July

Vyonsinye vino e Yesu walandanga nu kucita vyalanjizyangavye vino e Yisi akakwelenganya na vino akayivwa. (Yoha. 14:9) Avyani vino tungasambililako ku vizungusyo vino Yesu wacitanga? E Yesu nu Mukwasi wakwe watukunda nkaninye. Pano Yesu walinji munsi, walanjizizye ukuti wakunzile awantu ukupitila mukuwomvya amaka yakucita ivizungusyo pakwavwa wano walinji ni ntazi. Awonsi wawili intonko walambilizizye Yesu ukuti awapozye. (Mat 20:​30-34.) E Baibolo yikati, ‘ichilanda achimulema’ swinya awapozya. Izwi lya ciGreek lino wapiliwula ukuti ‘icilanda acimulema’ lyasula mukwivwa uwuwi nkaninye nu kwivwila wanji inkumbu. Ukuyivwa kwa musango wo-o, kukalanjizya apatiswenye ukuti e Yesu wakunzile awantu swinya akuno kwalenzile alisye na wano walinji ni nzala nu kupozya uwa mambombo. (Mat. 15:32; Mar. 1:41) Fwandi co-o cingalenga tusuwile ukuti e Yehova, e Leza “wankumbu nichikuku” nga nu Mwana wakwe watukunda nkaninye swinya wakakwivwa nu wuwi pevino tukacula. (Luk. 1:78; 1 Pet. 5:7) Wakalondesya sana ukwiza fumyapo intazi zyonsinye zino zyateka awantu imfine! w23.04 3 ¶4-5

Twakwelezya na maka ukuleka ukuteyelezya nanti ukuwazya ivintu iviwipe vino vizula mwe yo-o insi ya kwe Satana. Swinya pa kuti tuwe na melenganyo amazima, tuzipizile twayisambilizya Baibolo. Cinji acakuti twazanwa mu kulongana nu kuwombako umulimo wa kuwizya. Nga twacita wo-o, Yehova watulaya ukuti atalileka uwelezyo wuno tutanga tukumanisye ukusipicizya wutuponele. (1 Kor. 10:​12, 13) Swensinye tuzipizile twapepa sana kwe Yehova pa kuti tutwalilile ukuwa awacisinka mwe ya-a amanda matale. E Yehova akalonda ‘twamunena intazi zitu zyonsi’ mwipepo. (Amalu. 62:8) Mwalumbanya Yehova nu kumusalifya pa vizima vyonsinye vino akamicitila. Mwamulenga ukuti awamyavwa ukuwa awasipe pano muli mu mulimo wakuwizya. Cinji acakuti, mwamulenga ukuti awamyavwa ukusipicizya intazi izili zyonsinye nu kucimvya amelezyo yano mungapitamo. Mutazipizile ukuleka icili consinye nanti uwili wensinye ukumilesya ukupepa lyonsi kwe Yehova. w23.05 7 ¶17-18

Amulandu ci wuno tukazanilwa mu kulongana? Icicindamisye acakuti, tukaya mukulumbanya Yehova. (Amalu. 26:12; 111:1) Cinji acakuti, tukazanwa mukulongana pakuti twawomelezyanya mwe ya-a manda amatale. (1 Tes. 5:11) Fwandi nga cakuti twatumpula ikasa nu kwasukapo, lyo tukucita vyonsinye vyo-o viwili. Lelo kungawa vimwi vino vingalenga ciwatuwomela ukwasukapo. Tungakwivwa intete zya kwasukapo, nanti tungavwambisya ukwasukapo imiku imivule, nomba mpindi zimwi wino akutungulula angakana ukutusonta. Mungacita wuli nga cakuti ivya musango wo-o vyacitika? E Paulo watili, tuzipizile ukuwika amano ‘kukuchinchizyanya.’ Tutaliwakwivwa intete zya kukatusya ikasa nga tukwizuka ukuti, tungawomelezya wanji nga twasukapo, asamulandu nu kuti twasuka icasuko icifupi. Swinya nga watatusonsile imiku imivule ukulingana na vino tetukulonda, tutaliwafulwa. Amuno tulimanya ukuti na wanji wandi wawe nu longo lwa kwasukapo.—1 Pet. 3:8. w23.04 20 ¶1-3

Imfumu yafumizye isundo lya kuti awaYuda wanyocelemo ku mwawo. Co-o casulanga mukuti, awaYuda wonsinye wano walinji awazya mu Babiloni pa myaka mupipi ne 70 walinji nu wuntungwa wakunyocelamo kunsi ya kumwawo ku Israeli. (Ezra 1:​2-4) E Yehova mutupunye awino walinji nu kulenga co-o cicitike. Amuno citalinji acipepuke ku wina Babiloni ukufumya awaYuda mu wuzya. (Ayize. 14:​4, 17) Lelo wizile awawafumya pa mulandu wakuti uwufumu wa Babiloni wizile awupokwa. Swinya Imfumu iyipya yino yatalisile ukuteka, yazumilizizye awaYuda ukuti wanyocele kunsi ya kumwawo. Fwandi pano calinji wo-o, casyalizile vye ku muYuda wenga na wenga maka maka ku mitwe ya ndupwa ukupingulapo nga wanganyocelamo ku Israeli nanti ukusyala mu Babiloni. Kweni citalinji acipepuke ukupingulapo. Amuno awavule wafwile walinji awakote, na co-o calinji nu kulenga ciwawomele ukupita uwulendo uwutali. Swinya pa mulandu wakuti awavule wakwatizilwe mu Babiloni, watalolangapo ukuti ku Israeli akuli kumwawo lelo wamanyile vye ukuti akuno kwafumilizile ivikolwe. Cinji acakuti, awaYuda wamwi walinji ni vyuuma ivivule mu Babiloni, wakweti ama ng’anda ayazima na mawukazi yano wacitanga. Vyonsinye vyo-o vyalinji nu kulenga ciwawomele ukucinta nu kuya ku ncende kuno watamanyile ni cete cete. w23.05 14 ¶1-2

