Yuli

Yesu watangininanga e fu ya Se diandi mu mpila yalunga muna mawonso kavovanga, vanga ye vava kavanganga masivi. (Yoa. 14:9) Adieyi tulenda longoka muna masivi ma Yesu? Yesu yo Yave betoma kutuzolanga. Ekolo kakala ova ntoto, Yesu wasonga vo watoma zolanga o wantu muna sadila o nkuma andi wa vang-a masivi muna sadisa awana bakala mu mpasi. Lumbu kimosi, wantu wole ana bakala vo mpofo bayenda kwa Yesu muna lomba lusadisu. (Mat. 20:30-34) E sono kisongele vo Yesu wabafwila e nkenda yo kubawuka. O mvovo wa Kigerekia wasadilwa vo “fwila e nkenda,” ulenda yika mpe ntantu zasaka mu kuma kia mpasi za akaka. E ntantu zazi zafila Yesu mu songa o zola kwa wantu, muna dikila awana bakala mu nzala yo wuka akwa wazi. (Mat. 15:32; Maku 1:41) Tulenda kala ye ziku vo Yave nkwa “nkenda,” o mwan’andi mpe otoma kutuzolanga, omonanga mpe e ntantu mu kuma kia mpasi zeto. (Luka 1:78; 1 Pet. 5:7) Yave yo Yesu belakukilanga o moyo e lumbu besinga fokola e mpasi zawonso tumonanga o unu. w23.04 3 ¶4-5

Tufwete vanganga mawonso muna lembi tanganga yovo winikina malongi ye ngindu zabendomoka za wantu a nza yayi ya Satana. Tufwete mpe zadisanga e ngindu zeto ye mambu mambote, muna tanganga yo longoka e Bibila, kwendanga muna tukutakanu ye muna salu kia umbangi, ediadi dikutusadisa mu tanina e ngindu zeto. Kadi Yave wasia nsilu vo ke yambula ko vo twatontwa e ntonta ina ke tulendi zizidila ko. (1 Kor. 10:12, 13) Konso muntu mu yeto kafwete sambanga kwayingi muna tatidila e kwikizi kiandi muna Yave musungula mu kolo kiaki kiampasi. Yave okutulombanga vo ‘twaziulanga e ntima mieto kwa yandi’ muna sambu. (Nku. 62:8) Kembelelanga yo vutulanga matondo kwa Yave muna mawonso kevanganga. Unlombanga lusadisu kimana wakala ye unkabu muna salu kia umbangi. Undodokelanga kimana kasadisa wasunda konso mpasi ye konso ntonta owanana zau. Kuyambula ko vo diambu yovo muntu kakakidila muna sambanga kwa Yave lumbu yawonso. w23.05 7 ¶17-18

Ekuma tukwendelanga muna tukutakanu? E kuma kiantete, i kembelela Yave. (Nku. 26:12; 111:1) Tukwendanga mpe muna tukutakanu muna kasakesa muntu yo nkwandi omu lumbu yayi yambaninu tuzingilanga. (1 Tes. 5:11) Vava tuzangulanga o koko mu vana e mvutu muna tukutakanu, tulungisanga e mambu mole mama. Kansi vava tuvananga e mvutu, tulenda wanana ye nkakalakani. Tulenda mona o wonga mu kuma kia mvutu tuvana yovo tulenda kala ye tima dia vana e mvutu zayingi, kansi ke tusolelo ko. Aweyi tulenda sundila e nkakalakani zazi? Paulu wa ntumwa wavova vo tufwete sianga e sungididi muna “kasakesanga muntu yo nkwandi.” Vava tusungamenanga vo akaka balenda vua lukasakeso muna mvutu zeto kana nkutu vo zankufi, dikutufila mu vananga e mvutu. Avo ke tusolelo nkumbu miayingi ko, tufwete mona e kiese muna zaya vo akaka mpe bakedi ye lau dia vana e mvutu.—1 Pet. 3:8. w23.04 20 ¶1-3

O Ntinu wavana luzayisu! Ayuda awonso ana bakala muna kinkole kuna Babele se mvu 70, bavevolwa mu vutuka kuna nsi au Isaele. (Eze. 1:2-4) Elo, Yave kaka wafwana vanga e diambu diadi. Kadi esi Babele bazayakana vo ke bavevolanga abakami au ko. (Yes. 14:4, 17) Kansi, wau vo esi Babele bakala yo ntinu ampa, oyandi wakanikina Ayuda vo bafwete vaika muna nsi. Ayuda awonso musungula awana bavitanga o ntu muna nzo, nzengo bafwana baka za vaika muna Babele yovo za kwamanana mûna. E nzengo zazi ke zakala zakete ko. Ayuda ayingi se anunu bakala, ozevo diampasi diadi kala kwa yau mu vanga nkangalu wau. Ayuda ayingi, muna Babele bawutukila eyi yakala se nzo au, kadi ke bazaya diaka nsi yankaka ko. Kuna kwa yau, e nsi a Isaele yakala kaka se nsi a mase mau yovo nkaka zau. Avo i Ayuda akaka, bakituka se amvuama, ozevo, diampasi diakala kwa yau mu sisa e nzo zau zambote-mbote, yinkita yau yo yantika zingu kiampa muna nsi ina ke bazaya ko. w23.05 14 ¶1-2

