Muezi wa 7

Bintu byonse byaalandile Yesu ni beelia byaakitile, pamo ni bimpezia maano byakue, byaalangiliile mu nzila ipuililikile Baba wakue vyali watontonkania ni kwiunvua. (Yoan. 14:9) Kunti twasambilila ki kupitila bimpezia maano byaakitile Yesu? Yesu pamo ni Baba wakue batutonene saana. Musita lwaali pa kyalo, Yesu waalangiliile vyaali waabatonene saana bantu lwaabombiizie maka akue a kupapia eevi kukwasia baalia babanga baema. Mu lwendo lumo, balalume babili bampofu, baamuliliile Yesu eevi abakwasie. (Mat. 20:30-34) Mona nangue Yesu ‘waabonvuiliile nkumbu’ kisia, waabakosiizie. Mu Kigiriki, bulanzi bupilibwilue paapa na milandu “kunvua nkumbu,” bulangiliile kunvua nkumbu ikata ifumine mukati. Ezio nkumbu ikata, elia ilangiliile ntono, i yaamukinkiziizie ni Yesu abapeele byakulia baalia bantu babanga bali ni nzala, ni kukosia muntu wa bukoma. (Mat. 15:32; Mark. 1:41) Kunti twaya twali ni kisinka nangue Yehova, Leeza wa “nkumbu ilambaleele,” pamo ni Muana wakue batutonene saana, kabili bali bakisua musita utuli twaema. (Luk. 1:78; 1 Pet. 5:7) Kakiine bapalile kuya batonene saana kufumia maavia onse ali apata bantu! w23.04 3 lifu. 4-5

Kili buino kwikwinda saana eevi te kunti tukite bintu bya kulengia malanga afiitile alia ezuzi mu keenu kyalo kyakue Sataana engile mu maano etu. Kunti twaizuzia mu maano etu malanga aweeme kupitila kusoma ni kusambilila Bibilia. Kukila pakaako, kuya ku kulonghaana ni kusimikila, kunti byatukwasia kuya twatontonkania bintu biweeme. Kabili, Yehova atulaile nangue taviinda kutulekelela tweziiwe kupita buviinde bwetu. (1 Bakor. 10:12, 13) Paantu loonu twikeele mu nsiku ikolele ya mpeleezio, fwe bonse tupalile kukila kupepa saana, eevi tusiale twali ba kisinka kuli Yehova. Weene atonene ‘tupongole mitima yeetu ntaanzi yakue’ mu lipepo. (Malum. 62:8) Mulumbanie Yehova ni kumutasia palua bintu byonse byali wakukitila. Muloombe akupeele mibeele ya kusipa mu miilo ya kusimikila. Muloombe akukwasie eevi usipikizie maavia onse, kabili akukwasie kuluisia mibeele yonse ya kutona kukita bibiipile. Te kulekelela muntu ao kintu kyonse kikwanzie kupepa lingi kuli Yehova. w23.05 7 lifu. 17-18

Juu ya ki tuli twaya ku kulonghaana? Kya kuanza, tuli twaya ku kulonghaana juu ya kumulumbania Yehova. (Malum. 26:12; 111:1) Kabili tuli twaya ku kulonghaana eevi tukoseleziane mu enu nsita ikolele. (1 Bat. 5:11) Musita utuli twalendula kuboko ni kwasukapo, tuli twakwasia kumulumbania Yehova ni kukoseleziana. Inzi musita wa kwasuka, paange kunti twasaakaana ni maavia. Paange kunti twaunvua muenzo wa kwasukapo, ao paange kunti twaya twatonene saana kwasukapo, inzi bila kuzimbulua lingi nga vitwakiba twatonene. Ni kiki kili kuviinda kutukwasia mu azo maavia? Mutumua Paulo waalandile nangue tupalile kupooza maano ku ‘kukinkiziana.’ Kunti twapunguzia muenzo weetu wa kulendula kuboko ni kwasukapo, kine twalanguluka nangue kunti twabakinkizia bange atasie kupitila kyasuko kileengele kilangiliile kiketekelo kyetu. Kabili kine tebatuzimbuile lingi, tuli kuya twali ni nsaansa kupitila kumana nangue bange bali kupata fuasi ya kwasukapo.—1 Pet. 3:8. w23.04 20 lifu. 1-3

Likolo waapundile mpunda imo! Baalia Bayuda baakitile miaka makumi saba (70) eevi, bali mu buzia mu Babiloni, baali ni buntungua ao uru wa kubuela mu kyalo kyabo kya Israeli. (Ezr. 1:2-4) Yehova sie bunke i waali ni buviinde bwa kufikilizia keekio. Lingi Bababiloni te babanga balekelela bazia babo baye. (Is. 14:4, 17) Babiloni yaaponene, kabili kateeka wa leenu waabalandile Bayuda nangue kunti bafuma. Kila Muyuda, asa mitue ya masesi, yaaluke ni bupinguzi bwa kukwata, i kulanda, kukwata bupinguzi bwa kufuma mu Babiloni ao kusiala moomo. Kipalile bobo bupinguzi te bwaali bwaleengele kukwata. Kipalile bantu bengi baali basyakotele saana, keekio kyaalengiizie kiye kyakolele kukita bobo bulendo buleepele. Kabili, paantu Bayuda bengi baavyaliilue ku Babiloni, ozo i muzi ubabanga bamaninesie. Ku babo Bayuda, Israeli ibanga yali kyalo kya babikolue babo. Kimwenekele nangue Bayuda bange baalukile ni bunoonsi mu Babiloni, pakaako paange baamwene kyakolele kusia masesi abo aweeme, ao busulu bwabo eevi kuya kwikala mu kyalo kibasiizibiile. w23.05 14 lifu. 1-2