E Baibolo yikatuwomelezya ukuti tuzipizile ukuwa ni nkumbu, ulukundo nga nu kusipicizya. Ku cakulolelako, pe Luka 21:19 pakati: “Simpisyanji, amuno mwakwe chonye-choo mulitulila uwumi winu.” Ne pa Wakolose 3:12 pakati: ‘Achaleka fwandi, muwe . . . ni nkumbu.’ Swinya pe 1 Watesalonika 4:​9, 10 pakati: “Mwasambilizwa nu Leza ukuti muwakundana . . . Achaleka, wanawitu, tukuwalambilizya, ukuti mulandalile mulutilizye napaponye.” Ya-a amazwi walembezile awatumwa wano lyo nakalinye wawa nu lukundo, inkumbu nga nu kusipicizya. Lelo nanti ciwe wo-o, wazipizile ukutwalilila ukuwa na yo-o imiwele. Swinya na sweswenye avino tuzipizile ukucita. Nomba cino cingamyavwa ukucita wo-o, akusambilila pe vino awina Klistu wakutalicila walanjizyanga yo-o imiwele. Cinji acakuti mulilola vino tungakolanya wa-a awatumwa nu kulola nga cakuti mwayipekanya kuwucuzi wukulu. Naco cilifumamo acakuti, pano uwucuzi wukulu wulitalika mulitwalilila ukusipicizya amuno lyo mwamanya kaali vino vingamyavwa. w23.07 3 ¶4, 8

Fwandi nampo nga swe wapakwe nanti twawa mu ‘ng’onzi zinji,’ tuzipizile ukutwalilila ukupita ‘mu nzila yakuya kuwulungamane.’ Amuno ukucita wo-o, kulitwavwa ukutwalilila ukupepa Yehova pe yo-o impindi nga nakunkolelo pano Uwufumu wakwe wulileta ivintu ivizima munsi. (Yoha. 10:16) Ukufuma mu 1919 C.E., awantu awavule wafuma mwe Babiloni Mukulu, akuli ukuti ukupepa kwa wufi, swinya wiza watalika ukupita mu nzila ya mankolanya iyakuya kuwulungamane. E Yehova wasinincizizye ukuti wazifya inzila muno awaYuda walinji nu kupita pa kufuma ku Babiloni. (Ayize. 57:14.) Nga pe yo-o impindi avyani vino wacitapo pa ‘nzila yakuya kuwulungamane’? Pano umwaka wa 1919 wutani wufike, e Yehova wawomvizye awonsi awacisinka ukuwomba umulimo wakwavwa wanji ukufuma mwe Babiloni Mukulu. (Linganyaniko Ayizeya 40:3.) Wa-a wonsi wawombesizye na maka yawo yonsinye pa kuti cize cipepucile awantu ku nkolelo ukufuma mwe Babiloni Mukulu nu kutalika ukupepa Yehova ponga na wantu wakwe. w23.05 15-16 ¶8-9

E Yehova akalonda twamuwombela ni nsansa swinya mukuyikundila. (2 Kor. 9:7) Nomba uzye tuzipizile ukutwalilila ukuwombela pe vino twapanga ukucita nanti acakuti tutakuvwambisya ukuwomba? Lekani tulandeko pa mutumwa Paulo. Walanzile ukuti: “Ukuwa nkupamantula umuwili wane swinya nkuwutwala muwuzya.” (1 Kor. 9:​25-27, ftn.) E Paulo wayipaticizyanga ukucita ivizima nanti acakuti mpindi zimwi atalondanga ukucita wo-o. Uzye vwilani e Yehova wivwanga icete wo-o vino Paulo wacitanga pa kumusecelesya? Ukwasowa nu kuvwilika wivwanga icete swinya wamulambuzile pa kuwombesya kwakwe. (2 Tim. 4:​7, 8.) E Yehova akakwivwa icete nkaninye nga walola tukuwombela pe vino twapanga ukucita na pano tutakuvwambisya ukuviwomba. Akakwivwa icete pa mulandu wakuti mpindi zimwi tukawomba ivintu vino tutakunda, lelo tukaviwomba pa mulandu wakuti twamukunda. Fwandi ndi wulyanye vino Yehova walambuzile e Paulo, na sweswenye alitulambula pa kuwombesya kwitu. (Amalu. 126:5) Cinji acakuti, nga twalola vino Yehova watupaala tungatalika ukuvwambisya ukuwomba. w23.05 29 ¶9-10

E Paulo wakolinye wano watalipusuka pa wanda wa kwe Yehova ku wantu wano waponecile. Amuno wa-a awantu watamanya vino viliwaciticila nanti vino impindi yikupita. Na co-o cikalenga watamanya nga cakuti cimwi icicindame cacitika swinya wasicitapo nanti cimwi. Awantu awavule mwe ya-a amanda wawa ngati waponecela. (Roma. 11:8) Wasiwikako amano kwe vino vikalanjizya ukuti tuli “mumanda yakupelelechezya” nu kuti uwucuzi wukulu wuli mukwiza nombanye. . (2 Pet. 3:​3, 4) Lelo sweswe twamanya ukuti pe yo-o impindi apano tuzipizile ukuwa awalole sana(1 Tes. 5:6) Apakuti tutayisanzya mu vikanza vyansi nanti mu vintu vinji ivya munsi. Pano uwanda wa kwe Yehova wukuya wukupalamila, uwelezyo wakuvwambisya ukuyisanzya mwe vyo-o ivintu, wandi waya wukuwomelako. Lelo tutazipizile ukusakamala pe vino tulicita. Amuno umuzimu wa kwe Leza wungatwavwa ukuteka umwezo, ukuyipekanya, ukuwa na melenganyo amazima nu kupingula icete pa vintu.—Luk. 12:​11, 12. w23.06 10 ¶6-7