E diambu dia Nzambi dikutukasakesanga vo twakwamanana yima e fu nze, luzindalalu, nkenda yo zola. E sono kia Luka 21:19 kivovanga vo: “Muna luzindalalu lweno i nuvuluzila e mioyo mieno.” E sono kia Kolosai 3:12 kivovanga vo: “Nuvuata . . . nkenda.” E sono kia 1 Tesalonika 4:9, 10 mpe kivovanga vo: “Yeno kibeni nualongwa kwa Nzambi vo nuzolananga. . . . tunukasakese ampangi, nuasakisa wo vanga.” E sono yayi yawonso yazayiswa kwa alongoki ana basonganga kala e fu kia luzindalalu, nkenda yo zola. Kieleka, diavavanga vo alongoki bakwamanana yima e fu yayi. Oyeto mpe i diau tufwete vanga. Muna kusadisa, badika una Akristu a tandu kiantete basongela e fu yayi. I bosi omona una olenda tanginina alongoki awaya. Ediadi dikusadisa mu kala wakubama mu kuma kia mpasi zayingi. Vava e mpasi zayingi ziyantika, okala wakubama mu zaya una olenda zindalela ye okala ye kani dia kwamanana zindalala. w23.07 3 ¶4, 8

Kiakala vo tu akuswa yovo tu “mameme mankaka,” tufwete kwamanana kangalela mu “Nzil’a Vauka” kadi i yau ikutusadisanga mu kwamanana sadila Yave owau yakuna sentu vava tutambula e nsambu zitwasa Kintinu. (Yoa. 10:16) Tuka muna mvu wa 1919 wa tandu kieto, mafunda ye mafunda ma akala, akento ye yingiana-ngiana bevaikanga muna Babele Anene ina vo i kintwadi kia nsambila zawonso zaluvunu ye beyantikanga kangalela mu “Nzil’a Vauka.” Vava Ayuda bavaika muna Babele, Yave wavanga mawonso muna katula e nkaku miawonso badi wanana miau muna nzila. (Yes. 57:14) Adieyi tuvova mu kuma kia “Nzil’a Vauka” mu lumbu yeto? Tandu yayingi vitila mvu wa 1919, Yave wa Nzambi wasadila wantu ana bamvuminanga muna velelesa e nzila kimana wantu ayingi bavaika muna Babele Anene. (Tezanesa ye Yesaya 40:3.) Wantu awaya salu kiayingi bavanga kimana wantu a ntima miansongi bavaika muna Babele Anene yo kota mu paradiso ya kimwanda muna e nsambil’a velela ya Yave yavutulwisilwa. w23.05 15-16 ¶8-9

Yave ovingilanga vo twansadila kuna kiese ye tima diawonso. (2 Kor. 9:7) Kansi, adieyi tuvanga avo ke tuna ye tima ko dia lungisa makani meto, nga tufwete kwamanana kaka sia e ngolo? Tala e nona kia Paulu wa ntumwa. Wavova vo: “Iwandanga e nitu ame yo bunduna yo.” (1 Kor. 9:25-27) Paulu wasianga e ngolo za lungisa makani mandi ma mwanda kana nkutu vava kakalanga ye tima ko diavanga wo. Nga Yave wayangalelanga e salu kia Paulu? Ingeta. Yave wasambula kikilu e ngolo za Paulu. (2 Tim. 4:7, 8) Diau dimosi mpe, Yave otoma yangalalanga vava kemonanga e ngolo tusianga za lungisa e kani dieto kana nkutu vava ke tukalanga ye tima ko diavanga wo. Oyangalalanga kikilu kadi, ezak’e ntangwa tusalanga e salu kina ke tuzolanga ko, kansi tusalanga kio mu kuma kia zola kweto muna yandi. Nze una Yave kasambulwila Paulu, okutusambula mpe muna ngolo tuvanganga. (Nku. 126:5) Ekolo tumonanga e nsambu za Yave, dikutusadisanga mu kala ye tima dia vanga mayingi. w23.05 29 ¶9-10

Paulu wa ntumwa watezanesa awana ke bevuluka ko muna lumbu kia Yave ye wantu balele o tulu. Ke bazeye ko mana mevangamanga vana ndambu au ngatu vioka kwa ntangwa. Ke balendi mpe bakula ko vava vevangamanga e diambu diamfunu yo vanga diambu muna baka nzengo zambote. Ozevo, tulenda vova vo wantu ayingi o unu baleka bena muna kimwanda. (Roma 11:8) Ke bekwikilanga ko muna mambu mevangamanga mesonganga e ziku vo mu lumbu yambaninu tuzingilanga, e mpasi zayingi mpe ke kolo ziyantika. (2 Pet. 3:3, 4) Kansi, oyeto tuna ye ziku vo konso lumbu kiviokanga, diamfunu kikilu mu kwamanana twalungalala. (1 Tes. 5:6) Dianu vo, tufwete kala twavuvama ye ngindu zasikila. Ekuma? Kimana twalembi kuyisia muna mambu ma tuyalu ye ma nza yayi. Ekolo e lumbu kia Yave kifinamanga, e ntonta za kuyisia muna mambu ma tuyalu ziwokelanga kaka. Kansi ke tufwete tokana ko mu kuma kia dina tuvanga kadi o mwand’a Nzambi ukutuvana luvuvamu lwa ntima muna lembi mona wonga yo baka e nzengo zambote.—Luka 12:11, 12. w23.06 10 ¶6-7