Mulandu Wakue Leeza uli watukinkizia kutwalilila kukuzia mibeele ya kusipikizia, ya nkumbu, ni ya ntono. Luka 21:19 yalanda eevi: “Kine mwasipikizia, mwakapususia bukose bwenu.” Bakolosai 3:12 yalanda eevi: “Vuale nkumbu.” Ni 1 Batesalonika 4:9, 10 yalanda eevi: ‘Leeza waamisambiliziizie kale vimupalile kutonana. . . . Ni pakaako mwe bakwetu, kile kutonana.’ Azo maleembo onse aaleembeelue basambi, baalia baali balangilila mbeela mibeele ya kusipikizia, ya nkumbu, ni ya ntono. Inzi, baali bapalile kutwalilila kukuzia ezio mibeele. Ni fwefue tupalile kukita enka evio. Eevi umane vya kukita evio, mona Bakristu ba ku ntendeko vibaalangiliile ezio mibeele. Kisia, mona vya kubapala babo basambi, ni kulangilila nangue witeaniizie palua lyemo likata. Kisia, lyemo likata lulyakaba kutendeka, weewe wakaba kumana vya kusipikizia, ni kupingula kutwalilila. w23.07 3 lifu. 4, 8

Atasie kine tuli mu kikundi kya baalia babiikilue mafuta ao mu “mikooko inge,” tupalile kusiala twali mu “Nzila ya Butakatiifu.” Kukita evio, kwakaba kutukwasia kutwalilila kumupupa Yehova loonu, ni mu musita uli mukuiza Bukolo lubwakaba kuleeta aali iweeme saana ku kyalo. (Yoan. 10:16) Kutendekela mu muaka wa 1919 Yesu wasyavyelue, ma milioni a balalume, banakazi, ni banike aafumine mu Babiloni Mukulu, i kulanda, ma diini a bufi a mu kyalo kyonse. Kabili, babo bantu baatendekele kwenda mu musebo wa mufuano. Musita Bayuda lubaafumine mu Babiloni, Yehova waamwene nangue bintu bya kubanzia mu bulendo byaafumiiziwemo. (Is. 57:14) Ale palua “Nzila ya Butakatiifu” ya mu enu nsiku? Mu ma mia engi a miaka, ntaanzi ya kufika mu muaka wa 1919, Yehova waatendekele kubombia bantu babanga bamukindika saana weene, eevi kukwasia bange baviinde kufuma mu Babiloni mukulu. (Palania ni Isaya 40:3.) Baakitile miilo ya mana eevi kisia musita kiviindikane ku bantu bali ni mitima iweeme kufuma mu diini ya bufi, ni kutendeka kumupupa Yehova bali pamo ni bantu bakue. w23.05 15-16 lifu. 8-9

Yehova atonene tumubombele twali ni nsaansa, kabili mukwitonena. (2 Bakor. 9:7) Eba, kine te tunvuile nkulu ya kufikilizia mupaango weetu wa kimupasi, tupalilesie kutwalilila kwikwinda eevi kufikilizia ozo mupaango? Tumone mufuano wakue mutumua Paulo. Waalandile eevi: “Ndi naemia mubili wane, kuti nguteeke.” (1 Bakor. 9:25-27) Paulo waali waikwinda kukita beelia bitonene Yehova, atasie musita lwasyali wali na nkulu ya kukita evio. Eba, Yehova waasekeleele miilo yaabombele Paulo? Een, waasekeleele! Kabili Yehova waamupaalile paantu waaikwindile. (2 Tim. 4:7, 8) Enka evio, Yehova ali wasekelela kutumona twatwaliliile kwikwinda eevi tufikilizie mupaango weetu, anzia kine te tunvuile nkulu ya kufikilizia ozo mupaango. Ali wasekelela anzia kine paange lunge kunti twakita evio bila twali na nkulu palua miilo itupaangile kufikilizia. Weene ali wasaangua wamanine nangue tuli mukwikwinda kufikilizia mupaango weetu paantu tumutonene weene. Nga evelia Yehova vyaamupaalile mutumua Paulo, ni fwefue wakaba kutupaala paantu tuli mukwikwinda. (Malum. 126:5) Kabili, kine twaimwena mpaalo yakue Yehova, tuli kwaluka ni nkulu ya kufikilizia ezio miilo. w23.05 29 lifu. 9-10

Mutumua Paulo waapalaniizie baalia basikaba kupusuka pa busiku bwakue Yehova na baalia bonene tulo. Te bamwene bintu bili mukukitika ao musita vyuli mukupita. Pakaako, te beezi kumana musita kintu kya mana lukili kyakitika, kabili te beezi kukitapo kantu lukili kyakitika. Loonu, bantu bengi bonene tulo mu nzila ya kimupasi. (Bar. 11:8) Te bali mukuzumina bintu bilangiliile nangue twikeele mu “nsiku ya mpeleezio,” kabili nangue lyemo likata lyakaba kuiza leenusie. (2 Pet. 3:3, 4) Inzi, kila busiku, bintu bili mukukitika bili mukukila kulangilila nangue ni kintu kya mana saana kusiala twakentele. (1 Bat. 5:6) Pakaako, Juu ya ki tupalile kusiala twateekameene kabili bila kutenta? Tupalile kuya twali evio, eevi te kunti tutwamininue na bintu bya politike ao bintu bili byakitua na bikundi bya bantu enu nsiku. Paantu busiku bwakue Yehova buli mukuya bwakila kupalama, twakaba kukila kutintua eevi twiingizie mu bintu bya politike ni mu bintu bili byakitua na bikundi bya bantu. Inzi, te tupalile kwema kine twakaba kukita siani pa ozo musita. Mupasi wakue Leeza kunti watukwasia kusiala twateekameene, kabili bila kutenta, ni kutukwasia kukwata bupinguzi buweeme.—Luk. 12:11, 12. w23.06 10 lifu. 6-7