Avyani vino mukakwelenganya nga mwivwa izina lya kuti Samusoni? Mufwile mukakwelenganya pa monsi wino walinji na maka nkaninye. Kweni acisinka, nomba vino wapinguzilepo impindi yimwi vya muletezile intazi. Lelo nanti ciwe wo-o e Yehova wawisile vye amano ku vizima vino wacitanga. Swinya walesile ni lyasi lyakwe lilembwe mu Baibolo pa kuti twasambililako kwi suwilo lino walinji nalyo. E Yehova wawomvizye e Samusoni ukucita ivintu vya kuzungusya pa kwavwa awina Israeli. Pa myaka imivule ukufuma pano Samusoni wafwizile, e Yehova walenzile umutumwa Paulo ukulemba izina lya kwe Samusoni mu Baibolo. (Hebe. 11:​32-34) Ica kulolelako ca kwe cingatuwomelezya. Amuno watwalilizile ukweyamila pe Yehova na pano wapitanga mu ntazi. Acino tungasambililako ivivule swinya vino vingatwavwa kwi lyasi lya kwe Samusoni. w23.09 2 ¶1-2

Nasweswenye tungatwalilila ukusipicizya nga cakuti tukunena Yehova vyonsinye vino vili ku mwezo. (1 Tes. 5:17) Nomba ncepamwi pe yo-o impindi mungalanga mutakupitapo mu ntazi izikulu. Lelo nanti ciwe wo-o, uzye mukapepa kwe Yehova ukuti amyavwe pano mwafulwa, mwasakamikwa nanti nga pali cimwi cino camimala amano icakuti mwasowa ni vyakucita? Nga cakuti pe yo-o impindi mukapepa kwe Yehova ukuti amyavwe mu tuntu ututici tuno tukamiciticila cila wanda, lyo na ku nkolelonye nga cakuti mwiza mwapita mu ntazi izikulu, mutaliwalema na kwisote ukumulenga ukuti amyavwe. Mutaliwavwilika nanti katicinye ukuti e Yehova akamanya pano angamyavwa na vino angacita wo-o. (Amalu. 27:​1, 3) Nga cakuti twatwalilila ukusipicizya intazi zino tukupitamo pe yo-o impindi, cilitupepucila ukusipicizya na mu wucuzi wukulu. (Roma. 5:3) Amulandu ci wuno tungalandila wo-o? Awanawitu na wankazi awavule wazana ukuti nga wasipicizya intazi yino wakupitamo cikawapepucila nu kusipicizya yino yakonkapo. Nga cakuti Yehova wawavwa ukusipicizya intazi, isuwilo lyawo ilya kuti akalondesya ukuwavwa, likawomelako nkaninye. Swinya lyonye isuwilo alino likalenga wasipicizya ni ntazi yino yakonkapo.—Jemu. 1:​2-4. w23.07 3 ¶7-8

Ukuyicefya ni nkumbu akuno kwalenga e Yehova ukuwa nu mutembo. Ku cakulolelako, walanjizizye vino wayicefya pano walinji nu konona wano wacitanga iviwipe mu musumba wa Sodomu. Pano calinji wo-o, wanenile e Loti ukuti asamalile ku nsi ya kumyamba. Lelo e Loti wivwile intete ukuyako. Acino wapapasile ukuti weliwe nu lupwa lwakwe wasamalile ku Zoara, itawuni ilitici lino Yehova walinji nu konona. E Yehova nga akulonda nga wanenile e Loti ukuti akonke vye vino wamunenile ukucita. Lelo asa vino wacisile, wamuzumilizizye ukuti aye ku Zoara swinya atononile lyo-o itawuni. (Inta. 19:​18-22) Pa nsizi ya myaka imivule, e Yehova wizile alanjizya inkumbu ku wina Ninive. Watumile e kasesema Yona ukuya mukuwasoka ukuti walinji nu konona umusumba ponga na wano wacitanga iviwipe. Lelo pano walapizile, e Yehova wawivwizile uluse swinya atononile nu musumba.—Yona 3:​1, 10; 4:​10, 11. w23.07 21 ¶5

Avyani vino tungasambililako kwe Joashi? E Joashi walinji ngati acimuti cino imisisi yitaya pansi swinya cino watunjilila vye. Fwandi Jehoiada walile wafwa, wino walinji ngati we mutunji wakwe, wizile atalika ukukoncelela ivisambilizyo vya wufi nu kuleka ukuwa ni cisinka kwe Yehova. Co-o icakulolelako, cikutusambilizya ukuti, tutazipizile ukuwa na katina kwe Yehova pa mulandu vye wakuti avino wa lupwa na wanawitu na wankazi wakucita. Pakutwalilila ukuwa ni suwilo iliwome, tuzipizile ukutwalilila ukuwomya wuciwuza witu ne Yehova, ukumukunda nu kuwa na katina kwe weliwe. Tungacita wo-o ukupitila mukuyisambilizya e Baibolo lyonsinye, ukwelenganyapo nga nu kupepa. (Jere. 17:7; Kolo. 2:​6, 7) E Yehova asilonda twamucitila ivintu ivicilemo. Cino akalonda calandwapo pe Ekawizya 12:​13, pano pa kati: “Tinanga Leza, uwatontela amasundo yakwe, amuno chonye-choo achino umuntu welewulizilwe.” Ngati awulyanye vino Obadiya ne Jehoiada wacisile. Nga tuli nakatina kwe Yehova, tulitwalilila ukuwa ni cisinka asamulandu ni vili vyonsinye vino tungiza tupitemo ku nkolelo. Pasi icili consinye cino ciliyonona wuciwuza witu ne Yehova. w23.06 19 ¶17-19

