou o piɛileŋ niŋ. A mala ndɔɔ, mi sɔla batiuwaa.”

“A CHO BATIUWAA SƆLA”

9. Tɔɔndaŋnda kuɛɛ laa keeku yɛ Deeve choo?

9 Masa bɛndoo Deeve wa ni. O wa vɛlɛ wana soliaa ŋchondoo, wana poonyiaa ŋchondoo, kuubanɔ chɔuwo, a wana ndoo suaa le Mɛlɛka wo. Mi tɔɔndaŋnda bɔɔbɔɔ keeku ndu choo. Le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ, ndoo nɔ chalta kpeekpei a ba ndɔ le, kanifuule o wa Masaa Sɔɔ, o wa kindiŋndo le ndu diyɔɔ wo nyaanɔŋndo. Mɛɛ Deeve simnuŋ masaa, mbo chaŋ vɛlɛ nyaanɔŋndo le yoomu ndɔɔ mandaa, kanifuule po ndɔɔ Abisalɔŋ wa kindiŋndo le masale ndɔleŋ poondaa. A sɔɔŋ palaŋ keeku muŋ Deeve choo woŋ, vɛlɛ a dialuŋ ndɔŋ vilɛiyoŋ kpou, mbo hiau lachi a lo lechoo wo chɔmndo o Mɛlɛka lo haaa a yoomu ndɔɔ mɛɛlulaŋ. Mi Chɛhowa dimi maa, Deeve wa ‘wana o hini kɔl a ndu wo’ ni. O bɛnda bɔɔ le miŋ yaŋ nilaŋ o sila taasi Deeve yɔŋgu wo.—Walta. 13:22; 1 Ma. 15:5.

10. Le sabu yɛɛ Deeve ke yɛ Sɔlɔmɔŋ po ndɔ silaa, o ndoo nɔ le miiŋgoo o foofo ndɔɔ wo?

10 Le tamaseliiyo, ŋ tofaŋndɔ sila Deeve ke Sɔlɔmɔŋ po ndɔ, o ndoo nɔ mbo miiŋgu o foofo ndɔɔ wo. Mi Chɛhowa hɛli po feleŋgɔnɔɔ hoo le mbo hiou lachi a piɛile tonyaleŋ simioo yi, nduyɛ mbo taŋgul chiɛiyo le ndu piɛiyo. (1 Kolo. 22:5) Sɔlɔmɔŋ wa simultaŋ sɔla tau. Nduyɛ ndoo yeema mala Chɛhowaa le chilaŋ chuaa wanaa nduaa tɛɛŋ. Yɛɛ Deeve ndoo dimul lɛ ndu? Ŋ tofaŋndɔ miŋ che.

11. A mɛɛ 1 Masaa 2:​2, 3 dimi yɛ, yɛɛ Deeve ndoo dimullɛ Sɔlɔmɔŋ, nduyɛ vɛɛ diomnda ndoo dimi laŋ la peeluŋ yɛ? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

11 Yɛɛ Deeve ndoo dimi yɛ? (Nuawɔ 1 Masaa 2:​2, 3) Mi Deeve dimul Sɔlɔmɔŋ po ndɔ maa te o diikuŋ pɛ Chɛhowa, o cho batiuwaa sɔla o yoomoo niŋ. Nduyɛ le wɔsiŋ bɔɔbɔɔ, mi Sɔlɔmɔŋ sɔla batiuwaa tau tau. (1 Kolo. 29:​23-25) Mbo taŋgul chiɛi kɛndɛ kɛndɔɔ le Mɛlɛka, mbo poonyiaa yaulaŋ lapum o Baabuiyo niŋ, nduyɛ diomnda ndɔlaŋ lapum la cho o fondaŋnda cheleŋ o Baabuiyo niŋ. Mbo fula tɔɔ tau le taasi ndoo nɔ wo, vɛlɛ a sul ndɔɔ. (1 Ma. 4:34) Kɛ a mɛɛ Deeve dimul Sɔlɔmɔŋ yɛ, le mi ndoo sɔla batiuwaa, mɛɛ mi ndoo diikuŋ Chɛhowa Mɛlɛka. Kɛ i cho suɛi imɔnɔ le sinaa maa, o mɛɛlulaŋ mi Sɔlɔmɔŋ muliŋ Mɛlɛkaa lachoowaa sooluuwo. Le hei mi Chɛhowa faŋa Sɔlɔmɔŋ sala ndɔɔ choo, ndoo nɔ lɛ taasi le masaleŋ tosaa o nɛi sakpoo choo le.—1 Ma. 11:​9, 10; 12:4.