Adieyi oyindulanga vava owanga e nkumbu Samesone? Nanga oyindulanga vo nkwa nkuma kikilu kakala. Ediadi dialudi. Kansi, Samesone wabaka nzengo zambi ezi zantwasila e mpasi. Kana una vo i wau, Yave wasia e sungididi muna kwikizi kia Samesone. Yave wasonekesa mpe lusansu lwandi muna Bibila muna wete dieto. Yave wasadila Samesone muna vanga mambu masivi muna sadisa o nkangu andi Isaele. Vioka tandu yayingi kuna nim’a lufwa lwa Samesone, Yave wavumunuina Paulu wa ntumwa muna sia e nkumbu a Samesone muna buka kia awana basonga lukwikilu. (Ayib. 11:32-34) E mbandu a Samesone ilenda kutukasakesa. Wabunda e vuvu kwa Yave kana nkutu muna ntangw’ampasi. Tulenda kasakeswa ekolo tulongokanga mambu mankaka muna mbandu a Samesone. w23.09 2 ¶1-2

Tulenda wokesa o luzindalalu lweto muna sambanga yo zayisa mawonso tuwanananga mau kwa Yave. (1 Tes. 5:17) Nanga owau, kuna nuana ye mambu mampwena ko. Kana una vo i wau, nga olombanga lusadisu lwa Yave vava okalanga ku makasi, ntokani ye vava omonanga vo kuzeye dina ovanga ko? Avo una ye fu kia lombanga lusadisu lwa Nzambi muna mambu ma lumbu ke lumbu owau, kukala yo lukatikisu ko muna lomba lusadisu lwa Yave vava owanana ye mambu masundidi e mpasi kuna ntwala. Kadi okala ye ziku vo Yave okusadisa muna ntangw’andi ye muna mpil’andi.(Nku. 27:1, 3) Avo tusikidi ye kwikizi muna Yave vava tuwanananga ye mambu mampasi o unu, diasazu dikala muna zindalala muna kolo kia mpasi zayingi. (Roma 5:3) Ekuma tuvovele wo? Mpangi zayingi bamona vo konso ntangwa bezizidilanga e mambu mampasi, bekalanga bakubama muna zizidila e mpasi zankaka zilanda. O luzindalalu lukumikanga lukwikilu lwau vo Yave wakubama kekalanga ye una yo luzolo lwa kubasadisa. O lukwikilu lukubasadisanga muna zizidila e mpasi zankaka zilenda bwa.—Yak. 1:2-4. w23.07 3 ¶7-8

Lulembamu lwa Yave ye nkenda zandi zikumfilanga muna kala nkwa ntim’anleka. Kasikil’owu, lulembamu lwa Yave lwamoneka vava kakana fwasa o wantu ambi muna Sodoma. Yave wasadila e mbasi muna vovesa Loti wa nkwa unsongi vo katinina muna mbanza za miongo. Loti wonga kamona wa kwenda muna mbanza zazi. Muna kuma kiaki, wadodokela Nzambi vo katinina kuna Soare, yakala vo mbanza yakete ina o Nzambi kakana mpe o fwasa. Kansi Yave wayambula vo Loti katinina muna mbanza Soare yo lembi yo kafwasa. (Tuku 19:18-22) Mu mvu mialanda, Yave wasonga e nkenda kwa nkangu wazingilanga kuna Ninive. Watuma Yona wa ngunza muna kwenda zayisa esi Ninive vo e mbanza au kumosi yo yau befwaswa. Kansi vava esi Ninive baviluka o ntima, Yave wabafwila e nkenda yo lembi fwasa e mbanza.—Yona 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 ¶5