E vesi 5 yatalicila na mazwi ya kuti: ‘Nga pano wino wikala pa cilimba ca Wufumu avwanga ati.’ (Ukuwu. 21:5) Wo-o amuku wakutalicila pa miku yitatu mwi buku lya Ukuwumbulika pano Yehova walandapo umweneco mucilolwa. Ya-a amazwi we Yehova nye umweneco awino walanzile, asa mungeli wa maka nanti e Yesu. Na co-o cingalenga tusuwile amazwi yano yakonkapo. Amulandu ci? Amuno E Yehova “atanga awipe uwufi.” (Tait. 1:2) Cinji aca kuti, co-o icisinka cikalenga tusuwile nkaninye amazwi yano yawa pa Ukuwumbulika 21:​5, 6. Lekani nomba tulande pi zwi lyakuti “Lolecesyani!” Izwi lya ci Greek lino wapiliwula ukuti “Lolecesyani!” waliwomvya imiku imivule mwi buku lya Ukuwumbulika. Amazwi ci yano yakonkapo pe ka-a akalitoni? E Yehova walanzile ukuti: “Kanonzi napilula ivintu vyonsi kuwupya.” Nga muweni pa-a, akulanda ukuti napilula ivintu vyonsi kuwupya, lelo atalanzile ukuti ndipilula ivintu vyonsi kuwupya. Ya-a amazwi yakwivwika ngati vyacitika kaali pa mulandu wakuti e Yehova weni avino akalola.—Ayize. 46:10. w23.11 3-4 ¶7-8

Umutumwa Peter wacisile vino vyalenzile awayivwa uwuwi. Lekani tulandeko pe vimwi. Pano Yesu walondololanga vino walinji nu kumucuzya nu kumukoma pa kuficilisya vino Baibolo yalandizile lyankani, e Peter wanenile Yesu ukuti ivya musango wo-o vitalinji nu kumuciticila. (Mar. 8:​31-33) Swinya e Peter na watumwa wanji watalisile ukupanzinkana pe wino walinji we songo. (Mar. 9:​33, 34) Cinji acakuti uwusiku pano Yesu atani afwe, e Peter waputuzile umonsi wumwi ikutwi. (Yoha. 18:10) Uwanda uwuliwonganye, wakanile Yesu imiku yitatu pa mulandu wakutina awantu wano wamunenanga ukuti walinji we ciwuza wakwe. (Mar. 14:​66-72) Co-o calenzile e Peter alile nkaninye. E Yesu atasile awatumwa wakwe wano waluvyanyanga. Ku cakulolelako, pano wazyulupusile walanjizizye e Peter ukuti acili wamukunda. Wamupile umulimo wakucema ing’onzi zyakwe. (Yoha. 21:​15-17) E Peter na we atalemile na kwi sote, wazumizile paponye ukuwomba. Swinya apano walinji na pe wano watalicizile ukupakwa nu muzimu wutele mu Yerusalemu pa Pentekositi. w23.09 22 ¶6-7

Umutumwa e Peter wanenile wa eluda ukuti “cemanji uwufyo wa kwe Leza,” (1 Pet. 5:​1-4) Twamanya ukuti mwewa eluda mwatemwa awanawitu na wankazi swinya mukalondesya sana ukuwasakamala. Lelo mpindi zimwi cingamitalila ukucita wo-o, pa mulandu wa kutonta nanti ukuwa ni vya kucita ivivule. Nomba mungacita wuli nge cawa wo-o? Mwanena Yehova vyonsinye vino mukuyivwa. E Peter Walemvile ukuti: “wensi wino akuwizya ale awawizya amazwi yakwe Leza-nye . . . namaka yano Leza wamupa.” (1 Pet. 4:11) Amuno mpindi zimwi awanawitu na wankazi wangapita muntazi zino zitanga zisile pe yo-o impindi. Mwakwizuka ukuti “umucemi mukulu,” e Yesu, angawavwa ukucila vino mwemwe mungawavwa. Angawavwa pe yo-o impindi na munsi mpya. E Yehova akalonda mwewa eluda mwakunda nu kusakamala awanawitu na wankazi, swinya nu kuwa “mwevilolelo vya wufyo.” w23.09 29-30 ¶13-14

Tutazipizile ukunkoncelela imyelenganizizye ya wantu. Nga tukulola ivintu ndi vino awa munsi wakavilola, tungaleka ukwivwila Yehova nu kukonka amasundo yakwe. (1 Kor. 3:19) E Baibolo yikalanda ukuti “Amano yawuntu ayavye” amuno yakalenga umuntu aleka ukukonka amasundo ya kwe Yehova. Awina Klistu mu Peregamumi na Tiyatira, wizile awawa ni miwele imiwipe nu kutalika ukupepa utuluwi ndi wulyanye vino awantu wano wikalanga nawo wacitanga. E Yesu wakalipizile awa mwe ya-a ama wungwe, amuno watecelezyanga wano wacitanga uwuzelele. (Ukuwu. 2:​14, 20) Mwe ya-a amanda, awantu wangatupaticizya ukucita iviwipe vino weni wakwelenganya ukuti avili ivizima. Ku cakulolelako, wa lupwa ni viwuza wangatupaticizya ukuleka ukwivwila amasundo ya kwe Yehova nu kutunena ukuti tukaviwomya vye. Cinji acakuti, wangatuwomelezya ukuti ukucita vino umwezo wako wukulonda, kutawipa swinya amasundo ya mu Baibolo, yafuma mu fashoni. Mpindi zimwi tungakwelenganya ukuti vino Yehova akatunena ukukonka vitafikapo. Ne mpindi zimwi tungelezwa ukucita ivintu ukucila mu cipimo ce “vino vyawalikwa.”—1 Kor. 4:6 w23.07 16 ¶10-11