Fotueiyo: 1. Deeve cho ihini o kpeloo choo tendu piɔm mbo wa suɛi o Masaa Sɔlɔmɔŋ ndo, nduyɛ mi Sɔlɔmɔŋ saa ndu baa. 2. Puaapiliaa a ndepiliaa cho o sukuu lekɔɔfaa. Ndepilɛnɔɔ heelu baa le mulioo yɔŋgoo.

Diomnda mɛɛlaala Deeve dimul po ndɔɔ Sɔlɔmɔŋ ndaŋ la mala naa le chɔɔ maa, te ŋ diikuŋ pɛ Chɛhowa, o nɔla mbo ke naa taasioo le kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ tosaa (Tofa pɛl 11-12)b


12. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Deeve dimi laŋ niŋ?

12 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o hei niŋ? Mi Chɛhowa diikɔŋndo tosa miŋ sɔla batiuwaa. (Sam 1:​1-3) I cho tonya maa Chɛhowa chuel naa ibuŋga le naa sullo a tɔɔ bɛndoo kioo maa Sɔlɔmɔŋ te. Kɛ te ŋ diikuŋ pɛ Mɛlɛka naa, o cho naa taasioo ke le miŋ tosa kɛɛsiaala kɛndɛlaŋ. (Polo. 2:​6, 7; Chemi. 1:5) Sawala mandaala Mɛlɛkalaŋ la nɔla mi la manda naa, te ŋ wa pɛ kɛɛsiaalaŋ tosaa a wallo, dɛnɛ sinaa, yelelaŋndo, vɛlɛ a nyɛsɔlaa okɔɔ. Te ŋ dɔu pɛ sila Mɛlɛkaa o wali niŋ, o tiuba mbo mala naa ŋ luei o kpundɔɔ niŋ te. (Polo. 2:​10, 11) Mi sila Mɛlɛkaa mala naa vɛlɛ miŋ kila chaŋyaŋ kɛndɔŋ, nduyɛ miŋ wa a kɔl kɛndɛ o yuŋgoo niŋ.

13. Yɛɛ mala yɛ Kamiŋ le batiuwaa sɔlaa o yoomoo niŋ?

13 Mi Kamiŋ o cho Mɔsambiki wo yiyaŋ maa, dɛnɛ sinaa bɛndoo cho nyɛ kpeekpei mala ndu mbo sɔla batiuwaa wo ni. Mbo kua o sukuu bɛndoo niŋ le pɛɛkoo a taŋgultaŋ okɔɔ. Mbo dimi aa: “Yaa kaala bɔɔ nyɛ ya wa pɛɛkoo wo. Kɛ dɛnɛ sinaa hoo wa teleŋ nuu a yoomuma niaŋ chuaa tau. Mi yaa kuɛ o sukuu a lɔɔ 7:30 idiiyo haaa mbo bii lɔɔ 6:00 a paale delaa leŋ. I wa ikala le mi yaa kuɛ o bɔŋaŋndaŋ, nduyɛ mi wu dialloŋ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ. Mi sinaŋ o kɔl nuu niŋ di maa, masaa a ŋiɔɔŋ ya wa kindiŋndo le kɔllo nɛŋioo ni.” (Mat. 6:24) Mbo piɛi a bahawɛi ndɔɔ okɔɔ, nduyɛ mbo tosa yaasiaa o yaula naalaŋ niŋ. Mbo chɔɔlu dimi aa: “Mɛɛ bɛnduaa kundaa a kala nuu ke ya sila taasioo a hei okɔɔ, mi kɛɛsiaa le mi mal sukuu bɛndoo hoo, okoŋ mi luɛi o wali lɔɔ lɔɔ Mɛlɛkaa niŋ. Mi keŋ mala ya mi tosa kɛɛsiaa sɔviɔɔ o yoomu nuu niŋ, nduyɛ i kil iso kposoŋ te.”

