BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • es25 lk. 67-77
  • Ngɔndɔ k’esambele

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngɔndɔ k’esambele
  • Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2025
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 1
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 2
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 3
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 4
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 5
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 6
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 7
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 8
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 9
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 10
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 11
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 12
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 13
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 14
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 15
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 16
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 17
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 18
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 19
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 20
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 21
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 22
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 23
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 24
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 25
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 26
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 27
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 28
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 29
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 30
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 31
Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2025
es25 lk. 67-77

Ngɔndɔ k’esambele

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 1

Nde aketeta lo wodja w’otondo atasale akambo w’ɛlɔlɔ ndo atakɔnɔla. —Ets. 10:38

Kɛnɛ tshɛ kakate Yeso, mbidja ndo ahindo wakandasale, lo yoho ya kokele nde akakɛnɛmɔla ekanelo ka yimba ka She ndo nsaki yande. (Jni. 14:9) Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ahindo wa wakasale Yeso? Yeso nde la She tokaka ngandji k’efula. Etena kakinde la nkɛtɛ, Yeso akɛnya ngandji kande k’efula otsha le anto lo nkamba la wolo ande wa nsala ahindo dia nkimanyiya wanɛ wakasowaka. Lo diaaso dimɔ, akanga a totshungu ahende wakoowelɛ la dui dia wolo dia nyanga ekimanyielo. (Mat. 20:​30-34) Tolembete dia Yeso “akawaoke kɛtshi” ndo oma laasɔ nde akaakɔnɔla. Vɛrbɛ ya lo Grɛkɛ yokambiwɔ la yɔ lanɛ yokadimɔmi ɔnɛ “akawaoke kɛtshi” mendanaka la mboka kɛtshi k’efula k’oma ka tshina di’otema. Kɛtshi k’efula kɛsɔ, kele djembetelo ya ngandji, kakatshutshuya Yeso nto dia nde ndesha wanɛ waki la ndjala ndo nkɔnɔla akanga wa sudi. (Mat. 15:32; Makɔ 1:41) Sho koka monga l’eshikikelo dia Jehowa, Nzambi ekɔ la “kɛtshi k’efula” ndo Ɔnande tokaka ngandji efula ndo ndjakiyanyaka lo dikambo di’asui aso. (Luka 1:78; 1 Pe. 5:7) Ande woho walomɔlomɔwɔ dia minya ekakatanu tshɛ wɛnya anto paa lee! w23.04 3 od. 4-5

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 2

Nyu wanɛ walanga Jehowa, nyohetsha kɛnɛ kele kɔlɔ. Nde namaka nsɛnɔ y’ekambi ande wa kɔlamelo; nde mbatshaka oma lo anya w’akanga wa kɔlɔ.—Os. 97:10.

Sho koka mpemba nsala kɛnɛ kakokaso nsala dia mbewɔ mbadiaka ndo pokamɛka tokanyi ta kɔlɔ tambekɔnɛ l’andja wa Satana ɔnɛ. Sho kokaka ndodja yimba yaso la tokanyi t’amɛna lo mbadiaka ndo lo mbekaka Bible. Wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya ndo olimu w’esambishelo wayokokɛ nto yimba yaso. Jehowa lo wedi ande, nde hetawɔki dia sho mpembama oleki kɛnɛ kakokaso mbikikɛ. (1 Kɔr. 10:​12, 13) Ɔmɔmɔ la l’atei aso ekɔ l’ohomba wa nɔmbaka efula dia ntetemala monga la kɔlamelo le Jehowa l’ekakatanu wa lo nshi y’ekomelo nyɛ. Jehowa nangaka dia sho ‘dihola etema aso la ntondo kande’ lo dɔmbɛlɔ. (Os. 62:8) Tombolaka Jehowa lo mboshaka losaka lushi tshɛ l’ɔtɛ wa kɛnɛ kasalande. Lɔmbande dia wɛ monga la dihonga l’olimu w’esambishelo. Lɔmbande ekimanyielo dia wɛ ndɔshana l’ekakatanu tshɛ ndo dia wɛ nshika ntanga la ntondo k’ohemba tshɛ wakoka mpomana la yɛ. Tetawɔke dia kaanga ɛngɔ kana onto ɔmɔ koshimba dia wɛ nɔmbaka Jehowa mbala la mbala. w23.05 7 od. 17-18

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 3

Nyɛsɔ todjanake yimba . . . , tokeketshanake lam’asaso. —Hɛb. 10:​24, 25.

Lande na kɔtɔso lo nsanganya ya l’etshumanelo? Ntondotondo, ele dia ntombola Jehowa. (Os. 26:12; 111:1) Sho mbɔtɔka nto nsanganya dia sho keketshana lam’asaso lo tena dia paa nɛ. (1 Tɛs. 5:11) Etena kemɛso lonya ndo kashaso kɔmatɛrɛ, sho mbishaka lonya di’eyango akɔ ehende ɛsɔ kotshama. Koko etena kashaso kɔmatɛrɛ, sho mbeyaka mpomana l’ekakatanu. Sho mbeyaka mboka wɔma mbisha kɔmatɛrɛ kana sho mbeyaka nkombola mbisha kɔmatɛrɛ koko hawotosha ɔtɛkɛta mbala efula oko wakombolaso. Akokaso nsala la ntondo k’ekakatanu ɛsɔ? Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akate dia sho pombaka ndeka mbidja yimba lo “[keketshana] lam’asaso.” Naka sho mbeya di’anto akina wele l’atei w’ampokami koka keketshama kaanga oma lo kɔmatɛrɛ ɔtɔi kashaso, kete hatotengenga dia mbisha kɔmatɛrɛ. Ndo naka hawotosha kɔmatɛrɛ mbala la mbala, sho koka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo woho wakalongola anto akina wa l’etshumanelo diɛsɛ dia mbisha kɔmatɛrɛ.—1 Pe. 3:8. w23.04 20 od. 1-3

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 4

Atshu la Jɛrusalɛma, . . . kele atohike nto luudu la Jehowa.—Ɛzr. 1:3.

Nkumekanga akasha diewoyelo dimɔ! Ase Juda wakandama lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna waketsha oko ɛnɔnyi 70 wakahombe ntshungɔ dia nkalola lo ngelo yawɔ, mbuta ate l’Isariyɛlɛ. (Ɛzr. 1:​2-4.) Paka Jehowa mbakahombe nkotsha dui sɔ. Babilɔna komongaka la mbekelo ka ntshungola wanɛ wandatɔ lo lɔhɔmbɔ. (Isa. 14:​4, 17) Koko Babilɔna kakayɔlɛndjamaka ndo owandji w’oyoyo akatɛ ase Juda dia vɔ pombaka ntomba. Ose Juda tshɛ, lo yoho ya laande ɛtɛ wa nkumbo, wakahombe mbɔsa yɛdikɔ mɔ: ya ntomba oma lo Babilɔna kana ntshikala lɛkɔ. Ɔsɔ komonga yɛdikɔ ya wɔdu ya mbɔsa. Anto efula waki l’okakatanu wa minda lɔkɛndɔ l’otale nɛ dia waya esombe. Ndo suke l’ase Juda efula wakatotɔka la Babilɔna ndo Babilɔna mbaki tshɔi ya ngelo kakaweyaka. Le wɔ, Isariyɛlɛ aki nkɛtɛ ya watshɛwɔ. Mɛnamaka ondo ndo ase Juda amɔ wakayokomaka l’ɛngɔnyi la Babilɔna, diɔ diakɔ diele ondo waki l’okakatanu wa ntshika mvudu yawɔ y’amɛna kana ekundji awɔ kotodjasɛ lo wodja wahawekesanɛ la wɔ. w23.05 14 od. 1-2

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 5

Nyɛnya dia nyekɔ suke.—Mat. 24:44.