E Mariya e nyina wa kwe Yesu walondekwanga uwakumuwomya. Pe yoyo impindi lyo atatwalwa, pano umungeli wamunenile ukuti walinji nu kuwa pa wukulu. Swinya atakwetipo umwana pa kuti amanye ivya kusunga nu kukuzya akanya, lelo wamupile umulimo wakukuzya e Yesu wino walinji nu kuwa we Mesiya. Cinji acakuti, e Mariya walinji we mwali, nomba walinji nu kulondololela wuli e Jozefu wino wamwimazile ukuti wandi awe pa wukulu? Ukwasowa nu kuvwilika calinji nu kumuwomela nkaninye? (Luk. 1:​26-33) Acani cino cawomizye e Mariya? Wanenileko wanji ukuti wamwavwe. Ku cakulolelako, wakolowozizye umungeli e Gabrieli ukuti amulondololele na vinji pe vino calinji nu kuwa pa kuti awombe umulimo wuno Yehova wamupile. (Luk. 1:34) Patazimvile nu kuzimba, wakatusile nu kuya “kunsi yamyamba” mu Yuda mukutandalila e lupwa lwakwe e Elizabeth. E Elizabeth wasalifizye nkaninye e Mariya. Cinji acakuti, e Yehova wavwizye e Elizabeth ukulanda amazwi yakuwomelezya aya mu wusesemo yano yalandanga pa mwana wino walinji mwi fumo lya kwe Mariya. (Luk. 1:​39-45.) E Mariya walanzile ukuti e Yehova “wasokolola amaka ni kasa lyakwe.” (Luk. 1:​46-51) E Yehova wawomvizye umungeli e Gabrieli ne Elizabeth, ukuwomelezya Mariya. w23.10 14-15 ¶10-12

Kwawa vye awina Klistu watici wano wapakwa nu muzimu wutele swinya wano wakayitopwa wuciwuza uwuyiwele ne Yehova. Wa-a, awa 144,000, wano waliwawomba ngati awasimapepo kwi yulu ponga ne Yesu. (Ukuwu. 14:1) E Yehova akawapaka nu muzimu wakwe uwutele pano wacili wali munsi swinya wakakwiza mukuwa awana wakwe. Acino Umuputule Uwutele wuno walinji mwi hema wukakwimililako wuciwuza uwuyiwele wuno wawa pa wapakwe ne Yehova. (Roma. 8:​15-17) Ne umuputule Uwlutele Nkani wukakwimililako iyulu kuno Yehova akakwikala. Icimwenda ‘cakucinga’ cino capawunkinye umuputule Uwutele nu Wutele Nkani cikakwimililako umuwili wa kwe Yesu pano walinji munsi. Wo-o vino walinji nu muwili wa wuntu, atalinji nu kuya kwi yulu wulyanye nu kuya mukuwa ngati we Simapepo Mukulu mwi tempile lya kwe Yehova ilya mankolanya. Lelo pano wapile umuwili wakwe ngati anzuwi ya kuluwula awantu, wiyulizile awapakwe inzila yakuwa izyamfumu kwi yulu. Co-o cikulanjizya ukuti nawonye pa kuti wapocelele icilambu cawo, watazipizile ukuwa ni miwili ya wuntu lelo wazipizile ukuwa ni miwili yakwi yulu.—Hebe. 10:​19, 20; 1 Kor. 15:50. w23.10 28 ¶13

E Gideoni wamanyile ukuti atapwililika, acino watesile umwezo pano awina Efulemu wamulenguluzile. (Kapa. 8:​1-3) Atawafulizilwe, lelo walanjizizye ukuti walinji amuyicefye pano wateyelezyanga kwe vino wayilizyanyanga nu kulanda nawo mu cikuku. Na co-o calenzile wateke imyezo. Wa eluda wakakolanya e Gideoni ukupitila mukuteyelezya nu kukana fulwa nga cakuti wumwi wawalengulula. (Jemu. 3:13) Ukucita wo-o kukalenga watunjilila umutende mwi wungwe. Pano e Gideoni wamusalifyanga ku wantu pa mulandu wakucimvya awina Midiani, atalesile wowo umucinzi ukuya kwe weliwe, lelo walenzile ilumbo ukuya kwe Yehova. (Kapa. 8:​22, 23) Uzye wa eluda wangakolanya wuli e Gideoni? Nga wawasalifya pe vimwi vino wacita, wazipizile ukuleka ilumbo liye kwe Yehova. (1 Kor. 4:​6, 7) Ku cakulolelako, nga cakuti e eluda wamusalifya pe vino tewalanda icete ilyasi, angalanda vye ukuti, tusalifye e Yehova wino akatusambilizya ukuwomvya iwungwe lyakwe swinya tukazana ni vyakukonka mwi Zwi lyakwe Baibolo. Wa eluda wazipizile ukuwikako sana amano ukulola nga cakuti imisambilizizye yawo yikutwala ilumbo kwe Yehova nanti yikulenga wawacindika woliwo. w23.06 4 ¶7-8