14. Yɛɛ wa yɛ yooŋgu kpeekpeiyo o diomnda Muuse nda Deeve dimi laŋ niŋ?

14 Muuse nda Deeve ndaa kaala Chɛhowa tau, nduyɛ ndaa che ndi bɔɔ suɛi sɔvɛ le ndu diikɔŋndo. O diomnda mɛɛlaala nda dimi laŋ niŋ, ma dɛɛniaa wanaa wa nda nilaŋ yaŋɔɔ wa, le ma tol tamasi ndaa kɔɔli le Chɛhowa Mɛlɛka ndaa holnɔŋndo kpiŋ. Ma ke vɛlɛ acheleŋnda silaa maa, te a mulul pɛ Chɛhowa kɔɔ, chaŋyɛi ndɛi a Mɛlɛka cho luɛiyɔɔ o kpundɔɔ niŋ, nduyɛ sala Chɛhowaa ve lɛ niŋ nda choo le. Sila ndaa cho bɔɔ o sɔvɛ le naa hau. Mɛɛ wɔsiŋ bɔɔbɔɔ hiou okoŋ kɔɔli, mi wana cheleŋ wa Chɛhowa piɛiyo wo, chɔm mɛɛ i cho suɛi sɔvɛ le lo lechoo chɔmndo o Mɛlɛka lo yɛ.

“NYAALE KƐ KƐ CHO MBO HIAU HOO LE”

15. Sɔɔŋ kuɛɛ kiilanɔɔ Chɔŋ ndoo che yɛ teleŋ o wa yoomu wo?

15 Kiilanɔ Chiisu ndoo kaala tau wo Chɔŋ wa ni. (Mat. 10:2; Chɔŋ 19:26) Chɔŋ wa a Chiisu latulu teleŋ o wa yooŋgu kɛndɔɔ dimioo wo, mbo cha kaamaala o tosa laŋ, nduyɛ mbo holnuŋ ndu a teleŋnda kala kalalaŋ. O wa o hɔlndɔ a teleŋ nda dii Chiisu wo, nduyɛ mbo cha vɛlɛ ndu teleŋ o miiŋgu yoomu wo. Mbo cha vɛlɛ kunda leKilisiɔŋndo hindɔɔ. Chɔŋ lo yoomu haaa mi yooŋgu kɛndɔɔ “dimiŋ ba o ba fee o chieeŋndo choo.”—Kolo. 1:23.

16. Nɛɛ waa sɔla yɛ niŋ tɔnɔɔ o yaula Chɔŋ poonyiaa laŋ niŋ?

16 Mi Chɔŋ viau yoomu tau, nduyɛ mbo sɔla dikeŋnaŋndo le yaulaŋ lapum poonyiaa o Diom Mɛlɛkaa niŋ. Ndu poonyiaa ‘sɔɔŋ chɔɔmaŋ kɔndɔfili Chiisu Kiliti dimul buɛiyaa nduaa woŋ ni.’ (Sɔɔŋ. 1:1) O yaula hiɔɔlula soo a yoomu Chiisu wo okɔɔ laŋ tɛɛŋ, mi Chɔŋ poonyiaa opilɛ o nɔ diola ndɔlaŋ ndo. Mbo poonyiaa vɛlɛ yaula cheleŋ la yaa, laŋ la cho yɛ ni, Chɔŋ tasoo, o diiŋ ndɔɔ, a o yaa ndɔɔ. O Kayɔɔ Kilisiɔŋnɔ laalaŋndo lo ndoo yɔŋ Chɔŋ yaa ndɔɔ ni. Nduyɛ po ndɔ kaalaa Kayɔɔ wa ni o Mɛlɛka piɛiyo niŋ. (3 Chɔŋ 1) A boondii keŋ, Chɔŋ ndoo nɔ niŋ wanaa bɔɔbɔɔ o Mɛlɛka piɛiyo niŋ, a ndoo che maa chuauwaa nduaa wa. Sɔɔŋ fal yuwɛiyo hoo poonyiaa woŋ bii niŋ buɛiyaa Chiisu wa kɔl dɛɛniaa kioo chɔŋ o palɛi keŋ niŋ, huŋ bii a hau.