Ni kili kyaiza mu maano obe musita luuli waunvua liina Samsoni? Paange uli watontokania nangue abanga wali mwalalume waali ni maka saana. Keekio ni kisinka. Inzi Samsoni waakwete ni bupinguzi bubiipile bolia bwaamuleteele maavia engi. Anzia evio, Yehova waapoozele maano ku bintu byaakitile Samsoni byaali byalangiliile nangue weene waali wa kisinka. Bebio bintu byaaleembelue mu Bibilia eevi bitukwasie. Yehova waamubombiizie Samsoni akite bintu bya kupapia juu ya kukwasia bantu bakue, Baisraeli. Ma mia a miaka kisia Samsoni kufua, Yehova waamutunguluile mutumua Paulo kupitila mupasi wakue, eevi aleembe liina lyakue Samsoni mu liste ya balalume ba kiketekelo kikata. (Baeb. 11:32-34) Mufuano wakue Samsoni kunti watusonsezia. Waamuswapiile Yehova, atasie mu aali ikolele. Mufuano wakue kunti watutekia mutuima, ni kutusambilizia masomo a mana. w23.09 2 lifu. 1-2

Kunti twakosia mibeele yeetu ya kusipikizia kupitila kupepa kuli Yehova lingi, ni kumubuila bintu bili byatwemia. (1 Bat. 5:17) Paange loonu, te uli na maavia akolele. Anzia evio, eba uli wapepa kuli Yehova ni kumuloomba akukwasie musita onse luuli waiunvua bila wali na nsaansa, wavulungheene ao bila wamwene kya kukita? Kine lingi uli wamuloomba Leeza akukwasie mu maavia aniini-aniini auli wapata loonu, teukaba kusiita kukita evio pa musita wa maavia akata saana a mu musita uli mukuiza. Kisia, weewe wakaba kusininkizia nangue weene amanine buino musita upalile wa kukukwasia, ni keelia kyapalile kukita. (Malum. 27:1, 3) Kine loonu tuli mukusipikizia maavia, kunti kyakitika tukabe kuviinda kusipikizia maavia pa lyemo likata. (Bar. 5:3) Juu ya ki kunti twalanda evio? Paantu balupua bengi baakifikiila kumona nangue kila buezio bwa kiketekelo bubaasipikiziizie mu musita waapitile, bwaabakwasiizie kusipikizia buezio bunge bubaapatile kisia paapo. Musita Yehova lwaabakwasiizie kusipikizia buavia, baafikiile kuketekela saana nangue weene atonene kubakwasia. Kiketekelo kyaabakwasiizie kusipikizia maavia ange abaapatile kisia paapo.—Yak. 1:2-4. w23.07 3 lifu. 7-8

Mibeele yakue Yehova ya kwikeefia pamo ni ya nkumbu, ili yamusonsezia kuya wali ni malanga ateekameene. Kwa mufuano Yehova waalangiliile vyali wasaangua waikefiizie musita lwabanga wakeba kwinoona bantu babiipile ba mu Sodoma. Yehova waamulandile Loti kupitila bamalaika, eevi abutukile ku fuasi ya mpili. Loti waaunvuile muenzo wa kuya kooko. Pakaako, waaloombele, eevi weene pamo ni lupua lwakue bapeelue nsaambu ya kubutukila ku Soari, muzi uniini olia waali wapalile kwinoonua na Yehova. Yehova nga waamulandilesie Loti akoonke malaizio akue onse bila kwalulula. Inzi, Yehova waamwitabiziizie Loti aye ku Soari, atasie kine keekio kyaaloombele kwalulula mupaango wa kwinoona ozo muzi. (Kut. 19:18-22) Kisia ma mia a miaka kupita, Yehova waalangiliile nkumbu ku bekazi ba mu Ninawi. Waamutumine kabika Yona aye apunde ku bantu ba mu ozo muzi nangue beene pamo ni muzi wabo bakaba kwinoonua. Inzi musita bekazi ba mu Ninawi lubaalapiile, Yehova waabonvuiliile nkumbu ni kulekela bila kwinoona muzi wa Ninawi.—Yon. 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 21 lifu. 5

Kunti twasambilila ki kupitila mufuano wakue Yehoashi? Abanga wali nga kimuti kili ni misila isizieme saana, keelia kiswapiilesie kukwatililua na kimuti kinge kya kukikilizia. Musita muntu abanga wamukwasiizie, i kulanda Yehoyada, lwaafuile, Yehoashi waatendekele kutuilizia baalia babanga bamupinga Leeza ni kwaluka muntu asili wa kisinka kuli Yehova. Ozo mufuano walangilila nangue te tupalilesie kumunakila Leeza juu ya kukoonkasie mufuano uweeme ubiikilue na bantu ba mu lupua lwetu pamo ni balupua ni bankazi mu kilonghaano. Eevi tusiale twalumine kimupasi, tupalile kukosia ntono yeetu kuli Leeza ni kukila kumukindika kupitila kusambilila lingi, kutontonkania pamo ni kupepa. (Yer. 17:7, 8; Bakol. 2:6, 7) Yehova taloombele tumukitile bintu bingi saana. Beelia byaloombele, bilandilue mu kifupi mu lileembo lya Kasimika 12:13. Leelio lileembo lilandile eevi: “Mutiine Leeza wakisinka kabili suunga malaizio akue, paantu keekio i kintu kyonse kipalile kukita muntu.” Kine twamutiina Leeza, twakaba kuviinda kusiala twali ba kisinka kuli Yehova, atasie kine twasaakaana na buezio bwa siani musita uli mukuiza. Te kuli kintu kyakaba kwinoona bukibuza bwetu pamo ni Yehova. w23.06 19 lifu. 17-19