Adieyi tulenda longoka muna mbandu a Yoase? Avo o nti ke una wakumama ko lusadisu uvuanga o mfunu kimana e mianzi miakumama. Kondwa kwa lusadisu lwalu, o nti ulenda bwa muna mupepe. Vava Yoyada ona wasadisanga Yoase kafwa, Yoase wayantika tamba o matu kwa avengomoki yo yambula sikila ye kwikizi muna Yave. E nona kiaki kisongele vo ke tufwete lemvokelanga kaka Nzambi ko mu kuma kia sia vo e yitu ye mpangi zankaka muna nkutakani mbandu ambote bekutusonganga. Muna kwamanana kala ye kimwanda kia kumama, yeto kibeni tufwete kwamanana vumina Nzambi muna longokanga e Bibila lumbu yawonso, badika mana tulongokanga yo sambanga. (Yer. 17:7, 8; Kol. 2:6, 7) O Yave ke kutulombanga mambu mayingi ko lutila mana tulenda vanga. Mana kelombanga mena muna Kimpovi 12:13, e sono kiaki kivovanga vo: “Vumina Nzambi aludi yo lunda e nkanikinu miandi, kadi omama i mambu emvimba kafwete vanga o muntu.” Ozevo, avo tuvumini Nzambi, twakubama tukala mu kuma kia mana tuwanana mau kuna sentu yo tatidila e kwikizi kieto. Muna mpila yayi, ke vekala ye diambu ko dilenda fwasa e ngwizani eto yo Yave. w23.06 19 ¶17-19

E tini kia 5 kiyantikilanga mu mvovo emi: “Ndiona ofongele vana kunda ovovele vo.” (Lus. 21:5a) E mvovo miami miamfunu kibeni kadi owau i nkumbu mosi muna nkumbu tatu Yave kavova muna nkand’a Lusengomono. Ke mbasi ko ngatu Yesu wavova e mvovo miami mia lusikidisu, kansi yandi kibeni Yave. Ediadi disongele vo tulenda bunda mvimba e vuvu muna mvovo milende. Ekuma? Kadi Yave “kalendi vuna ko.” (Tito 1:2) Ozevo, e mvovo tutanganga muna Lusengomono 21:5, 6 lungana kieleka milungana. Yambula twafimpa o mvovo: “Tala!” O mvovo wa Kingerekia wasekolwa vo “tala!” mu fulu yayingi wasadilwa muna nkand’a Lusengomono. Nkia diambu dilende Nzambi kavova? Wavova vo: “Mu vanga ngina e lekwa yawonso se yampa.” Dialudi vo Yave kuna ntwala kevangila nsobani zazi. Kansi wau vo Yave una ye ziku vo e nsilu wau lungana kieleka ulungana, wavova nze yandi ovenge kala e nsobani zazi.—Yes. 46:10. w23.11 3-4 ¶7-8

Petelo wa ntumwa kasunda lutovoko lwandi mu nzaki ko. Badika nona yakete. Vava Yesu kasasila vo omweswa e mpasi yo fwa muna lungisa ungunza wa Bibila, Petelo wamvovesa vo ediadi ke disinga vangama ko. (Maku 8:31-33) Nkumbu miayingi Petelo ye ntumwa zankaka batantananga kana nani wasunda vana kati kwau. (Maku 9:33, 34) Muna fuku vitila lufwa lwa Yesu, Petelo wazenga kutu kwa muntu mosi. (Yoa. 18:10) Muna fuku wauna kaka, mu kuma kia wonga, Petelo wavakulwila Yesu wa nkundi andi o nkalu. (Maku 14:66-72) Ediadi diafila Petelo muna bokomoka ye dilu. Yesu kabembola ntumwa andi ko ona wakala wakendalala. Vava Yesu kafuluka, wavana e lau kwa Petelo mu songa kana vo wakinu kunzola. Yesu wavana kiyekwa kwa Petelo kimana kakala se mvungudi a mameme mandi. (Yoa. 21:15-17) Petelo watambulwila e kiyekwa kina Yesu kamvana. Wakala kuna Yerusaleme muna lumbu kia Pentekoste kumosi ye alongoki antete ana bakuswa muna mwand’avelela. w23.09 22 ¶6-7

Petelo wa ntumwa wakasakesa akwandi akuluntu vo: “Nuvungula e kambi dia Nzambi.” (1 Pet. 5:1-4) Avo u nkuluntu, tuzeye wo vo ozolanga ampangi ye ozolanga kubavungula. Kansi ezak’e ntangwa, nanga omonanga vo salu yayingi okalanga yau yovo wayoya ye kulendanga lungisa kiyekwa kiaku ko. Adieyi olenda vanga? Ziula ntim’aku kwa Yave yo kunzayisa mawonso omonanga. Petelo wasoneka vo: “Avo muntu osala, yambula kasadila mun’owu wa ngolo kevananga o Nzambi.” (1 Pet. 4:11) E mpangi zaku, nanga benuananga ye mpasi zina vo mu nz’ampa kaka zifokokela. Kansi, sungamena vo Yesu Kristu una vo i “mvungudi ambuta” olenda kubasadisa mu mpila ina kuyindulanga ko. Olenda wo vanga owau ye muna nz’ampa. O Nzambi edi kaka kelombanga kwa akuluntu vo, bazola mpangi zau, babavungula ye bakala “se mbandu kwa kambi.” w23.09 29-30 ¶13-14