Nga cakuti vino twapepezilepo vitacitisile, tungayikolowozya ukuti ‘Uzye vino nkupepelapo vili icetenye?’ Ilivule tungakwelenganya ukuti twamanya vino vingatuzipila. Mpindi zimwi vino twapepelapo vingawa avizima pa kampindi vye katici. Ne ngatwapepela pa ntazi yimwi, tungazana ukuti kuli inzila yinji yino yingamala yoyo intazi ukucila na pe yino tupepezilepo. Vinji vino tungapepelapo vitanga viwe ukulingana nu kulonda kwa kwe Yehova. (1 Yoh. 5:14) Lekani tulande pa wakwasi wano walenzile kwe Yehova ukuti umwana wawo atiza afume mu cine. Co-o cino wapepezilepo citawifile. Lelo icisinka acakuti, e Yehova asitupaticizya ukumuwombela. Akalonda swensinye ukuwikako na wananye ukuyisolelapo swe weneco ukumuwombela. (Amasu. 10:​12, 13; 30:​19, 20) Fwandi cino awakwasi wazipizile vye ukucita, akulenga kwe e Yehova ukuti awawavwa wafika awana wawo pa mwezo pano wakuwasambilizya. Co-o cingalenga wamukunde nkaninye nu kutwalilila ukuwa iviwuza vyakwe.—Imilu. 22:6; Efes. 6:4. w23.11 21 ¶5; 23 ¶12

Amulandu ci wuno ukusansamusya wanji yawela anzila yakulanjizizyamo ukuti twawakunda? Ibuku limwi lino likalanda pe Baibolo, lyalondolola ukuti, izwi lyakuti “ukusansamusya” lino Paulo walanzile likasula “mukuwa pafupi pano mukuwomelezya wumwi wino akupita mu ntazi imbome.” Fwandi nga tukusansamusya awanawitu na wankazi pano wakupita mu ntazi lyo tukuwavwa ukutwalilila ukuwombela Yehova ni cisinka. Swinya lyonsinye nga tukuwasansamusya lyo tukulanjizya ukuti twawakunda. (2 Kor. 7:​6, 7, 13) Ukuwa ni nkumbu kwalemenkana nkaninye nu kusansamusya wanji. Kwalemenkana wuli? Umuntu wankumbu akasansamusya wanji nu kwelezya na maka ukuwavwa mu ntazi zino wakupitamo. Fwandi nga cakuti twivwila umuntu wumwi inkumbu, apano cingatupepucila ukumusansamusya. Lekani tulande pe vino Paulo walemenkinye inkumbu zino Yehova wawanazyo kwe vino akatusansamusya. E Paulo walondolozile e Yehova ukuti “umukwasi wa nkumbu e Leza wino ukwavwa kwitu kukafuma.”—2 KOR. 1:3. w23.11 9-10 ¶8-10

Awina Klistu wonsinye wazipizile ukwenecela ukuwacuzya. Lekani tulandeko pa mutumwa Paulo. Walembezile awina Tesalonika ukuti: “Pano twacilinji tuli swensi, twawanenile lyankani kuno tulila tule tuyimbe . . . nawuzyenye avino chalinji.” (1 Tes. 3:4) Ne awina Korinte nawo wawalembezile ukuti: “Tukasi tuwamanyisye ivyantazi zino zyatuponezile . . . Twavinzilwe nkaninye nukung’wamilwa.” (2 Kor. 1:8; 11:​23-27) Awina Klistu mwe ya-a amanda wazipizile wakwenecela ukuti mpindi zimwi wandi wawacuzya mu nzila impusane pusane. (2 Tim. 3:12) Pa mulandu wakuti mwasuwila mwe Yesu swinya mukamukonka walupwa ni viwuza wakamiseka nu kumicuzya nkaninye. Uzye wino waminjizya incito na wano mukawomba nawo wakamicuzya pa mulandu wa kuti mwe wacisinka? (Hebe. 13:18) Uzye wakamicuzya kuwa mu wuteko pa mulandu wakuwizizya wanji pe vino mwazumilamo? Asa mulandu ni nzila iyili yonsinye yino wangawomvya pa kutucuzya, e Paulo watunenile ukuti tuzipizile twasecelela. w23.12 10-11 ¶9-10

Kwalinji intazi imvule zino e Yakobi wapisilemo. Awana wakwe wawili e Simoni ne Levi, walesile umukwelengula pa lupwa na pizina lya kwe Yehova. Cinji acakuti, e Rakelo umuci wino wakunzile nkaninye wizile afwa pano wapapanga umwana waciti wili. Asa vyo-o vitupu, kwizile akupona icipowe cino calenzile acintile ku Egypt lyo amukote. (Inta. 35:​16-19; 37:28; 45:​9-11, 28.) Asamulandu ni ntazi zyonsinye zino e Yakobi wapisilemo, asitela aleke ukusuwila Yehova na malayo yakwe. Swinya e Yehova nawe wizile amulanjizya ukuti atamulecelezizye. Ku cakulolelako, e Yehova wizile apa e Yakobi ivintu ivivule. Ukwasowa nu kuvwilika, afwile wasalifizye nkaninye e Yehova pano waloline ne Josefu umwana wakwe wino walolanga ngati wafwa. Ukukunda Yehova kwamwavwizye ukusipicizya intazi zyonsinye zino wapitangamo. (Inta. 30:43; 32:​9, 10; 46:​28-30) Nasweswenye nga twatwalilila ukuwa na wuciwuza uwuwome ne Yehova, tungasipicizya intazi zino zingatuponela ukwasowa ukwenecela. w23.04 15 ¶6-7