Mulongo wa 5 watendeka na eezi milandu: “Olia waali waikeele mu kitebe kya Bukolo waanganine.” (Nfy. 21:5a) Eezi milandu iibeleele paantu yazimbulua mara imo pakati ka mara itatu sie ilondolwelue mu kitabu kya Nfyulo musita Yehova lwabanga walanda kupitila bimonua. Bobo busininkizio te buleetelue na malaika wa maka, kabili te buleetelue na Yesu, inzi bwaleetua na Yehova muine! Keekio kilangiliile juu ya ki tupalile kuswapila bulondolozi bukoonkelepo bolia bulandilue na Yehova. Juu ya ki? Paantu Yehova ni Leeza “asili wabeepa.” (Tit. 1:2) Pakaako, milandu itwasoma mu Nfyulo 21:5, 6 yakaba kukitika kakiine. Tontonkania palua mulandu “Mona!” Mulandu wa Kigiriki upilibwilue “mona!” ubombiiziwe lingi mu kitabu kya Nfyulo. Kisia paapo, Leeza walanda siani? Walanda eevi: “Nakita bintu byonse kuba bya leenu.” Kulanda kisinka, Yehova ali mukulanda palua bupilibuko bwa musita uli waiza. Inzi, paantu weene asininkiziizie saana nangue wakaba kufikilizia bobo bulayo, walanda nga evelia bwakikitika kale.—Is. 46:10. w23.11 3-4 lifu. 7-8

Mutumua Petro waatwaliliile kuluisia butope bwakue. Tumone mifuano iniini. Musita Yesu lwaali walanda vyaali wapalile kukyuziiwa ni kufikiila kufua eevi kufikilizia bukabika bwa Bibilia, Petro waamulandile nangue keekio tekikaba kukitika. (Mark. 8:31-33) Lingi, Petro pamo ni batumua bange baali babisiana bakeba kumana kine naani mukulu saana pakati kaabo. (Mark. 9:33, 34) Mu nsita ya busiku, ntaanzi ya kufua kwakue Yesu, Petro waamukoonkele mwalalume umo ni kumusempa kutui.(Yoan. 18:10) Mu enka ezio nsita ya busiku, Petro waaunvuile muenzo ni kumukaana Yesu, kibuza wakue, mara itatu. (Mark. 14:66-72) Keekio kyaalengiizie Petro alile wakisilue.Yesu taamusuulile ozo mutumua wakue waali watiokele mutima. Kisia kutuntumunua, Yesu waamupeele Petro fuasi eevi Petro alangilile nangue atwaliliilesie kumutona Yesu. Yesu waamulandile Petro asuunge mikooko yakue waikefiizie. (Yoan. 21:15-17) Petro waaitabiile kukita beelia byaalandilue kuli Yesu. Mu busiku bwa Pentekoste mu Yerusalemu, Petro waalukile pakati ka bantu ba kuanza baalia baabiikilue mafuta na mupasi utakatiifu. w23.09 22 lifu. 6-7

Mutumua Petro waabasokele bakote benakue nangue “suunge libumba lyakue Leeza.” (1 Pet. 5:1-4) Kine uli mukote, tumanine nangue weewe ubatonene ba lupua ni bankazi bobe kabili utonene kubasuunga. Anzia evio, nsita inge paange kunti waiunvua kuya wali ni bingi bya kukita ao kuya watopele saana ni kufikiila kwimona nangue paange teuviinda kubomba miilo ya bukote. Weewe kunti wakita siani? Mubuile Yehova vyuli mukwiunvua. Petro waaleembele eevi: “Onse ali wabomba abombe na maka aapeelue na Leeza.” (1 Pet. 4:11) Paange balupua ni bankazi bobe bali mukusaakaana ni maavia alia asiviinda kupuisiiwa onse mu keenu kyalo. Inzi, languluka nangue “musuungi mukulu,” Yesu Kristu, kunti wabakwasia balupua ni bankazi kupita muntu unge onse. Yesu kunti wakita evio leenu ni mu kyalo kya leenu. Leeza abaloombelesie bakote, babatone balupua, babasuunge kabili baye bali “mifuano ku libumba.” w23.09 29-30 lifu. 13-14