Tufwete venga e ngindu zabendomoka za wantu. Avo tukedi ye ngindu nze za wantu a nza, tulenda bembola Yave ye nsiku miandi. (1 Kor. 3:19) E “ngangu za nza yayi,” nkumbu miayingi zifilanga o wantu muna lembi lemvokela Nzambi. Akristu akaka muna nkutakani ya Pengamo ye Tuatira bayantika landa e fu yambi ya nsambil’a teke ye mavangu mambi ma wantu a mbanza zazina. Yesu wabavana longi diankuma wau bayambulwilanga mavangu ma zumba. (Lus. 2:14, 20) O unu mpe, tufilwanga muna kala ye ngindu zabendomoka. E yitu yeto ye akaka balenda kutufila mu yindula vo ke tuna ye luvevoko ko ye tufwete yambula lemvokela e nsiku mia Yave. Kasikil’owu, balenda vova vo, ke diambi kwandi ko muna lungisa e zolela yeto, e nkanikinu mia Bibila mpe miaviokela e ntangwa. Kuna kulanda, tulenda yantika yindula vo o luludiku o Yave kekutuvananga ke lwafwana ko. Tulenda nkutu vukumunua muna “lutakana mana masonama.”—1 Kor. 4:6. w23.07 16 ¶10-11

Maria wa ngudi a Yesu nkuma kavuanga o mfunu muna vanga luzolo lwa Yave. Yindula ntokani kakala zau vava kavewa e kiyekwa kiampasi kwa mbasi Ngambiele. Kana una vo mpumpa kakala, wavoveswa vo yimita keyimita. Kateka sansa mpe mwana ko, kansi wavewa e kiyekwa kia sansa o Masia ona wasilwa o nsilu. Wau vo mwenze kakala, aweyi Maria kadi sasila e diambu diadi kwa Yosefe wa nzitikila andi? (Luka 1:26-33) Aweyi Maria kavuila nkuma? Walomba lusadisu kwa akaka. Kasikil’owu, walomba kwa Ngambiele vo kansasila diaka mayingi muna kiyekwa kiakina. (Luka 1:34) I bosi wayenda kingula Elisabete wa yitu kiandi kuna “zunga kia miongo” mia Yuda. Elisabete wasanisina Maria ye wavumunuinua kwa Yave mu sakula ungunza mu kuma kia mwana wakala muna vumu kia Maria. (Luka 1:39-45) Maria wavova vo Yave “ovangidi owu wankuma muna koko kwandi.” (Luka 1:46-51) Ozevo, Yave wasadila Ngambiele yo Elisabete mu kumika Maria. w23.10 14-15 ¶10-12

Akete kaka muna alongoki a Kristu bekuswanga muna mwand’avelela ye bena ye ngwizani ambote yo Yave. O lutangu lwau 144.000. Yau besalanga se anganga kumosi yo Yesu kuna zulu. (Lus. 14:1) E Fulu Kiavauka muna saba kisonganga vo akuswa batambwilu se wan’a Nzambi muna kimwanda ekolo bakinu ova ntoto. (Roma 8:15-17) E Fulu Kisundidi o Vauka muna saba, kisunzulanga e zulu dina kekalanga o Yave. E “rido” yovo curtina yavambulanga e Fulu Kiavauka ye Fulu Kisundidi o Vauka, nitu a Yesu isunzulanga. Ekolo kakala muna kinitu kafwana tomboka kuna zulu ko, i sia vo, kafwana kota muna tempelo ya kimwanda ko nze Ngang’ambuta anene. Vava katambika nitu andi se kimenga muna wete dia wantu, Yesu waziula e nzila kimana Akristu awonso akuswa benda zingila kuna zulu. Oyau mpe muna kwenda tambula o nsendo au kuna zulu, bafwete bembola e nitu zau.—Ayib. 10:19, 20; 1 Kor. 15:50. w23.10 28 ¶13

Ngidone wavana e mvutu kuna ngemba zawonso vava Aneferaime bamvovela e mbi. (Afu. 8:1-3) Kalanda kunda ko. Kuna lulembamu lwawonso wabawinikina yo kubavovesela kuna ngemba zawonso, ediadi diakulula e makasi mau. Akuluntu ayingi betangininanga Ngidone, muna winikinanga akaka ye sungididi kiawonso yo vutula kuna lulembamu vava bevovelwanga e mbi. (Yak. 3:13) Ediadi disiamisanga o luvuvamu muna nkutakani. Vava Ngidone kasanisinua kwa nkangu mu kuma kia vita kasunda ya Anemidiani, wavana nkembo wawonso kwa Yave. (Afu. 8:22, 23) Aweyi akuluntu balenda tanginina Ngidone? Oyau mpe balenda vananga o nkembo wawonso kwa Yave muna mawonso belungisanga. (1 Kor. 4:6, 7) Kasikil’owu, avo nkuluntu osanisinu mu kuma kia ngangu zandi za longela, kafwete tunta e sungididi kia muntu muna Diambu dia Nzambi yovo muna malongi tutambulanga muna nkubik’a Yave. Ntangwa ke ntangwa, akuluntu bafwete kuyifimpanga mu zaya kana vo betuntanga e sungididi kwa yau kibeni yovo ve. w23.06 4 ¶7-8