Ɔtɛkɛta wa Nzambi tokeketshaka dia sho ntetemala nkɛnɛmɔla ekikelo, kɛtshi ndo ngandji. Luka 21:19 mbutaka ɔnɛ: “Ndo oma lo ekikelo kanyu mbayonyoshimbɛ nsɛnɔ yanyu.” Kɔlasayi 3:12 mbutaka ɔnɛ: “Nyɔlɔtɛ . . . kɛtshi.” Ndo 1 Tɛsalɔnika 4:​9, 10 mbutaka ɔnɛ: “Nyuamɛ nyekɔ lo mbetshama oma le Nzambi dia mbokana ngandji lam’asanyu. . . . Koko anangɛso le, tambonyokeketsha dia nyu ntetemala nsala ngasɔ lo yɛdikɔ y’efula.” Avɛsa asɔ tshɛ wakafundama otsha le ambeki wakashile mɛnya ekikelo, kɛtshi ndo ngandji. Koko, vɔ wakahombe ntetemala nkɛnɛmɔla waonga asɔ. Sho la wɔ pombaka nsala woho akɔ waamɛ. Dia kokimanyiya, sɛdingola woho wakakɛnɛmɔla Akristo wa lo ntambe ka ntondo waonga asɔ. Oma laasɔ, wɛ ayɛna woho wakokayɛ mbokoya ambeki asɔ ndo dui sɔ diayɛnya dia wɛ aya suke dikambo dia mfɔnu ka woke. Etena kayanga ntatɛ mfɔnu ka woke, wɛ ayeka woho wa mbikikɛ ndo wɛ ayoyashikikɛ dia ntetemala mbikikɛ. w23.07 3 od. 4, 8

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 6

Mboka ka woke kayoyala lɛkɔ, . . . Mboka k’Ekila.—Isa. 35:8.

Oyadi tekɔ okitami kana “ɔkɔkɔ okina,” tekɔ l’ohomba wa ntetemala nkɛndakɛnda lo “Mboka k’ekila” nɛ dia tɔ tokonyaka lo paradiso ka lo nyuma ndo kayotokonya l’ɛtshɔkɔ wa lo nshi yayaye lo Diolelo. (Jni. 10:16) Ntatɛ lo 1919 T.D., miliyɔ y’apami, wamato ndo ana wekɔ lo ntomba oma lo Babilɔna ka Woke, tshunda di’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi dia l’andja w’otondo ndo wambotatɛka nkɛndakɛnda lo mboka ka didjidji kɛsɔ. Etena kakatombe ase Juda oma lo Babilɔna, Jehowa akɛnyi ohomba minya wekamu tshɛ waki lo mboka kawɔ. (Isa. 57:14.) Kayotota dia “Mboka k’ekila” ɛlɔ kɛnɛ? Ɛnɔnyi nkama la ntondo ka 1919, Jehowa akatatɛ nkamba l’apami wakokaka Nzambi wɔma dia nkimanyiya anto dia vɔ ntomba oma lo Babilɔna ka woke. (Ɛdika la Isaya 40:3.) Vɔ wakakambe olimu wahombama w’ɔlɔngɔswɛlɔ, mbuta ate olimu wa mboka ka lo nyuma, dia nkimanyiya anto w’etema ɛlɔlɔ dia vɔ ntomba oma lo Babilɔna ka Woke ndo mbɔtɔ lo paradiso ka lo nyuma, lɛnɛ akakalola ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wa Jehowa. w23.05 15-16 od. 8-9

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 7

Nyokambee Jehowa l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Nyoye la ntondo kande nyayade ekoko w’ɔngɛnɔngɛnɔ.—Os. 100:2.

Jehowa nangaka dia sho mbokambɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la lolango. (2 Kɔr. 9:7) Ko onde sho pombaka ntetemala nsala la wolo dia nkotsha oyango aso wa lo nyuma kaanga etena keso bu la nsaki? Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Nde akate ate: “Dimi pokolaka la wolo tshɛ demba diami ndo dietɛka oko mfumbe.” (1 Kɔr. 9:​25-27, nɔtɛ) Kaanga etena kaki Pɔɔlɔ komonga la nsaki ka nsala kɛnɛ kakakombolaka Jehowa dia nde nsala, nde akasale la wolo dia kisala. Onde Jehowa akangɛnangɛna l’olimu waki Pɔɔlɔ? Eelo! Ndo Jehowa akɔtshɔkɔla l’ɔtɛ wa welo wakandadje. (2 Tim. 4:​7, 8) Woho akɔ waamɛ mbele, Jehowa ngɛnangɛnaka etena katɛnande tasala la wolo dia nkotsha oyango aso kaanga etena keso bu la nsaki kasala dui sɔ. Nde ngɛnangɛnaka kaanga mbele mbeyaka monga ko aha mbala tshɛ kangɛnangɛnaso nkamba olimu akɔ, nde mbeyaka dia sho nangaka nsala dui sɔ l’ɔtɛ wa ngandji kawokaso. Oko wakatshɔkɔla Jehowa Pɔɔlɔ, mbayondɔtshɔkɔla ndo welo aso. (Os. 126:5) Ondo etena kɛnaso ɛtshɔkɔ wa Jehowa, sho mbeyaka ndjotatɛ monga la nsaki. w23.05 29 od. 9-10

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 8

Lushi la Jehowa layoya.—1 Tɛs. 5:2.

Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akɛdika wanɛ wele hawotohandɔ lo lushi la Jehowa l’anto walala djɔ. Vɔ hawotoshihodiaka kɛnɛ keta lalewɔ kana woho weta wenya. Vɔ haweye woho weta dui dimɔ di’ohomba ndo mbeya kɛnɛ kahombawɔ nsala. Efula k’anto ɛlɔ kɛnɛ wekɔ lo ndala djɔ ya lo nyuma. (Rɔmɔ 11:8) Vɔ hawetawɔ tolembetelo tɛnya dia tekɔ lo nsɛna lo “nshi y’ekomelo” ndo ɔnɛ keem’edja mfɔnu ka woke kayanga la ntatɛ. (2 Pe. 3:​3, 4) Koko, sho mbeyaka dia dako diakasambiyama dia ntetemala nsungukala diamboleka monga ohomba etena katete nshi. (1 Tɛs. 5:6) Laawɔ mbele, sho pombaka ntetemala ntshikala ki ndo nge. Lande na? Diaha sho ndjoyanga dia ndjasha l’awui wa pɔlitikɛ wa nshi nyɛ kana ndjohemba dia nkandola ekakatanu wa l’andja ɔnɛ. Shɛngiya ya mbeta lo wedi w’awui asɔ yayotahamaka etena kataleke sukana lushi la Jehowa. Koko, sho hatokoke ndjakiyanya lo kɛnɛ kendana la woho wayotosala akambo. Nyuma kaki Nzambi koka tokimanyiya dia sho ntshikala ki ndo shikimadia wɔɔngɔ ndo mbɔsa tɛdikɔ ta lomba.—Luka 12:​11, 12. w23.06 10 od. 6-7

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 9

Nkumadiɔndjɔ Jehowa le, ombohɔ lam’alangayɛ ndo ombisha wolo. —Emb. 16:28.

Kakɔna kakoyɛ lo yimba etena kokayɛ lokombo Samisɔna? Ondo wɛ kanyiyaka dia onto ɔmɔ laki la wolo wa laande. Dui sɔ diekɔ mɛtɛ. Koko Samisɔna akɔshi yɛdikɔ mɔ ya kɔlɔ yakokonya l’etombelo wa kɔlɔ efula. Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, Jehowa akaleke mbidja yimba l’awui tshɛ wakasale Samisɔna dia mbokambɛ ndo Nzambi akadia Samisɔna l’atei w’anto waki la kɔlamelo. Jehowa akakambe la Samisɔna dia nsala akambo wa diambo dia nkimanyiya anto wakandasɔnɛ, mbuta ate ase Isariyɛlɛ. Ntambe efula l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Samisɔna, Jehowa akasambiya ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ dia nde mbidja ndo lokombo la Samisɔna l’atei wa listɛ l’apami waki la mbetawɔ k’efula. (Hɛb. 11:​32-34) Ɛnyɛlɔ ka Samisɔna koka tokeketsha. Nde akayaɛkɛ le Jehowa, kaanga lo tena dia wolo. Sho koka nkondja wetshelo ekina efula oma l’ɛnyɛlɔ kande. w23.09 2 od. 1-2

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 10

Nyote Nzambi ehomba anyu. —Flpɛ. 4:6.

Sho kokaka nkeketsha ekikelo kaso lo mbitɛka Jehowa mbala la mbala ndo oma k’ɛse otema ekakatanu wele la so. (1 Tɛs. 5:17) Mbeyaka monga ko wɛ atahomana l’ehemba wa wolo l’etena kɛnɛ. Kaanga mbediɔ ngasɔ, onde wɛ nyangaka ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa mbala tshɛ kayaokayɛ dia wɛ ekɔ l’ɔkɔmwɛlɔ, hayeya ka nsala kana kamboyokoma ewo? Naka wɛ nɔmbaka Nzambi ekimanyielo mbala la mbala l’ehemba wahomanayɛ la wɔ lushi la lushi l’etena kɛnɛ, kete wɛ hengenga dia nsala dui sɔ etena kayoyohomana l’ekakatanu wa wolo lo nshi yayaye. Wɛ ayonga l’eshikikelo dia nde mbeyaka shikaa etena ndo woho wayondosala akambo lo wahɔ ayɛ. (Os. 27:​1, 3) Ondo tayoleka mbikikɛ mfɔnu ka woke kayaye naka sho mbikikɛ ehemba wahomana la so ɛlɔ kɛnɛ. (Rɔmɔ 5:3) Lande na kakokaso mbuta ngasɔ? Anangɛso l’akadiyɛso efula mbutaka dia etena tshɛ kakikɛwɔ okakatanu ɔmɔ wa wolo, dui sɔ mbakimanyiyaka dia vɔ mbikikɛ ekakatanu wa lo nshi yayaye. Ekikelo mbowaɛdiaka, keketshaka mbetawɔ kawɔ dia Jehowa ekɔ suke ndo ayowakimanyiya. Lo wedi okina, mbetawɔ mbakimanyiyaka dia mbikikɛ ehemba wa lo nshi yayaye.—Jak. 1:​2-4. w23.07 3 od. 7-8

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 11

Dimi layokookɛ.—Eta. 19:21.

Okitshakitsha wa Jehowa ndo kɛtshi kande mbotshutshuyaka dia monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, okitshakitsha wa Jehowa wakɛnama hwe etena kakandalanya anto wa kɔlɔ wa lo Sɔdɔma. Lo tshimbo y’andjelo ande, Jehowa akatɛ Nɔa laki onto ɔlɔlɔ dia nde ndawɔ otsha lo lɛkɛ l’akona. Lɔta aki la wɔma wa ntshɔ otsha lo dihole sɔ. Ɔnkɔnɛ, nde akɔsɛngasɛnga dia nde la nkumbo kande ntshɔ la Zɔara, ngielongelo mɔ ya tshitshɛ yakahombe Jehowa ndanya. Jehowa otokoka nkɔkɔmiya Lɔta dia paka nde ndjela ɛlɔmbwɛlɔ Kande. Koko, nde aketawɔ dia Lɔta ntshɔ otsha la Zɔara ndo Nde kondanya osomba akɔ. (Eta. 19:​18-22) Ntambe efula l’ɔkɔngɔ, Jehowa akayɛnya kɛtshi kande otsha le ase Niniva. Nde akatome omvutshi Jɔna dia tewoya dia keema edja nde ayanga ndanya osomba ɔsɔ. Koko etena kakayatshumoya ase Niniva, Jehowa akawaoke kɛtshi ndo kombetawɔ dia vɔ ndanyema.—Jɔna 3:​1, 10; 4:​10,11. w23.07 21 od. 5

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 12

Vɔ wakadiake [Jɛhɔashi] . . . , koko vɔ kombokundɛ lo waombo wa nkumi ya dikanga.—2 Ɛk. 24:25.

Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ ka Jɛhɔashi? Nde aki oko osongo wele edio awɔ kɔnyɔngɔmɛ etale ndo wakasukamɛka paka oma le osongo ɔmɔ. Etena kakakɔ osongo wakosukɛka, mbuta ate Jɛhɔyada, Jɛhɔashi akatatɛ mpokamɛ waa apɔsta ndo akayoshisha kɔlamelo yande otsha le Jehowa. Dui sɔ mɛnyaka dia wɔma aso otsha le Nzambi hawokoke nemanɛ oma lo shɛngiya ya dimɛna y’oma le asekaso Akristo, mbidja ndo ase nkumbo kaso. Dia ntetemala ntshikala nge lo nyuma, sho pombaka nkeketsha wɛkamu aso hita otsha le Nzambi ndo sho kokaka nkeketsha wɔma aso lo mbekaka mbala la mbala, kanaka yimba ndo lo salaka dɔmbɛlɔ. (Jɛr. 17:​7, 8; Kɔl. 2:​6, 7) Jehowa hatɔlɔmbɛ akambo efula. Kɛnɛ katɔlɔmbande mbutamaka lo tshena pe l’Ondaki 12:​13, lɛnɛ atawɔ ɔnɛ: “Oka Nzambi ka mɛtɛ wɔma ndo kitanyiyaka ɛlɛmbɛ ande, nɛ dia ɔsɔ kele ɔkɛndɛ woleki ohomba lo lɔsɛnɔ l’onto.” Etena kokaso Nzambi wɔma, tayonga l’akoka wa ntondoya ehemba wa lo nshi yayaye ndo ntshikala nge l’ɛnyɛlɔ ka Obadiya nde la Jɛhɔyada. Ndooko ɛngɔ kayolanya lɔngɛnyi lasaso la Jehowa. w23.06 19 od. 17-19

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 13

Nyende! Dimi leetɛ diangɔ tshɛ eyoyo.—Ɛny. 21:5.

Eshikikelo ka Nzambi tatɛka la mbɔtwɛlɔ kɛnɛ: “Ko Ɔnɛ lakadjasɛ lo kiti ka lowandji akate ate.” (Ɛny. 21:5a) Ɛtɛkɛta ɛsɔ wekɔ ɛtɛkɛta wa laande nɛ dia ɔnɛ ekɔ paka mbala ɔtɔi lo mbala shato yatanema lo dibuku dia Ɛnyɛlɔ diele Jehowa ndamɛ mbatɛkɛta. Ɔnkɔnɛ, eshikikelo kɛsɔ kombishama oma le ondjelo ɔmɔ wa wolo, kana oma le Yeso lakolwama, koko oma le Jehowa ndamɛ! Dui dia mɛtɛ sɔ mbikaka epole ɔsɛkɛ lo ɛtɛkɛta wayela. Lande na kediɔ ngasɔ? Nɛ dia Jehowa “hakoke mbuta kashi.” (Tito 1:2) Ɔnkɔnɛ, ɛtɛkɛta wa l’Ɛnyɛlɔ 21:​5, 6 wayokotshama ndooko onyake. Tɔsɛdingole tshɛkɛta “Eenda!” Etelo ka lo Grɛkɛ kakakadimɔma ɔnɛ “eenda!” kambemaka mbala efula lo dibuku dia Ɛnyɛlɔ. Kakɔna kakate Nzambi oma laasɔ? Nzambi akate ɔnɛ: “Dimi leetɛ diangɔ tshɛ eyoyo.” Lo mɛtɛ, Jehowa ekɔ lo ntɛkɛta dikambo di’etshikitanu wa lo nshi yayaye, koko le nde daka sɔ diayokotshama mɛtɛ, diakɔ diatɛkɛtande di’etshikitanu ɛsɔ oko wate kana wamboshilaka la kotshama.—Isa. 46:10. w23.11 3-4 od. 7-8

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 14

Nde akatombe l’andja ndo akalele efula.—Mat. 26:75.

Ɔpɔstɔlɔ Petero akalɔshanaka la wɛɔdu ande. Tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ dimɔ. Etena kakalembetshiyaka Yeso woho wahombande nsowa ndo mvɔ dia nkotsha prɔfɛsiya ka lo Bible, Petero akohangwɛ. (Makɔ 8:​31-33) Mbala la mbala, Petero ndo apɔstɔlɔ akina wakawanaka dia mbeya akɔna akaleke woke l’atei awɔ. (Makɔ 9:​33, 34) L’otsho w’ekomelo wa la ntondo ka nyɔi ka Yeso, Petero akahembola pami kɛmɔ toyi. (Jni. 18:10) L’otsho akɔ waamɛ, Petero akandama la wɔma ndo akanguna mbala shato ɔngɛnyi ande wakandeyaka, mbuta ate Yeso. (Makɔ 14:​66-72) Dui sɔ diakakonya Petero dia ndela efula. Yeso kopekɔ ɔpɔstɔlɔ ande wakakɔmɔ ɔsɔ. L’ɔkɔngɔ wa Yeso mbolɔ, nde akasha Petero diaaso dia nde nyomoshikikɛ ngandji kande. Yeso akalɔmbɛ Petero dia nde nkamba l’okitshakitsha tshɛ oko onami w’ɛkɔkɔ ande. (Jni. 21:​15-17) Petero aketawɔ dui sɔ. Nde aki la Jɛrusalɛma lo lushi la Pɛtɛkɔsta ndo nde aki l’atei w’anto wa ntondo wakalongola nyuma k’ekila. w23.09 22 od. 6-7

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 15

Lamaka ɛkɔkɔ ami wa totshitshɛ. —Jni. 21:16.

Ɔpɔstɔlɔ Petero keketshaka dikumanyi di’asekande dia ‘namaka ɛkɔkɔ wa Nzambi.’ (1 Pe. 5:​1-4) Naka wɛ ekɔ ekumanyi, kete sho mbeyaka dia wɛ mbokaka ananyɔ l’akadiyɛyɛ ngandji ndo wɛ kombolaka mbalama. Koko, tena dimɔ wɛ koka ndjaoka oko awui wambokoleka kana ambɔlɛmba efula woho ɔnɛ wele wɛ hayokoka nkotsha ɔkɛndɛ ɔsɔ. Kakɔna kakokayɛ nsala? Tɛ Jehowa ekiyanu ayɛ. Petero akafunde ate: “Naka onto ɔmɔ ekɔ lo ntɛkɛta, nde asale dui sɔ oko onto lata awui w’oma le Nzambi.” (1 Pe. 4:11) Mbeyaka monga ko anangɛyɛ l’akadiyɛyɛ wekɔ lo ndɔshana l’ekakatanu wahakoke kandɔma lo dikongɛ di’akambo nɛ. Koko ohɔ dia ‘olami w’ɛkɔkɔ woleki woke,’ mbuta ate Yeso Kristo, koka mbakimanyiya oleki kɛnɛ kakokayɛ nsala. Nde koka nsala dui sɔ ɛlɔ kana l’andja w’oyoyo. Nzambi nɔmbaka tsho dikumanyi dia mboka anangɛwɔ ngandji, dia mbaalama ndo monga “bɛnyɛlɔ le ɛkɔkɔ.” w23.09 29-30 od. 13-14

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 16

Jehowa mbeyaka dia ekanelo ka akanga wa lomba kekɔ anyanya. —1 Kɔr. 3:20.