Te tupalile kwitabizia kutontonkania kwa baalia bali bapuulula sheria yakue Yehova. Kine twatendeka kutontonkania nga bantu bali bapuulula sheria yakue Yehova, kunti twatendeka kumupuulula Yehova, pamo ni mafunde akue. (1 Bakor. 3:19) Lingi, “malanga a bantu bali ni maano,” ali abalengia bantu bakaane kumukindika Leeza. Bakristu baniini ba mu Pergamamu ni mu Tiatira, baatwaminiinue na malanga a bantu babaali baikeele naabo, baalia baali bakita bintu bya bukambue ni kupupa mikisi. Yesu waatumine masoke afinine ku bebio bilonghaano bibili paantu byaali byalekelela bintu bya bukambue. (Nfy. 2:14, 20) Ni loonu, tuli twatintua na bantu batuzyungulukiile eevi twitabile malanga abiipile. Bantu ba mu lupua pamo ni babibuza kunti baezia kutusininkiziizia nangue fwefue tuli ni malanga aviizie saana, kabili kunti batulanda nangue tupalile kutiona sheria yakue Yehova. Kabili kunti baezia kutulanda nangue kufikilizia nkulu yeetu te kubiipile, kabili nangue mafunde a Bibilia alia alandiile palua lwendo, aapitilue kale na musita. Nsita inge, kunti twatontonkania nangue Yehova tatupeele malaizio amonekele paswetele. Kabili paange kunti twaponena mu buezio bwa kukita bintu ‘bipitiliile bintu bileembelue.’—1 Bakor. 4:6. w23.07 16 lifu. 10-11

Maria, mama wakue kwa Yesu, abanga wakabiile maka. Malaika waamulandile nangue wakaba kwimita atasie kine tanaupue. Maria tabanga wamanine ata kaniini vya kukuzia baana bakue. Inzi loolo, kyaaloombele asuunge muana mwalalume olia wakaba kwaluka Masia. Abanga wali tanalaalepo na mwalalume. Anzia evio, abanga wapalile kumulondoluela Yosefu, muchumba wakue, nangue weene wakaba kwimita. Kipalile keekio kibanga kyakolele saana? (Luk. 1:26-33) Maria waapatile siani maka eevi aviinde kubomba ezio miilo iibeleele kabili ikolele? Waaloombele bange bamukwasie. Kwa mufuano, waamulandile Gabrieli amulondoluele mpunda ingi palua ezio miilo. (Luk. 1:34) Musita uniini kisia paapo, waakitile bulendo bwa kuya ku “kyalo kya mpili” ya mu Yuda eevi amumone Elizabeti, muntu wa mu lupua lwakue. Elizabeti waamutasiizie Maria, kabili waatungulwilue na mupasi wakue Yehova eevi kuviinda kulanda milandu ya bukabika ya kukoselezia palua muana asinavyalue, olia abanga wali munda mwakue Maria. (Luka 1:39-45) Maria waalandile nangue Yehova “waakitile bintu bikata.” (Luk. 1:46-51) Kupitila Gabrieli ni Elizabeti, Yehova waamupeele Maria maka. w23.10 14-15 lifu. 10-12

Bantu sie baniini pa basambi bakue Kristu i babiikilue mafuta na mupasi utakatiifu. Kabili, babo bantu, bali basekelela bukibuza bwibeleele pamo ni Yehova. Baba ba 144 000, bapalile kubomba baali ba makoani ku muulu pamo ni Yesu. (Nfy. 14:1) Patakatiifu pa tabenakulo palangiliile nangue basaakwilue kwaluka baana ba kimupasi bakue Leeza musita ubakili pa kyalo. (Bar. 8:15-17) Patakatiifu Saana pa tabenakulo palangiliile ku muulu, i kulanda, kolia kwikeele Yehova. “Rido” elia ibanga yali pa bukata bwa Patakatiifu ni Patakatiifu Saana ilangiliile mubili wa nama wakue Yesu. Musita lwabanga wali ni mubili wa nama, tabanga wali na buviinde bwa kwingila ku muulu wali Koani Mukulu saana wa ekalu ya kimupasi. Musita lwaafuile ni kwaluka ngeleelo, waaizuile ku Bakristu bonse babiikilue mafuta nzila ya kupata bukose bwa ku muulu. Ni beene bapalile kufuanke ntaanzi ya kupeelua kilambu kyabo kya ku muulu.—Baeb. 10:19, 20; 1 Bakor. 15:50. w23.10 28 lifu. 13

Gideoni waasiele wateekameene musita Baefraimu lubaamulandiile milandu ibiipile. (Bap. 8:1-3) Weene taasukile wasasile. Waalangiliile mibeele ya kwikoosia kupitila kubatuilizia Baefraimu palua beelia bibaali bakebele, ni kupitila kulanda naabo mu nzila iweeme. Kukita evio, kwaakwasiizie babo bantu bateekamane. Baalia bakote bali ni mulangue, bali bapala mufuano wakue Gideoni kupitila kutuilizia bapoozeleko maano ni kwasuka mu nzila ya bufuuke musita bange lubali babalandila bintu bibiipile. (Yak. 3:13) Kukita evio, kuli kwakwasia kuleeta mutende mu kilonghaano. Gideoni lwaaviindile kubooma Bamidiani waatasiiziwe. Inzi weene waamupeele Yehova bulumba. (Bap. 8:22, 23) Bakote kunti bamupala siani Gideoni? Bapalile kumupeela Yehova bulumba palua miilo ibali bakita. (1 Bakor. 4:6, 7) Kwa mufuano, kine mukote ali ni bufundi bwa kusambilizia buino, balupua ni bankazi kunti bamutasia. Inzi kuliko kwitasia, mukote kunti walanda nangue malaizio aakifuma mu Mulandu Wakue Leeza, kabili nangue fwe bonse tuli twasambiliziiwasie na kuteania kwakue Yehova. Kila musita bakote bapalile kwiipuzia kine bali basambilizia juu ya kumuleetela Yehova bulumba, ao kine bali bakita evio juu ya kutonasie bantu babatasie. w23.06 4 lifu. 7-8