Avo ke tutambwidi mvutu za sambu kieto ko, tufwete kukiyuvula: ‘Nga ndomba zame zansongi?’ Nkumbu miayingi tuyindulanga vo dina tuzeye i diambu diambote kwa yeto. Kansi, dilenda kala vo mana tulombanga ke mekututwasila nluta ko. Avo tusambidi mu kuma kia diambu dimosi, dilenda kala vo e mvutu zina tuzolele ke i mpila yambote ko yasingikila e diambu diodio. Dilenda kala vo mambu mankaka tulombele ke mena ngwizani ko ye luzolo lwa Yave. (1 Yoa. 5:14) Kasikil’owu, badika e nona kia mase balombele kwa Yave vo mwan’au kakwamanana muna ludi. Nanga yayi ndomba yambote. Kansi, Yave kalendi komekena muntu ko kimana kansadila. Ozolele vo konso muntu mu yeto kumosi ye wan’eto babaka e nzengo za kunsadila. (Nsi. 10:12, 13; 30:19, 20) Muna diadi, mase balenda lomba kwa Yave kabasadisa mu simba ntim’a mwan’au kimana kazola Yave yo kituka se nkundi andi.—Nga. 22:6; Efe. 6:4. w23.11 21 ¶5; 23 ¶12

O fiaulwisa mpangi zeto ekuma inina se mpila yambote ya songela o zola? Nkanda mosi uvovanga vo o mvovo “lufiaulwisu” kasadila Paulu una ye nsasa vo “kala vana ndambu a muntu yo kunkasakesa muna ntangw’a mpasi.” Muna kuma kiaki, vava tufiaulwisanga mpangi eto una mu mpasi, dikunsadisa kakumama yo kwamanana sadila Yave ye kwikizi kiawonso. Konso ntangwa tufiaulwisanga mpangi eto, tusonganga vo zola tukunzolanga. (2 Kor. 7:6, 7, 13) E fu kia nkenda ngwizani kina ye fu kia fiaulwisa akaka. Mu nkia mpila? O nkwa nkenda ozolanga fiaulwisa akaka yo vava kubasadisa muna mpasi zau. Muna kuma kiaki, entete nkenda tumonanga, i bosi tuvananga lufiaulwisu kwa muntu. Paulu wasasila vo e nkenda kemonanga o Yave mu kuma kia mpasi za wantu zikumfilanga muna kubafiaulwisa. Paulu wayikila Yave vo “Se dia nkenda ye Nzambi a fiauzi wawonso.”—2 Kor. 1:3. w23.11 9-10 ¶8-10

Alandi awonso a Kristu bevingilanga vo vekala ye lumbu bebwilwa mambu mampasi. Badika e nona kia Paulu wa ntumwa. Wavova kwa awana bakala muna Tesalonika vo: “Vava twakala yeno, twateka kunuzayisa vo mpasi tumona, i diau mpe divangamanga.” (1 Tes. 3:4) Kuna kwa esi Korinto wasoneka vo: “Ampangi, ke tuzolele ko vo nualembi zaya e mpasi twamona . . . Ke twakala nkutu ye vuvu ko, musungula muna mioyo mieto.” (2 Kor. 1:8; 11:23-27) O unu, Akristu mpe balenda vingila mpasi za mpila mu mpila. (2 Tim. 3:12) Mu kuma kia kwikila muna Yesu yo kituka se nlongoki andi, e yitu ye akundi aku balenda kubangika. Nga kuna salu wabangikwa kala wau vo u nkwa ziku muna mambu mawonso? (Ayib. 13:18) Nga wabangikwa kwa ayadi mu kuma kia samuna e vuvu kiaku kwa akaka? Kiakala nkia mpasi tuwanananga zau, Paulu wavova vo tufwete yangalalanga. w23.12 10-11 ¶9-10

Yakobo wawanana ye mambu mampasi. Wana wole a Yakobo, Simone yo Levi, bafusulwisa esi nzo au e nsoni ye nkumbu a Yave. Vana ntandu Yakobo wafwilwa nkaz’andi Rakele ona katoma zolanga vava kawutanga mwan’au anzole. Mu kuma kia mvengele, Yakobo wayaluka mu kwenda kuna Engipito kana una vo nunu kakala. (Tuku 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Kana una vo Yakobo wabwilwa e mambu mama, kasidi dimbula vuvu kiandi ko muna Yave ye muna nsilu miandi. Yave wasonga kwa Yakobo vo wakala ye dienga diandi. Kasikil’owu, Yave wasambulanga Yakobo mu kala ye mavua mayingi. Olenda yindula e kiese o Yakobo kamona vava kawanana diaka yo mwan’andi Yosefe ona kayindulanga vo wafwa! E ngwizani ambote Yakobo kakala yau yo Yave, yansadisa mu zizidila e mpasi zandi. (Tuku 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Avo yeto mpe tukedi ye ngwizani ambote yo Yave, dikutusadisa muna zizidila konso mpasi zikutubwila kuna kinsalukisa. w23.04 15 ¶6-7