Sho pombaka ntona nkamba la tokanyi t’anto wanɛ wahɔshi ɛlɛmbɛ wa Jehowa la nɛmɔ. Naka sho mɛna akambo lo ndjela kanyi y’anto wahɔshi ɛlɛmbɛ wa Jehowa la nɛmɔ, kete sho lawɔ mbeyaka ndjotatɛ mɔnyɔla Jehowa ndo ɛlɛmbɛ ande. (1 Kɔr. 3:19) “Lomba la l’andja ɔnɛ” tshutshuyaka anto mbala la mbala diaha vɔ nkitanyiya Nzambi. Akristo amɔ wa la Pɛrgamɛ ndo wa la Tiyatira wakasɛngiyama oma le anto wakaadinge wanɛ wakayakimɔka l’awui wa mindo ndo wakatɛmɔlaka dikishi. Yeso akasha tshumanelo dihende sɔ alako wa wolo lo woho wakawadihaka washo l’awui wa mindo wa dieyanelo wakasalemaka asɔ. (Ɛny. 2:​14, 20) Ɛlɔ kɛnɛ, anto wotodingi nyangaka dia tɔsɛngiya dia sho mbetawɔ tokanyi ta kɔlɔ. Ase nkumbo ndo anto wekesanɛ la so mbeyaka mpemba tetawoya dia sho tamboleka awui wolo ndo totshutshuya dia nsekola ɛlɛmbɛ wa Jehowa. Ɛnyɛlɔ, vɔ mbeyaka totɛ dia ndjasha lo nsaki ya kɔlɔ bu dui dia kɔlɔ efula ndo ɔnɛ ɛlɛmbɛ wa lo Bible wendana la lɔkɛwɔ wambeta loowe. Tena dimɔ, sho mbeyaka ndjɔfɔnya dia ɛlɔmbwɛlɔ katosha Jehowa hokɛma ɔtɛ l’ekolo. Sho mbeyaka pembama dia ‘ntamba kɛnɛ kofundami.’—1 Kɔr. 4:6. w23.07 16 od. 10-11

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 17

Ɔngɛnyi wa mɛtɛ mbokanaka ngandji tena tshɛ ndo ekɔ ɔnanyɔ lakokayɛ mendɛ le nde lo tena dia paa.—Tok. 17:17.

Mariya, nyango aki Yeso, aki l’ohomba w’ekeketshelo. Nde aki atashukama koko akahombe ntshɔ diemi. Nde komonga la diewo dia woho wa mbodia ana koko nde akahombe nkokɛ ɔna lakahombe ndjokoma Mɛsiya. Lam’ele nde ateyanaka la pami, ngande wakahombe Mariya nembetshiya omambedi ande, Yɔsɛfu ɔnɛ laya la diemi? (Luka 1:​26-33) Ngande wakasale Mariya dia nkondja wolo? Nde akayange ekimanyielo oma le anto akina. Ɛnyɛlɔ, nde akambola Ngabriyɛlɛ dia mbotɛ awui akina efula wendana l’ɔkɛndɛ ɔsɔ. (Luka 1:34) Yema tshitshɛ oma laasɔ, nde “akande lɔkɛndɔ otsha l’akona” la Juda dia tenda owotɔ ande Elizabɛtɛ. Elizabɛtɛ akandola Mariya ndo akasambiyama la nyuma ka Jehowa dia mbewoya Mariya prɔfɛsiya ka keketsha kendana la ɔna lakandahombe ndjota. (Luka 1:​39-45.) Mariya akate dia Jehowa “ambosala akambo wa wolo la lonya la nde.” (Luka 1:​46-51) Jehowa akakeketsha Mariya lo tshimbo ya Ngabriyɛlɛ ndo y’Elizabɛtɛ. w23.10 14-15 od. 10-12

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 18

Nde akatetɛ diolelo, ɛlɔmbɛdi wa Nzambi kande ndo She.—Ɛny. 1:6.

Lofulo la tshitshɛ l’ambeki wa Kristo lakasɔnama lo tshimbo ya nyuma k’ekila ndo waya la diɔtɔnganelo dia laande la Jehowa. Anto 144000 asɔ wayotokamba oko ɛlɔmbɛdi l’olongo kaamɛ la Yeso. (Ɛny. 14:1) Dihole di’Ekila dia lo tabɛrnaklɛ mɛnyaka dia vɔ wambotama oko ana wa yanyi wa lo nyuma waki Nzambi, etena kekewɔ la nkɛtɛ. (Rɔmɔ 8:​15-17) Dihole Dioleki Ekila dia lo tabɛrnaklɛ nembetshiyaka olongo, lɛnɛ odjashi Jehowa. “Dihɔndɔ di’okombɔ” diakakakitolaka Dihole di’Ekila la Dihole Dioleki Ekila, nembetshiyaka demba dia Yeso dia l’emunyi diakawoshimbaka diaha nde mbɔtɔ l’olongo oko Ɔlɔmbɛdi a Woke a laadiko lo tɛmpɛlɔ ka lo nyuma. Lo nkimɔ demba diande oko olambo lo dikambo di’anto, Yeso akadihola mboka k’otsha lo lɔsɛnɔ la l’olongo dikambo di’akitami tshɛ. Vɔ lawɔ pombaka ntshika alemba awɔ wa l’emunyi dia nongola difuto diawɔ dia l’olongo.—Hɛb. 10:​19, 20; 1 Kɔr. 15:50. w23.10 28 od. 13

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 19

Etena bu ka dimi mbuta akambo wendana la Ngidiyɔna.—Hɛb. 11:32.

Kaanga mbakandeyaka dia nde bu kokele, Ngidiyɔna akatshikala ki etena kakawɔnyɔla ase Efrayimɛ. (Emb. 8:​1-3) Nde kombakadimola la nkɛlɛ. Nde akɛnya dia nde aki l’okitshakitsha lo mbahokamɛ lo kɛnɛ kakawataka ndo nde akatɛkɛta lawɔ la wɔlamu tshɛ ndo dui sɔ diakakonya dia vɔ mbɔlama. Dikumanyi diele la lomba, mbokoyaka Ngidiyɔna lo mpokamɛ la yambalo tshɛ ndo kadimolaka dimɛna etena kawaɔnyɔlawɔ. (Jak. 3:13) Lo nsala ngasɔ, vɔ kimanyiyaka dia wɔladi monga l’etshumanelo. Etena kakawatombolaka Ngidiyɔna l’ɔtɛ w’otshumba wakandadje ase Midiyana, nde akaleke nkotola yambalo otsha le Jehowa. (Emb. 8:​22, 23) Ngande wakoka apami wakasɔnama mbokoya Ngidiyɔna? Vɔ kokaka mbisha Jehowa lotombo lo kɛnɛ tshɛ kasalawɔ. (1 Kɔr. 4:​6, 7) Ɛnyɛlɔ, naka wambandola ekumanyi kɛmɔ l’akoka ande wa mbetsha, nde koka nkotola yambalo otsha le ɔnɛ lele kiɔkɔ ya wetshelo, Ɔtɛkɛta wa Nzambi kana olowanyelo walongolaso oma lo tshimbo y’okongamelo wa Jehowa. Lo tena dimɔ, dikumanyi koka nkana yimba lo ndjambola dia kana wekɔ lo mbetsha lo yoho ya ntombola Jehowa ko kana wekɔ lo nanga tsho dia mambiya anto. w23.06 4 od. 7-8

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 20

Tokanyi tanyu keema tokanyi tami. —Isa. 55:8.