Kine te tupatile beelia bitwakimuloomba Yehova mu lipepo, kunti twaiipuzia biipuzio bitatu. Kya kuanza ni keeki: ‘Eba, ndi mukupepa palua kintu kipalile?’ Lingi, tuli twatontonkania nangue tumanine bintu bya mana saana kuli fwefue. Inzi, paange tetuviinda kunoonkelamo kakiine mu bintu bituli twaloomba. Kine tuli mukupepa palua buavia bumo, kunti kwasaangua kyasuko kikilile kuwaama palua bobo buavia kipitile keelia kituli mukuloomba. Kabili, bintu binge bituli twaloomba tebiviinda kuya byapateene ni kutona kwakue Yehova. (1 Yoan. 5:14) Kwa mufuano, tontonkania palua baviazi bamo, baalia baamuloombele Yehova akwasie muana wabo eevi asiale mu kisinka. Leelio lipepo limwenekele kusia lilisie buino. Anzia evio, Yehova teezi kutupatikizia eevi tutwalilile kumubombela. Atonene fwe bonse, pamo ni baana betu twisaakuile kumubombela. (Mal Miz. 10:12, 13; 30:19, 20) Pakaako, babo baviazi babanga bapalile kumuloomba Yehova abakwasie bakumie mutima wa muana wabo, ni keekio kimusonsezie amutone Yehova ni kwaluka kibuza wakue.—Tus Maf. 22:6; Baef. 6:4. w23.11 21 lifu. 5; 23 lifu. 12

Juu ya ki kukoselezia bange ni nzila ya mana ya kulangilila nangue tubatonene? Kukoonkana ni referanse imo ya Bibilia, mulandu ‘kukoselezia’ olia ubombiiziwe na Paulo, uli na mana ya “kwimana peepi ni muntu eevi kumukoselezia musita lwali mukusipikizia maavia akata.” Pakaako, kine twamukoselezia lupua ao nkazi, keekio kilangiliile nangue twamukwasia atwalilile kumubombela Yehova wali wa kisinka. Lyonse, kine twamukoselezia lupua ao nkazi, tuli twalangilila nangue tumutonene. (2 Bakor. 7:6, 7, 13) Mibeele ya nkumbu ipalameene saana ni mibeele ya kukoseleziana. Mu nzila ki? Muntu wa nkumbu ali wasonseziiwa kubakoselezia baalia bali ni maavia ni kubakwasia. Pakaako, nkumbu i ili yatusonsezia kukoselezia bange. Kukoonkana ni bulondolozi bwakue Paulo, nkumbu i ili yamusonsezia Yehova abakoselezie bange. Paulo walanda nangue Yehova ni “Baba wa luse lulambaleele kabili ali wakoseleziana.”—2 Bakor. 1:3, NWT. w23.11 9-10 lifu. 8-10

Basambi bonse bakue Kristu bamanine nangue bakaba kusaakaana ni buezio. Tontonkania mufuano wakue mutumua Paulo. Waabalandile eevi Batesalonika: “Lutwaali twakili pamo neenu, twaamyaniine mbeela nangue twakaba kwemiiwa, kabili mumanine kisinka nangue i vikyaakitikile.” (1 Bat. 3:4) Kabili waabalembeele eevi Bakorinto: “Mwe bakwetu, ntonene kumilangulusia maavia atwaali nao . . . Tetwaali twamanine nangue twakapusuka.” (2 Bakor. 1:8; 11:23-27) Ni loonu, Bakristu bamanine nangue kunti basaakaana ni meezio paleepale. (2 Tim. 3:12) Paantu waatendekele kumuketekela Yesu ni kumukoonka benobe ni bantu ba mu lupua bali bakukitila bintu bibiipile. Paantu utonene kutwalilila kuya wali wa kisinka mu bintu byonse, eba keekio kyaakuleteele maavia ku miilo? (Baeb. 13:18) Eba, weewe waapingilue na buteeko juu ya kubasimikila bange palua kiswapilo kyobe? Inzi, Paulo walanda nangue tupalile kusekelela ata sie kine twapatua na buezio bwa siani. w23.12 10-11 lifu. 9-10

Yakobo waasaakeene ni maaviaengi. Baana babili bakue Yakobo, ba Simeoni ni Lawi, baazeziizie mukinzi wa lupua lwabo, ni mukinzi wa liina lyakue Yehova. Kukila pakaako, Raheli, mukazi waali watonenue saana na Yakobo, waafuile pa kuvyala muana wabo wa bubili. Kabili juu ya nzala ikata yaalukileko, kyaaloombelesie Yakobo akuukile ku Misri wasyali mukote. (Kut. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Anzia azo maavia onse, Yakobo taalekeele ata kaniini kumuketekela Yehova ni bulayo Bwakue. Kabili Yehova waalangiliile nangue waali wamwitabiile Yakobo. Kwa mufuano, Yehova waamupeele Yakobo bintu bingi bya kimubili. Kabili, ezia kutontonkania Yakobo vyaali wapalile kumutasia Yehova musita lwaasaakeene kabili ni Yosefu, muana waali watontonkania Yakobo musita waleepele nangue waaipailue! Paantu Yakobo abanga wali ni bukibuza bwa peepi pamo ni Yehova, waaviindile kusipikizia maavia. (Kut. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Kine tusuungile bukibuza bwa peepi pamo ni Yehova, ni fwefue kunti twaviinda kusipikizia maavia atusiketekeele. w23.04 15 lifu. 6-7