17. A mɛɛ 3 Chɔŋ 4 dimi yɛ, yɛɛ chuu yɛ waŋndo nyaale bɛndoo?

17 Yɛɛ Chɔŋ ndoo poonyiaa yɛ? (Nuawɔ 3 Chɔŋ 4) Mi Chɔŋ poonyiaa a nyaale wana sɔla le Mɛlɛka diikɔŋndo wo okɔɔ. Boondii o poonyiaa Chɔŋ yaa ndɔɔ ve, wanaa bɔɔbɔɔ wa pɛɛkula lachoowalaŋ pɛŋgɛlaa, vɛlɛ a piɔuwaŋndo waŋnda lueiyo tɛɛŋ. A koŋ kpou, mi apum hiau lachi a “kɔlaŋ o nɛi tonyaa choo.” Ma diikuŋ Chɛhowa, nduyɛ ma wa “nyɛ sawala ndɔlaŋ la dimi wo tosaa.” (2 Chɔŋ 4, 6) O cho ko Chɔŋ te Kilisiɔŋaa laalaŋnda haa nɛŋi kɔl te, kɛ ma nɛŋi vɛlɛ Chɛhowa kɔllo.—Polo. 27:11.

18. Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o diomnda Chɔŋ dimi laŋ niŋ?

18 Yɛɛ naŋ pɛɛku yɛ o hei niŋ? Loo o laalaŋndo choo tiuba mbo chuu naa nyaaloo. (1 Chɔŋ 5:3) Le tamaseliiyo, miŋ wa a nyaale te ŋ nɛŋi pɛ Chɛhowa kɔllo. Mi Chɛhowa naŋ kɔl tau te ŋ fafaŋ pɛ balaŋ lueiyo o sɔɔŋ wɔɔŋndoŋ niŋ, nduyɛ miŋ diikuŋ sawala ndɔlaŋ. (Polo. 23:15) Mi maalikɛiya o choo choo niŋ bɛɛ wa a nyaale tau. (Luku 15:10) Miŋ wa vɛlɛ a kɔl kɛndɛ te ŋ che pɛ puaapiliaa a ndepiliaa naa loo o laalaŋndo choo, taama taama boondii nda wa o tɔɔndaŋndo bɛŋgu ve, ɔɔ te a wa nda pɛ nyɛpalaa tusioo choo. (2 Tɛsa. 1:4) Te chieeŋ Setanaa hoo huŋ hiou pɛ, ŋ wa niŋ bɔɔ a kɔl kɛndɛ le mɛɛ naŋ chɔm lo lechoo wo o Chɛhowa lo yɛ.

19. Yɛɛ ndepilɛnɔ naa Luechɛɛ dimi yɛ, a acheleŋnda tonyaa pɛɛkoo okɔɔ? (Tofa vɛlɛ fotueiyo.)

19 Miŋ wa a nyaale taama taama te ŋ dimul pɛ acheleŋnda yooŋgu kɛndɔɔ. Mi Luechɛɛ o Dɔminikaŋ Lipɔbilik niŋ dimi maa, dikeŋnaŋ bɛndu bɛndoo i cho le wanaa cheleŋnda pɛɛkoo a Chɛhowa Mɛlɛka okɔɔ ni. Mbo dimi a wanaa o mala ma wa niŋ hau Chɛhowa piɛiyo wa okɔɔ aa: “I wa bɔɔ ikala le tɛɛsiaa nyaale ya sinaŋndo, te I wa pɛ chɔɔ wanaa ya mala wa hiouwɔɔ lachi a Chɛhowa kaalaa, tiindaŋndo dɔwɔɔ o ndu niŋ, vɛlɛ a yɛlɛmiaalaŋ tosaa o yoomula ndalaŋ niŋ le ndu kɔllo nɛŋioo. Nyaale koŋ hiou poloŋ, a sɛmbɛ vɛlɛ a sala kɛ kɛ ya soliŋ le nda pɛɛkoo.”

Fotueilaŋ: 1. Ndɛpilɛnɔɔ cho pɛɛku Baabuiyo tosaa nda chuaa a kɔl kɛndɛ. 2. Mɛɛ teleŋ tiŋ hiou, mi ndepilɛnɔɔ hoo nda wana ndɔ pɛɛkaa kua yooŋgu kɛndɔɔ dimioo a kɔl kɛndɛ.