Naka hatolongola ekadimwelo lo dɔmbɛlɔ diaso, kete sho koka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi lekɔ lo nɔmba lo dikambo dia dui dia dimɛna?’ Mbala efula sho fɔnyaka dia sho mbeyaka kɛnɛ koleki dimɛna le so. Koko awui walɔmbaso mbeyaka mɛnama dia hawotonga la wahɔ le so otsha la ntondo. Naka tekɔ lo nɔmba l’ɔtɛ w’okakatanu ɔmɔ, kete ondo mbeyaka monga ko tekɔ la yoho mɔ ya nkandola okakatanu akɔ oleki yoho yalɔmbaso dia mbokandola. Ndo awui amɔ walɔmbaso mbeyaka monga ko hawɔtɔnɛ la lolango la Jehowa. (1 Jni. 5:14) Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ k’ambutshi wakalɔmbaka Jehowa dia ɔnawɔ ntetemala ntshikala l’akambo wa mɛtɛ. Mɛnamaka dia dɔmbɛlɔ sɔ diaki dimɛna. Koko, Jehowa hatshutshuya ndooko onto la l’atei aso dia mbokambɛ. Nde kombolaka dia sho tshɛ, mbidja ndo anaso, nsɔna dia mbɔtɛmɔla. (Eoh. 10:​12, 13; 30:​19, 20) Ɔnkɔnɛ, ambutshi asɔ wakakoke nɔmba Jehowa dia nde mbakimanyiya dia minanda otema w’ɔnawɔ dia nde tshutshuyama dia nde mboka Jehowa ngandji ndo nkoma ɔngɛnyi Ande.—Tok. 22:6; Ɛf. 6:4. w23.11 21 od. 5; 23 od. 12

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 21

Nyotetemale sambana lam’asanyu.—1 Tɛs. 4:18.

Lande na kele nsamba anto akina ekɔ djembetelo mɔ yɛnyaso ngandji kaso? Lo ndjela dibuku dimɔ dia lo Bible, tshɛkɛta yakakambe la Pɔɔlɔ ya “nsamba” nembetshiyaka “monga suke suke l’onto dia mbokeketsha etena kahomanande l’ohemba ɔmɔ wa wolo.” Lo nsamba, sho kimanyiyaka osekaso ombetawudi lele l’ekiyanu dia ndjaoka dimɛna ndo ntetemala nkɛndakɛnda lo mboka ka lɔsɛnɔ. Etena tshɛ kasambaso ɔnangɛso kana kadiyɛso, sho mbɛnyaka dia sho mbookaka ngandji. (2 Kɔr. 7:​6, 7, 13) Monga la kɛtshi ndo mbisha esambelo ekɔ awui ahende wɔtɔnɛ efula. Lo yoho yakɔna? Onto lele la kɛtshi tshutshuyamaka dia nsamba anto akina ndo nde salaka tshɛ dia nkitshakitsha asui awɔ. Ɔnkɔnɛ, ntondotondo sho mongaka la kɛtshi; ndo oma laasɔ sho mbishaka esambelo. Tende woho wɔtɔnganyiya Pɔɔlɔ kɛtshi ka Jehowa la esambelo Kande. Pɔɔlɔ mbutaka dia Jehowa ekɔ “Shɛso ka kɛtshi ndo Nzambi k’esambelo tshɛ.”—2 Kɔr. 1:3. w23.11 9-10 od. 8-10

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 22

Tɔngɛnɛngɛnɛ etena keso lo asui. — Rɔmɔ 5:3.

Ambeki wa Kristo tshɛ koka nongamɛ asui. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ. Nde akatɛ ase Tɛsalɔnika ate: “Etena kakiso kaamɛ la nyu, takanyotɛka la ntondo dia tayohomana l’asui ndo kɛsɔ mbakasalema.” (1 Tɛs. 3:4) Ndo nde akafundɛ ase Kɔrɛtɔ ate: “Analengo le, sho nangaka dia nyu mbeya awui wendana l’asui wakatasowe . . . Sho komonga l’eshikikelo dia tayohandɔ.” (2 Kɔr. 1:8; 11:​23-27) Akristo wa nshi nyɛ, vɔ lawɔ, koka nongamɛ weho ɛmɔ w’asui. (2 Tim. 3:12) Etena keyɛ la mbetawɔ le Yeso ndo ketawɔyɛ dia mbokambɛ, angɛnyi ndo ewotɔ ayɛ mbeyaka kohetsha. Vɔ mbeyaka kosalɛ akambo la ngala tshɛ. Onde yɛdikɔ yayɛ ya monga la losembwe l’akambo tshɛ ambokela ekakatanu l’olimu? (Hɛb. 13:18) Onde wɛ ambohomanaka l’ɔlɔshamelo oma le lɛɛta l’ɔtɛ wewoyayɛ anto akina elongamelo kele layɛ? Oyadi asui wele la so, Pɔɔlɔ mbutaka dia sho pombaka ngɛnangɛna. w23.12 10-11 od. 9-10

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 23

Nyambonyangɛ okakatanu wa mamba.—Eta. 34:30.

Jakɔbɔ akakikɛ ekakatanu efula. Ana ahende w’apami wa Jakɔbɔ, Simɛyɔna nde la Lɛwi, wakasha nkumbo kawɔ nsɔnyi ndo wakatɛngamisha lokombo la Jehowa. Laadiko wa laasɔ, wadɛki Jakɔbɔ lakandalangaka efula, le Rashɛlɛ, akavu etena kakandotaka ɔnawɔ la hende. Ndo l’ɔtɛ wa ndjala ka kasha, Jakɔbɔ akatshutshuyama dia monɔ oma l’ɛtshi ka nkɛtɛ ka l’Edjibito kaanga mbakinde aya osombe. (Eta. 34:30; 35:​16-19; 37:28; 45:​9-11, 28) L’atei w’ekakatanu ɛsɔ tshɛ, Jakɔbɔ koshisha pondjo mbetawɔ kande le Jehowa ndo lo alaka Ande. Ndo Jehowa akɛnya Jakɔbɔ dia nde aketawɔmaka le Nde. Ɛnyɛlɔ, Jehowa akatshɔkɔla Jɔkɔbɔ lo mbosha lomombo la l’emunyi. Ndo Jakɔbɔ aki la lowando efula otsha le Jehowa etena kakandɛnyi ɔnande Yɔsɛfu nto ɔnɛ lakandafɔnyaka dia nde ambovɔ aya edja efula! Lɔngɛnyi la ma ma laki lam’asa Jakɔbɔ la Jehowa lakokimanyiya dia nde mbikikɛ ekakatanu ande. (Eta. 30:43; 32:​9, 10; 46:​28-30) Etena katetemalaso monga la lɔngɛnyi la ma ma la Jehowa, sho lawɔ koka mbikikɛ ekakatanu wahatalongamɛ. w23.04 15 od. 6-7

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 24

Jehowa kele Olami ami. Dimi hantohomba ndooko ɛngɔ.—Os. 23:1.