Milandu ya lwimbo ili mu Malumbo a 23, isininkiziizie nangue Yehova ali ni ntono kabili ali watwemena. Daudi, olia waaleembele azo Malumbo, walondolola burafiki bwa peepi bolia bubanga bwali pakati kakue ni Yehova, Musuungi wakue. Musita Daudi lwaali wakoonka butunguluzi bwakue Yehova, waali waiunvua kuya wasuungilue kabili waali waamuswapila saana weene. Daudi waali wamanine nangue Yehova wakatwalilila kumutona loonse mu buikazi bwakue. Ni kiki kyaamulengiizie aye waswapiile saana evio? Daudi waaiunvuile kuya wasuungilue buino paantu Yehova waali wamupeela bintu byaali wakabiile. Daudi waali wamanine nangue Yehova ni mwinakue kabili nangue waali wamwitabiile. Waali wasininkiziizie nangue Yehova wakaba kutwalilila kumupeela bintu byonse byakabiile mu musita uli mukuiza ata sie kine wasaakaana na ki. Daudi waali wainikile nangue Yehova amutonene kabili nangue wakaba kumwemena. Keekio kyaamukwasiizie tekuti atiine, aye waali ni nsaansa, kabili aye wasekelela beelia byakwete.—Malum. 16:11. w24.01 29 lifu. 12-13

Kubambila mu Vita ya Bubili ya Kyalo mpaka loonu, bantu bakue Yehova mu byalo bingi bali ni uru wa kusimikila, kabili bali bakita evio bateekameene. Kulanda kisinka, ezio miilo ili mukuleeta mazabo engi. Loonu, balupua bali mu Kabungue Kali Katungulula bali bakoonka butunguluzi bwakue Kristu. Bali batona malaizio alia abali babapeela balupua ni bankazi aye apateene ni mawazo a kufuma kuli Leeza ni Kristu. Kisia, bakangalila ba muputule pamo ni bakote, bali batwala malaizio azo ku bilonghaano. Bakote baalia babiikilue mafuta bali ku “kuboko kwa kulio” kwakue Kristu. (Nfy 2:1) Kulanda kisinka, babo bakote te bapuililikile, kabili bali baluvia. Nsita inge, ba Musa ni Yoshua baali baluvia, ata sie batumua ni beene baali baluvia. (Mpen. 20:12; Yosh. 9:​14, 15; Bar. 3:23) Anzia evio, tuli mukwimwena Kristu vyali mukutungulula muzia wa kisinka pamo ni bakote, wapoozeleko maano. Kabili, wakaba kutwalilila kukita evio Kansi, tuli ni nsaambu ikata saana ya kuswapila butunguluzi bolia bwali watupeela kupitila baalia basaakwilue eevi kututungulula. w24.02 23-24 lifu. 13-14

Loonu, kunti twamusaansamusia Yehova, kupitila kulanda palwakue mu nzila ilangiliile nangue tuli mukumutasia, kabili nangue tumutonene. Musita utuli mukusimikila, kintu kikata saana kituli twakeba ni keeki: Kukwasia bantu bamupalame Yehova, Baba weetu wa ntono, kabili bamumone nga vituli twamumona. (Yak. 4:8) Kupitila Bibilia, tuli twatona kubalangilila bantu bange mibeele yakue Yehova. Bibilia ili yalanda nangue weene ali ni ntono, nsaambu, mulangue, maka ni mibeele inge iweeme. Kabili tuli twamutasia Yehova ni kumusaansamusia musita utuli twaikwinda kumupala. Musita utuli twakita evio, kili kyamoneka buino nangue tupuseene ni bantu bange ba mu keenu kyalo kibiipile, kabili keekio kunti kyabalengia bepuzie juu ya ki tuli evio. (Mat. 5:​14-16) Mu buikazi bwetu bwa kila busiku, musita utuli twasaakaana nabo, kunti twaviinda kubalondoluela juu ya ki tupuseene nabo. Kabili keekio kili kyalengia bantu bali ni mitima iweeme bamupalame Leeza. Musita utuli twamutasia Yehova, tuli twasaansamusia mutima wakue.—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 10 lifu. 7

Eevi waluke mwalalume Mukristu akulile, upalile kusambilila bufundi paleepale bwa mana. Keekio kunti kyakukwasia uviinde kubomba buino miilo yuli kupeelua mu kilonghaano, upate miilo ya kukukwasia mu bintu byukabiile ao bikabiile bantu ba mu lupua lobe, ni kukukwasia kwaluka ni bukibuza buweeme pamo ni bange. Kwa mufuano, sambilila kusoma ni kwandika buino. Bibilia ili yalanda nangue muntu ali ni nsaansa ni olia ali wapisia musita wasoma Mulandu Wakue Leeza kila busiku ni kuutontonkania. (Malum. 1:1-3) Kine mulumendo ali wasoma Bibilia kila busiku, wakaba kumana nzila yakue Yehova ya kutontonkania. Keekio kyakaba kumukwasia aye watontonkania buino ni kusambilila vya kubombia buino maleembo. (Tus Maf. 1:3, 4) Balupua ni bankazi betu bakabiile balalume bali ni buviinde bwa kusambilizia ni kufumia masoke aswapiile Bibilia. Kine weewe wafikiila kumana kusoma ni kwandika buino, uli kuya waviinda kuteania buino lyasi ni byasuko bya kukwasia bange banoonkelemo ni kukosia kiketekelo kyabo. Kabili, uli kwaluka ni buviinde bwa kwandika bintu bya mana beelia byakaba kukukwasia kukosia kiketekelo kyobe ni kukoselezia bange. w23.12 26-27 lifu. 9-11