Miŋ sɔla nyaaloo tau te ŋ pɛɛku pɛ acheleŋnda le ma kaala Chɛhowa, nduyɛ ma diikuŋ ndu (Tofa pɛl 19)


TƆNƆ NAŊ SƆLA O DIOMNDA PUAA LAALAŊNDA MƐƐLU DIMI LAŊ NIŊ NDO

20. O nɛila kuɛɛ choo naa bɛɛ cho yɛ hau maa Muuse, Deeve, a Chɔŋ?

20 A teleŋnda yɛ yɛlaŋ Deeve, Muuse a Chɔŋ wa achal ni, nduyɛ bahawɛila ndalaŋ la ve nyɛpilɛ le. Kɛ naa bɛɛ cho hau maa nda o nɛila bɔɔbɔɔ niŋ. Mɛlɛka tonyaa ndaa piɛi ni, nduyɛ keŋ koni naa bɛɛ cho hau tosaa ni. Miŋ piɛi o Chɛhowa lo, miŋ tiindaŋ ndu, nduyɛ miŋ nuuviaa nɛila ndɔla chɔmaalaŋ maa nda. Maa puaa haa o sindɔɔ niŋ, naa bɛɛ nɔ tiindaŋndo maa, mi Chɛhowa dɔu wanaa diikuŋ ndu wa salaa tau.

21. Wanaa yaŋ nilaŋ o silala bɛnduaa yuuwa, mɛɛ Muuse, Deeve, a Chɔŋ cho nuaa yɛ, salala kuɛɛ nda cho yɛ hunɔɔ sɔla?

21 Lelaŋ, maa ŋ hiounuŋ lachi a diomnda mɛɛlaala bɛnduaa yuuwa haa dimi laŋ nilaŋ yaŋɔɔ, le sawala Chɛhowa laŋ diikɔŋndo. Te ŋ tosa hei pɛ, o cho naa mala miŋ sɔla batiuwaa kpeekpeiyo, o nyɛ o nyɛ naŋ wa pɛ tosaa niŋ. Ŋ sɔla niŋ yoomoo, nduyɛ “miŋ viou achal.” A tonya, ŋ cho wa achal le fɛɛŋ a fɛɛŋ. (Ditɔ. 30:20) Ŋ wa niŋ a nyaale le mɛɛ naŋ nɛŋi Finya naa o choo choo niŋ kɔllo yɛ. O cho hunɔɔ buŋgaŋ ndɔŋ kpou peelu, mbo hiou bɛɛ mɛɛ naŋ cho kɔl lɛ, ɔɔ mɛɛ naŋ cho yiyaŋndo yɛ.—Ɛfi. 3:20.

YƐƐ NAŊ PƐƐKU YƐ O DIOMNDA MƐƐLAALA . . .

  • Muuse laŋ niŋ?

  • Deeve laŋ niŋ?

  • Chɔŋ ndaŋ niŋ?

CHONDII 129 Ŋ Cho Biuwɔŋ Haaa o Mɛɛlulaŋ

a Isɔluɛiyaa bɔɔbɔɔ wa o hɔlndɔ mi Chɛhowa tosa kaamaala bɛndulaŋ o pee Siaŋa Mɛŋma Ihɛllo wa, a lo yoomu ma che Lɛŋnde Mɛyaaleŋ te. (Nɔm. 14:​22, 23) Mi Chɛhowa dimi maa wana o wana nda poonyiaa diolaŋ, chɔŋ wɔsilaŋ 20 kɔ kɛ, maa a wa piɔmndo sɔla o lɛŋnde polteŋ niŋ. (Nɔm. 14:29) Kɛ mi Chɔɔsuaa, Kelɛbi, yuŋgu Livaiyo, vɛlɛ a chuaambuaa bɔɔbɔɔ wa wɔ chɔŋnɔŋndo sɛnɛiya chinda, nduyɛ ma cha mi Chɛhowa peelu buŋgaŋ o chua woŋ. Mɛɛ Isɔluɛiya taŋ pioo Chɔɔdaŋ, ma luɛi o lɛŋnde Kenaŋndeŋ niŋ.—Ditɔ. 1:​24-40.

b TƐƐSIAA LE FOTUEIYO : O ba miallo choo: Deeve cho po ndɔɔ diomnda mɛɛlaala taasi laŋ dimullo. O ba kɛndɔɔ choo: Sukuwaa cho o Sukuu leKɔɔfaa wa cho tɔnɔɔ sɔlaa o pɛɛku iMɛlɛkayaa niŋ.

    WOL le Sɔɔŋ Yaasiaa—Kisi (2010-2025)
    Chukku Ma Kinda
    Chuku Ma Kumbi
    • Kisiei
    • Share
    • Mɛɛ ŋ Yeema Yɛ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Sawalaŋ Le Tɛɛŋgei Soliŋndo Kpeku
    • Mɛɛ Naŋ Bii Yooŋgula Numndaŋ Yɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Chuku Ma Kumbi
    Share