Osambo 23 ekɔ osambo wakɛnɛmɔla wɛkamu aso lo ngandji ka Jehowa ndo woho wayakiyanyande mɛtɛ dikambo diaso. Davidɛ, laki ofundji w’osambo ɔnɛ, mɛnyaka dimama dia ma ma diele lam’asande la Olami ande w’ɛkɔkɔ, mbuta ate Jehowa. Davidɛ akayaokaka l’ekokelo etena kakɔɔlɔmbɔlaka Jehowa ndo nde akendɛka tshɛ tshɛ le Nde. Davidɛ akeyaka dia ngandji ka Jehowa kayohomba ntetemala monga la nde lo nshi tshɛ ya lɔsɛnɔ lande. Kakɔna kakookimanyiya dia nde monga l’eshikikelo kɛsɔ? Davidɛ akayaokaka l’ekokelo nɛ dia Jehowa akawoshaka kɛnɛ tshɛ kakinde la tɔ ohomba. Davidɛ akeyaka nto dia Jehowa akawɔsaka oko ɔngɛnyi ande ndo nde aketawɔmaka oma le nde. Diakɔ diakinde l’eshikikelo dia oyadi dui diakɔna diakoka mbokomɛ lo nshi yayaye, Jehowa ayotetemala mbokotshɛ ehomba ande tshɛ. Wɛkamu wa Davidɛ lo ngandji ka Jehowa akaleke wolo ndeka ndo ekiyanu waki la nde ndo dui sɔ diakawoshaka ɔngɛnɔngɛnɔ ndo nde akangɛnangɛnaka la kɛnɛ kakinde la tɔ.—Os. 16:11. w24.01 29 od. 12-13

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 25

Dimi lekɔ la nyu nshi tshɛ polo l’etena k’ekomelo ka dikongɛ di’akambo. —Mat. 28:20.

Etena kakalɔmaka Ta dia hende dia l’andja w’otondo, ekambi wa Jehowa wa lo wedja efula wakangɛnangɛnaka la yema ya wɔladi ndo la yema ya lotshungɔ lawɔ la nsambisha. Lo mɛtɛ, olimu ɔsɔ wakahame efula. Ɛlɔ kɛnɛ anangɛso wa l’Olui-walɔmbɔla wekɔ lo ntetemala ndjela ɛlɔmbwɛlɔ ka Kristo. Vɔ kombolaka dia ɛlɔmbwɛlɔ kashawɔ anangɛso nkɛnɛmɔla lomba l’oma l’olongo. Oma laasɔ, emendji w’etshimbedi ndo dikumanyi kambaka l’ɛlɔmbwɛlɔ kakɔ dia nɔmbɔla tshumanelo. Dikumanyi di’Akristo w’akitami diekɔ lo “lonya l’omi” la Kristo. (Ɛny. 2:1) Lo mɛtɛ, dikumanyi sɔ diekɔ anto wele keema kokele ndo vɔ salaka wandja. Lo tena dimɔ, Mɔsɛ nde la Jashua wakasalaka wandja oko wakasalaka apɔstɔlɔ. (Wal. 20:12; Jas. 9:​14, 15; Rɔmɔ 3:23) Koko, Kristo ekɔ lo nɔmbɔla ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ la yambalo tshɛ ndo dikumanyi diakasɔnama ndo nde ayotetemalaka nsala dui sɔ . Tekɔ l’ɛkɔkɔ w’eshika wa ndjaɛkɛ l’ɛlɔmbwɛlɔ katoshande lo tshimbo ya wanɛ wakandasɔnɛ dia tɔlɔmbɔla. w24.02 23-24 od. 13-14

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 26

Nyokoyake Nzambi, oko wenyu anande wa ngandji.—Ɛf. 5:1.

Ɛlɔ kɛnɛ sho koka ngɛnyangɛnya Jehowa lo ntɛkɛta awui wendana la nde la wangasanu tshɛ, la lowando ndo la ngandji. Etena keso l’esambishelo, sho tetemalaka nama lo timba taso oyango woleki tshɛ, mbuta ate nsukanya anto suke suke la Jehowa, lo mbakimanyiya dia vɔ mɛna Shɛso ka ngandji oko wawɛnaso. (Jak. 4:8) Sho ngɛnangɛnaka mɛnya anto woho watɛkɛta Bible lo dikambo dia Jehowa, woho washolatɔ ngandji kande, losembwe, lomba, wolo ndo waonga akina w’amɛna. Sho tombolaka Jehowa nto ndo mbɔngɛnyangɛnyaka lo nsala tshɛ kakokaso nsala dia mbowokoya. Etena kasalaso dui sɔ, sho ndjatshikitanyaka l’andja wa kɔlɔ ɔnɛ. Anto koka mɛna dia sho ntshikitana la wɔ ndo vɔ koka ndjambola lande na. (Mat. 5:​14-16) Etena kongaso kaamɛ la wɔ l’akambo wasalaso la wɔ lushi la lushi, sho koka monga l’akoka wa mbaletshiya lande na kasalaso akambo lo yoho shɔ. Etombelo wele la dui sɔ ele, anto w’etema ɛlɔlɔ ndjasukanyaka la Nzambi kaso. Etena katombolaso Jehowa lo toho tɔsɔ, sho ngɛnyangɛnyaka otema ande.—1 Tim. 2:​3, 4. w24.02 10 od. 7

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 27

Monga l’akoka wa nkeketsha . . . ndo mpangwɛ.—Tito 1:9.

Dia nkoma Okristo wa pami wambotshunda lo nyuma, wɛ pombaka monga l’akoka wele ohomba. Akoka asɔ wayokokimanyiya dia mɛmba ɛkɛndɛ l’etshumanelo, dia nkondja olimu wa l’emunyi wayokokimanyiya dia nkotsha ehomba ayɛ kana nkumbo kayɛ ndo monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna l’anto akina. Ɛnyɛlɔ mbeka dia mbadia ndo mfunda dimɛna. Bible mbutaka di’onto lele l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la ntondoya ekɔ onto la ntshungola etena lushi tshɛ dia mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo kanaka lawɔ yimba. (Os. 1:​1-3) Lo mbadiaka Bible lushi la lushi, nde ayomana ekanelo ka yimba ka Jehowa mfundo ndo nde ayonga l’akoka wa nkana yimba dimɛna. (Tok. 1:​3, 4) Anangɛso l’akadiyɛso wekɔ l’ohomba w’apami wele l’akoka wa mbetsha ndo wa mbisha anto alako w’oma lo Bible. Naka wɛ ekɔ l’akoka wa mbadia ndo wa mfunda dimɛna, kete wayonga l’akoka wa nɔngɔsɔla asawo ndo kɔmatɛrɛ ya nkeketsha yayokokimanyiya efula dia nkeketsha mbetawɔ kayɛ ndo nkeketsha anto akina. w23.12 26-27 od. 9-11

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 28

Onto lele kaamɛ la nyu ndeka ɔnɛ lele kaamɛ la andja.—1 Jni. 4:4.