O Nkunga 23 uwokesanga e vuvu kieto muna zola kwa Yave yo walakazi wandi. Davidi ona wasoneka o nkunga wau wasasila e kangu kakanga yo Yave wa mvungudi andi. Vava Davidi kayambula vo Yave kamfila, wamona vo mu lutaninu kakala ye wambundanga e vuvu. Davidi wazaya wo vo Yave okunsonga o zola e lumbu yawonso ya zingu kiandi. Nki kiasadisa Davidi mu kala ye vuvu kiaki? Davidi zingu kiambote kakala kiau, kadi Yave wamvananga yawonso kavuanga o mfunu. Davidi wakala mpe ye ngwizani ambote yo Yave yo vua e dienga diandi. Ekiaki i kuma kakadila ye ziku vo kiakala nkia diambu dibwa muna zingu kiandi, Yave okwamanana lungisa e nsatu zandi zawonso. Ekolo Davidi kabundanga e vuvu muna zola kwa Yave yo lusadisu lwandi, diansadisanga mu lembi tokana yo yangalela ina kakala yau.—Nku. 16:11. w24.01 29 ¶12-13

Tuka muna Vit’Anzole ya Nz’Amvimba, o nkangu a Yave mu nsi zayingi bekalanga mu luvevoko ye luvuvamu muna samuna e nsangu zambote. Ediadi disadisanga wantu ayingi mu zaya Yave ye e salu kia samuna e nsangu zambote kikwamanananga salwa mu nza yawonso. O unu, Selo Yambuta bekwamanananga bunda e vuvu kwa Kristu. Bazolele vo o tuludiku bevananga kwa ampangi twakala e ngwizani ye una Yave yo Kristu bebadikilanga mambu. Besadilanga akengi a zunga ye akuluntu mu vana tuludiku twatu muna nkutakani. Akuluntu akuswa kumosi ye akuluntu awonso muna nkutakani bena kuna ‘koko kwalunene’ kwa Kristu. (Lus. 2:1) Kansi, akuluntu awaya wantu alembi lunga ye vilwa mpe bevanganga. Mose yo Yosua kumosi mpe ye antumwa, ezak’e ntangwa bavanganga vilwa. (Nta. 20:12; Yos. 9:14, 15; Roma 3:23) Kana una vo i wau, Kristu kuna zola kwawonso okwamanananga fila ntaudi akwikizi yo lulungalalu ye akuluntu besolwanga muna mwand’avelela. Kansi, tuvuidi kuma yayingi mu bunda e vuvu kwa awana Kristu kesolanga muna vita o ntu. w24.02 23-24 ¶13-14

O unu, tulenda yangidika Yave muna kumvovelanga kwa akaka ye kiese kiawonso, kumvutula matondo yo songa vo tutoma kunzolanga. Vava tukalanga mu salu kia umbangi, tusungamenanga vo e kani dieto diantete i sadisa wantu bakituka akundi a Yave yo badikila Se dieto dia nzodi wauna oyeto tukumbadikilanga. (Yak. 4:8) Tukalanga ye kiese kia songa kwa wantu e mpila ina e Bibila kiyikilanga Yave, zola kwandi, unsongi wandi, ngangu zandi, nkum’andi ye fu yandi yankaka. Tukembelelanga mpe Yave yo kunyangidika vava tusianga e ngolo za kuntanginina. Vava tuvanganga wo, akaka bebakulanga vo twaswaswana yo wantu a nza yayi yambi. (Mat. 5:14-16) Vava tumokenanga yau, tukalanga ye lau dia sasila e kuma twinina twaswaswana. Muna kuma kiaki, akwa ntima miansongi befinamanga Nzambi eto. Vava tukembelelanga Yave mu mpila yayi, tuyangidikanga ntim’andi.—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 ¶7

Muna kituka Nkristu wazikuka, ofwete longoka maka mambu malenda kusadisa muna zingu. E mambu mama mekusadisa mu tambula kiyekwa muna nkutakani, solola yo tatidila e salu kikusadisa mu toma lunga-lunga esi nzo aku yo kala ye ngwizani ambote ye akaka. Kasikil’owu, zayanga o tanga yo soneka. E Bibila kivovanga vo o muntu muna kala ye kiese yo toma sikila, konso lumbu kafwete vaulanga e ntangwa muna tanga Diambu dia Nzambi yo badika mana ketanganga. (Nku. 1:1-3) Muna tanganga e Bibila lumbu yawonso, ozaya e ngindu za Yave ye una olenda sadila una ufwene mana otanganga. (Nga. 1:3, 4) E mpangi zeto muna nkutakani, mpangi za makala azikuka bavuidi o mfunu kimana babavananga malongi ye tuludiku twa Diambu dia Nzambi. Avo otomene zaya tanga yo soneka, okala wafwana muna kubika malongi ye mvutu zambote zilenda kumika lukwikilu lwaku. Okala mpe wafwana mu soneka mambu mamfunu muna longi dia ngeye kibeni. E mambu mama mekusadisa mu kumika lukwikilu lwaku yo kasakesa akaka. w23.12 26-27 ¶9-11