Kine waunvua muenzo, tontonkania palua bintu byakaba kukita Yehova musita uli waiza. Ezia kutontonkania viwakonvua musita Sataana lwakafumiwapo.. Ku kulonghaana kwa kalaale kwa muaka wa 2014, twaamwene kilangililo keelia kyaalangiliile vya kutontonkania palua kiswapilo kyetu. Nga vitwaamwene, baba umo waalondoluele ni bantu ba mu lupua lwakue palua lileembo lya 2 Timoteo 3:1-5. Milandu ili mu leeli lileembo ilandileenge palua Paradiso viyakaba, nga yaalandilue eevi: “Mu kyalo kya leenu, kwakaba kwali musita uweeme saana. Bantu bakaba batoneene, batonene kisinka, bakaba ni kiasi, bakaba baikefiizie, bamutasia Leeza, banakila baviazi babo, batasia, ba kisinka, batonesie bantu ba mu lupua lwabo, batona kunvuana, lyonse bakaba batona kulanda bintu biweeme palua bange, te bakaba basokoziana, bakaba bafuukile, batonene kiweeme, baswapikikile, banakila, baikoosiizie mu maano, bamutonene Leeza kuliko kutona biwaamiine mibili, bamupupa Leeza mu kisinka; kabili weewe, laminina saana ku bantu ba ozo musango.” Eba, weewe uli walanziana ni bantu ba mu lupua lobe ao ni balupua ni bankazi palua buikazi vibwakaba mu kyalo kya leenu? w24.01 6 lifu. 13-14

Ni kintu kya nsaansa saana kumana nangue Yehova etabiile bantu bakue bali kikundi! Bibilia yalanda eevi: “Yehova ali wasekelela mu bantu bakue.” (Malum. 149:4) Inzi nsita inge, bantu bange bali batioka mutima ni kutendeka kwiipuzia evi: ‘Eba, Yehova angitabiile neene palwane bunke’? Nsita inge, babombi bengi ba kisinka bakue Yehova ba kale baali baluisia mawazo a evio. (1 Sam. 1:6-10; Yob. 29:2, 4; Malum. 51:11) Bibilia ili yalondolola buino nangue fwe bantu basipuililikile kunti twaitabilua na Yehova. Kine twakita ki? Tupalile kumuketekela Yesu Kristu ni kubatiziiwa. (Yoan. 3:16) Musita utwakita evio, tuli twalangilila ku bantu bonse nangue twakilapila mazaambi etu, kabili nangue twakimulaya Leeza nangue twakaba kukita kutona kwakue. (Miil Bat. 2:38; 3:19) Yehova ali watona saana musita utuli twakita bebio bintu eevi twaluke ni burafiki bwa peepi pamo nakue. Kine twaikwinda sana kutwalilila kwikala kukoonkana ni kilapo kyetu kya kwipeela, Yehova ali kutwitabila ni kutumona kuya twali barafiki bakue ba peepi.—Malum. 25:14. w24.03 26 lifu. 1-2

Kunti twapala mufuano wa basambi kine twatwalilila kusimikila musita buteeko lubuli bwatukaania kukita evio. Tusininkiziizie nangue Yehova wakaba kutukwasia kubomba miilo yeetu ya kusimikila. Kansi uye wapepa eevi akupeele mibeele ya kusipa ni mulangue. Muloombe akukwasie eevi usipikizie maavia. Bengi pakati keetu bali mukusaanzua na maluele, kubulua na nsaansa, kufuisia batonua babo, kusaakaana ni aali ikolele mu lupua, kukyuziiwa ao maavia ange. Kabili bintu nga evelia maluele ali akumia bantu bengi ni vita, bili mukulengia azo maavia akile kukola kusipikizia. Mubuile Yehova bintu byonse bili ku mutima obe. Mubuile Yehova aali yobe, nga evelia vyuli kumubuila kibuza obe wa peepi. Uye wasininkiziizie nangue Yehova “wakaba kukita bintu juu yobe.” (Malum. 37:3, 5) Kutwalilila kupepa, kuli kwatukwasia eevi ‘tusipikizie maavia.’ (Bar. 12:12) Yehova amanine maavia ali asaakaana na babombi bakue. “Ali waunvua muzoa wabo wa kukeba kukwasiiwa.”—Malum. 145:18, 19. w23.05 5-6 lifu. 12-15

Kine tuli ni bupinguzi bukata bwa kukwata, tupalilenke kumana keelia ‘kitonene Mulopue [Yehova]’ kisia ni kukita kukoonkana ni vyatonene. (Baef. 5:17) Kine twainika mafunde ali mu Bibilia a kubombia mu aali yeetu, keekio kili kulangilila nangue kakiine tuli mukukeba mawazo akue Leeza palua ezio aali. Kisia, kine twabombia azo mafunde, kulanda kisinka tuli kuviinda kukwata bupinguzi buweeme mu buikazi bwetu. “Olia mubi,” kabili muluani weetu Sataana, atonene tuye twapisia musita mu kukeba bintu bya mu keenu kyalo evi te kunti tuye twapata musita wa kumubombela Leeza weetu. (1 Yoan. 5:19) Kuliko kukeba nzila paleepale ya kumubombelamo Yehova, Mukristu kunti wapooza maano mu nzila ipitiliile, ku kukeba nfalanga, ku masomo a mu keenu kyalo, ao kupooza sana maano ku miilo yakue. Kine Mukristu wakita evio, keekio kili kulangilila nangue ali mukutontonkania nga bantu ba mu keenu kyalo. Kulanda kisinka, bebio bintu te bibiipile. Inzi te tupalile ata kaniini kubibiika pa ntanzi mu buikazi bwetu. w24.03 24 lifu. 16-17