Mu Amalumbo 23 mwawa amazwi yano yakalanjizya vino Yehova watukunda na vino akatusakamala. E Davidi wino walemba lyo-o ilumbo, walondolola pa wuciwuza uwuwome wuno walinji pe weliwe ne Kacema wakwe e Yehova. E Davidi wayivwanga umucinjililwe pa mulandu wakuti weyamizile sana pe Yehova nu kuleka ukuti awino awamutungulula. Swinya wasuwizile nu kuti e Yehova walinji nu kutwalilila ukumukunda uwumi wakwe wonsinye. Acani cino calenzile asuwile wo-o? E David wamanyile ukuti walinji amucinjililwe pa mulandu wakuti e Yehova wamupanga vyonsinye vino walondekwanga. Swinya wamanyile nu kuti e Yehova walinji we ciwuza wakwe. Vyo-o, avino vyalenzile e Davidi asuwile ukuti e Yehova walinji nu kutwalilila ukumwavwa, asa mulandu na vino vyalinji nu kucitika ku nkolelo. Pa mulandu wakuti wasuwizile ukuti e Yehova wamukunzile swinya wamusakamalanga, calenzile ateke umwezo nu kukana sakamikwa.—Amalu. 16:11. w24.01 29 ¶12-13

Ukufumilila pano kwawezile Inkondo Yaciti Wili iya Nsi Yonsi, awantu wa kwe Yehova munsi imvule wawa nu wuntungwa wakuwomba umulimo wakuwizya. Na co-o calenga awantu awavule ukumanya Yehova. Na peyonye impindi Iwumba Lino Likatungulula lyatwalilila ukukonka uwutunguluzi wa kwe Klistu. Swinya likalonda ukusinincizya ukuti vino likunena awanawitu na wankazi, vilingine na vino Yehova ne Yesu wakalola ivintu. Wa kangalila na wa eluda nawo nga wapocelela vyo-o ivyewo, wakanena awa mu ma wungwe. E Baibolo yikalanda ukuti wa eluda awapakwe ukuwikako nawa eluda wonsinye wano wakatungulula mu ma wungwe wawa ‘mwikasa lyakwe [Klistu] ilya kwe ndilo.’ (Ukuwu. 2:1.) Kweni wa-a awanawitu watapwililika swinya wakaluvyanya ndi wulyanye vino cawanga kwe Musa, e Joshua na watumwa. (Impe. 20:12; Josh. 9:​14, 15; Roma. 3:23) Lelo nanti ciwe wo-o, e Yesu alitwalilila ukutungulula umuzya wacisinka na wa eluda Fwandi twawa ni milandu imivule yino yingalenga tusuwile ukuti e Yehova awino akatutungulula ukupitila mwe wano wasonta. w24.02 23-24 ¶13-14

Mwe ya-a amanda tukalanjizya ukuti tukasecelesya Yehova ukupitila mu kumusalifya nu kulanjizya ukuti twamukunda. Pano tukuwizya tukakwavwa awantu ukuwa iviwuza vya kwe Yehova nu kuwavwa ukumulola ndi vino sweswe tukamulola. (Jemu. 4:8) Tukakwivwa icete ukunenako awantu vino Baibolo yalondolola e Yehova ukuti wawa nu lukundo, umulinganya, amano, amaka, apano ni miwele yinji imizima. Swinya tukalumbanya Yehova nu kumusecelesya ukupitila mukwelezya na maka ukumukolanya. Nga tukumukolanya awantu wakalola ukuti twapusanako na wantu wanji awamwe yo-o insi imbipe. (Mat. 5:​14-16) Pano tukuwawizizya cila wanda, tukawa nu longo lwakuwanena cino calenga tupusaneko na wantu wanji. Na cino cikafumamo acakuti awa myezo mizima wakakwiza mu kuwa iviwuza vyakwe. Cinji acakuti tukalenga Yehova ukusecelela.—1 Tim. 2:​3, 4. w24.02 10 ¶7

Pa kuti muwe mwe wasongo mu vya kwe Leza, muzipizile ukusambililako vimwi vino vingamyavwa mu wumi. Vyo-o ivintu vingalenga mwawomba icete imilimo mwi wungwe, ukuzana incito yakuyisakamalilamo ponga nu lupwa nu kumanya ivyakwivwana icete na wantu wanji. Lekani tulandeko pe vimwi vino mungasambilila.Ku cakulolelako, Sambililani ukuwazya nu kulemba. E Baibolo yikati umuntu wansansa swinya wino akatunguluka, aweyo wino akawazya Izwi lya kwe Leza cila wanda nu kwelenganyapo. (Amalu. 1:​1-3) Nga mukuwazya Baibolo cila wanda, mulimanya vino Yehova akakwelenganya. Swinya cino cilifumamo acakuti muliwakwelenganya nu kupingula icete pa vintu. (Imilu. 1:​3, 4) Iwungwe lya kwe Yehova likalonda awonsi awafikepo wano wamanya ukusambilizya nu kuwomelezya ukuwomvya Baibolo. Nga cakuti mwamanya ukuwazya nu kulemba, muliwapekanya icete amalyasi ni vyasuko ivyakuwomelezya. Cinji acakuti muliwalembako ni visinka vino viliwamyavwa ukuwomya isuwilo linu nu kuwomelezyako wanji. w23.12 26-27 ¶9-11

Nga cakuti mwivwa intete, mwakwelenganya pe vino Yehova alicita ku nkolelopano e Satana walimonona. Mu cilanjililo cimwi cino calinjiko pa kulongana kwa muputule ukwa mu 2014 walanjilizile umukwasi uwa consi akulanzyanya nu lupwa lwakwe amazwi yano yawa pe 2 Timoti 3:​1-5 mu nzila yino yalinji ngati wakulanda pe vino vilicitika mu Paradaise. Wayapiluzile ukuti: “Impindi zya nsansa ziliyiza munsi mpya. Awantu walikunda awantu wawuye, walikunda ivya kwe Leza, waliyicefya, walifuka, waliwalumbanya e Leza, waliwatontela awakwasi wawo, waliwa ni cisinka, walikunda indupwa zyawo, waliwasunga ivipangano, wataliwalanda iviwipe pe wanji, wataliwa nu wukwakwa, waliwayilama, walikunda uwuzima, waliwa awasuwilwe, awatontelele, wataliwalola ukuti wacindama ukucila wanji, walikundisya e Leza ukulusya ivyuuma, swinya waliwapepa e Leza ni cisinka. Mwize mupalamile ku wantu wamwata ndi wo-o.” Uzye mukalanzyanyapo na wa lupwa lwinu nanti na wanawitu na wankazi pe vino ivintu viliwa munsi mpya? w24.01 6 ¶13-14

Tukakwivwa icete ukumanya ukuti e Yehova watuwikako amano swensinye ponga swe wantu wakwe. E Baibolo yikati: “Imfumu e Leza akasechela mu wantu wakwe.” (Amalu. 149:4) Lelo wamwi wakayivwa uwuwi, nu kuyikolowozya ukuti, ‘Uzye kweni nene palwane e Yehova wambikako amano?’ Wonye avino na wawomvi wa kwe Yehova wamwi awa cisinka wano walembwa mu Baibolo wayivwanga. (1 Sam. 1:​6-10; Job 29:​2, 4; Amalu. 51:11) E Baibolo yitapita na mumbali ukulanda ukuti awantu wano watapwililika wangawa aviwuza vya kwe Yehova. Avyani vino tuzipizile ukucita pa kuti tuwe swe viwuza vyakwe? Tuzipizile ukusuwila e Yesu Klistu nu kubatizwa.(Yoha. 3:16) Nga twacita wo-o, tukalanjizya awantu wanji ukuti tulapizile swinya tukalaya ne Yehova ukuti twandi twacita ukulonda kwakwe. (Imili. 2:38; 3:19) E Yehova akakwivwa icete nkaninye nga walola twacita wo-o pa kutivye tuwe swe viwuza vyakwe. Cinji acakuti, nga twatwalilila ukuficilisya umulapo witu uwakuyipa, akatuwikako sana amano swinya akatulola ukuti swe viwuza vyakwe.—Amalu. 25:14. w24.03 26 ¶1-2

Tungakolanya awasambilizi wa kwe Yesu, ukupitila mukutwalilila ukuwomba umulimo wakuwizya pano awa mu wuteko watunena ukuti tuleke. Na sweswenye tungasuwila ukuti e Yehova wandi atwavwe ukutwalilila ukuwomba umulimo wakuwizya. Muwamulenga ukuti awamyavwa ukusipicizya intazi. Swe wavule tukapita mu ntazi ponga ngati akulwala, ukufwilwa wino twakunda, ukutucuzya, intazi zya mu ndupwa apano ni ntazi vye zinji. Ne ivikuko ni zya nkondo vikalenga cawomelako ukusipicizya zyo-o intazi. Acino ivya musango wo-o nga vyacitika, mwanena Yehova vyonsinye vino vili ku mwezo. Mwamulondololela ngati awulyanye vino mungalondololela e ciwuza winu uwa pa mwezo, nu kusuwila ukuti ‘alimyavwa.’ (Amalu. 37:​3, 5) Ukupepa ukufuma pansi ya mwezo kungatwavwa ‘ukuzizimichizya intazi.’ (Roma. 12:12) E Yehova akamanya vino awawomvi wakwe wakupitamo, ‘akakwivwa ukulila kwawo awatula.’—Amalu. 145:​18, 19. w23.05 5-6 ¶12-15

Nga ca kuti tukulonda ukupingula pa vintu vimwi ivicindame, tuzipizile ukwelezya na maka ukumanya “ukulonda kwa Mfumu [e Yehova],” nu kucita vyovyonye vino twazana ukuti avino akalonda. (Efes. 5:17.) Nomba tungacita wuli wo-o? Tuzipizile ukumanya vino Yehova akakwelenganya pe wowo umulandu, ukupitila mukuvwambilizya ivisinka vya masundo ya mu Baibolo vino vikalanda pe cino tukulonda ukupingulapo. Nga twawomvya vyovyo ivisinka, ukwasowa nu kuvwilika tulipingulapo icete.“ Umulwani witu “umuwipe,” e Satana, angatemwa ukuti tuwe swe wapamviwe ukucita ivintu vya mwe yo-o insi, ica kuti twapotwa nu kuwa ni mpindi yakuwombela Yehova. (1 Yoh. 5:19) Cawa acipepuke nkaninye ku mwina Klistu ukutalika ukuwika ivya pa lwakwe pa nkolelo, ponga ngati akuvwambisya ukuwa ni vintu ivivule, amasambililo ya kumuwili nanti ivintuvye vinji, ukucila ukuwika ukuwombela Yehova pa nkolelo. Nomba umwina Klistu nga akucita wo-o, cingalanjizya ukuti atalisile ukutungululwa na mano ya mwe yo-o insi. Kweni vyo-o ivintu vitawipa, lelo asa vino vizipizile ukuwa pa nkolelo mu wumi witu. w24.03 24 ¶16-17