Avo omwene wonga, yindula mana Yave kevanga kuna sentu vava Satana kefwaswa emvimba. Nsongesela imosi yavangama muna lukutakanu lwa mvivu lwa mvu wa 2014 yasonga una Se dimosi kabadikila e sono kia 2 Timoteo 3:1-5 ye esi nzo andi yo songa una e mvovo mia sono kiaki miadi sobelwa kele vo mivovelo una ukala e zingu muna Paradiso. Wavova vo: “Kiese kaka kikala muna nz’ampa. Kadi wantu bezolana, beyangalela ludi, asakaladi, alembami, bevana nkembo kwa Nzambi, belemvokela mase ye ngudi zau, bevutula matondo, akwa kwikizi, akwa nzolani a ungudi, alungisi a nsilu, ke bekumbaziana ko, akwa volo, bekudikulula, azodi a mawete, akwa ziku, akwa ntim’anleka, azodi a Nzambi ke azodi a nkembo ko, bevumina kieleka Nzambi, vo i wantu awaya kalanga yau entwadi.” Nga omokenanga ye yitu yaku yovo mpangi zankaka muna nkutakani una ukala e zingu muna nz’ampa? w24.01 6 ¶13-14

Dialufiaulwisu mu zaya vo Yave oyangalelanga nkangu andi se buka. Bibila kivovanga vo: “Yave oyangalelanga nkangu andi.” (Nku. 149:4) Kansi, ezak’e ntangwa, akaka beyoyanga yo lwaka mu tezo kia kukiyuvula vo: ‘Nga Yave okungiangalelanga?’ Kuna nz’ankulu, selo yayingi ya kwikizi ya Yave vava bayoya bakala mpe ye lukatikisu kana vo Yave wabayangalelanga. (1 Sam. 1:6-10; Yobi 29:2, 4; Nku. 51:11) Bibila kitoma kiesesanga vo wantu alembi lunga balenda kwau vua edienga dia Yave yovo olenda kubayangalela. Mu nkia mpila? Entete, tufwete songa lukwikilu muna Yesu Kristu yo vubwa. (Yoa. 3:16) Muna vanga e diambu diadi tusonga vo tuvilukidi o ntima muna masumu meto yo sia nsilu kwa Nzambi vo tuvanga luzolo lwandi. (Mav. 2:38; 3:19) Yave otoma yangalalanga vava tubakanga e nzengo zazi, kadi zisonganga vo tuzolele kala ye ngwizani ambote yo yandi. Avo tukwamanene vanga ngolo muna zingila e ngwizani yo kukiyekola kweto, Yave okutuyangalela yo kutubadikila se akundi andi.—Nku. 25:14. w24.03 26 ¶1-2

Oyeto mpe tulenda tanginina e mbandu ya alongoki muna kwamanana samuna kana nkutu vava ayadi bekutusimanga vo twayambula sila umbangi. Tulenda kala mpe ye ziku vo Yave okutusadisa muna lungisa e salu kieto kia umbangi una ufwene. Muna kuma kiaki, samba muna lomba o unkabu ye ngangu yo lusadisu kwa Yave kimana walenda zizidila e mpasi. Ayingi mu yeto tunuananga ye mambu mampasi nze, fwilwa awana tuzolanga, diambu diampasi muna nzo, lubangamu yovo mambu mankaka. O mambu nze vuku ye vita mewokesanga diaka e mpasi zeto. Muna kuma kiaki, ziulanga o ntim’aku kwa Yave, unzayisanga una omonanga nze ngeye omokenanga yo nkundi yo kala ye ziku vo Yave “ovanga mambu muna wete diaku.” (Nku. 37:3, 5) Okwamanana muna sambu dikutusadisanga mu ‘zindalala muna mpasi.’ (Roma 12:12) Yave ozeye mana asambidi andi benuananga mau, i sia vo, “owánga kazu kiau.”—Nku. 145:18, 19. w23.05 5-6 ¶12-15

Vava divavanga vo twabaka nzengo muna mambu mamfunu, diambote twavavanga zaya “owu wina luzolo lwa Yave.” (Efe. 5:17) Avo tusolwele nkanikinu a Bibila tulenda sadila muna diambu ditubwididi, disongele vo tuvavidi zaya e ngindu za Nzambi muna diambu diodio. O sadila e nkanikinu miandi, dikutusadisa mu baka e nzengo zambote. “Ndiona wambi,” i sia vo, Satana wa mbeni eto, ozolele vo twakivana emvimba muna salu ya nza kinumana twalembi kala ye ntangwa ya sadila Nzambi eto. (1 Yoa. 5:19) Vana fulu kia vava e lau diawokesa e salu kia Yave, o Nkristu olenda yantika sia sungididi muna nzimbu, tanga sikola ye salu kia kinsuni. Avo ovangidi ediadi, disongele vo Nkristu ndioyu oyantikidi tanginina ngindu za wantu a nza ana ke besadilanga Yave ko. Dialudi vo, e mambu mama ke mambi kwandi ko, kansi ke mafwete kalanga va fulu kiantete ko muna zingu kieto. w24.03 24 ¶16-17