Etena keyɛ la wɔma, kanaka yimba lo kɛnɛ kayosala Jehowa lo nshi yayaye etena kayomɔ Satana. Wɛnyɛlɔ ɔmɔ wakasalema lo losanganya la rɛjɔ la lo 2014, wakɛnya papa kɛmɔ akɛtshanya la nkumbo kande lo woho wakokawɔ ntshikitanya wadielo w’avɛsa wa lo 2 Timɔte 3:​1-5 lo kɛnɛ kayoyala lo Paradiso: “L’andja w’oyoyo tena di’ɔngɛnɔngɛnɔ diayoyala. Nɛ dia anto wayolanga anto akina, wayolanga akambo wa lo nyuma, wayonga la wɛdimo, l’okitshakitsha, wayotombolaka Nzambi, wayonga l’okitanyiya otsha le ambutshi, wayokanaka losaka, wayoyala la kɔlamelo, wayonga la ngandji k’efula otsha le ase nkumbo yawɔ, wayokanaka l’anto, wayɔtɛkɛtaka l’anto lo yoho ya dimɛna, wayonga la ndjakimɛ, hawotonga ekonda, wayonga la ngandji k’akambo w’ɛlɔlɔ, anto wakokawɔ mbɛkɛ otema, hawotonga afungi, hawotonga akanga w’ɛtɛ wolo, wayolanga Nzambi lo dihole dia nanga ɛngɛnɔngɛnɔ. Wayoyasha l’otema ɔtɔi lo awui wa Nzambi; wayoyala la diokanelo dia ma ma l’anto asɔ.” Onde wɛ kɛtshanyaka la nkumbo kayɛ kana l’asekayɛ ambetawudi woho wayoyala lɔsɛnɔ l’andja w’oyoyo? w24.01 6 od. 13-14

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 29

Dimi lamboketawɔ.—Luka 3:22.

Ande eshikikelo kele laso k’ɔnɛ Jehowa mbetawɔka ekambi ande lo tshɛ kawɔ lee! Bible mbutaka ɔnɛ: “Jehowa ngɛnangɛnaka anto ande.” (Os. 149:4) Koko lo tena dimɔ, anto amɔ kɔmɔka ndo vɔ komaka lo ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi mbetawɔmaka le Jehowa?’ Atɛmɔdi efula wa kɔlamelo waki Jehowa wa lo nshi yakafundamaka Bible wakalɔshanaka lo tena dimɔ la tokanyi ta ngasɔ. (1 Sa. 1:​6-10; Jɔbɔ 29:​2, 4; Os. 51:11) Bible mɛnyaka hwe di’anto wele bu kokele koka nto nyometawɔma le Jehowa. Lo woho akɔna? Sho pombaka monga la mbetawɔ le Yeso Kristo ndo batizama. (Jni. 3:16) Sho mɛnyaka lo sɛkɛ dia takayatshumoya oma lo pɛkato yaso ndo takalake Nzambi dia salaka lolango lande. (Ets. 2:38; 3:19) Jehowa ngɛnangɛnaka etena katakolaso wanya asɔ dia monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la nde. Edja tshɛ kayototetemala nsala kɛnɛ koleki dimɛna lo lɔsɛnɔ laso lo yoho yɔtɔnɛ la dɔkɔlɔkɔ dia ndjakimɔ kaso, sho mbetawɔmaka le Jehowa ndo nde tɔsaka oko angɛnyi ande wa ma ma.—Os. 25:14. w24.03 26 od. 1-2

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 30

Sho hatototshika mbuta akambo wakatɛnyi ndo wakatoke.—Ets. 4:20.

Sho koka mbokoya ambeki lo ntetemala nsambisha kaanga etena katoshimba ewandji wa l’andja ɔnɛ. Sho koka monga l’eshikikelo dia Jehowa ayotokimanyiya dia nkamba olimu aso w’esambishelo. Laasɔ lɔmba dihonga la lomba ndo ekimanyielo ka Jehowa dia ndɔshana l’ekakatanu. Efula ka l’atei aso wekɔ lo ndɔshana l’ekakatanu wendana la yoonge kana ekakatanu wa lo yimba, etena kashishɛwɔ onto ɔmɔ lokawɔ ngandji, okakatanu wa lo nkumbo, ɔlɔshamelo kana ekakatanu ekina. Ndo awui amɔ wele oko hemɔ yasambemɛ ndo ata wamboleka nkonya ekakatanu ɛsɔ wolo dia ndɔshana la wɔ. Tɛ Jehowa woho wayaokayɛ shikaa. Tɛnde ekakatanu ayɛ oko woho wakokayɛ mbutɛ ɔngɛnyi ayɛ wa ma ma. Onga l’eshikikelo dia Jehowa “ayosala akambo lo wahɔ ayɛ.” (Os. 37:​3, 5) Ntetemala nɔmba ayotokimanyiya dia mbikikɛ “etena [keso] l’asui.” (Rɔmɔ 12:12) Jehowa mbeyaka kɛnɛ kakikɛ atɛmɔdi ande, mbuta ate “delo diawɔ dialɔmbawɔ ekimanyielo.”—Os. 145:​18, 19. w23.05 5-6 od. 12-15

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 31

Nyotetemale nsɛdingola dia nshikikɛ kɛnɛ ketawɔma le Nkumadiɔndjɔ.—Ɛf. 5:10.

Etena kongaso la tɛdikɔ t’ohomba ta mbɔsa, sho pombaka nshihodia “kɛnɛ kele lolango la Jehowa” ndo nsala akambo lo yoho yɔtɔnɛ la lɔ. (Ɛf. 5:17) Etena kasholaso atɔndɔ wa lo Bible wɔtɔnɛ la dui diele la so, sho nyangaka mɛtɛ kanyi ya Nzambi lo dikambo diakɔ. Oma laasɔ naka sho nkamba l’atɔndɔ ande, kete ondo tayoleka monga l’akoka wa mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna. “Kanga kɔlɔ,” mbuta ate otunyi aso Satana, nangaka dia sho ntetemala mbesa lomombo la l’andja ɔnɛ diaha sho monga l’etena ka ndjasha l’olimu wa Nzambi. (1 Jni. 5:19) Dui sɔ koka monga wɔdu le Okristo dia mbetsha lomombo la l’emunyi, kalasa kana olimu wa dimɛna la ntondo lo waaso wakondjande dia kambɛ Jehowa. Naka dui dia ngasɔ diambotomba, kete diɔ diayɛnya dia nde ambɔsɛngiyama oma lo ekanelo ka yimba k’andja ɔnɛ. Lo mɛtɛ awui asɔ bu kɔlɔ, koko vɔ hawohombe pondjo mbeta lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ laso. w24.03 24 od. 16-17

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto